F. Kortekaas; d. van A. J. J. Lindner en
A. M. Vervoort; d. van P. A. Roozen en
C. H. M. Hamath; z. van A. van den linden
en A. C. Dankelman.
Getrouwd: M. Smal en L. S. Ros-
son; G. G. van der Wal en li. A. W. Hert-
sig; P. N. Kluft en S. G. Ch. Hakker.
Overleden: .1. M. Meijer, 5i j.
Overleden inhetgesticlitMee.
renberg: M. J, E. Dos, 75 j.
UIT ANDERE GEMEENTEN.
De Meyerink-uitvoering bracht voor het
lighalfonds J 1577.30 op, een flinke som.
lc Schoten schijnt een juffrouw in ver-
plccgsterskleeding geld, quasi voor de Ver-
eeniging tot Bestrijding der Tuberculose
in te zamelen. De vereeniging waarschuwt,
dat men haar geen geld geven moet, want
dat zij niet vanwege de Vereeniging komt.
Bioscoop „De Kroon". Op 15 Februari
c.k. en volgende dagen komt in de bios
coop „De Kroon", de beroemde Holland
sere film „Gloria transitu", die met orkest
en zang opgeluisterd wordt, en slechts een
maal hij de opening van de nieuwe bios
coop „De Kroon" vertoond werd.
LETTEREN EN KUNST.
Bij De Bois, Kruisweg 68, Haarlem, wordt
een verzameling teekeningen van Willem
Faerels tentoongesteld. Willem Paerels is
een knap, sympathiek kunstenaar; in de
dagbladen vindt men hem vaak als Belg
genoemd. Dit is niet juist; Paerels, of
schoon hij een groot deel van zijn leven
in België doorbracht, is een Nederlander.
VAN HIER EN DAAR.
Zielszieke soldaten zijn het onderwerp
van een stude, door dr. H. van der Hoeven
in het Ned. Tijdschrift voor Geneeskunde.
Aan zijn beschouwingen ontkenen wij het
volgende:
„De discipline is een onverbiddelijk heer-
scher, en de psychopathen zijn de aarts
vijanden van dien tyran. Ik weet heel goed.
dat de tucht een kostelijk •geneesmiddel
voor hen is. En ik schroom dan ook niet,
zelfs mijn krankzinnige patiënten daarvan,
zoo noodig met dwang, te voorzien. Maar
ik zou mijn ambt nederleggen, als ik "in de
verleiding kwam het middel uit te reiken
zonder toe te zien wie het neemt, en of het
hem baten kan. Deze nu, de militaire dis
cipline, schenkt het blindelings uit één be
ker, zonder oordeel des onderscheids, met
geen ander doel dan zijn dienaren murw te
maken; en wie het niet verdragen kan. dien
wacht een water-em-brood-regimein
de provoost.
In het militaire organisme, m. a.w. is het
on-medische optreden tegenover psychopa
then een pijnlijke noodzakelijkheid. En
voor hen beteekent „de dienst'' derhalve,
dat zij gedwongen worden zich een onbil
lijke behandeling te laten welgevallen.
M. i. past den arts hier slechts één hou
ding: de voorbehoedende; d. w. z. de on
verbiddelijke ongeschiktverklaring van alle
psychopathisch minderwaardigen.
In „De Hervorming" zet dr. M. C. van
Mourik Broekman zijn beschouwingen be
treffende „Religieuze perspectieven" voort.
Ditmaal heeft hij het over de inwerking van
de wetenschappelijke zielkunde op de ont
wikkeling van het godsdienstig leven. De
veelzijdige werkelijkheid wordt in eere her
steld. En deze werkelijkheid, zegt de schrij
ver, blijkt vol te zijn van geheunzinnigiie-
den; ik durf dit woord wel aan. Een ziel-
kunuige wetenschap groeit gaandeweg, wet-
ke doordringt in de mysterieën van het
leven. Veel verwacht ik, ook in onze gods
dienstige kringen, van de bestudeering van
occulte verschijnselen. Dat woord occult
durf ik ook wel aan, al schijnt een in ma
terialistische tijden gevormde wetenschap
alles wat als zoodanig naar voren treedt te
brandmerken als waan en een zich veruie-
pen daarin gevaarlijk te achten als terug
keer tot fnidüeleeuwsch bijgeloof. Inderdaad
moet een terugkeer plaats vinden, eenvou
dig omdat men te snel vooruitgegaan was,
en hiertoe overgaande zal men bemerken,
dat het begrip bijgeloof wel heel willekeu
rig bepaald was; uitgaande van zijn eigen
geloof zette men rechts een streep, en
schreef het woord bijgeloof en links een
streep met het signalement ongeloof, riet
zou wel eens kunnen gebeuren, dat men
grenslijnen gansch anders moet gaan trek
ken. Eigenaardig, godsdienst heeft altijd
geleefd van liet mysterieuse wat zou het
weten omtrent het Onzienlijke beteekenen,
zoo het niét het woord Mysterie telkens
spelde en daarom heeft het er belang
bij om in dezen te kennen. De vooruitgang
bij terugkeer zal te danken zijn aan die
zelfde wetenschap welke kwaad gedaan
heeft door hare 'loochening, nu doordat zii
nauwkeurigheid van waarneming geleerd
heeft en regelen van onderzoek heeft opge
steld, die nooit meer voorbijgegaan kunnen
worden wetenschappelijke scholing is
een groote gave geworden, zoodat direct de
onderscheiden in het oog vallen tusschen
een wetenschappelijk psychologisch onder
zoek op occult levensterrein en een beden
kelijk dilettantisme, dat bij kermenden zoo
zeer tegenzin wekt. Maar dit lijkt mij on
twijfelbaar, dat veel op het punt staat her
vonden te worden dat verdrongen was en
dat hier ook zich openbaren zal een ken
merk van den wordenden tijd: Affirmatie
van het mysterie.
TOONEEL.
Het Zevende üebo d."
„Het zevende Gebod" van Heijermans!
We hadden het niet meer gezien sedert dc
eerste opvoering te Amsterdam, dat is zoo
wat 'n vijftien jaar geleden, en al doet het
ons weer anders aan dan toen, nochtans
werden we wel degelijk weer ontroerd door
de droeve werkelijkheid, gelijk die nog
dagelijks wordt vertoond: de oude gezin
nen verscheurd door de nieuwe willen der
kinderen. Een mogelijke verzoening afge
keerd door de willen der ouders, die zich
aan die der kinderen opnieuw wetten. Feter
Dobbe, de even beminnelijke als onverstan
dige idealist; vader Dobbe. de even hate
lijke als verstandelijke utilist- Hard tegen
hard! En' men vraagt zich af, of dat nu
altijd zoo blijven moet. Of de ouders en
kinderen, die hun eigen weg gaan, altijd als
vijanden botsen moeten. Of er geen levens
beschouwing te vinden ware, in welke dc
oude dwaze vooroordeclen zijn opgeheven,
eii die nieuwe ook wel eens wat dwaze
idealen eens herzien.
Wat duivel! Zijn dan die ouders Dobbe.
die zich .als beesten gedragen tegen de
vrouw, die hun hun zoon heeft ontnomen,
soms niet ongelukkig? Hebben ze dien
zoon soms niet lief? Dan liéten ze hen:
begaan. Neen, ze zijn bedorven door ue
slechte sainenlevingsbegrippen. Geld en
aanzien en uiterlijk fatsoen. Wat zal mijn
buurman wel van mij denken!
En Feter, en de zijnen worden geprikkeld
lot zoö fel verzet door de slechtheid van
die samenleving. Hoe heviger actie, hoe
heviger reactie. De begrippen der samen
leving dienen te worden herzien!
Intusschen is het een verdienste en
een groote van Heijermans, er zulk een
suggestief tooneelstuk van te hebben ge
maakt, en vari de spelers en speelsters
hulde aan mevrouw De Boer- Van Rijk
en mevrouw Van der Horst! het zoö te
spelen. S.
„Nachtwacht", het veel besproken stuk
van den Farijschen acteur Sacha Guitry.
zal nu ook te Haarlem, in den schouwburg
aan den Jansweg worden opgevoerd. En
wel op Dinsdag 12 Februari e.k. Overal
waar het geestige stuk gespeeld werd, Am
sterdam, Rotterdam, Den Haag, verwierf
het een zeer grooten bijval.
„Palestina", tragi-comedie in vier
bedrijven van Karei de Wind, bij dc
N. V. „Het Tooneel'regie Willem
Royaards.
De artisticiteit van dit stuk is vrijwel
omgekeerd evenredig aan de grootte van
de aanplakbiljeten, waarop het aangekon
digd staat. En die aanplakbiljetten zijn
groot. Onze teleurstelling nog grooter, om
dat de wijdsche titel verwachtingen op
wekte. Ook omdat Willem Royaards de
regie voert en wij gewend zijn, onder zijne
regie goede en waardeerbare voorstellingen
te zien. De vertooning van het stuk was
niet kwaad, maar laten we zeggen
gechargeerd. Hubert la Roche is een groot
tooneelspeler, maar was een hier zeer uiter
lijke joodHij kon niet tippen aan Louis
de Vries als Lehmann. Mevrouw van Wes
terhoven was wel koddig, maar hare tra
gische accenten waren maar zoo zoo en
Magda Janssens was heelemaal geene jodin
en m. i. in het eerste bedrijf veel te druk.
Wij begrijpen heusch wel dc bedoeling: Het
was om 't contrast in de overige bedrijven
te doen. Dit trio zijn de hoofdpersonen in
het stuk: Vader, moeder, dochter. Het stuk
zelf Quasi knap gecomponeerd, intrige
beneden A. P. en. lieve hemel, o zoo afge
zaagd. We kennen 't al zoo: De strijd tus
schen 't oude en 't jonge geslacht: Joden
pa, joden ma en joden dochter, die met een
„gojgaat trouwen. Pa gaat „sjinwe" zit
ten en de dochter wordt vervloekt!!! Dan
komt de voor goed doode dochter toch
thuis en dan krijg ie eene scène met knik
kende knieën van den goeden, maar bekrom-
pen vader en groote snikpartijen van de
afvallige dochter. Gewoonlijk breidt de
vader dan zijne armen open: 't „jiddisje"
hart spreekt, en krijgen wij eene verzoe
ningsscène. Deze vader, nog 'n tikje bigot
ter, verdraait 't: De dochter wordt uitge
worpen voor goed en tracteert hare famiiic
op een partij scheldwoorden. De familie
blijft achter, verbijsterd over zoo veel bru
taliteit- Een enkel goed geschreven tooneei-
tje als eene oase in de zee van banaliteit.
Overigens een stuk zeer leerzaam voor
lien, die 't fraaie(!) „jiddisje'' dialect bestu-
deeren willen. Edmond Visser.
