Ik. H. VAN DEO STEUR Ir.
Heeren- en Dameskleedermakerij
GELEGENHEIDSCOSTUMES.
Emser-Zout
AGENDA.
HAARLEM.
Bureau van Consultatie tot verleenen van rechts
bijstand aan onvermogenden. lederen Vrij
dag houdt het bureau, des namiddags ten half-
twee zitting in het gerechtsgebouw Ran de
Jansstraat.
Koloniaal Instituut 'afd. Handelsinuseum)
(Paviljoen). Dagelijks geopend van 104 uur.
Museum van Kunstnijverheid. (Paviljoen.)
Dagelijks geopend van 104 uur.
Gemeentel ijk Museum. Dagelijks geopend van
103 uur in dc maanden Nov.Febr., 104
in Maart Mei. Sept. eu Oct., 105 uur in
JuniAug. Entree f 0.25 p. p. Le Woensdag
van de maand vrij. Zondags van 10—3 vrij.
Bisschoppelijk Museum. (Jansstraat 79.) Ge
opend behalve Zondags en R.-K. feestdagen
van 105 ure. Toegang 25 cents.
Teyler's Stichting. (Spaarne.) Geopend (be
halve Zaterdags en Zondags) van 11 3 ure.
De bibliotheek alle werkdagen van 14 ure.
Stads-Bibliotheek. (Prinsenhof.) Dagelijks ge
opend (behalve Zondags) van 104 uur.
Café Brink mann. Dagel. van 1322 Jan., van
25 u. Tentoonstelling van de Vereeniging
tot bevordering van de belangen van slecht-
hoorenden.
Atelier H. Kruijder, Meesterlottelaan 16. Ten
toonstelling van het werk der leerlingen, tot
en met 16 Jan. van IJ-4 uur.
KERK-AGENDA Zondag 14 Januari.
Haarlem Eglise Wallonne, 10J heures Mons.
Cler, Pasteur a Leyde. Rem. Ger. Gem., 10 u..
Prof. Groene wegen van Amsterdam. Evang. Luth.
Gem. 10 u., Ds. De Meijere.: 11J u., Kinderkerk.
Ds. De Meijere. Vereen. Doopsgez. Gem., 10 u., Ds.
Plantenga; av. 5 u., Ds. Binnerts.
Beverwijk: Doopsgez. Gem.. 10 u.. Ds. v. Calcar.
Ev. Luth. Gem. 10 u., Ds. v. Kleelf. Vereen, van
Vrijz. Herv. (in de Luth. kerk) Ds. Boer, Pred. te
Grootebroek,
BloemendaalNed. Herv. Gem., 10 u., Ds. v.
d. Brugghen. Pred. te Brussel; av. (ij u.. Ds. v.
Leeuwen.
Heemstede; Ned. Herv. Gem., 10 u., Ds. G. Ober-
mann; av. 7 u., Ds. II. T. Oberman.
Houtrijk en Polanen. Ned. Herv. Gem. 10 u., Ds.
B. Baljon.
Santpoort Ned. Herv. Gem. 10 u. Ds. v. d.
Bergh v. Eysinga.
SpaarndamNed. Herv. Gem., 10 u., Ds. S. A.
Baljon.
ijmuiden: Ned. Herv. Gem., 10 u., Ds. Creutz-
berg av. 5 u., Ds. Creutzberg: av. 7 u. Dankstond.
Doops-gez. Gem. en Ned. Prot. Bond, 10J u., Ds.
Luikinga.
Zandvoort. Ned. Herv. Gem.. 10 u. Ds. Posthu
mus Meijjes.
Barteljorisstraat 22. Teleph. 303.
Heeft voorradig een rijke
sorteering
Zwarte Stoffen voor
inenseh der hedendaagscho samenleving.
Hij is werkzaam deel van het groote orga
nisme der menschelijke samenleving. Het
standpunt van den cultuurmensch is het
regelend verstand; hij ordent daarmede de
verschijnselen, rangschikt ze.
Denk eens aan de inhoudsopgave van een
leerboek der dierkunde. Een paar bladzijden
volstonden aan het verstand om die wilde
en machtige wezens als 't ware te tem
men, saam te voegen in een enkelvoudig
stelsel van klassificeering; wie nog niet ver
der is dan de zinnelijke ervaring, verschrikt
van de wreede en bedreigende bestaans-
openbaringen der dieren, en vlucht, maar
liet verstand houdt stand, en ordent de
verschijnselen. Het regelende verstand
bracht Copernicus tot het eenvoudige in
zicht, dat wie zelf op een gelijkmatig be
wegend voorwerp zich bevindt, den indruk
ontvangt, dat hij. de voortbewegende, zelt
stilstaat, terwijl daarentegen liet hem om
ringende stilstaande, zich lijkt te bewe
gen; en hij paste die eenvoudige waarheid
op het heelal toe. Zoo ordende hij den
chaos der hemellichamen. Aldus gaat de
wetenschap te werk; zij vergelijkt, schift,
onderzoekt, ordent de verschijnselen. Zoo
gaat de cultuurmensch te werk bij zijn
groote taak; hij brengt met zijn verstand
orde, om uit de verwarringen van het na
tuurlijke leven te komen.
De macht van het regelend.theorctisch ver
stand is echter overschat. De natuurweten
schap heeft met de door haar verzamelde
en gerangschikte feiten gemeend de hoog
ste kennis, het begrip des levens aan de
menschheid te brengen. Zij kon dat echter
niet, uitteraard. Het regelend verstand was
daartoe niet bij machte. Dat kan alleen
geschieden op het derde en hoogste stand
punt van den geest: de redelijke bezinning.
Deze is zoo hoog boven het regelend ver
stand uit, als dat verstand boven de zinne
lijke ervaring uit is.
Dc cultuurmensch staat nog op den bo
dem der zinnelijke ervaring. Denk u eens
een organisator, een natuurkundige, een
historicus, een politicus, een journalist, die
den bodem der „werkelijkheid" verlaten
zou. (ie voelt, dat zulks onmogelijk is voor
het regelend verstand. Het derde, en hoog
ste standpunt van den menschelijken geest
echter, is hooger dan zinnelijke waarne
ming en verstand beide.
De redelijke bezinning of liever: zelf
bezinning is het inzicht van de Ikheid; niet
de afzonderlijke Ikheid van dezen of dien
mensch, doch van de Ikheid naar zijn we
zen. De mensch bezint zich op zichzelf,
niet op zijn particulier Ik. maar op zijn
grond, d. i. den wereldgrond. Want de'
grond van eiken mensch is dezelfde, is
èene: het wereld-wezen, het wereld-den
ken, het Goddelijke, scheppende, en de'
mensch die tot zijn grond komt, komt tot
den Goddelijken wereldgrond, komt tot dc
Godheid, Denk u de wereld als een reus-
achtigen cirkel, en elk punt in dien cirkel
omtrek met bewustzijn toegerust; elk dezer
punten beseft alsdan eene verhouding tot
een volgend punt naast zich. maar elk is
tevens ook het uiteinde van een straal
naar en van het middelpunt: de God
heid. De weg der zelfbezinning is die
straal; zij voert den denkenden mensch
terug naar zijn eigen middelpunt; zelf
bezinning van den mensch is zijne
bezinning op zijn eeuwige Ikheid; zij doet
den mensch dalen of stijgen dat is hier
hetzelfde tot de grondelijke erkenning
van het Eene en Algemeene, tot het godde
lijke denken, dat de geheele wereld denkt.
Het theoretisch verstand kan, zooals wc
zagen, wel orde brengen, maar het weet
niet wat de grond is der orde en kent
de algemeene orde, de wereldorde niet;
het komt niet tot de kennis der gron
delijke vooronderstelling van alle orde;
het Goddelijk denken, dat de wereld
orde uit zich te voorschijn brengt, d. i. de
eeuwige Ikheid. Die vindt men slechts dooi
de zelfbezinning.
Van uit hare diepe diepte ziet de be
zinning op de verschijnselen terug, zede
lijkheid. Godsdienst, wetenschap, alle din
gen., en die diepte is de Idee; de Idee,
die zichzelf denkt, de Idee, die het hart der
wereld is: de Goddelijke Idee, die zijn ei
gen aanschijn in de wereld weerkaatst. De
mensch, die de bezinning kent, beziet
mensch en wereld om daarin die weer
kaatsing te zien van de Godheid.
Vergelijken wij de zichtbare werkelijk-
lieid met een oud handschrift. Een kind
zal, de wonderlijke letterteekens beziend,
zich verbazen daarover; liet zal die letter
teekens al of niet bewonderen om hunnen
vorm, doch liieroglyplicn blijven liet hem.
Dit kind is de natuurmensch met zijn zin
nelijke waarneming. Maar de onderzoeker
wil de woorden verstaan, welke het hand
schrift bevat, en hij vertaalt de vreemde
«oorden, zoodat we weten, wat daar iu
dat handschrift wordt medegedeeld. Die
onderzoeker is de cultuurmensch met zijn
ordenend verstand. Maar nog kennen wij
den zin van net daar neergeschrevene niet.
Welnu, dien te verstaan is het werk van
den geestelijken mensch door zijne rede
lijke bezinning. Diè daalt tot liet begrip
der wereld af, en ontwikkelt de wereld uit
haar begrip; gelijk men om het kunstwerk
te verstaan- dient af te dalen tot de diepten
van den scheppenden geest, die het dicht
te, zoo moet men afdalen tot de diepten
van den kunstenaar, die de wereld schiep
d. i. tot het scheppende denken, dat zich in i
dc wereld uitbeeldt.
Men zou de drie stadiën van den men
schelijken geest in zijn ontwikkelingsgang
ook zoo kunnen stellen;
De eerste staat die van den natuurlij
ken mensch is het bewustzijn in een
droom bevangen. De zin van den droom
moet nog worden verstaan.
De tweede staat die van den cultuur
mensch is de ontwaking. De mensch
is wakker. Hij arbeidt met zijn verstande
lijk denken voor de gemeenschap, voor dc
cultuur.
De derde staat die van den geestelij
ken mensch is de inkeer. De mensch
bezint zich op zichzelf, en verstaat zich
zelf en de wereld uit zijnen en haren, d. i.
uit eènen gemeenschappelijken grond.
Hoe echter kunnen we de wereld ver
staan? Door hare orde. door hare plan
matigheid. Evenals een bouwwerk. Niet
hoe een steen daarvoor werd vervaardigd,
niet hoe men het hout bewerkte; niet hoe
onderdeden werden aangebracht, behoeven
wij daarbij te weten; het geheel als orde- j
ning moeten we begrijpen. Het gehèel, liet
Universum, wil de menschelijke geest ver
staan: meeleven wil hij in het Goddelijke
denken. En voor de Godheid is er niets
dan het universum, niets dan dc wereld
orde; niet de som der verschijnselen, doch
de eenheid, niet het Alles, maar het AI.
Langs den weg der veelheid klimt men niet
naar de eenheid. In èen boom is het woud,
niet in omvang maar in wezen; in èen
droppel is de zee, niet in omvang, maar in
wezen; in de microcosmos is de macrocos-
mos, niet in omvang, maar in wezen; in de
zelfbezinning is dc wereldorde. De taak van
den wijsgeer is, uit de zich als wereldorde
ontplooiende Idee de wereld te verstaan.
De zelfbezinning heeft, evenals de zinne
lijke ervaring en liet regelende verstand.
een eigen levensvoering. Hare levensvoe
ring is die van den geestelijken mensch,
als innerlijk wezen. De Grieken kenden
reeds de zelfgenoegzaamheid van den wij
ze: alle verschijnselen in hun orde en ver
band ziend, zal liet afzonderlijke gebeuren.
Iiern ook niet zoozeer ontroeren; zijn le-
\en heeft geestelijke, innerlijke afmetingen.
Het natuurlijke heeft slechts uiterlijke ai-
metingen; het cultureele. de arbeid, poogt
aan de natuur door uitdrukking van de
menschelijke gedachte het geestelijk mo
ment op te dringen; doch eerst in de be
zinning wordt alle uitwendigheid afgelegd.
Zij is het louter geestelijk bedrijf, de ware
eeuwigheid.
KRONIEK DER WEEK.
5 Jan. De Duitsche keizer vaardigt een
legerorder uit, waarin hij op de Entente
zooals te voorzien was de verantwoor
delijkheid voor het voortzetten van den
oorlog schuift.
5 Jan. Naar aanleiding van Duitsch-
lands uitingen dat het nu na weigering der
vredesvoorstellen, den strijd nog feller lier-
vatten zal, komt ook de „Daily Mail" iets
dergelijks verklaren omtrent Engeland:
„Zij kunnen opnieuw hunne Zeppelins
zenden om vrouwen en kinderen te ver
moorden, maar dan zullen er steeds minder
dier kwetsbare luchtschepen terugkeeren.
Zij kunnen op nog reusachtiger schaal
hunne onderzeeërs hun moordend werk
laten doen. maar evenals wij de laatste
campagne (dier vaartuigen) behandeld
hebben, zuilen wij dat mettertijd ook wel
deze doen. En laat ons hen eraan herin
neren. dat wij ook nog zekere scherpe wa
penen hebben, die wij tot dusverre in de
-chede gehouden hebben en dat wij thans
eene regeering hebben welke die zonder
consideratie tegen deze vijanden der
menschheid zal toepassen."
5 Jan. Het dagblad de „Times" komt
met 'n beschrijving van de artillerie-werk-
plaatsen van de Betlehem Steel Company
in Amerika, welke nog wel anderhalf maal
zoo groot als die van Krupp zijn.
Dat is tot daaraan toe.
Maar die naam; Betlehem Denkt u
even, lezers, aan die vervaarlijke moordtui-
genfabriek en den naam Betlehem
5 Jan. Te Rome heeft een bijeenkomst
der Entente plaats.
,5 Jan. De Centralen nemen Braila in
Walachije.
6 Jan. Professor inr. H. P. G. Quack,
de bekende staathuishoudkundige, schrijver
van liet vermaarde werk „De Socialis
ten", overlijdt.
7 Jan. Ook de keizer van Oostenrijk
vaardigt ecu legerorder uit, waarin de
schuld voor het voortzetten van den krijg
op de Entente geworpen wordt.
7 Jan. De Centralen nemen verscheide
ne Russisch-Roemeensche stellingen en
daarna ook Focsani in. De Roemenen en
Russen worden op de Poetria teruggewor
pen.
S Jan. Mr. N. P. van den Berg, oud
president der Nederlandsehe bank. over
lijdt.'
9 Jan. Een Reuter telegram uit Pira
eus luidt: Frankrijk, Engeland, Rusland
en Italië hebben hedenmorgen aan de
Grieksche regeering een ultimatum over
handigd; binnen 48 uur moet worden vol
daan aan de eischen, vervat in de nota van
31 December,
10 Jan. Een Havas-bericht uit Parijs
luidt; Hedenmiddag heeft Briand den Amc-
rikaanschen gezant uit naam van de re
geeringen der geallieerden, het antwoord
op de nota van Wilson overhandigd.
..11 Jan. „Het Handelsblad" ontleent aan
de „Secoio" liet bericht, dat Marconi we
der een nieuw toestel voor draadlooze
telegrafie heeft uitgevonden.
Het apparaat dient voor gebruik op
schepen voor kleine afstanden van onge
veer 30 zeemijlen. De masten moeten een
hoogte van ruim 30 M. hebben.
11 Jan. Griekenland aanvaardt het ul
timatum der Entente.
11 Jan. Een Reuter-bericht uit San
Francisco luidt:
De federale jury heeft een schuldig
verklaring uitgesproken op alle punten te
gen de beschuldigden Franz Bopp, den
Duitschen consul-generaal, Von Schaick,
den Duitschen vice-consul, luitenant Wil
helm von Brincken, Charles Crowley en
Margaret Borell.
Zij waren beschuldigd samengespannen te
hebben tot het doen in de lucht springen
van munitie-fabrieken in Amerika en Ca
nada, het vernietigen van treinen met am
munitie van de Entente, en van spoorweg
bruggen en tramwegen.
11 Jan. In het antwoord der geallieer
den aan Wilson, wordt door hen de tus-
schen hen en de centralen getrokken analo
gie gewraakt. Uitvoerig wordt gewezen
op Duitschlands gruwelijke methoden, die
een hoon zijn voor elk beginsel van huma
niteit en eiken eerbied aan kleine staten
verschuldigd, zooals de slachting der Ar
meniërs. de daden der Zeppelins, de duik
boot-oorlog tegen handelsschepen, de
slechte behandeling van gevangenen, de
deportaties, enz. Deze opsomming van
misdaden, wordt gezegd,, zal zeker liet
protest verklaren, dat de geallieerden hier
uiten.
Wat de vredesvoorwaarden betreft, zegt
de nota. dat ze omvatten:
Het herstel van België. Servië en Mon
tenegro. met vergoeding, de ontruiming
van Eranrijk, Rusland, Roemenië met ge
paste schadeloosstelling (reparation). De
reorganisatie van Europa gebaseerd op de
beginselen van nationaliteit en recht van
aile volken, groot en klein, op volledige
veiligheid en vrije economische ontwikke
ling. Teruggave van de gebieden, vroeger
van de geallieerden afgescheurd. Bevrij
ding van de volken, onderworpen aan de
moorddadige tirannie der Turken. Ver
drijving van het Ottomaansche rijk uit
Europa.
De nota ontkent elke bedoeling, gericht
op de politieke vernietiging van de Duit
sche volken.
12 Jan. Minister Loudon maakt open
baar het antwoofd van Duitschland op het
Nederlandsehe betoog tegen het wegvoe
ren der Belgen naar Duitschland.
Dc Duitsche regeering verklaart zicli be
reid om die Belgische vluchtelingen weder
van Duitschland naar België te doen te
rugkeeren, die, tengevolge van de bedoel
de verzeekring, uit Nederland naar het
■rayon van Antwerpen waren teruggekeerd.
Aangezien de Duitsche regeering echter
niet kan gedoogen, dat werkloozen in Bel
gië ten laste van de liefdadigheid komen,
verklaart zij deze tegemoetkoming afhan
kelijk te moeten maken van de formeele
voorwaarde, dat de Nederlandsehe regee
ring diegenen onder hen weer tot zicli
neemt, voor wie in België geen werk
mocht zijn.
Dit voorstel is door de Nederlandsehe
regeering aanvaard.
PLAATSELIJK NIEUWS.
„Generaal JoubertTer gelegenheid
van haar 15-jarig bestaan heeft de schiet-
verceniging „Generaal Joubert" een wed
strijd uitgeschreven op flobertbuks en cy-
linder-geweer. Het ijverig bestuur van
„Generaal Joubert" heeft de medewerking
van plaatsgenooten en wapenbroeders in
ruime mate gekregen. Althans een keur
van fraaie prijzen en medailles zijn haar
reeds toegezonden. De verzameling prij
zen is tentoongesteld in de uitstalkast van
de firma Anton Cassée Zn. en trekt aller
bewondering.
Door verhindering van den eere-voor-
zitter, den heer C. D. v. d. Vliet, was het
de voorzitter, de heer Alb. F. Bos, die
Zaterdagmorgen om 10 uur de wedstrijd
met een toepasselijk woord opende, en al
len liet welkom toeriep. Spreker bracht
een woord van dank aan allen, die van
hunne belangstelling hadden doen blijken
bij het regelen van den wedstrijd en wei
in het bizonder aan de schenkers der prij
zen. Het woord was nu aan den heer C. H.
Blansert, den waarnemenden voorzitter van
„Claudius Civilus", die namens de schut
ters uit Haarlem en omstreken, de vereeni
ging „Generaal Joubert" gelukwenschte met
haar jubileum en een verguld zilveren
kruis aanbood. De heer D. C. Houtgraaf
genoot nu de eer het eerste schot te lossen,
en hiermede was de wedstrijd officieel ge
opend. De eerste drie dagen heerschte in
hotel „Vreeburg" reeds een gezellige druk
te, hetgeen niet te verwonderen is, daar
de eigenaar alle zorg aan de inrichting der
banen en verlichting heeft besteed.
De schutters, die hier hun twaalfuurtje
wilden gebruiken.vonden daartoe uitstekend
de gelegenheid. Ook liet bestuur laat niets
onbeproefd cm het de schutters aangenaam
te maken, zoodat de verwachtingen, die
omtrent de deelneming worden gekoesterd,
zeker niet zullen worden beschaamd.
De nieuwe jaargang van „Help u zelf"
is verschenen. Behalve de gewone rubrie
ken bevat liet jaarboekje een reeks legen
den en overleveringen, op oud Bloemendaal
en Overvcen betrekking hebbend, en wel
ke zonder twijfel veel belangstellende le
zers zullen vinden. Ook een kort over
zicht van de wordingsgeschiedenis der
nieuwe kerk van de gereformeerde ge
meente aan den Vijverweg zal men in het
boekje aantreffen. Een fraaie foto van
deze kerk. en verscheidene andere, betrek
king hebbend op gebeurtenissen, die in
Kisclit pclit (natuurlijk)
60 ct. per vierkante glazen flacon.
