]Ft
H. STINIS
Firma J. H. KRUL Jr.
GATAMPEN
Firma K. HOESBERGEN.
Brandstoffen.
"f* p
Bureau tot publiciteit van Wetenschappelijk Nieuws
ZOOALS DE OUDEN ZONGEN, PIEPEN DE JONGEN
KRUISWEG 23 hoek Molenstraat
Groote keuze Sigaren en Sigaretten
Droogtrommels, Pijpen. Aanstekers enz.
een klein huis
slijpt alle soorten van
scharen en messen.
W. ALPHENAAR - Kruisweg 49 - Telefoon 1532.
Sigarenmagazijn „BORNEO"
uitsluitend Ie klasse fabrikaat in
allerlei verpakkingen.
SCHRIFTELIJKE CURSUSSEN
Magazijn en Kantoor
GROOTE HOUTSTRAAT 50.
Telefoon 425.
Interloc.
Aanleg gas en water, electrische kracht en
lichtinstallatiën, Centrale verwarming en
Sanitaire Inrichtingen.
0
H
A. VAN VELTH0VEN,
Luxe en Orthonaedische
SCHOENMAKERIJ.
Bloemendaal.
:u;
In
dichting*
kleine lichtsterkten
Intens helder wrt? licht
gering stroomverbruik
ALGEMEENEN MUZIEKHANDEL VAN
VAN ZWEMMEN EN BADEN.
Verhaalden wij u een vorigen keer iets
over het zwemmen en baden der Grie
ken, thans zullen wij u iets daarvan met
betrekking tot de Romeinen meedeelen.
De Romeinen gebruikten allereerst „de ge
le" Tiber als zwemplaats, totdat deze rivier
tengevolge van afvoerkanalen, die daarin
uitmondden, hoe langer hoe onsmakelijker
als badplaats werd en men de eerste
zwemplaatsen bouwde, die hoe langer hoe
schitterender werden uitgevoerd, en waar
in zij een pracht tentoonstelden, den mees
ters der wereld waardig. Men vindt nog
overblijfselen der grootste badinrichtingen
van vroeger, niet alleen in het oosten van
Italië, maar ook in Engeland, te Aken,
Aix, Baden-Baden, Badenweiler, Nimes,
Wight (eiland).
Rome alleen had 15 badinrichtingen, en
de Romeinen maakten er zeer veel gebruik
van; dit kwam de gezondheid zoo ten
goede, dat volgens Plinius, Rome 600 jaar
lang geen anderen dokter had dan het bad.
Onder de regeering van keizer Augustus,
begon de bloeitijd der keizerlijke baden. In
tijd van vrede brachten de menschen de
helft van hun leven door in de badinrich
tingen. In de baden van Caracalla konden
3000 personen tegelijk baden; de prachtige
wandelpaden, beplant met palmen, de
schoone beelden en rijk geboomte, waaron
der wijsgeeren, dichters, redenaars, voor
drachten hielden, oefenden zooveel aan
trekkingskracht uit, dat men weldra den
geheelen dag en soms ook den nacht, niet
tegenstaande het keizerlijk verbod, er
doorbracht. De baden waren 's nachts ver
licht.
Op feestdagen waren deze baden gratis
opengesteld, en om zich populair te maken,
vermengden zich de keizers en groote per
sonen tusschen het volk. Met het kleed,
viel ook het verschil in stand. Er wordt
beweerd dat iedere Romein minstens één
maal per dag baadde. Bij zonsopgang wer
den de baden geopend en waren den ge
heelen dag stampvol. Men betaalde 2 cen
times (5 centimes vind ik ook vermeld), de
badpenningen werden in bussen opge
haald.
Teekenend worden in dien tijd als de
drie levenssferen genoemd; „Liefde, ba
den en wijn."
De pracht der baden, door Nero
gesticht, grenst aan het ongeloofelijke;
historisch is: „Wat is er wreeder dan
Nero, en wat schooner dan Nero's baden
Het toppunt van pracht en praal bereik
ten de in het jaar 302 opgerichte baden
door Diocletian, het schoonste lustoord,
dat men zich maar denken kan, met ver
maarde bibliotheken en prachtige tuinen.
3200 menschen konden er tegelijk een bad
nemen, 2400 marmeren banken noodden er
tot rust.
Bij de baden waren een menigte winkels
daar de prijs der baden zoo laag was,
trachtte men door opbrengst der huur. in
de onkosten tegemoet te komen.
Na Constantijn geraakten de baden in
verval, hetgeen door het najagen van ge
not en zinnelijkheid en de daarmee ge
paard gaande luiheid niet te verwonde
ren is.
Daarbij kwam nog dat Constantijn de
residentie van Rome naar Byzantium ver
plaatste, en het ijveren van Christenen voor
een gebondener levenswijze. Langzamer
hand sloopte men' de bouwvallen der eer
tijds zoo schitterende badpaleizen. Het
bouwmateriaal gebruikte men om kerken
te bouwen. Antieke badkuipen dienen
thans nog in sommige kerken tot berg
plaats van reliquien, en mooie gepolijste
badstoelen dienen als bisschopzetels.
De verpleging der huid was bij de Ro
meinen een hartstocht geworden. Popea,
Nero's gemalin, baadde alleen in ezelinnen-
melk, tot dit doel voerde zij op reis 500
ezelinnen met zichVan deze overdrijving
verviel men in andere uitersten. De heilige
Edilthryda (einde 7e eeuw) beval dat er
slechts gebaad mocht worden op de 3
grootste feestdagen van het jaar. De heilige
Agnes (tl077) ontzegde zich uit vroomheid
elk bad, en de heilige Margaretha waschte
zich om dezelfde reden geheel niet meer.
De heilige Augustinus ijverde tegen de
„prurigo thermorum" en de nonnen van het
klooster Geisenfeld kregen een zware straf,
omdat ze iedere 14 dagen een bad namen.
In 1100 verbood Clemens III, door een
pauslijken bul, op Zondag te baden, of zich
het gezicht te wasschen.
Hieronymus stond alleen toe dat kinde
ren baadden.
In de Xle eeuw speelde de kastijding des
vleesches (250 geeselslagen) een groote
rol. In sommige kloosters was het gebruik
dat de monniken de ruwe schapenhuid,
welke zij op het lichaam droegen, nooit af
deden. Zij sliepen in deze ruime mantels
en geschoeid, reisvaardig als 't ware, wan
neer de Heer hen opriep.
Als straf moesten de nonnen het water
drinken waarin de priorin hare voeten ge-
wasschen had.
In den tijd der kruistochten nam men in
de kloosters in Duitschland, bij het voor
bereiden van feesten, eerst een bad.
(Wordt vervolgd.)
aifdacht
TELEFOON 1506
Boites nature, Assortimentskisten en
luxe verpakkingen.
Keizersgracht 153 - AMSTERDAM - Tel. N. 10789 S
Curatorium: c
Mr. Dr. C.F. Schoeh Prof. Dr H. D. J. Bodestein
Dr. H. C. Prinsen Geerligs Jhr. Mr. L. H. van Lennep
in Boekhouden en andere handelswetenschappen, Talen,
Mathesis, Techniek, Algemeene Ontwikkeling, enz.,
onder leiding van bekende leeraars. Opleiding voor alle examens,
ook voor de aeten L. 0„ M. O., Practijk-diploma's, Staatsexamen,
en voor tal van ambten en beroepen. Aangename methode. Billijke
condities. Goede resultaten. Vraagt het gratis-prospectus.
Eiscli WEBER's Staalwaren.
ONZE NAAM WAARBORGT KWALITEIT.
Elec. Slijp- en Polijstinricht ing.
Telef 648. J. J. WtBER ZOON Opger. 1838
Koningstraat No. 10, HAARLEM.
Te BLOEMEND AAL wordt voor
1 MEI gevraagd
of gedeelte van een huis met
tuin.
Aanbieding fr. Lett. S aan het
kantoor van dit blad.
OVERVEEN.
Telef. 1617.
<4H
0
TOONEEL.
Doodendans. Wij vestigen de aad
onzer lezers erop, dat Donderdag 7 De
cember in den schouwburg Jansweg, Wil
lem Royaards nog eens met „Dooden
dans" komt. De schouwburg was niet vol
doende bezet, hij moet van boven tot onder
vol zijn. Dit buitengewone stuk en de meer
dan voortreffelijke vertolking verdienen het.
Het is dè groote daad van het tooneel in
dit seizoen. Ieder, die dus maar eenigs-
zins dien avond kan vrij maken, zij in den
Schouwburg present om van de uitmunten
de kunst, die daar dien avond door Roy
aards wordt geboden, te genieten.
LETTEREN EN KUNST.
Emile Verhaeren. t
Verhaeren vermorzeld door een snel
treinWel schrikkelijk is dit einde van
zulk een schoon en rijk leven
De dichter Emile Verhaeren, ten onzent
weinig bekend, werd in 1855 te Sint Amand
bij Antwerpen geboren. Hij studeerde te
Leuven.
In 1883 verscheen zijn eerste bundel,
„Les Flamandes."
Henri de Régnier heeft Verhaeren „le
plus grand poéte après Victor Hugo" ge
noemd. Verhaeren is een hedendaagsch I
dichter in dien zin, dat hij de hevige en i
woeste uiterlijkheid van het moderne leven
kent, en in zijne kleur en zijn kracht be
zingt.
Soms is hij ontzagwekkend in zijn harts- j
tocht. Zijn geluid kan groot zijn, donde
rend, daverend, doch de zin zijner woor
den is zuiver en bevattelijk steeds. Luister
naar zijn lied op den Novemberstorm:
Le vent sauvage de Novembre,
Le vent.
L'avez-vous rencontré, le vent,
Au carrefour des trois cent routes?
L'avez-vous vu cette nuit-la,
Quand il jeta la lune a bas.
Et que n'en pouvant plus,
Tous les villages vermoulus
Criaient comme des bêtes,
Sous la tempête.
Sur la bruyère, infiniment,
Voici le vent hurlant,
Voici le vent cornant de Novembre.
Verhaeren's werk is een wereld, zoo
grootsch, zoo veelzijdig.
Schrijvend in de Fransche taal, is noch
tans de geestelijke gesteldheid van Ver
haeren door en door Vlaamsch, evenals die
van den eveneens Fransch schrijvenden
Charles de Coster. In zijn bundel „Les Fla
mandes" viert de jonge Verhaeren in den
trant van Rubens, Jordaens, Teniers, de
weelderige schoone Vlaamsche vrouwen.
Daarna, in 1886, verschijnt zijn bundel „Les
Moines", waarin hij de monniken met hun
wonderbare ceremonieel geeft. Een reeks
beschrijvingen van kunst en kunstenaar1-
levens volgt daarop, dan verscheidene bu
dels, waarvan „'Les Soirs" al zeer bizond
is. In 189395 verschijnen zijn fameu
verzen-reeksen, gebundeld: „Les Campag
nes hallucinées", „Les villages illusoires"
en „Les villes tentaculaires", die ik tot het
cntzaglijkste van zijn werk reken; aangrij
pend), visionnair, woest van grootheid is in
dit alles zijn visie op het leven; en daarna
geschiedt als een wonder: diezelfde mach
tige zingt zoete liederen van vrede en di
geluk: „Les heures claires". Hier V
slechts de werken genoemd, die als ond^
linge tegenstellingen de uitersten van zijn
veelzijdigheid toonen. Sindsdien versche
nen er nog vele. Zoo het befaamde wt
..Le multiple splendeur", waarin een hoo
broederschap aller menschen bezonj
wordt. Niet u zeiven mokkend opsluiten -i
koppige alleenheid aldus leert de dichter
ons in dat schoone boek, neen, het gc.de
willen zien en eeren in alles, ook, en niet het
minst in den tnedemensch; „admirez-vous
les uns les autres", zegt hij; niet als over
wonnen aan den voet of halverwege van
den hoogen berg des levens neerzitten, en u
schamper hoonend wreken over geleden of
vermeend onrecht; neen, trachten te her
winnen, pogen, daden doen, voorwaarts,
omhoog; want: „La vie est a monter et
non pas a descendre"
Verhaeren's werk is soms geweldig on
stuimig, dan weer van een diepe teeder-
heid, en het is steeds zinvol en schoon. S.
Deze Vlaming, (bedoeld wordt de Vlaming
van dezen tijd) die overigens geen duim
breed afwijkt van het algeheele Vlaamsche
ideaal, wenscht, in de eerste plaats, voor
de toekomst zijne handen zuiver te houden.
Hij wenscht buiten alle latere verdenking
te blijven; daarom wijst hij alles af wat ver
denking tegenover hem kan wekken. Met
de Vlamingen, die juichen, waar zij de
Duitsche overheid eenvoudig de bestaande
taalwetten zien toepassen, juicht hij niet
mee, hij keurt ze af, die juichende Vlamin
gen, omdat wij de Walen niet mogen doen
gelooven aan afgestane en dankbaar aan
vaarde gunsten.
Karei van de W o e s t ij n e.
Beveelt zich beleefd aan.
IL- SMITS,
KLEIN HEILIGLAND 95,
HA AB LEH,
i\N
iniuiiiiuiiiiiic
De PHILIPS ARGALAMPEN zijn mek een zeldzaam voorkomend gas gevuld. Hst is ons
gelukt In onze eigen fabriek dit gas In bijzonder zuiveren toestand te bereiden, waarop de uitste-
kende kwaliteit dezer lampen in hooge mate berust
Het gloeilichaam heeft den vorm van een uiterst fijns, zeer nauwkeurige spiraal, die ge
wikkeld wordt op automatische machines, welke door ons zelf geconstrueerd en l.t onze werkplaatsen
vervaardigd zijn.
Aan deze beide vindingen Is het te danken, dat het stroomverbruik der PHILIPS
ARGALAMPEN tot een minimum gereduceerd is.
Een bloemlezing uit onze beste Kinderliedjes met Zang en Pianobegeleiding,
een prachtwerkje voor de jeugd, o.a.
Draai het wieltje nog eens om, Daar zaten zeven kikkertjes, Toen onze mop een
mopje was, Padvindersliedje, Het Patertje, In Holland staat een huis, Tusschen
Keulen en Parijs. 100 van deze alleraardigste stukjes in een bundel in den
