„HELP ZELF"
„HELP U ZELF"
Van het bekende Bloemendaalsche Adres,
boek „Help u zelf" is de nieuwe jaargang
alweer in bewerking. Wij noodigen leder, die
omtrent den jaargang 1919 iets op te mer
ken heeft, uit, zulks schriftelijk of mondeling
te doen aan ons adres
DE QENESTETWEÜ 23, Telt. 5003 Bi daal.
SPORT.
„Bloemendaal", Rapiditas 10.
Het heeft Zondagmiddag aan den Brederode-
Weg gespannen, waar een groot publiek getui
ge geweest is van den grooten strijd tusschen
twee ploegen die aan elkaar gewaagd waren.
Dat ten slotte „wit" zegevierde is te danken
aan de „Bloemendaalsche verdediging", die su
bliem spel te genieten gaf. Ook de voorhoede
speelde in het veld uitstekend vooral M. Jan
sen bracht nog al schrik in de Weesper ach
terhoede, madf toch, dikwijls ontbrak de„finish-
ing touch", anders was de stand 3—0 geweest
Het deed ons goed tusschen het publiek ve
le oude bekende Bloemendaal-supporters te
ontdekken, een bewijs dat de oude club-liefde
nog bestaat, en de Bloemendalers nog meele
ven met hun plaatselijke vereenigingEn toen
de winnende goal door actief spel van Kopjes
Niemann gemaakt werd, heerschte er een heer
lijke enthousiasme bij het „Bloemendaal" he-
zinde publiek, en diepe verslagenheid hij de
„Rapiditas" supporters, waarvan een honderd
tal meegekomen was, om hun elftal aan te moe
digen I
Zooals onderstaande ranglijst doet zien, staan
we Nol. Aan onze jongens, om op de eere
plaats te blijven. Nog drie wedstrijden zijn er
te spelen, allen op vreemd terrein, maar spe
en we zooals Zondag, dan kunnen ze gewonnen
'worden. De tanden op elkaar zetten.
doelp.
Q.
cn
js
U>
e
<a
bu
V
ac
*01
bfi
OJ
o.
V.
teg.
<X)
b£
Bloemend.
11
7
4
0
18
19
9
1.64
Rapiditas
10
7
2
1
16
30
6
1.60
V. S. V.
10
6
4
0
16
25
9
1.60
K. F. C.
9
3
2
4
8
14
17
0.90
Waterg.mr.
11
2
4
5
8
17
21
0.73
Swift
9
2
1
6
5
11
20
0.56
West-Frisia
9
2
1
6
3i
10
25
0.34
E. V. C.
9
0
2
7
2
7
25
0.23
1 West-Frisia 2 strafpunten wegens niet opkomen
tegen E.V. C.
ML ZIEK
Weldadigheidsconcert Maandag
15 December zal het Comité tot Verlichting
van den nood in Hongarije in den Schonw-
burg Jansweg een concert doen plaats hebben,
waarvoor het Budapester Strijkkwartet (Hau-
ser Indig Inpolyi Son) geheel belangeloos zich
ter beschikking heeft gesteld. De opbrengst
is ten bate van de noodlijdende Hongaarsche
kinderen.
Kathleen Parlow en Ernes to Con-
solo. Alvorens ons land te verlaten en
hare Europeesche tournée in Zwitserland, Ita
lië en Scandinavië voort te zetten, zal Kathleen
Parlow nog eene reeks concerten geven te
zamen met den grooten Italiaanschen pianist
F.rnesto Consolo, wiens schitterend spel ook
in ons land eenige jaren geleden (o. a. ter
gelegenheid van zijne concerten tezamen met
de Bohemers) zeer de aandacht trok.
Het concert zal te Haarlem plaats hebben
op Maandag 29 December (Schouwburg Jans
weg).
TOONEEL.
Schouwburg Jansweg. Woensdag, 3 Dec.
Koninklijke Vereeniging „Het Nederlandsch
Tooneel" Professor Bernhardi". Tooneelspel
van Athur Schnitzler.
Het stuk is bekend. Dr. Bernhardi, professor
in de interne geneeskunde en directeur van
het Sint Elisabethsgesticht, weigert een R. K.
geestelijke, die aan een stervend meisje de
laatste sacramenten brengen komt, den toe
gang. Hij doet dit op grond van de overweging
dat het meisje zelf zegt, zich goed te voelen,
en dat de komst van den geestelijke haar wel
eens kon doen verschrikken en haar toestand
daardoor verergeren. De geestelijke moet na
eenig heen en weer praten vertrekken.
Uit deze weigering komt een heele rechtzaak
voort, met al wat daaraan vastzit. De dokters
onderling houden er ellenlange twistgesprekken
over, en de vijanden van Dr. Bernhardi buiten
het geval uit. Bernhardi krijgt twee maanden.
Bij zijn terugkomst brengen zijn medepartijders
hem een ovatie. Zijn tegenstanders bestrijden
hem nog vinniger dan voordien. Het slot is,
dat hij als directeur zijn ontslag neemt, verveeld
als hij door al de herrie is, welke deze zaak
na zich heeft gesleept.
Tenslotte komt de priester nog op het tapijt
en heeft een woordenwisseling met den pro
fessor. Zij scheiden nog als goede vrienden.
Het stuk werd goed gespeeld. Schwab als
Bernhardi, Arnoldi als Dr. Cyprian, Reule als
de pastoor, Van Dalsum als Dr. Pflugfelder.
Erens als Secretaris, gaven zeer goed spel te
zien. Vrouwelijke rollen zijn er niet in dit stuk.
Alleen een verpleegster, en dat nog enkel in
de eerste acte, waar zij nog heel weinig be
weert ook.
Een stuk zonder vrouwen is, oprecht gespro
ken, al even ongezellig als het heele leven
zonder vrouwen, zou men kunrten zeggen.
Vooral wanneer die mannen niets doen dan
redeneeren en woordentwisten, zooals hier.
De rol van de vrouwen is juist, hen van die
droge woordenwisselingen wat af te leiden,
dunkt ons.
Maandag, 8 Dec. N.V. „Nationale Opera"
„F a u s t" van Gounod.
Niet onverdienstelijk, zoo was ons oordeel,
toen de voorstelling ten einde was. Wat „Faust"
is, weet iedereen. Dat Goethe's meesterstuk
het aankijken door het groote publiek niet
waard werd geacht vóór de Franschman Gounod
er muziek \oor schreef, weet iedereen eveneens
Geen gezond mensch of hij heeft deze opera
eenige dozijnen malen gezien en gehoord. Veel
er over te zeggen, is, dunkt ons, overbodig.
Wij volstaan met de volgende korte uit
spraken:
Er is goed gezongen, vooral door mevrouw
Van Raalte als Margaretha.
Er is tamelijk goed gespeeld. Vergeleken bij
de gangbare opera-vertooningen kon het er
best mee door. Wij hebben ze wel slechter
gezien.
Het koor en het orkest waren bevredigend.
De koren zongen zuiver
Over het uiterlijk der koristen zullen wij
maar geen boom opzetten. Een mensch met
ook maar èèn greintje gevoel voor humor lacht
zich daar krom bij.
Wat het decor en «de verdere aankleeding
betreft, krijgt men den indruk, dat deze opera-
vertooning ongeveer 30 tot 40 jaar geleden
plaats had.
Alleen het ballet is wat verbeterd. Verder
hebben de leiders vermoedelijk nooit van Ro-
yaards of Verkade een opvoering gezien. Zij
konden dan toch wel eens gaan kijken. Wat
de aankleeding der vertooningen aangaat, kun
nen zij daar, dunkt ons, heel wat opsteken.
Dinsdag, 9 December „Het Schouwtooneel",
„Als het getij verloopt". Blijspel van Barrière
en Capendu.
Een aardig, onderhoudend, soms zelfs zeer
vermakelijk stuk, vlot gespeeld. Jan Musch,
Ko van Dijk, van Warmelo, van der Horst;
allen speelden uitstekend.
Péponet wil zijn dochters uithuwelijken al
leen aan lui, die het goed kunnen doen. Tel
kens meent hij den waren broeder gevonden
te hebben, maar telkens aarzelt hij, bij het
vernemen, dat een andere partij er warmer
inzit. Dan wordt de dochter weer aan laatstge
noemde gegeven, totdat weer een ander zich
opdoet, die het nóg_weer beter kan doen.
De situatie leidt natuurlijk tot de dolzin
nigste tooneelen, waarbij het publiek hartelijk
lachte.
Het is een stuk, dat wij aan ieder kunnen
aanbevelen. Er zit geen kwaad bij. Ook jon
gelieden kuunen het gerust gaan zien.
Sint Nicolaasfeest in de bioscoop
„De Kroon". In den middag van Woensdag 3
December was het in de bioscoop „De Kroon"
een drukte en een joligheid van geweld. Sint
Nicolaas was daar aangekomen om de kinde
ren toe te spreken en geschenkjes te geven.
Ook werd daar een alleraardigst Kinderpro
gramma een uitsluitend kinder-bioscoop-
programma, eenk eens aan! uitgevoerd. Een
reeks van koddige films werden afgedraaid
tot groot vermaak van de jeugd. Honderden
kinderen hebben daar een middagje beleefd,
zóó heerlijk, dat ze hem niet gauw vergeten
zullen.
«STVANWES BOEKEN EN
BROCHURES.
Van het lijden dat „de sociale nood" heet:
zoo luidt de titel van een geschriftje van de
hand van den heer C. Verwey, dat in een twee
den druk bij de firma Eikelenboom Timmer
verscheen.
De grondgedachte van dit werkje is, datjiet
privaat-eigendomsrecht van den grond geen
recht doch een onrecht is en dat „recht" de
oorzaak van het lijden dat de sociale nood heet,
zoo lezen wij in de inleiding van dit werkje,
waaraan wij verder ontleenen
De slotsom aan het eind schijnt van deze
gedachte dan ook de logische gevolgtrekking
te zijn; „Breng den grond terug in het bezit
van de gemeenschap en ge heft den socialen
nood in beginsel, straks in zijn bittere realiteit
op".
Het is het standpunt waarop de voorstanders
van Landnationalisatie staan en waarop ook
schrijver dezes vóór tien jaren stond.
Sedert echter maakte hij kennis met de werken
van Franz Oppenheimer en van hem leerde
hij, dat het niet het grondeigendomsrecht als
zoodanig, dus onder alle omstandigheden en in
alle vormen, was, dat aansprakelijk moest ge
steld worden voor het lijden, dat als het sociale
vraagstuk ons allen bekend is, doch dat eenig
en alleen het g r o o t eigendomsrecht daarvan
de oorzaak is. Oppenheimer verstaat onder
grootgrondeigendom ieder landbouwbedrijf in
den ruimsten zin, dat met gehuurde werkkrachten
gedreven wordt. Het is dit bedrijf dat door
middel van het eigendomsrecht dat in de wet
verankerd is, over de geheele beschaafde wereld
den vrijen toegang tot het land voor den arbeider
afsluit, hem daardoor tot landlooze en daarmede
tot loonarbeider maakt. Valt echter het eigen
domsrecht met het gebruiksbezitrecht samen,
zijn eigenaar en bewerker dezelfde persoon of
personen, dan heeft daarmede het grondeigen
domsrecht zijn verwoestende werking op het
maatschappelijk leven verloren, het is tot een
onschadelijken yorm teruggebracht.
Meende Henry George nog dat de eigenaars
van den bodem eigenaars van een monopolie
wegens zeldzaamheid waren immers houders
van een onvermeerderbaar onmisbaar goed; en
dat dus onteigening ten algemeenen nutte noodig
was, zouden niet zij die het niet bezaten, over
geleverd zijn aan de genade van de bezitters.
Oppenheimer toonde aan, dat hier niet van
een monopolie wegens zeldzaamheid sprake
was, doch van een geweldsmonopolie door
afsluiting van een voorraad die betrekkelijk
oneindig groot moet genoemd worden.
Het ligt voor de hand dat dit verbeterde in
zicht een anderen blik mede bracht op de mid
delen waardoor het kwaad moest bestreden, de
sociale kwestie tot oplossing moest gebracht
worden.
Ligt de schadelijke werking van het groot-
grondeigendomsrecht daarin, dat het een mono
polie-verhouding in het leven roept tusschen
een klasse van eigenaren en van landloozen,
waardoor dezen genoodzaakt zijn hun diensten
aan genen aan te bieden tegen een loon dat
minder is dan de marktwaarde van het product
van hun arbeid, dan ligt het voor de hand dat
de eenvoudigste wijze waarop aan dit recht zijn
verderfelijke macht kan ontnomen worden, daar
in bestaat, dat men de landarbeiders de gele
genheid openstelt zelf zooveel land ter bebou
wing te verkrijgen, dat de noodzakelijkheid,
hun diensten anderen aan te bieden vervalt.
Maak de landarbeiders, hetzij als zelfstandige
eenheden, hetzij in associaties, tot eigen on
dernemers, tot zelfstandige boeren en ge lost
daarmede het sociale vraagêtuk op. Dit werd
de eenigszins gewijzigde conclusie, die nu ook
een andere taktiek mede bracht. Het bleek
niet noodig tot algeheele nationalisatie van
het land, tot algemeene opheffing van het
grondeigendomsrecht over te gaan.
Voldoende was het, op groote schaal de ge
legenheid te openen voor den landarbeider tot
zelfstandigheid te geraken, hetzij in eigen be
drijf, hetzij in coöperatie met zijn vakgenooten.
Naarmate dit werk der „binnenlandsche kolo
nisatie" zich uitbreidt, naar die mate zal het
den grootgrondeigenaar moeilijker vallen ar
beiders te verkrijgen tegen een loon, dat hem
een „meerwaarde" laat boven hetgeen hem als
bedrijfsleider toe komt. Wil hij zijn arbeiders
behouden, dan zal hij hen aan zich moeten
bindenhij zal zijn bedrijf moeten omzetten in
een waarvan hij wel leider en eigenaar is,
doch waarin zijn arbeiders zijn medeparticipan
ten in de winst zijn en dat in rechte reden tot
hun loon, m.a.w. hij zal zijn bedrijf moeten om
zetten in een coöperatie waarvan ieder lid ar
beider en ieder arbeider met hem lid is.
Doch dan is aan het grootgrondeigendom
zijn beroovende macht ontnomen. Dan wordt
overal gewerkt öf door zelfstandige boeren in
gezinshoeve, óf' door landarbeiders in associ
aties op gemeenschappelijk bezit of op privaat
eigendom in coöperatie.
is dat bereikt, dan is de grond feitelijk we
der in het bezit der gemeenschap terug ge
bracht, doch niet langs den weg der nationa
lisatie, door opheffing van het eigendomsrecht
doch langs den weg van het zelfstandig-maken
van den loonarbeider, met behoud van het
eigendomsrecht. Dit recht heeft dan echter
geen beroovenden inhoud meer. Praktisch is
het dan een gebruiksbezitrecht en dit zou ook
het recht zijn waaronder het eerst genationa
liseerde land zou gesteld worden.
Zoo loopen dus beide maatregelen op het
zelfde uit.
Doch terwijl de algeheele nationalisatie op
een geweldigen tegenstand van alle eigenaars,
groote en kleine, stuiten zou, tenzij zij op
voorwaarden geschiedde, die voor de gemeen
schap in hooge mate bezwarend zouden zijn,
kan voor de binnenlandsche kolonisatie op de
medewerking en de instemming van breede
lagen der bevolking gerekend worden. Boven
dien raakt zij niet aan den vorm van het
eigendomsrecht, terwijl zij het groote voordeel
medebrengt, dat zij geleidelijk kan worden uit
gevoerd, en, naarmate zij voortschrijdt, aan
het grootgrondeigendom zijn uitbuitende macht
ontneemt, waardoor het land zijn marktwaarde
verliestwant wat is de grondwaarde anders
dan de kapitalisatie van het tribuut uit het
monopolie, dat op het af- en sluitend eigen
domsrecht gegrondvest is? Hoe meer echter
de prijs van den grond daalt, hoe gemakke
lijker hij ter verstrekking aan landarbeiders te
verkrijgen is. De toenemende schaarschte aan
loonarbeiders heeft toenemend aanbod van
land in haar gevolg, hetgeen weder op zijn
beurt de vestiging van zelfstandige gezinshoe
ven, associaties en coöperaties bevordert.
Welk een geweldige vermeerdering van pro
ductie deze omzetting van den loonarbeider in
den voor zich zelf werkenden boer ten gevol
ge zou hebben, hoe de toenemende vraag naar
artikelen der industrie die daarin onmiddelijk
mede gegeven is, onder den invloed van het
ophouden van de afstrooming van de dan niet
meer overtollige landbevolking naar de stad,
een ongekende welvaart ook voor de arbei
dersbevolking in de steden en voor den mid
denstand aldaar, zou brengen, kan hier slechts
terloops worden aangestipt.
Ook de macht van den eigenaar van stede
lijken bouwgrond, van terreinen in en om
de steden, deze „vast te houden" ten einde
daarvoor monopolieprijzen te bedingen een
macht waaronder in deze dagen onze geheele
samenleving meer dan ooit lijdt wordt dan
in beginsel gebroken. Indien ten platte lande
de grond aan ruilwaarde verliest, dan moet de
prijsdaling van die in en om de steden volgen.
Het verminderen van den trek naar de steden,
die tijdelijk wel eens tot een terugstroomen
naar het land zou kunnen worden, zal dan het
ziine doen om het woningvraagstuk op te
lossen.
Er is in onzen tijd echter alle reden dat de
Regeering van stad en land niet op deze uit
werking wacht, doch haar bespoedige door het
nemen van maatregelen, om tot lagen prijs
bouwterrein beschikbaar te stellen. Door hef
fing van een hooge belasting van alle onbe
bouwde terreinen in en om de steden zou
reeds spoedig veel kunnen worden bereikt.
De prijs van het belangwekkend geschriftje
is 35 cent.
Er is thans reeds aan onderstaand adres
gelegenheid, een exemplaar van den jaargang
1920 van het Bloemendaalsch adresboek
„HELP U ZELF" te bestellen.
Dit boek verschijnt begin Januari. De prijs
is gebonden f 3.Wie het thans reeds bij
ons bestellen, betalen slechts f 2.50.
Boekhandel Vereenigde Drukkerijen
Eikelenboom en Timmer
De Oenestetweg 23 Bloemendaal
BURGERLIJKE STAND
Van Vrijdag 28 November,
tot en met Donderdag 4 December.
Geboren: z. van A. Bos en E. M. C.
Venneker; z. van F. Rutte en J. C. Valen;d. van
A. F. Bos en E. C. Vasen.
O n d e r t r o u wd: H. Lomens en W. de Veer,
O v e r 1 e d e n In het Provinciaal Ziekenhuis
nabij SantpoortG. G. Birhuis, 83 j. en H. Schil-
lern, 30 j.
Van Vrijdag 5 tot en met Donderdag 11 Dec,
Ondertrouwd: S. de Lange en G. Navest;
S. Hendriks en W. J. Gravesteyn.
Getrouwd: G. C. Postma en C. F. J.
Blooker.
Overleden: L. Loman, 83j. en in het
Provinciaal Ziekenhuis te SantpoortJ. Mars
man, 51 j.en M. C. Eskens, 57 j.
KERK-AGENDA.
ZONDAG 14 Dec.
Bloemendaal.
Ned. Herv. Gem. v.m. 10 uur, Ds. J. A. van
Leeuwen, bevestiging Ouderling.
's Avonds 6.30 de heer K. Koopman.
Gereformeerde Kerk, v.m. 10 uur, Ds. J. C.
Brussaard.
5 uur n.m. dezelfde.
Gebouw „Maranatha" voorm. 10 uur, Jonge-
liedensamenkomst, spr. de heer F. G. Beek
man, van Amsterdam.
SANTPOORT.
Ned. Herv. Gemeente v.m, 10 faur, Dr. G. A. van
den Bergh van Eysinga.
Mal. 3:1: „De wegbereider Gods".
Evangelisatie, v. m 10 uur, Ds. van Paassen,
te Haarlem.
Gevonden voorwerpen.
Terug te bekomen bijMichielsen, Bloemen-
daalscheweg 168 Bloemendaal, een wollen das
Postkantoor Bloemendaal, een rood gekleurde
handschoen, gemerkt E, Storm H. Stam, Saxen-
burgerlaan 4 Bloemendaal, een yale sleutel
C. Cassee, Bloemendaalscheweg 108 Bloemen
daal, een zilveren vingerhoed G. B. Handgraaf,
Pastoorstraat 32 Santpoort, een glacé hand
schoen Sweijen, Zomerzorgerlaan 46 Bloemen
daal. een kinder rozenkrans; Kuypers, Eiken
laan 1 Aerdenhout, een schooltasch, waarin
boeken en gouden horloge; Uiterwijk, Brouwers
kolkje Overveen, een kinder cape; S. Swiersen
Rollandspad 11 Overveen, een portemonnai met
inh; S. Hagedoorn. Tetterodeweg Overveen,
een ring met sleutels W. Flooren, Korte Zijl-
weg 21 Overveen, een witte handdoek; aan het
bureau van pblitie Ogerveen, een wit kinder
bontje, een grijze dameshandschoen, een kinder-
handschoemje, een jongenspet, een grijze hand
schoen; C. Boeren, Rijksstraatweg303 te Scho
ten, een lorgnet in etui; J. Huizinga, Kenne-
merweg 13 Bloemendaal, een grijze wollen hand
schoen Manders, Zuidertuindorpstraat 22 Over
veen, een ceintuur van een mantel; P. van Rixel,
Zuidertuindorplaan Overveen, een bankbiljet
van f 10.W. van Delft, Aerdenhoutslaan te
Aerdenhout, een fantasie broche C. Visse, Mid-
dentuindorplaan 14 Overveen, een paardende
ken aan het bureau van politie Overveen, een
fantasie broche, een snoeimes, een sleutel.
Komen aanloopen bijG. van Doorn, van Al-
phenlaan 28 Haarlem, een dobberman-Pincher.
De vorige week is abusievelijk als gevonden
aangegeven een jekker; dit moet zijn verloren.
Verloren voorwerpen.
Verloren; een grijze manchet van een
rijwielstuur, een damesportemonnaie. een over
schoen, een lorgnet, een gouden collier, een
ring met sleutels, een kindermuts, een paar
zeemlederen handschoenen, een diamanten oor
knop, een kinderoverschoen, een kinderschoen,
een damestaschje, een schooltasch, een honden
halsband, een vulpenhouder, een liniaal, een
haarspeld, een gouden gladde ring, een porte-
monnaie, eenige brandstoffenbons, een abonne
ment N. Z. H. T., eeu das.
10jflUP
