VICTORI A-BRON,
AGENDA.
BLOEMENDAAL.
„Rusthoek". Woensdag 14 Felr. 8 uur: Vierde
lesing van D,. J. 11. Biereus de Haan.
UVARLEM.
Bureau van Consultatie tot verleenen van rechts-
bijstano aan onvermogenden. ledereu Vrij
dag houdt het bureau des namiddags ten lialf-
twee zitting in het gerechtsgebouw aan de
Jansstraat..
Koloniaal Instituut afd. Handelsmuseum)
(Paviljoen). Ilauehjks geopend van 1<)4 uur.
Museum van Kunstnijverheid. (Paviljoen.)
Dagelijks geopend van 104 uur.
Q r m ee n I e I ij k Museum. Dagelijks geopend van
10—3 uir in de maanden Nov.Febr., 104
in Maart—VIti, Sept. en Oct., 10—5 uur in
JuniAug. Entree I 0 '15 p. p. Ie Woensdag
wan de maand vrij. Zondags van 10—3 vrij.
H tad s-K i b I iot tl eek. (Prinsenhof.) Dagelijks ge
opend (behalve Zondags) van 10—4 uur.
Teyler's Stichting. (Spaarrie.) Dagel. geopend
uitg- z. 's Zaterdags, 's Zondags en op fe st-
dngen, van 11 —4 uur van l Mei30 Sept.,
van 13 uur van 1 Oct.—30 April, en voorts
den e'-r-ten Zund >g van elke maand 's nam. van
14 uur.
De bibliotheek alle werkdagen van 14 ure.
Bisschoppelijk Museum. (Jansstraat 79.) Ge
opend behalve Zondags en R.-K. feestdagen
van 105 ure. Toegang 25 cents.
Schouwburg Jansweg. 0i"derdag 15 F»br. 7£
uur: Brie Koningennvo"d. Vri dag 16 F»nr.
8 uur: Optreden van The Tiniberthown Follies.
KERk-AüENDa. Zondag ii Februari.
Hiarlem Eglise Wallonne, lOj heures Mons.
Genouy, Pasteur a U reebt. Rem. Ger. Gem. (geb.
Prut., bond), 10 u.. Ds. lleeriug, Rem. Pred. te
Arnhem. E aug. Lulh. Gem. 10 u., Ds. v. d. Veen,
Pred. te Amsterdam. Vereen. Doopsgez. Gein., 10 u.,
Ds. Binnerts
Beverwijk: Vereen, van Vrijz. llerv. (in de Luth.
kerk) av. 7 u., Ds Bosch Pred. te Limmen.
BloemenuaalNed. llerv. Gein., 10 u., Ds. de
Sopper, Pred. te Amsterdam; av. (ij u., Ds. v.
Leeuwen liereform. Gein. 10 u., Ds. De Gaaij Fort
man, van Amsterdam, H. Avondmaal; av.5j u„ Ds.
De Gaaij Fortman, Dankzegging.
Heenstede: Ned. llerv. iiem., 10 u., Ds. II. T.
Oberman; av. 7 u., Ds. H T. Ooernian.
Houir.jk en Polanen. Ned. llerv. Gent. 10 u., Ds.
B. Buljoii.
Santpoort: Ned. Herv. Gem. 10 u. Ds. v. d.
Bergh v. Eysiuga.
Sjaaindam .Ned. Herv. Gem., 10 u., Ds. S. A.
Baljon.
liuiuiden: Ned. Herv. Gein., 10 u„ Ds. Creutz-
berg 2J u„ Ds. Creutzberg. Doopsgez Gein. en
Necl. Prot. Bond, av. 7 u., Prof. Grueuewegen, vau
Amsteidum.
Bolland een moment zal zijn, in de gunstige
beteekenis van het woord, die u er aan
hecht. Mijne bedoeling was deze bewering
tegen te spreken. Heeft de heer Pen dit
werkelijk gezegd, dan wil ik mijn naam
niet met den zi.ne gekoppeld zien, hoewel
ik een heer P., dien ik persoonlijk heel goed
ken, hoogacht.
Het tweede misverstand is ontstaan uit
de beide beteekenissen van de woorden
„zuivere rede." Ik heb vooropgesteld, of
als ik dit gebrekkig gedaan heb, dan doe
ik het hier beter, dat geen mens.lt ver
stoken is van „zuivere rede" of logisch
denken der werkelijkheid, want deze kun
nen hier beschouwd wordenais identiek.
Deze „zuivere rede" wordt door ieder
mensch (of hij moet volslagen idioot z'jn),
„toegepast", of beter, zij is elk oogenblik
in hem werkzaam. (Quantitatieve verschil
len of graden daarvan, veronderstellen
steeds de qualiteit). Zuivere rede is ecliter
te onderscheiden van cle „Zuivere R.de"
van Bollrnd, die door hem de ware denk
en redeleer wordt genoemd. (Co.legittm
Logicum).
Deze „Zuivere Rede", die denken van het
denken is, begrip van het begrip, behceven
de ingenieur en de natuurkundige n'et te
kennen. Ik kan dus niet goedkeuren, dat
Bolland in zijn „Geest en Wijsheid", spreuk
312 zegt: „Onredel'.'k verstand is-onzede
lijk verstand en verwaarlooz'ng vm hel
Collegium Logicum (iet wel) de onzedelijk
heid onzer „wetenschappelijke" landgenoo-
ten". Ik ben het met u eens, dat het on
zin is te zeggen, dat de nuttige mensch de
zuivere rede kan ontberen. Dat heb ik im
mers niet beweerd Ik heb gezegd, dat het
logische denken ook in Delft aanwezig is.
enzHce zou anders de ingenieur of de
natuurgeleerde aan zijne nuttige hulpvoor-
stellingen kunnen komen, die toch u t het
zuivere begrip zijn voortgekomen? Het
practische vooronderstelt de zuivere rede
en in mi:n artikel heb ik uiteengezet, dat
de practische hulpvoorstellingen schimmen
van het begrip zijn, dat dus eerst aanwezig
moet zijn. Een andere zaak is, of de na
tuurkundige wat heeft aan de dialectische
ontwikkeling der logische en natuurkatego-
rieën. Dit heb ik cn'kend en de strüd over
dit onderwerp hoort hier in dit blad natuur
lijk niet thuis.
Uw wiizen raad, om mij, als antilope, m
tegenwoordigheid van twee gevaarl ke
monsters, zoo spoedig mogehik in veilig
heid te begeven, zal ik bii gelegenheid op
volgenvoor het geval ik werkelijk d t
aardige diertje ben. Daar ik echter menc, h
ben met een autonome rract'sohe werk
zaamheid des geestes. zou ik wnzer doen,
ze met een nractisch werktuig in het belang
der menschheid, onschadelijk te maken Het
doet mii ten slotte genoegen te vernomen,
dat u niet tot de houden leeuwen behoort.
Maar een leeuw mag ik u toch we' noemen?
Zoo ia. dan gun ik u in deze zaak het laat
ste gebrul en roep u, evenals Demetrius in
Midsummernightsdream", toe: Well roar
ed, Lion!
Hoogachtend,
H. L. Vernhout.
Delft, 6 Febr. 1917.
Naschrift van de redactie. Van de gun
ning van den heer Vernhout zal om begrij
pelijke redenen geen gebruik worden ge
maakt.
i) Er is echter onderscheid tusschen logisch
denken der werke.ijkheid en logisch denken van
het logische denkendat een deei der werkelijk
heid is, d. w z. tusschen philosophic als geheel
en logica als deel dier philosophie.
VERBETERINGEN.
In het in ons vorig nummer voorkomend
antwoord van den hoofdredacteur aan den
heer H L. Vernhout kwamen eenige fou
ten voor:
In de 5e regel staat „Natuurleven en
„Zuivere Rede". Dit moet zijn „Natuur
leer".
In dezelfde kolom, elfde regel van onder
af: „of professor," enz. Deze geheele vol
zin moet luiden: „Dat professor Bollend er
niet in geslaagd is, in zijn natuurleer als
proeve van toegepaste redeleer den na
tuurkundige in te wijden in de natuurfilo
sofie, begripsverheldering bij te brengen, is
een zaak, die wel door den heer Vernhout
zonder aanhaling van eenige bewijsplaats
uit die natuurleer beweerd, maar daarmede
nog niet bewezen wordt."
In regel 61 v. kolom 4 staat: „gemerkt":
dit moet zi:n gemaakt.
In den noot aan den voet staat „voorbeel
den"; dit moet zijn voorbeeld.
KRONIEK DER WEEK.
Febr. Naar aanleiding van den ver
scherpten duikbooten-oorlog schrijft de „N
R. Ct." o. m.:
Er is reeds sinds lang uit den duikboot
razzia gehaald, wat er uit te krijgen was,
en liet lijkt niet waarschijnlijk, dat de praes-
taties van dat verschrikkelijke wapen veel
hooger opgevoerd kunnen worden. De han
delsvaart van de oorlogvoerenden zal er
niet erger door afgeschrikt worden, dan zij
tot nu toe werd. Dat de moeilijkheden voor
Engeland, Frankrijk en Italië tot „ondraag-
lijk-wordens-toe" zullen toenemen, lijkt ons
eene Duitsche illusie. Gelijk de „blokkade'
van de Centralen door de Entente de mid
denrijken tot de laatste krachtsinspann'ng
beeft gestijfd en hun bereidheid tot groote
ontberingen tot het uiterste heeft geprik
keld, zoo zal, naarmate de gruwelijkheden
van den nieuwen duikboot- en mijnenoorlcg
de gemoederen in de Entente-landen opwin
den, de vaste wil tot doorzetten tot het al
lerbitterste eind ook daar worden opge
schroefd. Voor spoedigen vrede is noodig,
dat elke glimp van toenadering, elke kans
om tot beter begrip over en weer te gera
ken, zal worden aangevat. De verscherpte
duikbootoorlog moet de verwijdering groo-
ter maken, den haat aanhitsen, en de vijan
den steeds vinniger tegenover elkaar bren
gen. De nieuwe duikbootcampagne lijkt ons
daarom als oorlogshandeling eene wan
hoopsdaad misschien wel ingegeven uit
biiinenlandsch-politieke overwegingen
zonder eenig perspectief.
2 Febr. In de „Hamburger Neueste
Nachrichten" leest men een zinsverbijste-
rende grap, n.l. het bericht, dat keizer Wil
helm door de Konstaniinopelsche Universi
teit voor den Nobel-vredespriis is voorge
dragen, op denzelfden dag, dat hij den oor
log aan de neutrale handelsvloot en de
Roode Kruisschepen verklaard heeft.
2 Febr. Uit Berl'jn komt bericht van wij
ziging der blckkadel'in om Engeland. Hier
door is de blokkadelijn bij onze kust naar
het Westen verplaatst en komt een door
vaart vrij naar het noor'en tusschen h;t
Engelsche mijnenveld en bet Duitsche bl k-
kadegebied, zcodat de Nederlandschc
scheepvaart noordelijk om de Farcër-
eilanden voortgezet kan worden.
3 Febr. Een Reuter-bericht uit Washing
ton luidt: Bcrnsdorff heeft zijn paspoorten
ontvangen en de Amerikaansche gezant te
Berlijn, Gerard, is teruggeroepen.
President Wilson zal hedenmiJdag in het
Congres een redevoering houden.
Het besluit van Wilson werd genomen
na een gisteren gehouden conference met
de leden van het kabinet en senatoren, in
welke de president de overtuiging kreeg,
dat hij den steun heeft van het geheele
land.
3 Febr. Uit Washington komt ook het
volgende Reuter-bericht:
Amerika heeft aan Duitschland den eisch
gesteld tot onmidr'elli'ke invriiheidss'ellitig
van de Amerikanen, die door het kaper
schip in den Atlantischen Oceaan gevangen
zijn genomen.
4 Febr. Reuter seint uit Philadelphia:
De Duitsche hulpkruisers „KronTinz Wil
helm" en „Prinz Eitel Friedrich", die ge-
interneerd waren op dd marinewerf, zijn
op bevel van het departement van oorlog
in beslag genomen. De bemanningen zijn
gevangen gezet.
4 Febr. De „Ziiricher Post" publiceert
een schrijven uit industrieele kringen,
waarin gewezen wordt op de mogeLkheid
om belangrijke transporten van graan b. v.
voor Zwitserland over Rotterdam of ande
re Nederlandsehe havens te leiden, welke
de Duitsche blokkade niet afsluit.
4 Febr. In de Vereenigde Staten zijn
overal maatregelen genomen tegen moge
lijke handelingen van pro-Duitschers. De
regeering heeft de medewerking verzocht
van alle staats- en plaatselijke autoriteiten
ter bestrijding van complotten. De regee-
ringsgebcuwen worden extra bewaakt en
ten aanzien van het Witte Huis en de am
bassades der geallieerden zijn uitgebreide
voorzorgen genomen. Men schat dat „tien
duizend agenten" van de centrale mogend
heden onder bewaking staan van de ge
heime politie en ten minste 5000 alleen te
New-York. Het is bekend dat in het New- I
Yorksche bureau van Igel, den opvolger
van Von Papen als Duitsch militair attache,
stukken zijn gevonden, die o. a. lijs'en in
hielden van spionnen over het geheele land,
die instructies kregen hoe zij in geval van
een breuk zouden moeten handelen.
Men kan in Amerika bij zulk een gevaar
lijke ondergrondsche organisatie dus niet
voorzichtig genoeg zijn.
6 Febr. Naar aanleiding van het schrij
ven van vele Duitsche bladen, welke den
Duitsehen zee-oorlog niet wreeder dan den
Engelschen noemen, schrijft „Het Handels
blad":
Er is verschil in methoden, een verschil,
dat teveel over het hoofd wordt gezien
door de Duitsche bladen die in de blokka
de-afkondiging van Duitschland niets an
ders zien, dan een antwoord op de blok
kade, door Engeland afgekondigd. Zeker
het aanhouden, onderzoeken en somtijds
vasthouden van neutrale schepen door En
geland, was onaangenaam, wellicht zelfs in
strijd met het zeerecht, dat steeds bepaal
de: „dat de neutrale vlag de lading dekt";
de dwang om een N. O. T. op te richten ol
een S. S. S„ de vexaties waaraan Noor
wegen en Zweden bloot stenden, waren
hinderlijk. Maar dat geeft nog niet aan
anderen het recht dag in, dag uit schepen te
vernietigen, ook als zij geen contrabande
vervoeren, ook als de ladingen geconsig
neerd zijn aan een neutrale regeering, zon
der te zorgen voor het leven van de opva
renden. Dat is het verschil. En dat wordt
door de Duitsche bladen over het hoofd ge
zien.
6 Febr. Brazilië richt tot Duitschland
een protest-nota tegen de bedreiging met
den verscherpten duikbooten-oorlog.
PLAATSELIJK NIEUWS.
Jubileum. De predikant der Ned. Herv.
gemeente te Bloemendaal, ds. J. A. v. Leeu
wen, zal 28 Februari a.s. zijn zilveren
ainbtsfeest vieren. Kcrkeraad, kerkvoogden
en eenige andere leden der gemeente heb
ben nu een comiteit gevormd om den jubi
leerenden predikant te huldigen.
In een door dit comiteit de wereld inge-
stuurden omzendbrief worden de groote
verdiensten van ds. Van Leeuwen, die al
18 jaar te Bloemendaal predikant is, nog
eens in het licht gesteld. Herinnerd wordt
eraan, hoe onder zijn leiding vele nuttige
instellingen tot stand kwamen, als de chris-
teli.ke M.U.L.O., de vereeniging „Wijkver
pleging", de afdeeling Bloemendaal van den
Chr. Nationalen Werkman bond, enz.
Het comiteit verzoek allen, die willen
medewerken aan de huldiging, hunne bij
dragen in te zenden; het is voornemens, het
ingekomen bedrag ter beschikking van den
jubilaris te stellen; een album met de na
men der deelnemers zal het geschenk be
geleiden.
De bijdragen kunnen worden gezonden
aan de penningmeesters, de heeren C. D.
Bierens de Haan, „Oud-Zomerzorg", Bloe
mendaal, en C. D. v. d. Vliet, „Vaart en
Duin", Overveen.
De schietwedstrijd. Zondag a.s. des
middags 3 uur zal in hotel „Vreeburg" te
Bloemendaal de prijsuitreiking plaats heb
ben. Het kiezen van prijzen door winners
van eerebaan en personeele baan heeft
reeds ten half drie plaats.
Lezing te Bloemendaal. Zooals men
in een advertentie in dit nummer lezen
kan, komt de heer Ph. C. Visser, biblio
thecaris der Nederlardcche Alrenvereeni-
ging, Woensdag 21 Februari des avonds
ten 8 nur in „Rusthoek" te Bloemendaal
een lezing houden. Het onderwerp der le
zing reis door den Kaukasus en R"sland
hi de oorlogsmaanden, en bezoek aan het
Russische front doet een genotvollen en
leerzamen avond verwachten, te meer daar
de heer VPser een goed en geestig spre
ker is. die zijn gehoor van begin tot einde
te boeien weet, en de lezing ook met fraaie
lichtbeelden zal worden opgeluisterd. De
opbrengst komt ten goede aan de „Huis
verzorging der Tuberculose-verecniging".
Gaarne wekken wij onze lezeressen en
iezers op, Woensdag 21 Februari 8 uur
's avonds in „Rusthoek" present te zijn.
Beperkte dienst der electrische trams.
Ten einde stroom te besparen heeft
vanaf heden, 10 Februari, de electrische
tram een beperkte dienstregeling ingevoerd.
Op de lijnen Bloemendaal—Haarlem en
Overveen—Haarlem loopen de trams over
dag om het kwartier; des avonds om het
halfuur, te beginnen met de trams ven 8
uur uit Haarlem, en die van 8.15 uit Bloe
mendaal en Overveen.
Wij herinneren onze lezeressen en lezers
eraan, dat dr. Bierens de Haan zijn vierde
lezing, laatste der reeks, op Woensdag a.s.,
14 dezer, des avonds ten 8 uur in „Rust
hoek" houden zal.
Fietsers. Deze week uwe lantarens
ten 5 uur. 32 minuten aansteken.
Uit het politie-rapport.
Processe n-v e r b a a 1 zijn opgemaakt
wegens: loopen over verboden grond.
Gevonden en terug te bekomen bij
A. J. van der Poll, Gen. Bothastraat 25, te
Schoten, een heerenschaats; Kuneman,
Boschlaan 3, te Bloemendaal, een zilveren
heeren-horloge; Sweijen, Zomerzorgerlarn
46, een handschoen; aan het bureau van
politie te Overveen, een wit kinderhand-
schoentje en een rozenkrans.
Verloren: een damesportemonnaie,
een handschoen, een portefeuille, een gou
den horloge.
Komen aanvliegen bij Van de
Borden. Kleverlaan 25, te Bloemendaal, een
eend.
INGEZONDEN.
Steenkolennood.
Ondanks steenkolennood en heldere ma
neschijn branaen in Bloemendaal avond aan
avond een onnoodig aantal straatlantaarns
van 's middags iiaif vijf tot 's nacht ha.f
één, dus ook ennoodig lang. B. en W. na
men nog geen maatregelen om de ingeze
tenen te dwingen zuinig te zijn met liciit
en brandstoffenzelfs een verzoek daait„e
hunnerzijds, laat nog op zich wachten.
En in Haarlem, waar nu ten lange leste
de vereischte zuinigheid bij de straatver
lichting betracht wordt, verslinden nog
steeds de lichtreclames groote hoeveelhe
den gas, rijden onnoodig lang en veel trams,
mogen feesten in helverlichte zalen tot diep
in den nacht duren en durft het gemeente
bestuur niet meer doen dan aan de win
keliers vriendelijk verzoeken niet te veel
licht te laten branden. Hoe weinig met
zulk een verzoek bereikt wordt, kan ieder
zien, die 's avonds door Haarlem's straten
loopt.
Is het dan nog niet tot onze overheden
doordrongen dat elk onnoodig verbruiker
van liciit en brandstoffen, oorzaak moet
zijn dat nog meer fabrieken en werkplaat
sen gesloten worden? Zien zij niet in, dat
er belangen zijn, die zwaarder wegen dan
liet gemak en genoegen der ingezetenen en
dat elke ton steenkolen die uitgespaard
wordt door beperking van het tramverkeer
on van de wegenverlichting ten goede komt
aan onze nijverheid en scheepvaart?
Een moeilijke tijd vraagt krachtige, voor
uitziende mannen op de verantwoordelijke
plaatsen. Doch al te duidelijk blijkt in die
zen tijd, hoe het meerendeel onzer over
heidspersonen zoo van staat als gemeen,
ten jammerlijk in hun taak tekort schie
ten. Lang talmen, zwaarwichtig redenee
ren, denken: ,,'t zal zoo'n vaart niet loo
pen", halfheid, angst voor flinke maatre
gelen en d'aardoor een steeds te laat ko
men!
Laten wij dan ook zonder Overheidsdwang
zooveel mogelijk het licht- en brandstof
verbruik beperken; de vrijwillige daad is
van grootere beteekenis en schenkt meer
voldoening dan de gedwongene, en er kun
nen heusch in de meeste huizen nog wel
enkele kamers minder gebruikt worden en
een aantal lampen minder gebrand wor
den. Men getrooste zich vrijwil'ig deze
opoffering en wie daartoe in de gelegen
heid is, wijze de gemeentebesturen ernstig
op hun plicht.
S. W. de C 1 e r c q.
Bloemendaal, 6-2-T7.
Naschrift der redactie. De maa+regclen
tot dusver van gemeentewege genomen,
zijn: sedert twee maanden halve straat
verlichting sluiting der koffiehuizen te 11
Tegen inzending van 15 cent', voor "er-
pakkingskos'ten en porti, wordt door het
hoofdkantoor der
Sineel 512, Amsterdam, haar bekende re
clameplaat „Rebecca aan de bron" franco
toegezonden.
