ALGEMEEN WEEKBLAD
Gedempte Oude Gracht 63. Telefoon 141. HAARLEM.
HAARLEMSCHE BANKVEREENIGING
0ndergrondsche
Loketten-Kluis
CINEMA PALACE
13e Jaargang Losse nummers 10 cents.
ZATERDAG 22 FEBRUARI 1919
No 8.
Het Bloemendoolsch (ileekblad.
Trijs per jaar
Prijs
per nummer
10 cents.
Uitgave der N. Vennootschap „HET MIDDEN". Kantoor voor redactie en administratie:
Advertentiën
25 cents per
regel;
bij contract
belangrijke
korting.
Dit nummer bestaat uit vier bladzijden.
Geholpen.
Wij ontvingen deze week nog op onzen
oproep „Wie Helpt van N. N. en N.
f 3.—van H. B. B. f 1. van Dr. B. f2.—
van Mevr. K. f 2.50, van N. N. f 3.van
J. M. f 1.te zamen dus f 12,50; dat is
dus met de vroeger reed s ontvangen f20,50
f 38—; Wij hebben dit bedrag aan onzen
vriend afgedragen. Hij was zeer in zijn
schik, dat kunt ge u wel voorstellen, en
laat u door ons hartelijk danken voor uwe
vriendelijkheid
HELP U ZELF.
(Slot.)
Het jaarboekje voor de gemeente Bloe
mt ndaal bevat eene „alphabetisch ge
stelde naam- en adreslijst van inwoners",
die wij afgesproken hadden gezamenlijk
door te bladeren. Deze lijst bevat onge
veer 2500 namen en daar het aantal
Bloemendaalsche zielen ongeveer 10.000
bedraagt, zou men de gemiddelde gezins
sterkte op 4 kunnen stellen. Men moet
er echter rekening mede houden, dat de
talrijke bevolking van het Provinciaal
Ziekenhuis met zijn meer clan 1000 ver
pleegden en zijn uit honderden bestaand
per: oneel invloed doet. gelden bij de be
rekening der gemiddelde gezinssterkte;
Van de inwoners vinden wij aangeduid
het kerkgenootschap, waartoe zij belmo
ren. Men vindt hier in hoofdzaak Neder-
landsch Hervormden en Roomsch-Katho-
lieken. Voorts Doopsgezinden. Remon
stranten. Israëlieten. Gereformeerden,
öhristelij k-gereformeerden. Waalsch-
hervormden, leden der Vrije Gemeente,
Oud-kirrfiolieken, Hersteld-luthersehen,
Evnngelisch-lutherscihen, Apostolischen
en leden der Engelsche staatskerk. Ken
sjdhier volledige staalkaart van onder
godsdiensten dus. Slechts aif en toe vindt
men van eenig inwoner vermeld, dat hij
tot geenerlei kerkgenootschap behoort.
Let men echter op het kerkbezoek, dan
is men geneigd tot de conclusie te gera
ken. clat niet alle kerkgenootscliappelij-
ken trouw kerkbezoek verrichten, 't Zal
hier ook wel zijn als eldersdat als tot
ccnig kerkgenootschap behoorend inge
schrevene met dat genootschap door niet
veel meer dan de inschrijving verbon
den is.
Van elk gezinshoofd wordt in het Jaar
boekje aangegeven, welk aandeel hij
heeft in de samenstelling der regteerings-
collcges, K (kiesgerechtigd vo.or de
ïweecle Kamer), S (kiesgerechtigd voor
de Provinciale Staten) en G (kiesgerech
tigd voor den Gemeenteraad) gaan schier
geregeld hand in hand. Het vermelden
van deze kiesgerechtigdheid zal wel in
onbruik komen, als straks het kiesrecht
zijn laatste uitbreiding- vindt. Reeds nu
had de drukker van het Jaarboekje ge
voegelijk al die ..kapitaaltjes" kunnen
sparen, daar het aantal niet-kiesgerech-
tigden of niet-voor-alle colleges-kiesge
rechtigden betrekkelijk zeer gering is en
het feitelijk logischer ware geweest hun
ne nainen van een bijzonder kentqekeu te
voorzien, zoo men al cleze onderscheiding
wcnschte te handhaven'. Vooral nu het
vrouwenkiesrecht in wording is, zal het
aantal kiesgerechtigden sterk stijgen en
zelf- dat der in het Adresboek opgegeven
namen gaan overtreffen. Tenzij de uitge
ver van het Jaarboekje breekt met den
sleur om van een gezin alleen het ..hoofd"
te noemen, den slfeur ook om den familie
naam der gehuwde vrouw te verdonkere
manen, wat toch immers ook de Wet niet
doet, die gexjn Mevrouw X of IJ kent,
doch Cornelia A.. huisvrouw van Lode-
wijk X., en Wilhelmina B., huisvrouw van
Gerrit. IJ.
In de namen der inwoners van Bloe-
fuendaal vindt men bijna, zooveel ver
scheidenheid als in de modellen der da
meshoeden.. Niet geheel. Want terwijl ik
kwalijk twee gelijk- en gelijkvormige to
ques zou kunnen aanwijzen, ontdek ik in
do adreslijst een dozijn Bakker's, onge
veer evenveel Van den Berg-en, meer dan
een half dozijn dragers van den naam
Bos, wel 15 maal den naam Bijvoet. 12
Catsée's, het overal gebruikelijke aantal
Jansen's en Jans,sen's, een respectabel
aantal personen, die luisteren naar den
naam De Jong. een tiental Laan's, drie
werf een vijftal Do Vriezen en nog veel
meer voorbeelden van naamgemcenschap.
Het record wordt geslagen door den
naam Roozep. dien men wel 30 maal in
het Jaarboekje vindt aangegeven. Flora
heeft dezen familiën zoowel naam als
Iteroop gegeven. Ze kweëkon bloemen of
BLOEMEMDAAL. Bloemendaalscheweg 113.
Gestort Kapitaal f 4,050.000, Reserve ca. f 850.000.
met afzonderlijke bergplaats woon koffers met waarde.
UITGAAN.
Directies van Tooneelgezelichappen,
Bioscope-Theaters e. d. kunnen de aan
dacht op hare inrichtingen vestigen door
geregelde publicatie in deze rubriek.
De bijzondere voorwaarden worden
op aanvraag gaarne medegedeeld.
DE ADMINISTRATIE.
handelen er in en men kan veilig aanne
men, dat het hare velden zijn, die in den
Paa-chtijd zooveel bezoekers naar Over-
Veen plegen te lokken. D naam Roozen
is trouwens niet de eenige, die u heb
parfum van bloemen in de neusgaten der
verbeelding brengtj We vinden nog den
naam Bloemzaad geafficheerd. Roos,
Roosegaarde. Roselaar. Voor Jansens,
Mulders of Brouwers behoeft men nog
niet tot familie-samenscholing te conclu-
cleeren. maar wie ook ma,ar eenigszins
thuis is op de kaart van Bloemendaal,
weet wel de namen terug te vinden van
inboorlingstammen en van geïmporteer-
den en masse.
Bij gebreke van een Adam, zal de inwo
ner Abraham zich wel drager mogen noe
men van den meest historischen naam.
De naam Van Brederode doet. onze her
innering minder eeuwen terug gaan en
brengt ook onze gedachten niet zoo ver
als naar liet land van den aartsvader.
Voor het meerendeel zijn onze familie
namen aan beroepen ontleend'. Wij vin
den er naar hot beroep vernoemd van
bakker, boekbinder, bouwmeester, brou
wer, brugman, costeleiu, dooter, jager,
kok, koopman, kramer, kuiper, smid, mo
lenaar1 en deszelfs variant mulder en tot
den plukker, den ruiter en den zwem
mer toe,.
Aardrijkskundige derivaten zijn Hol
land, van Gelder, Assendelft, Enschedé,
Heemskerk, Hoorn, van Kampen, Xieuw-
poort, Medemblik, Schoorl, van V*eisen,
vgn Vollenhoven, van Zutphen en van
Zijp, terwijl de waterrijkdom van ons
lieve vaderland zich weerspiegelt in de
namen Beek, Blankewater, Maas, Berkel,
!v:an Rijn, van Scihie, vi. d. Vliet en v. d.
Water.
Aan ambten en waardigheden herinne
ren de namen keizer, graaf, prins, voor
wie allen raok oen „kroon" is gereser
veerd; voorts dijkgraaf, hopman, etc.
Kleuren vindt men terug in zwart, (de)
wit. geel(s), bruijn en (van) rood(e).
Dierennamen dragen kat. mees, vogel,
vis, schaap, wolf(f), briars, de liaan en
tuymclaar.
Aan grondstoffen ontleend zijn de na
men steen, staal, koper, mica, tinholt en
ijzerman.
Wie van leuke tegenstellingen houdt,
plaatst tegenover elkander Oudhaarlem
en Nieuwenhuizen, Niet en (vato den)
Wel, Noordstrand en Zuiderdiep, Zuur
bier en Zoethout, Joiigkees en Ouwejan,
Zomer en Winter en Mager en Vet(h).
En zoo is er meer te vinden in al die
namen, die in het Jaar-boekje voorkomen.
Om den schaatsenrijders te believen,
noemen we er nog éénMooiweer.
Lezer, zoo ik bier van uw naam ijdel
lijk heb gebruik gemaakt vergeef mij.
En zoo gij, andere lezer, uw naam mist,
terwijl hij toch zoo goed van pas ware te
brengen geweest vergeef mij eveneens.
't Is goed bedoeld. A. L.
EEN HERVORMING OP ONDERWIJS
GEBIED.
Een belangwekkende hervorming op het
gebied van onderwijs gaat zich voltrekken
door de stichting „Pallas Athene", welke on
langs te Amersfoort werd opgericht. Om u
een duidelijk denkbeeld van dat grootsche
opzet te geven, drukken wij hier de alge-
meene beginselen van onderwijs en opvoe
ding, samengesteld door de onderafdeeling
voor lager onderwijs van de internationale
stichting „Pallas Athene", voor onze lezers
af:
De internationale stichting Pallas Athene
heeft ten doel„het bevorderen van levens
verdieping in onderwijs en opvoeding". In
de statuten van de Nederlandsche afdeeling
van deze stichting staat onder meer, dat zij
zal trachten haar doel te bereiken door het
bevorderen van eenheid in het onderwijs in
het algemeen en van de individueele ont
wikkeling van den leerling in het bizonder.
Deze drie begrippen nu: levensverdieping,
eenheid in het onderwijs en individueele ont
wikkeling verdienen een nadere toelichting.
Toen in September 1792 het zich vernieu
wende Frankrijk bij Valmy de eerste over
winning op de verbonden mogendheden be
haalde, uitte Qoethe op den avond van dien
dag de woorden: „Op deze plaats en op
dezen dag is begonnen een nieuw tijdperk
in de wereldgeschiedenis en gij allen kunt
zeggenik ben bij de geboorte ervan tegen
woordig geweest." In de omzetting van den
ouden kreet „Vive le roi" tot „Vive la na
tion" voorgevoelde Qoethe, hoe het zwaarte
punt werd verplaatst naar de natie in groo-
ter eenheidsbeleving.
Zoo zijn wij nu opnieuw tegenwoordig bij
de geboord, van een nieuwen tijd. Weder
om wordt het zwaartepunt verplaatst: de
eenheid der individuen in naties moet wor
den de eenheid der naties in grooter
samenhang, waarin de mensch tot bewust
zijn moet v.orden gebracht van de eenheid
var al het geschapene.
Reeds minstens vier jaren nemen wij de
barensweeën van dien tijd waar. Wij moe
ten er naar streven de diepe geestelijke be-
teekenis van dit tijdvak te begrijpen, trach
ten door te dringen tot de oorzaken der
ontstellende gebeurtenissen, die velen de
oogen hebben geopend voor de oppervlak
kigheid van de beschaving der 19e eeuw.
Uitgaande van het standpunt, dat het ééne
Leven overal is en dat dit leven zich ont
wikkelt, kunnen wij begrijpen, dat het los
breekt uit de knellende vormen, waarin
overlevering en onkunde eenerzijds en op
de spits gedreven vakgeleerdheid ander
zijds het hebben saamgedrongen.
De hoofdaandacht ging uit naar het stof
felijke; stoffelijke voordeelen waren het
doel van het streven. Waarachtig geestelijk
leven ging te loor; grootsche karakters
werden slechts zelden gevormd. De krach
ten van den mensch gingen in het uiterlijke
leven van een schijnbeschaving te veel op
om nog tijd te vinden voor het leven des
geestes.
Het is een waan gebleken, dat de groote
technische volmaaktheid, uitkomst van het
ontledende en samenvoegende verstand, dat
de mechanische wereldbeschouwing, waar
achtige beschaving zou brengen.
Waarachtige beschaving is gevolg van een
innerlijk denkleven, van levensverdieping.
Het gemis aan levensverdieping, dat tot
het huidige verval gevoerd heeft en waar
bij wij staren op de scherven van eene
vernietigde beschaving, heeft ook de op
voeding en het met haar verbandhoudend
onderwijs ontwricht.
Op de puinhoopen der oude beschaving
zal een nieuwe verrijzen en waar de oude
beschaving niet steunde op het geestesleven
van den mensch en daardoor ten onder
ging, zal de nieuwe beschaving den mensch
gelegenheid moeten geven zijn innerlijke
vermogens te ontwikkelen.
De geheele opleiding zal dus veranderd
moeten worden. Onderwijs en opvoeding
zullen een grootsche taak te vervullen krij
gen.
Waar nieuwe waarden .zullen gelden in
het economische, in het staatkundige en in
het religieuze leven en de banden met de
oude maatschappij zullen verbreken, daar
zal men ook in het onderwijs veeleer moe
ten overgaan tot een omwenteling, dan zich
tot een hervorming te beperken.
Bij een hervorming is men geneigd oude
uitgangspunten te handhaven en de veran
deringen treden dan veelal op in de bijza
ken: bij een geestelijke omwenteling, als
hier bedoeld, verlaat men het oude uitgangs
punt en betreffen dus de veranderingen het
wezen (het innerlijke), en dóór het wezen
Groote Houtstraat 113 Haarlem.
PROGRAMMA
van 21 tot 27 FEBRUARI.
1 NIET FLIRTEN.
Komisch.
2 DE SCHRIK DER BERGEN.
Wild-West filmwerk in 6 afd.
Sensationeel en amusant voor jong en oud.
In de hoofdrol WILLIAM RUSSELL.
Natuur en sport spelen in de film een groote rol
3. Optreden van
GRETHA MEIJER, Instrumentaliste.
PAUZE.
I DE KAMPIOEN.
Komisch, in 2 afdeeiingen.
Vrijdag a s. de sucoesfllm
E L Z A S, in 5 afd.
de bijzaken (het uiterlijke).
Dan wordt vervuld wat geschreven staat
2 Cor. vers 17„Het oude is voorbijgegaan,
zie, het is alles nieuw geworden".
Om het vraagstuk van onderwijs en op
voeding op te lossen, is voor alles noodig,
dat men zich een helder beeld vormt aan
gaande het wezen van den mensch en zijn
ontwikkelingsgang. De mensch is een gees
telijk wezen (hetgeen meer inhoudt dan een
verstandswezen te zijn), in wien de Godde
lijke geest tot openbaring komt. Zijn ont
wikkeling moet er toe leiden, dat hij zich
daarvan langzamerhand bewust wordt, tot
dat hij zijn leven in het verband met het
Geheel en zijn denken als een moment van
het Goddelijke denken leert begrijpen.
De geheele opvoeding moet er dus op
gericht worden deze innerlijke bewustwor
ding voor te bereiden en men beseft daar
om het groote belang, dat lager onderwijs,
middelbaar onderwijs en hooger onderwijs
op ongedwongen wijze logisch aaneenslui
ten. De mogelijkheid bestaat hierbij, dat wat
nu bij het middelbaar of hooger onderwijs
is ingedeeld, in de toekomst bij het lager of
het middelbaar onderwijs wordt onderge
bracht.
Juist omdat in het huidige onderwijs geen
samenhang bestaat, openbaart zich allerwe
gen een steeds groeiend wantrouwen in de
doeltreffendheid en dus in de opvoedende
waarde van het onderwijs. Het geheele on
derwijsstelsel is een organisatie zonder sa
menhang en zonder verband met het geheel
van het maatschappelijke en geestelijke le
ven. Wel wordt vaak met groote kracht-
vei spilling getracht er een bepaalde een
heid in te brengen, maar deze pogingen ra
ken hoogstens den buitenkant en nemen
veelal een bureaucratischen vorm aan, om
dat het doel niet is de eigenlijke opvoeding,
d. w. z. het innerlijke wezen van den indi-
vidueelen mensch tot ontplooiing te brengen.
Niet alleen is een algeheele omwenteling
noodig van de techniek van het onderwijs,
een techniek, die er dus op gericht moet zijn
den eigen aanleg van de leerlingen naar
voren te brengen, maar het geheele onder
wijs moet van eenheidsbesef doordrongen
worden; het besef van innerlijken samen
hang van al het geschapene in en door den
zelfden geest moet bij den leerling worden
opgewekt, waaruit voortvloeit dat nimmer
africhten voor examen of betrekking uit
sluitend doel mag zijn, maar dat gestreefd
moet worden naar vorming van zelfstandig
denkende, zedelijk en lichamelijk goed ont
wikkelde menschen, die zich bewust zijn van
hun hoogere, geestelijke taak, bezield met
een diep plichtsgevoel ten aanzien van hun
arbeid in het groote geheel der maat
schappij.
Overlading en examendressuur moeten
dus uit alle deelen van de opvoeding en het
onderwijs geweerd worden.
De school moet niet zijn een kwelling,
maar een bron van levensgeluk voor de