ALGEMEEN WEEKBLAD Gedempte Oude Gracht 63. Telefoon 141. HAARLEM. kortin6- HAARLEMSCHE BANKVEREENIGING N UITGAAN. CINEMA PALACE 12e Jaargang. Losse nummers 10 cents. ZATERDAG 28 DECEMBER 1918. No 52. Het Bloemendoolsch Weekblad. •n Advertentien 25 cents per regel; Uitgave der N. Vennootschap „HET MIDDEN". Kantoor voor redactie en administratie: belangrijke Dit nummer bestaat uit vier bladzijden. WACHTER, WAT IS ER VAN DEN NACHT Wachter, wat is er van den nacht zijn woorden ontleend aan het XXIste hoofdstuk van Jesaja, de verzen 11 en 12. In de Statenvertaling staat: Wachter, wat is er van den nacht? Wachter, wat is er van den nacht? De wachter zeide: De morgenstond is gekomen en het is nog nacht; wilt gij lieden vragen, vraagt; keert weder, komt. In de Leidsclie vertaling staat; Wachter, hoe ver is de nacht? Wachter hoever is de nacht De wachter zegtMor gen komt en ook nacht. Wilt gij vragen, vraagt, komt een andermaal weder. Da Costa vertolkte deze woorden in zijn tijdzang in 1847 gedicht, waarin hij de vol keren de revue laat passeeren, aldus; Wachter, wat is er van den nacht O, wachter, welk een dag wordt aan de kim gewacht En deze vertolking schijnt mij de duidelijkste toe van de drie. De godsspraak van Jesaja, de Woestijn, genaamd, waarin de woorden „Wachter wat is er van den nacht" voorkomen, spreekt over den val van Babel. Een verschrikke lijke gebeurtenis is aanstaande. De gewel denaar wordt bedreigd door de Elamieten en Meden. De wachter, dien de profeet op Jahwe's last heeft uitgezet, luistert scherp toe. Hij ontvangt liet bericht, dat Babel is gevallen. Terwijl de tafel werd gedekt voor een feestmaal, worden Babylons grooten overvallen en verstrooid. De bewoners van Edom vragen of er niet welhaast uitkomst daagt. Hoever is de nacht? Waarop het antwoord luidt; de ver lossing nadert, maar ook nieuw onheil. Vrienden, wij leven in een toestand van groote ontroering. De gebeurtenissen, die ik u niet behoef op te sommen, volgen el kaar zoo snel op, dat ze niet zijn te overzien en niet op hun juiste beteekenis zijn te schatten. De 4 jaren, die achter ons liggen, zijn niet een bange droom te noemen nu ze voorbij zijn, ze blijven een gruwzame werkelijkheid. Er wordt gejuicht over den naderenden vrede; er wordt gevloekt over 't aangerichte onheil; er wordt getreurd over 't onherstelbaar leed; er wordt gevraagd met angst en beven naar de naaste toe komst. Wachter wat is er varr den nacht Wat gebeurt er in Rusland Wat gebeurt er in Duitschland Wat gaat er in ons ei gen land gebeuren Is de gerechtigheid bezig zich te voltrek ken en zullen wij mee er aan onderworpen worden Of zijn we geroepen haar mee te helpen volvoeren? Wachter, wat is er van den nacht en welk een dag wordt er aan de kim verwacht? Het is mijn bedoeling niet in ampele bespre king te treden over den val van Babyion, zooals die door Jesaja wordt geschilderd en begrepen en evenmin den tijdzang van Da Costa te herdenken. Noch minder begeer ik een politieke re devoering te houden over de gebeurtenissen der laatste dagen of over wat heden plaats heeft in ons eigen land. Ik wil er zelfs niet van spreken, dat de geschiedenis zich her haalt. Dat alles is aan ons overbekend. Maar we leven in een toestand van groo te ontroering en voor 't oogenblik zijn we in een samenkomst om godsdienstoefening te houden. En die hier zijn zijn religieuse soci alisten of christen-anarchisten. We willen dan ook hier eenige oogenblikken samenzijn als religiense socialisten en christen-anar chisten. Er worden vergaderingen gehouden en er worden demonstraties georganiseerd van arbeiders; daartegenover worden maatrege len genomen door de regeering en burger wachten worden opgeroepen. Ieder kiest straks zijn weg, maar hier willen wij een oogenblik neerzitten om in te keeren tot ons zeiven. Wachter, wat is er van den nacht? vragen wij in opperste ontroering. En 't antwoord is: 't is een stikdonkere nacht, waarin we BLOEMENDAAL. Bloemendaalscheweg 113. Gisstort Kapitaal f 4,050.000, Reserve ca. f 850.000. Verstrekt DEPOSITO-BEWIJZEN met halfjaarlijksche coupons: VOOR EEN JAAR VAST. 4 MET I JAAR OPZEGGING 4.; Na opzegging 1/2 lag611- Directies van Tooneelgezelschappen, Bioscope-Theaters e. d. kunnen de san- dacht op hare inrichtingen vestigen door geregelde publicatie in deze rubriek. De bijzondere voorwaarden worden op aanvraag gaarne medegedeeld. DE ADMINISTRATIE. verdwaald zijn, alle volken, alle partijen, alle menschen te zamen van wat stand of rang of kleur of taal ze zijn. Bloedrood is de zon ondergegaan na een gruwzamen dag, waarin de massa's tegen elkaar zijn opge dreven. Ze hebben gedaan wat ze niet heb ben gewild, de individuen en de partijen en de volken. Ze deden 't, misleid en verblind en verdwaasd. Maar ze deden 't dan toch. Ze deden 't van alle kanten en ze riepen elk voor zich, dat het recht was aan hunne zijde en ze veroordeelden, die niet meededen in den wilden demonenstrijd, in den gruwza men heksendans. Ze verachtten de neutrale landen. En nu de storm van menschenmoord zich neerlegt en de rook van de kanonnen en de walm van de vergiftige gassen wegtrekt en de naakte puinhoopen van verwoeste steden en de geweldige graven der berooide landen zich vertoonen, nu is er reden te vragen: hoe ver is de nacht gevorderd? En de wach ter in ons antwoordt; de morgen is geko men maar wee u, de nacht, die komt, zal nieuw onheil brengen. De nacht is voorbij, de stikdonkere nacht, de dageraad breekt aan maar de nieuwe dag dreigt weer onder te gaan in een nacht van even groote duisternis en smart. En als een huivering gaat het door onze ziel: „Groot is de tijd en geweldig, Wee ons als onze harten niet rein zijn." En wij denken aan de woorden van Jesa ja in naam der godheid gesproken: „Wan neer gij uwe landen uitbreidt, sluit ik mijne oogen voor u ook al vermenigvuldigt gij de gebeden, ik luister niet uwe handen zijn vol bloed. Wascht u, reinigt u; doet uwe booze daden uit mijn oog weg; houdt op met kwaad doen, leert goed han delen; zoekt naar billijkheid, leidt den verdruk te, verschaft den wees en de weduwe recht.'' En elders „Gij zult uwe zwaarden tot ploegscharen omsmeden, uw speren tot sikkelen geen natie zal meer tegen een andere natie het zwaard opheffen en zij zullen den krijg niet meer leeren." Groot is de tijd en geweldig. Er zijn geen gerusten meer noch slapenden; wakker zijn ze de individuen, de partijen, de volken, de rassen. En er worden kreten en leuzen aan geheven van alle kanten. Die kreten en leu zen zijn niet nieuw, maar ze ontwringen zich heftiger en geweldiger aan de toegeschroef- de keeien en harten. Het vreeselijk gebeuren van den oorlog was ook niet nieuw, maar een herhaling op grooter schaal van wat eeuw in eeuw uit heeft plaats gehad. Macht was recht onder de volken, de standen en de individuen. De sterksten en de sluwsten er. de rijksten en de begaafdsten namen of trachten voor zich te nemen het grootste deel van den buit. Die er de gelegenheid toe hadden likten naar boven en trapten naar beneden, alsof 't zoo van zelf sprak. En die zoo grof en zoo slecht niet waren genoten toch onwetend van de voorrechten, die 't onrecht hun had toebedeeld. Hun welstand werd verkre gen ten koste van de minderbedeelden. Voor de onterfden was het misschien niet zoozeer het gemis aan bezit dat hen griefde en prikkelde tol verzet, dan wel de brutale aanmatiging of de onbewuste zelfzucht van de bezitters, die dat bezit hatelijk en onver- dragelijk maakte in de oogen der onterfden. En het is het onnoozele of het misdadige pogen om zich te handhaven op de plaats, die men misschien rechtens nooit had be- hooren te bezitten, wat nu de hartstochten der niet-bezitters ontketent en ze doet over koken. Daartegenover zien we, hoe de re geering van ons land, met bijna riduculcn ijver, bereid is toe te geven, onder de pres sie van t oogenblik, wat langs ordelijken weg niet kon verkregen worden. Ik denk aan vrouwenkiesrecht, aan a Jiturigen werk dag, aan betere staats-pensionneering en andere eenvoudige eisohen van sociale rechtvaardigheid. Nog eens, we zijn geschokt en ontroerd. Onze mee- en onze tegenstanders, v, e hebben allen slapelooze nachten en vragen; wachter, hoe ver is de nacht en we liooren het antwoord we kunnen 't niet looche nen de dag komt, maar hoe zal de nacht zijn, die op dezen dag volgt? Zal die nacht kalm zijn en rredig, belicht door de eeuwige sterren of woester en duis terder dan de nacht, dien we pas hebben doorleefd 't Wordt vrede tusschen de oorlogvoe rende landen maar 't dreigt een schijn- vrede te worden, want er zijn er over en weer nog te weinigen, die den vrede willen dienen in geest en in waarheid. Den vrede dienen in geest en in waar heid! Wat beduidt dit? Als er aan alle vredesvoorwaarden is vol daan en Duitschland den oorlog, dien het aanstichtte, heeft betaald met den val van zijn vorsten en het brood van zijn armen en de welvaart van zijn rijken is er dan vrede Neen, we.weten wel beter. Als alle lijnen, die de grenzen der volken aangeven, zuiver zullen getrokken zijn is er dan vrede Neen, we weten wel beter. Als er voedsel en kleeding en zonnige woning zal zijn voor allen is er dan vrede Neen, we weten wel beter! Zeker de duivelsche machten hoe ze heeten mogen en waar ze schuilen die den oorlog ontketenen konden en weer zou den kunnen ontketenen, moeten onschadelijk gemaakt worden voor altijd. Zeker de rijkdommen der rijke moeder aarde moeten bereikbaar worden gesteld voor allen te zamen, zoodat niemand uit hoofde van bezit alleen knecht zij of heer. Zeker de trots der standen moet worden gebroken en iedere mensch moet als gelijk waardige van zijn evenmensch worden geëerd. Zoo moet het worden in de naaste toe komst zal de komende nacht niet nog donkerder worden dan de nacht, dien wc nu zien verdwijnen. Maar dat alles zal ons den vrede niet brengen. Wij leven allen te zamen in een verleu- gende kapitalistische maatschappij en daar moet een einde aan komen. „Groot is de tijd en geweldig, Wee ons als onze harten niet rein z(in." Want wie hebben schuld aan de ellende, waarin we materieel en geestelijk verkee- ren Zijn dat alleen de vorsten en de rijken der aarde Ach hoe goedkoop is 't op ze te schelden en op ze te spuwen, vooral op de vorsten, die gevallen zijn als slachtoffers van hun eigen dwaasheid en de misleiding waarin ze zijn groot gebracht. Hoe goedkoop is 't te schelden op de rijken der aarde, die nu sidderen voor hun bezit. Wie heeft de vorsten hun macht cn hun glans verleend Wie heeft de rijken rijk gemaakt Graote Houtstraat 113 Haarlem. PROGRAMMA van 27 December tot 2 Januari. 1. De Ijsvelden van Canada. Natuuropname. 2. EMIR het Wonderpaard. De geweldigste Circusfilm tot lieden vertoond 4 afdeelingen. 3. OPTREDEN van den Heer TOM BIBB. Do excentrieke man met de twee geaichten. PAUZE. 4. De Diefstal in de Goudmijn. Cow Boy film in afdeeimgen. Oudejaarsavond is oni theater GESLOTEN. Nieuwjaarsdag Matinée van 27 uur. Avond voorstelling aanvang 8 uur. En wat beteekenen in den diepsten grond die macht en die rijkdom Een verouderd inzicht antwoordt: God verleende aan de vorsten en aan de aan zienlijken hun staat en hun goed. Een beter inzicht antwoordt: het onrecht, gaf hun glorie en voorrechten. Een nieuw inzicht, waarbij ik mij aan sluit, is: ons aller kortzichtigheid en dwaze vereering van macht en rijkdom zijn de schuldigen. Want wij hebben aan de droomers en de dichters hun idealen gelaten en we heb ben ze niet tot gemeengoed gemaakt, niet aanvaard voor ons zeiven. We hebben niet meegebouwd aan een geestelijke maatschappij, waar brood, ken nis, schoonheid en levensvreugd is voor allen. Wij hebben niet meegebouwd aan een maatschappij, waar ieder mensch als een onsterfelijke ziel wordt opgevoed en ge ëerd. Wij hebben vergeten, dat de massa nit individuën bestaat en dat elke individu een microscomos, een wereld in 't klein, uit maakt. W&. hebben voor ons zelf niet ge vraagd om vrijheid van materieele zorgen; vrijheid om onzen levensdorst uit te leven. Daartoe was de oneindigheidsdrang niet groot genoeg in ons. Maar we hebben scheel gezien naar de bezitters, benijdend in plaats van verach tend hun bezit. We hebben scheel gezien naar den be- kleeder van een hooge plaats maar niet begeerd hoog geplaatst te worden, om aan hooge eischen van rechtvaardigheid te kun nen voldoen. We hebben de eenzame wachters, voor de hoogste goederen der menschheid, eenzaam laten staan en zijn meegeloopen de roffe lende trommen- en de brutale trompetten van een dwaze en verdwaasde maatschappij achterna. Wij hebben beproefd onze uiterlijke en onze schijn-vrijheid te handhaven en heb- hen onze innerlijke vrijheid prijsgegeven. We hebben beproefd ons lichaam te voeden ten koste van onze ziel. Wij hebben den wereldvrede niet ge diend in geest en in waarheid. En zoolang wij dat niet doen zullen wij geknecht blijven door veel wreeder machten dan vor sten en verouderde wetten zijn. Verstaat mij wèl, vrienden. Ik bedoel niet tot het hongerende volk te zeggen, dat het zich moet verzadigen aan idealen voor een betere toekomst Wij moeten allen eten om te leven maar het is een leugen, een groote grove leugen, dat het „het volk" (en dat zijn wij allen te zamen), ontbreekt aan voedsel en kleeding en woning alleen. Het ontbreekt ons allen te zamen aan een hoog gevoel van plicht, aan een zuiver inzicht over de waarde der materieele dingen; het ont breekt ons allen te zamen aan zuiver in-

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Het Bloemendaalsch Weekblad | 1918 | | pagina 1