ALGEMEEN WEEKBLAD
Uitgave der N. Vennootschap „HET MIDDEN". Kantoor voor redactie en administratie:
Gedempte Oude Gracht 63. Telefoon 141. HAARLEM.
10e Jaargang.
ZATERDAG 30 September 1916.
No. 40.
Het
endoolseh Weekblad.
Prijs per jaar
2,60
Prijs
per nummer
25 cents.
Adrertentiëu
10 cents per
regel
bij contract
belangrijke
korting.
Dit nummer bestaat uit vier bladzijden.
ENGELAND EN ONZE ZEEVISSCHERIJ.
Ongetwijfeld zal een groot aantal onzer
lezers belangstelling hebben voor de vis-
scherij-quaestie en de met Engeland getrof
fen regeling. Wij meenen hun daarom een
genoegen te doen met hun eens te vertel
len op welke wijze zulk een geschil ont
staan was en hoe het werd opgelost.
De ongeveer 160 IJmuider stoomtreilers
die op versche zeevisch uitgaan, visschen
hoofdzakelijk oostelijk van de Doggers-
bank. Een tiental ervan varen echter in
den tijd tusschen 1 Februari en 1 October
op IJsland en visschen daar eveneens
hoofdzakelijk op versche zeevisch, terwijl
ok een klein gedeelte van dien vangst uit
iscli voor den inmaak bestaat.
Van deze IJslandvaarders,nu werden er
door Engeland zeven opgebracht naar
Schotsche havens. De Engelsche regeering
verzocht ter bespreking overkomst van een
deputatie van IJmuider reeders naar En
geland. Drie reeders, met hun rechtsge
leerden raadsman, begaven zich daarheen,
en voerden besprekingen met het „Com
mittee for restriction of the trade with the;
ennemy", (welk comiteit een afdeeling van
het blokkade-departement is), en met lord
Robert Cecil, den blokkade-minister.
De bedoeling van Engeland was natuur
lijk de blokkade nog te verscherpen, door,
i Hiitschland geheel van de publieke markt
uit te sluiten, en voor Engeland dadelijk de
noodige aanvoer van visch te verzekeren.
Nu is het eene bepaling uit het reglement
der visschershaven te IJmuiden, dat alle
daar aangevoerde versche zeevisch moet
worden afgeslagen aan de vischhal aldaar, i
Voorts overwoog de deputatie, dat de IJ
muider visschers hun bedrijf voornamelijk,
/ooals wij zeiden, uitoefenen oostelijk van;
de Doggersbank en wel oostelijk van een,
lijn te trekken tusschen het vuurschip;
Haaks naar Naeze, dat is Noorwegens zuid-i
punt, en dus in de maritieme invloedsfeer:
van Duitschland. Het is daarom, dat de
IJmuider afgevaardigden het onbillijk von
den, Duitschland van de markt der in die|
streek gevangen visch uit te sluiten, en zij:
den Engelschen aantoonden, op die gestelde!
eischen niet te kunnen ingaan.
Bij de ampele besprekingen, welke be-:
langrijke zaken als deze uitteraard
eischen, viel de vlotte denkwijze der Engel
schen en hun eerbied voor bestaande,
rechtsopvattingen of), en het gelukte den
Nederlanders dan ook, hen van de recht
matigheid van het uiteengezette Nederland-
sche standpunt te overtuigen. Zoo werd ten,
slotte de volgende afspraak getroffen.
Een reedersorganisatie zal in publieke
markt tot 35 pereent van de te IJmuiden
afgeslagen versche zeevisch voor Engeland
koopen tegen den marktprijs, van welken
marktprijs het gegarandeerd maximum zal
ijn de gemiddelde prijs in de laatste zes
maanden betaald; de overige 65 pCt. der
aangebrachte visch is vrij en kan dus door
Duitschland of een ander worden gekocht.
Engeland had eerst ook den eisch gea
steld, dat de aldus gekochte visch daar te
lande zou worden afgeleverd. Vanwege de
risico meenden de IJmuider reeders niet op
dien eisch te kunnen ingaan, en de Engel
schen gaven hierin toe; zij verbonden zich
de gekochte visch te IJmuiden te komen
afhalen.
Wel wordt in deez' tijden de bijlegging
van geschillen niet gemakkelijk gemaakt.
Met wat al zonderlinge opvattingen dient
rekening gehouden, louter omdat die op
vattingen, ondanks al hun zonderlingheid
om het niet leelijker te noemen, toch maar
in praktijk worden gebracht. Of is dit
zachtst genomen geen zonderlinge moge
lijkheid: Duitsche kooplieden vonden in
IJmuiden geen visch, omdat de vaartuigen
door Engeland opgehouden werdén; Neder-
landsche reeders houden besprekingen met
Engeland, en dit land verbindt zich de vis-
scherij, waarvan het weet, dat de opbrengst
voor het grootste deel naar Duitschland
gaat, niet te belemmeren op voorwaarde,
dat Engeland van de aangebrachte visch
een percentage ontvangt; maar dat percen
tage, een derde ongeveer van de vangst,
zou niet uit Nederland naar Engeland kun
nen worden gestuurd, omdat de Duitschers
dat zouden vernielen, m. a. w. men rekent
erop, dat Duitschland de voorwaarde,
waarop het zelf visch ontvangt, voor Ne
derland onuitvoerbaar zal maken.
Waar het erop aankomt, den Engelschen
hun onrechtmatige handelingen tegenover
Nederland te verwijten, zwijgen wij ook
niet; dat weten onze lezers, maar wij er
kennen gaarne, dat de overzeesche buren
bij deze besprekingen zich ten slotte cor
rect hebben betoond. Als een blijk hiervan
wijzen wij erop, dat, toen de Nederlanders:
bij deze besprekingen verklaarden, zich het
recht van schadevergoeding wegens het
vasthouden dezer 7 schepen voor te be
houden, dit na eenig heen- en weerpraten, j
ook door de Engelschen als rechtmatig
werd aanvaard; dat zal nu in een geding
voor het prijsgerecht behoorlijk berecht
worden. Een voorstel, bij de besprekingen
door de Engelschen te berde gebracht, om
deze kwestie aan de haringkwestie vast te
koppelen, hebben zij, op aandrang der
Nederlanders laten varen.
Hoe meer de Engelschen zich in derge
lijke zaken op rechtsstandpunt plaatsen,
hoe minder zij het Recht verduisteren, voor
zooveel noodig Duitschland ten voorbeeld,
des te liooger stijgt de kans dat de oorlog;
eindigt, immers aan den oorlog is geen ein-
de te zien, vóórdat het rechtsbewustzijn
weder volledig vat krijgt op de te kwader'
ure aan de rechtssfeer ontrukte werkelijk
heid.
KRONIEK DER WEEK.
23 Sept. Naar het Wolff-bureau ver
neemt, heeft de quaestie van den onder
gang van de „Tubantia" een onderwerp
van bespreking tusschen de Nederlandsche
en Duitsche regeering uitgemaakt.
De Duitsche regeering verklaarde zich
uit overwegingen van goede nabuurschap
ten opzichte van Nederland bereid, de
quaestie na den oorlog voor een internatio
nale commissie van onderzoek te brengen.
Dit is een niet onverdienstelijke bekro
ning der pogingen van Nederland te Ber
lijn gedaan. Maar,na den oorlog"
Het is misschien wel een heele tijd nog
24 Sept. Naar het Haagsche Correspon-
dentiebureau verneemt, is hedenmorgen te
's-Gravenhage bericht ontvangen, dat het
stoomschip „Prins Hendrik", van de Maat
schappij „Zeeland", naar Zeebrugge is op
gebracht.
Nadat er 64 van de 98 passagiers van
boord waren gehaald, is het mailschip weer
vrijgelaten.
24 Sept. De Grieksche regeering zendt
weer een nota naar Berlijn, ditmaal we
gens de gevangenneming van een Griek
sche compagnie te Fiorina door de Bul
garen.
24 Sept. Het Nederlandsche schip „Ba
tavier II" wordt opgebracht naar Zee-
brugge.
24 Sept. Duitsche luchtschepen doen
een aanval op Londen. Twee worden er
door de Engelschen neergeschoten.
24 Sept. In de „Köln. Ztg." houdt dr.
Dickmann een pleidooi voor de beoefening
van de Nederlandsche taal in Duitschland.
De heer Dickmann is van oordeel, dat hoe
ten slotte ook fret lot van België zal zijn,
de betrekkingen, vooral ook op geestelijk
gebied tusschen Duitschers en Belgen, in
het bizonder dan de Vlamingen, duurzaam
zullen zijn. En hij wijst er op, dat het be
langrijkste middel voor geestelijke wissel
werking de taai is. Echter niet alleen om
deze reden, doch om de Nederlandsche
taal- .en cultuurbeweging, ook in andere
werelddeelen, te steunen tegen Fransch en
Engelsch imperialisme, acht de heer Dick
mann een uitgebreider beoefening van de
Nederlandsche taal in Duitschland ge-
wenscht en dat niet alleen aan de universi
teiten maar ook in het handelsonderricht.
„Tegen de invoering van het Neder-
landsch op de handelshoogescholen zal
wellicht worden aangevoerd, dat de wereld-
economische beteekenis van deze taal ge
ring is en dat de Nederlandsche handels
wereld in het algemeen voldoende Duitsch
kent. Dit laatste is ongetwijfeld juist. Het
is zelfs mogelijk, dat die tot argwaan nei
gende kringen de hun taal betoonde belang
stelling voorloopig aan onjuiste beweegre
denen zullen toeschrijven.
Maar op den duur is de muur van wan
trouwen en kwaadwilligheid waarmee een
deel van de openbare meening in de groote
Nederlandsche handelssteden Duitschland
omgeeft, niet beter te verwijderen, dan
door elkanders taal te spreken en door het
Nederlandsch zijn volle waarde te geven
ais zelfstandige taal, waaraan het vroeger
bij vele vertegenwoordigers van Duitsche
handelshuizen nog al moet hebben ontbro
ken.
25 Sept. Een Reuter-bericht uit Athene
luidt:
Venizelos is hedenochtend in gezelschap
van admiraal Condoeriotis en verscheiden
hoofdofficieren en aanhangers, van hier
vertrokken, vermoedelijk naar Kreta, van
waar hij, naar rrien verwacht, zich naar
Saloniki zal begeven.
25 Sept. De Duitsche minister van bin-
nenlandsche zaken zond een besluit aan de
regeeringspresidenten, waarin dezen er
op gewezen worden, dat er eene lijst
van Duitsche woorden is samengesteld,
welke ter vervanging van de gebruikelijke
vreemde woorden en uitdrukkingen op uit
hangborden, enz. kunnen dienen. De mi
nister verzoekt hun voorts, hunnen invloed
aan te wenden om te zorgen, dat nering
doenden die woorden op hunne borden la
ten aanbrengen en dat ze in fabrieken,
enz. worden gebruikt.
Waarlijk geen slecht voorbeeld.
26 Sept. De aanvalsbeweging der Fran-
schen en Engelschen aan het westelijk
front vordert wederom. Zij nemen o. m. de
dorpen Combles en Thiepval in. Hevige
tegenaanvallen werden afgeslagen.
26 Sept. Een Reuter-bericht uit New-
York luidt:
Een arbeider uit in een schrijven in de
„New-York World" zijnmeening, dat de
geheele arbeiders-beweging, waaronder
ook de voorgenomen staking van de dok
werkers langs de geheele Atlantische zee
kust, het resultaat is van het werken van
Von Papen en Boy-Ed. Ik ben niet van
plan, schrijft hij o. m„ iets te doen ten
voQrdeele van dat land, dat zich met Tur
kije verbond om de wereld te veroveren;
dat België verwoestte en zonder uitgetart
te zijn Frankrijk naar de keel vloog; dat
de heerlijke kathedralen en bibliotheken van
die landen verwoestte, de „Lusitania" met
1200 menschen in den grond boorde, miss
Cavell fusilleerde, evenals kapitein Fryatt
en alle goddelijke en menschelijke wetten
verbrak.
De man spoort ten slotte de Duitsche ar
beiders aan om Duitschland openlijk te hel
pen in plaats van te trachten Uncle Sam
van achteren te doorsteken ten bate van de
Duitsche zaak.
Ook de „New-York Times" vestigt de
aandacht op het feit, dat zekere Duitsche
arbeidersleiders, die bij de tegenwoordige
staking een rol spelen, ook de hand hadden
in vroegere pogingen om dokwerkerssta
kingen uit te lokken.
Men ziet, er komen steeds meer daden
van Duitsche organisatie aan het licht.
27 Sept. Een Wolff-bericht uit Berlijn
meldt de aankomst der tweede handels
duikboot, de „Bremen" in Amerika.
27 Sept. In de „Frankfurter Zeitung"
van 26 dezer komt een, van onwaarheden
wemelend opstel van zekeren dr. Max Ro-
loff over de onlusten in Djambi voor.
Zoo heet 't, niettegenstaande den groo-
ten economischen vooruitgang der inland-
sche bevolking van Indië in de laatste ja
ren, dat de economische achteruitgang en
de met wreede gestrengheid geïnde hooge
belastingen, welke der inlandsche bevol
king zijn opgelegd, oorzaak zouden zijn van
de oprichting van den Sarikat Islam en van
den opstand in Djambi. Voorts beweert
deze man, in Djambi, in 1901 met eigen
oogen te hebben gezien, dat „de Holland-
sche soldaten de overlevende, niet in het
gebergte gevluchte bewoners, mannen,
vrouwen en kinderen, in kuilen dreven, pe
troleum daarover goten en alles in brand
staken." Een geliefkoosd pacificatie-middel
voegt deze schrijver er aan toe.
Ziezoo, nu weten de lezers van de
„Frankfurter Zeitung" en hun vrienden en
bloedverwanten, hoe slecht Nederland in
Indië te werk gaat, en een knappe kerel,
die hun dat weer uit het hoofd praat.
27 Sept. Uit Londen komt een Reuter-
bericht omtrent Venizelos plannen. Hij zei-
dc, dat hij al het mogelijke heeft gedaan
om de regeerders van Griekenland er toe
te brengen de wapens op te vatten ter ver
dediging van het land. Alles echter was te
vergeefs en hij moet thans gehoor geven
aan den oproep van zijn landgenooten om
met hen de broeders in Macedonië, die door
dc Bulgaarsche indringers worden onder
drukt, te redden. Hij is alleen tot dezen
uitersten stap overgegaan, omdat hij over
tuigd is, dat de tegenwoordige leiders van
de Grieksche politiek niet werkelijk van
plan zijn de bevolking te wapen te roepen
om den indringer te verdrijven. De bewe
ging is geen revolutie in de gewone betee
kenis; zij is hoegenaamd niet gericht tegen
den koning en de dynastie. Maar het is
een laatste poging om den vorst er toe te
brengen zijn plicht als koning der Hellenen
na te komen en zijn onderdanen te bescher
men. Zoodra de koning op die wijze han
delt, zullen wij allen met vreugde zijn
vaandel volgen.
28 Sept. De Grieksche regeering ver
klaart, in overleg met den koning, dat zij
tot militaire samenwerking met de Entente
besluit.
28 Sept. De aanvalsbeweging der Fran-
schen en Engelschen aan het westelijk
front vordert. Het totaal der in de laatste
14 dagen gemaakte krijgsgevangenen is
reeds gestegen boven de 10.000.
PLAATSELIJK NIEUWS.
Vergadering Vrije Liberalen. Dinsdag
a.s. des avonds ten 8 lA uur houdt de afdee
ling Bloemendaal van den Bond van Vrije
Liberalen een algemeene vergadering in
„Rusthoek".
Op de agenda vindt men; Bespreking
van het besluit van het hoofdbestuur in
zake het voorstel tot wijziging van art. 192
der grondwet, en de verkiezing van een
afgevaardigde ter jaarvergadering op 14
October te Amsterdam.
Wij zien aan den Bloemendaalschen weg
weder een goed werk gebeuren. De weg
nabij de Dompvloedslaan wordt namelijk
thans verbreed en verfraaid; de vieze sloot
wordt gedempt, wat armoedige boompjes
worden aan een andere bestemming prijs
gegeven, de weg wordt op aangenamer en
veiliger breedte gebracht.
Letterkundige lezingen. Met belangstel
ling vernemen wij, dat mevrouw dr. J. v. d.
Bergh van EysingaElias, uit Santpoort,
in onze plaats eene reeks van acht voor
drachten komt geven over de Nederland
sche Letterkunde sedert 1880. Na een kort
historisch overzicht zal spreekster enkele
van de schoonste en meest karakteristieke
werken uitvoerig behandelen en gedeeltelijk
voorlezen, n.l. Gorter's „Mei", „De Kleine
Johannes" en „Het Lied van Schijn en
Wezen" van Van Eeden, „Beatrijs" van
Boutens, Verzen van mevrouw Roland
Holst en andere werken.
De voordrachten zullen gegeven worden
op Maandagmiddagen om de veertien da
gen van 2.45 tot 4.45 uur, te beginnen met
Maandag 16 Oct. 1916.
De plaats van bijeenkomst zal nader ge
meld worden.
De toegangsprijs tot de acht lezingen be
draagt 10,— per persoon. Men kan zich
