A. TABBRNAL ZOON
Firma J. H. KRUL Jr.
Gesteriliseerde Groenten
Sebr. Van Jliessen.
Keukenmeisje.
Inmaakglazen
LUCIE VOS,
van de nieuwe oogst:
in '1, Liter en !|2 fl. verkrijgbaar.
OVERVEEN BLOEMENDAAL
D. v. d. BERG
Tel. 16 - Santpoort
GEVESTIGD:
ra
ra
Perziken, Frambozen, Reine claude,
Snijboonen, Spercieboonen, Haricots verts (fijn).
Telefoon 5515. Telefoon 1703. 60
Hoogachtend,
TANDARTS
P. van der Vuurst
de Vries 10
is weder AANWEZIG.
SUN en TOERIST Rijwielen.
Ernst Haeckel.
Dr Daniel de Lange Jr. geeft in „De
Telegraaf" eenige levensbijzonderheden
omtrent den onlangs overleden Duitschen
natuurfilosoof Ernst Haeckel, den grooten
vertegenwoordiger van het natuurweten
schappelijk materialisme der 19e eeuw.
Wij ontleenen eraan
Met den ruim 85-jarigen Ernst Haeckel
is niet alleen een der vruchtbaarste in
tellecten uit de tweede helft der 19e
eeuw heengegaan, maar tegelijkertijd is
daarmee gestorven de laatste van dien
onsterflijken trits van geleerden, welke
naast Darwin als grondleggers en ver-
breiders van het klassieke Darwinisme
kunnen worden beschouwd. Doordat zij
echter den grooten meester zoovele jaren
hebben overleefd, hebben zij nog meer
dan deze zelf hun stempel op de biolo
gische wereldbeschouwing van het einde
der 19e eeuw gedrukt. Ik bedoel het
driemanschap Wallace, Haeckel, Weis
man*) Met bedoeling duid ik deze mannen
aan als figuren, kenmerkend voor het
negentiende-eeuwsche cultuurleven, want
hoewel zij alle drie nog een aantal jaren
van de 20j eeuw hebben beleefd, valt
het zwaartepunt van hun werkzaamheid
in de 19e eeuw en zijn de nieuwere
stroomingen in evolutie-en erfelijkheids
leer aan hun denkleven voorbijgegaan,
zonder daarin sporen achter te laten.
Reeds vóór hun dood waren het histo
rische figuren geworden, relicten uit een
vorig tijdperk, wier directe invloed op
de richting en den vooruitgang der
biologische wetenschap gedurende het
laatste tiental jaren van hun leven van
geringen invloed is geweest. Wij moeten
dus bij de waardeering van Haeckel's
werk vooral het oog richten op den in
vloed daarvan op de geestelijke stroomin
gen in de tweede helft der 19e eeuw.
Ernst Haeckel werd 16 Februari te
Potsdam geboren. Zijn familie behoor
de tot den ambtenaarsstand, zijn groot
vader van moeders zijde,Christoph Sethe,
schijnt zelfs een belangrijken post in
Pruisischenstaatsdienstbekleed te hebben.
Zijn vader, Karl Haeckel, was een rustige,
rechtschapen natuur, die oogenschijnlijk
een vrij onbewogen leven heeft geleid
en van wien wij alleen kunnen consta-
teeren, dat zijn ambtenaarsloopbaan, noch
de ambtelijke tradities der familie een
verkillenden invloed op de verhouding
met zijn zoon of op de wijze, waarop
hij diens opvoeding geleid heeft, hebben
uitgeoefend. Van kadaverdiscipline is
geen sprake. Aan den jongen Ernst wordt
volop gelegenheid geschonken om aan
zijn liefde tot de natuur door zwerftochten
te voldoen, waartoe de verplaatsing van
het gezin naar Merseburg medewerkte.
Haeckel bezat een strijdbare natuur
en een sterke neiging naar onafhanke
lijkheid, welke karaktertrekken gepaard
gingen met een groote mate van zacht
moedigheid. Een vriendelijk verzoek zou
hij niet licht met een weigering beant
woorden, legen een dwingend bevel
kwam hij spoedig in verzet. Een goed
deel van zijn leven heeft hij dan ook
besteed met het bestrijden van autoriteits
geloof en dogmatisme en hierin is dan
ook een van zijn belangrijkste zijden
aangeduid, al zal de moderne lezer niet
altijd met zijn argumentatie meegaan.
Oorspronkelijk meer tot de botanie
neigend, overreedde hem zijn vader, die
in deze studie voor de practijk weinig
heil zag, in de medicijnen te gaan stu-
deeren. Daartoe vertoefde hij eerst eenige
jaren te Würzburg, waar hij onder Kölliker
werkte en kennis maakte met den vele
jaren ouderen Karl Qegenbaur, om zich
in 1884 onder leiding te stellen van den
beroemden physioloog Johannes Muller,
die hem op een tocht naar Helgoland
inwijdde in het onderzoek der zee
fauna. Hij promoveerde aldaar op een
proefschrift„Over eenige weefsels van
den rivierkreeft", na nog eenigen tijd
wederom te Würzburg de colleges ge
volgd te hebben van Rudolf Virchow,
zijn lateren feilen tegenstander, van wien
Haeckel echter volmondig erkent de
kunst van nauwkeurig analytisch waar
nemen en van critiek op die waar
nemingen geleerd te hebben. Na nog
een jaar op verzoek van zijn vader te
Weenen als praktizeerend geneesheer
te zijn werkzaam geweest, ving hij zijn
eersten grooteren onderzoekingstocht in
de Middellandsche Zee aan. Hij hield
zich daarbij voornamelijk met de studie
der Radiolaria (een groep van eencellige
wezens) uit de Straat van Messina bezig
en ontdekte daarbij pl.m. 144 nieuwe
soorten. In 1862 werd hij tot privaat
docent in de zoölogie te Jena benoemd
en huwde hij met zijn nicht Anna Sethe.
Deze verbintenis schijnt bijzondergelukkig
te zijn geweest, maar heeft slechts twee
jaren geduurd, aangezien H.'s echtge-
noote reeds in 1864 na een kortstondige
ziekte overleed. Een jaar of vier later
hertrouwde hij met Agnes Huschke, een
dochter van den anatoom van dien naam.
In tegenstelling met zijn eerste huwelijk
schijnt deze verhouding weinig invloed
op zijn verdere ontwikkeling te hebben
gehad.
Intusschen was Haeckel natuurlijk be
kend geworden met Darwin's Oorsprong
der Soorten en toen hij zijn groote werk
over de Anatomie en Systematiek der
Radiolaria uitgaf, voelde hij zich gedron
gen zijn standpunt tegenover de nieuwe
leer uiteen te zetten. Hij deed zich na
eenige aarzeling als een warm voor
stander daarvan kennen, hoewel hij be
greep, dat daardoor de kans op een
Pruisisch professoraat sterk verminderde
en hem een hevige strijd met zijn vak-
genooten te wachten stond. Eenmaal
een keuze gedaan hebbend en de strijd
ontbrand zijnde, wierp hij zich met
hartstocht in het strijdgewoel en be
schouwde het als zijn levenstaak, de
evolutie-leer van Darwin verder op te
bouwen, haar te verspreiden en vooral
haar te populariseeren.
Misschien zou ook Herbert Spencer
erbij genoemd moeten worden.
Fokker Sr. met Fokker Jr. aan 't
looping maken.
Aan „Haarlem's Dagblad" ontleenen wij
We hadden den heer Fokker Sr. gevraagd,
om eens z'n indrukken weer te geven over 't
kopje duikelen dat hij met z'n zoon in de lucht
gedaan heeft.
Als resultaat van dat verzoek kregen we een
briefje, dat we in z'n geheel laten volgen I
Amice Je vraagt me eens op papier te
zetten wat voor indrukken je krijgt als passa
gier „in de lucht". Welnu leesMijn eerste
vlucht was een kalm rondje in de „Fokker"
waarmede onze Bernard de Waal in één dag
van Berlijn mee gekomen was naar Soesterberg.
Onlangs deed hij deze prachtvlucht in 5"2
uur, Hulde 1
't Was heel warm, doodstil wat wind betreft.
De machine steeg moeilijk en niet hoog (plm.
20, 30 meter), de snelheid was ook niet enorm.
De landing verliep zeer zachtjes en toen ik
uitstapte kon ik verklaren dat er geen sprake
van eenige emotie was geweest. Behalve 't
moment van schuin op da aarde afgaan om te
landen omdat je weet dat bij te hard neerko
men eerst de wielen breken, den 't onderstel
en bij genoegzame vaart 't kapot slaan van
de schroef en het omkantelen waar je nog dik
wijls beter af komt dan de machine.
Alleen ergerde ik me over de belachelijke
inpakkerij in een soort dikke oliejas, een kap
op mijn kop, een celluloïd-bril op, die dof was,
zelfs moest een dikke bouffante om of je naar
den Noordpool ging!
Een en ander maakte me zoo breed, dat ik
haast niet in 't man-gat kon komen en onbe
weeglijk moest zitten. Nu, dacht ik, een 2den
keer niets van die fratsen.
Verleden Zaterdag 9 Aug., loop ik langs 't
„Passagebureau" van de Elta om Mej. Tonny
v. Riel, de volijverige representante van de
Holl. Luchtvaartvereeniging, Iets te vragen en
ontmoet daar mijn zoon, die zegt: dag pa, 'k
hoor dat u wel eens een „looping" of wat wou
maken wil u soms vandaag nog? 'k Zeg
best, maar gauw dan, wat 't is zoowat m'n
etenstijd en 'k houd van regel in dat opzicht.
Spoedig gaan we naar z'n hangar en wordt
de motor onderzocht.
Een der monteurs komt met jassen, brillen
enz. en Jgeleerd door den lsten keer bedank
ik voor 't heele zoodje en zou zeker m'n jas
hebben uitgetrokken als ik er een veilige
bewaarplaats voor gezien had en wilde even
min wantrouwen toonen tegenover die mon
teurs. Ik vroeg alleen of hij met olie of benzi
ne in m'n gezicht smeet en of m'n (toevallig
nieuwe) pak niet zou bedorven worden. Noodig
was 't niet, zei hij, dus nu zat ik ruim en frisch.
Proforma bond ik me vast, hoewel dat ook
al bleek niet noodig te zijn geweest, want die
loopings gaan met zoo'n snelheid dat, als je op
je kop staat, je nog voelt dat je tegen je zit
plaats gedrukt wordt.
Maar nu zou ik gauw A'dam op z'n kop zien
staandat kon ik me nu wel voorstellen, maar
dit was de eenige manier om het te zien 1
De motor begint te razen, al harder en voort
schiet de machine naar het uiteinde van 't veld
om tegen den wind te kunnen opgaan. Daar
pakt één man 't uiteinde van een vleugel,
zwaait de kar om en vooruit stuiven we naar
de café's aan den overkant.
Lang voordat we er zijn springt de kar als
een bezetene de hoogte in.
Sneller, steeds sneller, dan hierheen, dan
daarheen, alsof 't er om te doen is je in de
war te brengen wat volkomen lukt.
Je raakt alle notie van tijd en snelheid en
richting kwijt, een eind rechtuit, plots een ko
lossale zwenking naar links, naar rechts, schuin
naar beneden, dan zie je 't IJ, dan schepen
huizenblokken, 't Vliegenpark, de expositie, 't
vliegveld, naast de restauraties een vierkante
zwarte plek, wat een hoop menschen moet
verbeeldenof je op 250 of 1000 of meer
meter hoogte bent, je weet er niks van, de
aviateur kijkt voortdurend naar links en naar
rechts (want er zijn meer karren in de lucht),
plots geeft hij nog een hoop meer gas, je snel
heid wordt ontzettend en dan ga je naar bo
ven en dan sta je op je kop, ziet niks dan
lucht, dus kijk je gauw naar boven om de
aarde te vinden en daar zie je A'dam op z'n
kop staan, je kijkt op 't dek van de schepen
die hoog in de lucht hangen met de masten
naar beneden en hangende aan een heel smal
draadje 'l IJ en geen één komt naar be
neden vallen, de dakpannen zitten zoo goed
vast, dat er niets naar beneden valt, naar je
toe komt vallen!
De volgende seconde zie je heel Amsterdam
een reuzenzwaai maken en staat-ie weer op
pooten en moet je weer naar beneden kijken
om 'm te ^vinden. En nét heb je 'm weer te
pakken, bons, sta en de heele boel weer op
z'n kop 2e looping.
Alles gaat zoo reusachtig gauw dat je er
niks van snapt. Zoo hoorde ik later
dat er een looping mislukt is, door dat demo
tor was blijven staan en we loodrecht opstaan
de terug zijn gevallen (voor- of achterover), 'k
heb er geen notie van. 't Is alsof ze vangbal-
letje met je spelen.
Ten slotte duikt de machine plots loodrecht
naar beneden, met een vaart van 50 M. per
seconde. Ik was benieuwd in hoeveel seconden
we vermorzeld zouden zijn, als 't draadje van
't hoogtestuur nu brak bij 't willen opheffen
van den knop der neerstortende machine. Een
raar gezicht zoo de aarde naar je toe te zien
hollenin eens snap ik dat de vol plané aan
den gang is en we in toomlooze vaart op een
der café's bij de overbrug naar 't vliegveld
aanstormen; de volgende seconde raken we in
eens den grond en je denkt niet anders dan
regelrecht met een enorme vaart in 't publiek
te zullen rennen, maar jawel, op eenige meters
er vandaan, sta je netjes stil en hebt maar uit
te stappen.
Dan hoor jewat een schitterende vol plané
was dat, terwijl je zelf dacht: daar komt niks
van terecht.
Zoo iets meegemaakt te hebben, is onbe
taalbaar. Als je zoo'n looping maakt en op je
kop staat, heb je 't gevoel of je een heelen
tijd doodstil staat om op je gemak naar de
aarde omhoog te staren, die op z'n kop staat
hoog in de lucht.
Of de motor dat moment stilstaat, weet je
niet, maar je hoort niets
Dan plots de schitterende zwaai, die je de
aarde ziet maken, die nu weer op d'r plaats
komt, en die je onder je hebt te zoeken. Nu
en dan ben je d'r kwijt, 't Is in één woord zoo
hoog interessant, dat (om dat te ondervin
den) je leven wagen, volstrekt niets beteekent.
Maak dus eens in je leven een vliegtocht,
't zal je nooit berouwen.
FOKKER Sr.
KERK-AGENDA.
ZONDAG 24 Aug.
Bloemendaal.
Ned. Herv. Kerk, 10 uur Ds. J. A. v. Leeuwen.
Gereformeerde Kerk, v.m. 10 uur, Cand. Jac.
Eringa van Sneek. 5 uur dezelfde.
Jongel. samenkomst in Maranatha. De heer
A. van Os, uit Amsterdam.
SANTPOORT.
Ned. Herv. Gemeente v.m. 10 uur, Dr. A. H.
Haentjens van Haarlem.
BURGERLIJKE STAND
Bloemendaal.
Van Vrijdag 15 tot en met Donderdag 21
Augustus 1919.
Geboren: d. van L. Bakker en Th.M. van
der Hijden.
Ondertrouwd: Th. L. Slilter en A. G.
van Hemert.
Getrouwd: U. P. L. Drijber en S. Molenaar
H. F. A. de Kievit en A. M. Vogel.
Overleden in het Provinciaal Ziekenhuis:
L. la Pierre, 70 j. S. Ph. M. Caspari, 75 j. W.
Voorham, 69 j.
Gevonden voorwerpen.
Terug te bekomen bij: Politie te Schoten, een
koperen hangslot; J. Doemen. Tetterodeweg
19 Overveen, een bruine reticule; J. Wigchert.
Kleverlaan 135 Bloemendaal, een koralen taschje;
J. Kuiper, Bloemendaalscheweg 7 Bloemendaal,
een bruine heerenhandschoen Schildman, Hotel
Duin en Daal, een vulpenhouder; A. J.Bersee,
Midden Duin en Daalscheweg 7 Bloemendaal,
een kinderportemonnaie met zilveren knip; H.
Schoo, Parkweg 5 Bloemendaal, een konijn ;G.
Sweijen, Zomerzorgerlaan 46 Bloemendaal, een
rijwieltaschje; aan het bureau van politie te
Overveen, een hamer, een R.K. gebedenboekje,
een moer van wagenas, een broche bezet met
gitten, aan de achterzijde een portret, een kinder
portemonnaie.
Komen aanloopen bij J. H. de Wilde, Rijper-
weg 2b, een bruine hond.
Verloren voorwerpen.
2 portemonnaies, een olielamp, een Engelsche
sleutel, een zilveren'armband.een gouden broche,
een gouden dasspeld,een streng fantasie koralen,
een broche, een gouden broche, een nikkelen
lorgnet, een rood koralen armband, een beenen
haarspeld, een badcostuum.
Lijst van onbestelbars brieven.
Bloemendaal.
Brieven.
Postbox 986, AmsterdamA. Prins, Rotterdam,
j. J. Schottelink, RotterdamA. G. Spree Jr.,
HaarlemStads Editie 3635, Haarlem Stads
Editie 1432, Haarlem.
Briefkaarten.
A. Banich; E. Hol, Domburg; H. Horst ter Alta,
Amsterdam Nellie de Jong, Ameland H. J.
Kleinbintink, Lawick AlleeT. Kruff, Haarlem
C. Regta, Amsterdam J. v. d. Sluis, Amsterdam;
Suze Veraat, Rotterdam Rosa Raschke, Berlijn.
ADVERTENTIEN.
Mevr. H. J. Vettewinkel,
„de Helm", Lombar Petri-
laan 3 Overveen, vraagt
tegen 1 Nov. wegens huwe
lijk der tegenwoordige een
flink 15
20
Systeem DE CLERCQ
REX BADE DUPLEX
Levering uit voorraad
20
Gediplomeerd Leerares in SOLOZANG.
Bloemendaalschestraatweg 210, OVERVEEN, Telefoon 1615.
Wordt gevraagd te Bloemen
daal,
Frissche Slaapkamer.
Br. lett. K. 1677 Boekhandel
P. STINS Pz.. Bloemendaal. 7
BRANDSTOFFEN
OVERVEEN, Tel. 1617.
De brandstoffenbonnen No. 5,
6, 7 en 8 van de Zomerrant-
soenkaart zijn 20
tot 31 Augustus geldig.
Kunnen dus na dien datum
niet meer worden ingewisseld.
Gfr/3 Gtr/a GÏT/D
r AT EEN PECH I
Weer jtoo'n UPS'
.slotdat ik niet open
kan krijgen. Zeker 9ekoch!
biJ C.J.V.D.BROEK
Oude Groenmarkt 2 4
HAARLEM.
Is Uw Rijwiel al voorzien van een KL0KSL0T
Bloemendaalscheweg 108a
NOG VOORRADIG.
