r
1
Nieuwjaarsgroeten.
:x:
T O O N E E L,
SCHAAKRUBRIEK.
KERKAGENDA.
BLOEMENDAAL.
OVERVEEN.
SANTPOORT.
BURGERLIJKESTAND.
iii1
heel goed als schrij-
jn en dichterlijk proza,
alijkste Nederlandsche
rdkunstenaar, die met
e schijnbaar onbelang-
der tastbaarheid weet
tstochtelijk minnaar en
choon. Wie kent niet
jmeringen"?
imt daar nu plotseling
kters", een boek, dat
:n litteraire kwaliteiten
er voor alles philosoof
i aan het werkje de
:steed is. Ik geloof, dat
ot Allard Pierson, om
ie in zulk een beelden-
eergeschreven heeft,
ginas, handelende over
e onderwerpen, bevat
nswijsheid, dat ik niet
een der belangrijkste
n verschenen.
een museum gewan-
kstukken van de men-
;eld lagen en waar hij
We krijgen te lezen
lerling, den quaerulant,
vatief, den pedant, den
rair van de daad, den
ischenhater, de vrijge-
ser en telkens moeten
de diepte, waarop de
;epeild heeft.
•én volzin aan, die ons
pen, situaties bewust
Hoe treffend juist is
nbegeerde vrijgezellin
ce, dat zij niet berei-
id van levensvormen,
vrouwelijke tegenstel-
:id van ^draging".
r zegt itter: „Dit is
lal persoonlijk draagt."
rwaardigs ran dit boek
in zichzelf <ien maniak,
iticus, den menschen-
wat Ritter beschrijft,
bewijs, dat Rit&r zijn
geteekend heeft, want
ook in anderen is. Het
dken mate het in ons
ns er van bewust zijn.
it boekje gebruik kun-
„Ik ben een mensch,
lij vreemd".
:n bewerking van de
t begin over van „De
telijke groep, in elke
/an den eenling tegen
e, waar de groep uit
:h uit het star en ziel-
waar elk groepsleven
lair verzet tegen de
ïleefde groepsovertui-
renegaatschap. In de
ligt de bron van de
evenvele armen als
bestaan. De revolutie
telling, altijd concreet
r doel bereikt, wordt
haar geest getrouw
veer in nieuwe revo-
;r tot nieuwe groeps-
erste verzet vindt al-
rsoonlijke ervaringen,
d haat van den indi-
opgelegde gedraging,
belijdenis en groeps-
steling om de indivi-
in een massa-instinct,
e zich in de groep
kosmische omdat hij
hem tegen de groep
;ne algemeene, een
aiet wetend, in zijn
lieuwe gedachte het
■n andere, even be-
ag bepaalt de levens-
p heeft altijd een so-
ineer ze haar drama-
/anneer ze niet meer
en door innerlijk le-
jkheid vermag ze de
te behouden met de
laar ideëelen inhoud
r te verweren heeft
■ordt ze, zuiver, be-
een beeldschoone
ie geen enkele gelij-
portret? Moet dit
t uw gelaat te aan-
bevalligheid, wat uw
jij zijt eerder leelijk
jade zijn?! Hal. dacht
al wreken?!"
kende, was ik mooi!"
irdig, de jonkvrouw.
:hilder mij mooi zag.
i gij
uit in een hoonlach,
nu ziel! Het is uw
iel", antwoordde de
gezien, aanschouwt
dat zijn gade geen
waardigheid bracht
end verhief hij zich
zijn wapenrusting
n zijn zwaard trek-
ïge vrouw, in nacht -
jit. Huiverend in de
waadde zij door de
En de blik uit hare
nam van haar echt-
diep in het hart.
langengemeenschap, dan wordt ze doodgedrukt
door de samenleving, die alleen belangen dient,
wanneer haar eigen belang er door wordt be
vorderd.
De doodende werking van een groep, die
haar idee en traditie vormelijk dient en zich in
nerlijk slechts concentreert op het belang, wordt
wellicht het beestp bewezen aan de familie.
Onder het bijeenverzamelen van kapitaal door
familiale aanhuwlijking verkwijnt de kracht van
het geslacht, verzwakt de durf, en de laatste
resten van den bezwijkenden overvloed wor
den door zwakzinnigen verkwist of door een an
dere organisatie geannexeerd. Schrikkelijk
wordt een geslacht met impotentie geslagen
door een veelhoofdig celibaat, dat vaak in
groote vermogende families wordt aangetroffen.
De ouder wordende, verdorrende generaties le
ven naast elkaar voort aan den vermolmden
huiselijken haard, en de heele familie is een fos
siel van eene eenmaal krachtige organisatie,
waarin de jongere aan de oudere stokouden met
bevende stemmen een eerbied bewijzen, welke
nimmer door den strijd, de botsing der karak
ters is beproefd."
„Karakters" is een boek, dat ieder middel
matig ontwikkeld mensch lezen kan, dat men
met moeite uit de hand legt, wanneer men met
lezen een begin gemaakt heeft en dat men in
zijn boekenkast voor de hand plaatst om het
telkens en telkens weer te herlezen.
HENRI BAKELS.
„De Faun." „De Haghespelers."
„De Faun" is familie van den Kater ik be
doel „De Wijze Kater" en van al zulke die
ren en halfdieren, die plotseling het mensche-
lijk spraakvermogen verwerven, om hun ver
bazing te kunnen uitspreken over de uitwassen
onzer samenleving.
Van oudsher hebben dichters en bespiegelende
naturen ingezien, d^t er een antagonisme be
staat tusschen natuhr en cultuur. Doch dit anta
gonisme nemen we in alle ons bekende krach
tenparen waar. Ja, het is natuurlijk, want de
natuur werkt met paren en antagonismen. Ze
heeft aan elke kracht een tegenkracht gebon
den, om eeiv min of meer gebrekkig evenwicht
te scheppen. Wie kan zich in den menschenlijken
geest, gevoel zonder verstand, of omgekeerd
denken? Wie zag ooit vorm zonder inhoud, of
inhoud zonder vorm? Wordt ook het mensch-
dom niet paarsgewijze in stand gehouden?
De verhouding tusschen natuur en cultuur le
vert het probleem der krachten-antagonismen,
doch voor den Engelschen schrijver Edward
Knobloch schijnt daarin nauwelijks een probleem
te liggen. Zijn „Faun", die de natuur vertegen
woordigt en die blijkbaar zijn volle sympathie
heeft, fulmineert over de samenleving, die zijn
volle antipathie heeft, dat 't een. lust is. Hij
toont ons niet aan, hoe het evenwicht in die
verhouding nabij te komen zou zijn. Hij verhel
dert geen oogenblik onzen blik op die verhou
ding, integendeel, hij laat ons troosteloos sta
ren op de verdorvenheid en op de schijnheilig
heid onzer samenleving. Hij overtuigt ons van
zijn liefde voor de natuur en van zijn weerzin
tegen de cultuur, doch weet ons niets te toonen
uit het huwelijksleven van deze beide onaf
scheidelijke machten.
Het stuk is vlot en knap geschreven, te knap;
het is allemaal bedenksel; te cerebraal. Knob-
loch's „Faun" heeft geen hart, zooals Heijer-
man's „Wijze Kater". De dialoog is overigens
menigmaal geestig en in het laatste bedrijf krij
gen we een verdienstelijk stukje romantiek te
genieten, waarin Nel Stants tevens gelegenheid
krijgt haar lyrisch talent te ontplooien.
Eduard Verkade's Faun-creatie is een kunst
stuk van mimiek, phonetiek en athletiek: een
gang naar den schouwburg waard. Ook de huis
knecht Fish van Lucas Wensing was een goed
gespeeld type.
Het spel van Hans van Meerten, als Lord
Stonbury, was weinig indrukwekkend en over
tuigend.
Het langdurige en geestdriftige applaus gold
in het bijzonder Eduard Verkade, voor zijn
enorme en moeizame prestaties.
Zijn we dat dan niet allemaal Stadsschouw
burg Haarlem. Kon, Ver. „Het Ned. TooneelY
Lachen maakt gezond! Wanneer wij lachen,
vergeten we onze zorgen, ontspannen we onzen
geest. De spieren, vooral die van onzen romp,
verliezen bij het lachen, de krampachtige strak
heid, die ze bij ingespannen arbeid verkregen
hebben en die door gewoon rusten nog lang
niet altijd verdwijnt. Wie niet van tijd tot tijd
eens flink, hartelijk lacht, kan niet gezpnd blij
ven. Om die reden zal 't wel zijn, dat in alle
gebeuren een zekere humor ligt, zelfs in het
meest tragische, indien het op voldoenden af
stand van onze eigen belangen blijft.
De oude Lord Grenham ziet van de liefde niet
anders dan de humoristische zijde en indien
we hem gelooven mogen, dan zullen wij, ouder
geworden, eenmaal allen, met wat meer humor
in onze waardeering, het liefdebedrijf bekijken.
Of deze voorspelling al dan niet moge uitko
men, we hebben aan Lord Grenham in ieder
geval een avond van vroolijkheid te danken ge
had. We hebben ons geamuseerd met de lucht
hartige wijze, waarop hij liefdezaken behan
delt, waarop hij zijn zoon door de moeilijk
heden van het huwelijksleven loodst en vooral
met de gemakkelijkheid, waarmede hij zichzelf
laat trouwen met Lady Frinton.
De aankleeding van het stuk was goed ver
zorgd en verrassend mooi. Mevrouw Royaards
Sandberg, als Margot Tatham, muntte uit door
aanminnigheid en gaf beschaafd spel. Willem
Royaards heeft van Lord Grenham een gedegen
creatie gegeven; voor het blijspel blijkt Royaards
treffende capaciteiten te bezitten. Zeer goed ge
typeerd en gespeeld was de dominee van Louis
Gimberg.
HENRI BAKELS.
SPORT.
Overzicht 2de klasse A (Tweede Afdseling'.
W:at het bezetten: 'dier eerste plaats aangaat,
komt er langzamerhand' teekeming in deze »f-
'deeling. A-D.O. 'gaat thans met 16 punten uit
10 wedstrijden vrijwel 'onbedreigd aant 't hoofd,
gevolgd door Xerxes, dat uit 9 wedstrijden,
12 punten verzamelde. Goede derde is Zand
voord Dat de geel-blauwen (voorioopig ten
minste) echter serieuse kt ns maakt, gelooven
■we niet, daar de achterstand daarvoor momen
teel te groot is-
Om de laatste plaats blijft de strijd daaren
tegen spannender, overal 'waar de diverse can-
■didaiten elfcar wekelijks een of meerdere pun
ten, afsnoepen. Practisch zijn er 7 candidaten,
en van liet aanwijzen der juiste gegadigde is
nog geen sprake. Het is zeer wel mogelijk,
dat de la t.-.te wedstrijden ,hior de beslissing
in zullen brengen. Ook het doelgemiddelde kan
nog een hartig woordje meespreken. De stand,
aan den voet van ons overzicht, verduidelijkt
dit en 'is voor hen, die er zich voor interes
seeren, een bestudeering waard.
Bloemendal..:! bracht uit Amsterdam een punt
mee, een resultaat, waar we tevreden mee
mogen zijn. A.F-C. dat uit lichtere spelers be
staat, bewoog zich veel gemakkelijker op het
zware terrein en het duurde geruimen tijd eer
Bloemendaal ingespeeld was. Dat de stand
met rust 11 was, is te danken aan het ont
breken. van een 'goeden schutter in de rood-
zw: rte-vocriioede, en aan het uitstekende spel
van ons achtertrio 'Beijik-Kroon-Bakker, dat in
deze. periode, heei waf gered'heeft.'Na de rust
was het spel weer verdeeld'. Er kwam gieen
verandering in den stand, zoodl. t de witten
voor de vijfde maal zich met een gelijk spel
tevreden moesten stellen.
Xerxes voldeed aan onze verwachtingen en
zond B-M.T. met een zware nederlaag terug
nti ar den. Haag.
A.D-O. zorgde er voor door een 21 over
winning op V.V.A. (vrij mager overigens) in
de running ito blijtven.
Concor dia bracht „voorloopig een streep door
de te mpicensrekening van Zandvoort. Met een
31 nederlaag werd den groot-en plannen der
kustbewoners den bodem ingeslagen.. Er schijnt
hier weer iets gehaperd te hebben, 'daar den
rechtsback der gasten verder 'medespelen
ontzegd werd-
Tenslotte deed Schoten een (met succes be
kroonde) energieke poging tot ontsnapping der
•laaste plaats. Zij bleef Neptunus met 10 den
bl„a,s.
0:f er door de Zondag a.s. te spefeni wed
strijden 'groote verandering in den stand zal
komen?
ZandvoortB-M.T. lijkt een makkelijke over
winning voor de gastheeren, tenzij de neder
laag tegen Concordia, Houtkamp c-s. te veel
ge d e moral i seerd heeft-
V.V.A.A.F-C. zal een spannende strijd 'wor
den tusschen twee oude tegenstanders- Op
Amstelveen wist AF.C. te winnen of haar dit
in de Watergraafsmeer gelukken ziel, betwijfelen
we.
NeptunusA.D.O. is een continueering der
A-D-O.-successen, waarmee Bloemendaal ten-'
zeerste gebaat zou zijn, evenals met een over
winning vLn Concordia op Schoten. Waar in
Schoten de studenten reeds de meerdere ble
ven, geven we den Schotenaren in De'ft niet de
minste kans-
Voor Bloemendaal tenslotte is er gelegen
heid zich eenige plaatsen naar boven te wer
ken, door Xerxes een nederlaag toe te brengen,
war vooral om dat thuis gespeeld wordt, wel
kans toe bestaat. In ieder gevtah moet Bloe
mendaal de serie gelijk spelen en nederlagen
thans -eens doen volgen door een overwin
ning. In Rotterdam werd op .een abnormaal
terrein slechts met 32 verloren. Altais jon
gens! de schouder er onder. Het degredatie-
spook is dreigender dan ooit, zorg er voor dat
zijn noodlottige greep U niet te pakken krijgt-
Stand 2e Klasse A.
gesp. gew. gel. verl. pnt. v. t. gem.
Probleem No. 36.
Fr, Herben.
p
p
10
7
'<2
1
23—16
16
Xerxes
9
5
2
2
15—9
12
ZLfl'diV'O'ort
10
4
4
2
18—7
12
Concordia
10
3
4
3
20—18
10
V. V. A.
9
4
0
5
19—15
8
Neptunus
9
3
2
4
12—20
8
B. M. T.
12
5
0
7
23—30
10
A. F. C.
10
3
3
4
16—20
9
Bloemendaal
12
2
5
5
19—21
9
Schoten
11
4
0
7
13—19
9
Het tweede Elftal deed een zwaren misstap,
waaraan het ontbreken van 2 spelers niet
vreemd was. Het verloor vian D-O.A. met 32,
waardoor haar kansen op de eerste plaats een
gevoelige knauw kregen,. Het is intusschen
'ontmoedigend voor de overige spelers, door
lakschheid vl n clubigienooten zoo gedupeerd1 te
worden. Hot bestuur heeft reeds maatregelen
getroffen, den overtreders een 'gerechtelijke
straf op te leggen- Voor a.s. Zondag zijn de
reserves vrij.
Het derde elftal bracht het tegen Haarlem
6 niet verder den een gelijk spel- Zondagoch
tend tegen Schoten 4 (op eigen terrein) kan en
moet gewonnen worden.
Voor het 4e elftal was aanvankelijk vast
gesteld do 'ontmoeting tegen! R.C.H. 8- DaaT
echter het le en, het 4e niet tegelijk op één
veld kunnen spelen, zullen de jongeren het zon
der wedstrijd moeten doen,
A. C.
Oplossingen, enz., te zenden aan den
Schaakredacteur van dit blad, Bloemendaal-
scheweg 42, Bloemendaal.
Probleem No. 35,
J. W. Le C o m t e, 's-Gravenhage.
Mat in drie zetten.
Stand der stukken:
Wit: Kfl, Dhl, Ta7, La3, Le6, Pg3, e3.
Zwart: Kb5, Lc3, Pg5, b6, c6, g4.
Oplossing Probleem No. 32.
H. W. C o r n e li s.
1. Ph5f4, enz,
Goed opgelost door: P. J. W. Becker, G. Strij
ker en H. de Ruijter, allen te Santpoort; C. v.
Dort en H. W. v. Dort, beiden te Schoten.
Voorts is Probleem No, 31 alsnog goed opge
lost door P. J. W. Becker en G. Strijker, beiden
te Santpoort (reeds in een deel onzer vorige op
lage vermeld).
Mat in twee zetten.
Stand der stukken:
Wit: Ka7, Dh6, Tc4, Lh3, Pb5, Pc7.
Zwart: Kc6, Td6, Le8, Pf7, b6, c5.
Oplossing Probleem No. 33.
D. Bleykmans.
Stand der stukken:
Wit: Kb8, Db6, Lb3, Ph4, a5.
Zwart: Ke5.
1. Db6f2, enz.
Goed opgelost door:
G. Strijker, P. J. W. Becker en H. de
allen te Santpoort; C. v. Dort en H. W.
beiden te Schoten.
Ruijter,
v. Dort
Zondag 23 Deo. 1923.
NED. HERVORMDE GEMEENTE, v.m. 10 uur,
Ds. J. C. van Dijk.
JONGELIEDENSAMENKOMST in gebouw
„Maranatha" des voormiddags 10 uur,
le Kerstdag, Ds. J. C. van Dijk.
2e Kerstdag, Ds. F. Postma, Predikant-Dir.
v. h. Diaconessenhuis.
NED. PROTESTANTENBOND in het gebouw
van de Bloemendaalsche Schoolvereenlging
le Kerstdag, Ds. E. L. Nauta, Leiden.
GEREFORMEERDE KERK, voorm. 10 uur,
Ds. Joh. G. Brussaard.
n.m. 5 uur Ds. J. C. Brussaard.
LOCAAL OPENBARE SCHOOL, v.m. 10 uur
2e Kerstdag, Ds. J. C. van Dijk.
NED. HERV. GEMEENTE, voorm. 10 uur.
Dr. G. A, v. d. Bergh van Eysinga.
„Komt de Heer?" 2 Petr. 3 4a.
EVANGELISATIE in het gebouw aan den
Kerkweg, des v-oormiddags te 10 ure,
Ds. Erdman te IJmuiden.
n.m. 6 uur de heer Wierstra te A'dam.
le Kerstdag v.m. 10 uur, de heer Cupedo,
ber. pr. te Marken.
van Vrijdag 14 tot en met Donderdag 20 Dec-
Geboren: z. van H. O. H. Knötschke en
P. W. vtn Breemen; d. van A. Schmidt en
E. G. van Rooijem.
Eenige stukken (Raadsoverzicht, Verslagen
Tuinbouw- en Plantkunde en Gezondheidscom
missie) moesten wegens plaatsgebrek tot ons
volgend nummer blijven liggen.
REDACTIE.
Zij die hunne clientèle bij de wisseling des
jaars willen geluk wenschen door middel van
ons blad en door ons nog niet zijn bezocht,
worden vriendelijk verzocht dit alsnog op te
geven aan ons kantoor, Bloemendaalscheweg
42, Tel. 22324.
Ook particulieren kunnen hunne vrienden
en kennissen geluk wenscben door middel van
ons blad.
Prijs per advertentie 40 cent.
ADMINISTRATIE.
Want het was niet de blik van haat of afgrij
zen, die hij verwacht had, Joch een blik van
zóó innige droefheid, dat het hem w.:s ol alles in
hem versmolt. Lang nadat zij in de sneeuw van
den nacht was verdwenen, tuurde hij haar Dog
na, niet beseffend wat het kon zijn, dat hem in
het bitterst oogenblik van zijn toorn had ont
wapend.
Door de stille, besneeuwde bosschen klonk
nog de zang van de dorpers die huiswaarts
keerden:
Alleluad I
Nu laet ons alen mit herten rein
Aenbeden dat soete kindekijn clein
Ende sijn lieve, moeder mede,
Dat hi nae deser corter tijt
Ons wil gheven sijn hemelrijc
Ende sinen ewighen vrede.
Van nu af gebeurde er iets vreemds met
den dollen graaf. Hij kon den atscheidsblik van
zijn gade nimmer vergeten. En het noodlottigst
was, dat deze blik hem te ongelegener tijd tel
kens voor oogen schoot.
Als hij, met de zijnen een eenzaam koopman,
die de wouden rondom zijn kasteel doorreisde,
was gaan plunderen, zag hij de innig-droeve blik
van de vrouw spreken uit het gelaat van den
koopman, en dit verhinderde hem, dezen den
genadeslag toe te brengen. Zelfs schonk hij, in
kinderachtige zwakheid, het slachtoffer een deel
van het geroofde terug en gaf hem geleide mee
door het woud.
Als hij een poorter met hondsche woorden be-
leedigde, deed de droeve blik uit het poorters
oog hem blozen van schaamte; als hij zich aan
een van de dorpersvrouwen wilde vergrijpen,
weerhield hem datzelfde zachte verwijt in haar
kijkers; als hij een zijner hoorigen, die de pacht
niet kon opbrengen, wijl zijn oogst was mislukt,
gijzelde, dwong de droom, waarin gansch den
nacht zijn verstooten gade afkeurend voor hem
stond, hem den man weder los te laten. Zelfs
verzwakte de herinnering aan haar zijn kracht
in den strijd; hij zag op tegen den aanval en
was spoedig tot overleg bereid, zoodat het ge
tal veeten en oorlogen, dat zijn dolzinnigheid
in het gewest ontketende, nooit zoo gering was
geweest, en Kerstmis het volgend jaar een waar
vredesfeest kon heeten.
Doch toen Kerstmis kwam, was de dolle graaf
ziek. Noch de kapelaan noch de medicijnmees
ter van het kasteel kon den aard zijner ziekte
ontdekken. Neerslachtig lag hij op zijn sponde,
maar plotseling kon hij bevliegingen krijgen van
waanzin, waarin hij opstoof, zich bij den strot
greep en slechts met moeite er van was te
weerhouden de hand aan zichzelf te slaan. Het
was of de daemonische machten van schaamte
en wroeging zijn ziel verontrustten. En toen we
derom, als naar gewoonte, de dorpers op den
Kerstavond hun :„AUeluad!" kwamen zingen,
sloeg de kapelaan kruis op kruis vanwege den
Satan, die in zijns meesters gemoed scheen te
zijn gevaren. Hij snikte en tierde en wrong in
wilde wanhoop de handen.
Toen kwam de huismeester op het denk
beeld, een vrouw te laten halen, die onder de
dorpers in den omtrek als een heilige werd
vereerd. Niemand wist wie zij was noch van
waar zij kwam; in den Kerstnacht van 't vorige
jaar had men haar gevonden, bezwijmd van
uitputting en kou. Goede lieden hadden haar
onderdak verschaft en sindsdien was zij onder
het volk blijven wonen, verplegende de kran-
ken en de kinderen onderrichtende in vaardige
kunsten en leerzame verhalen. Nu juist tegen
Kerstmis had zij hen van Jezus verteld, het
zoete kindeke, dat opgegroeid was tot een
mensch, die de smarten der wereld met liefde
verlichtte en die de harten van boosdoeners
en kwaadstichters met vrede had vervu.d.
De vrouw kwam; schoorvoetend en met ge
bogen hoofd trad zij het ziekenvertrek binnen.
Toen de graaf haar zag, wilde hij opvaren en
ook haar verhinderen te naderen, zooals bij
den kapelaan en den medicijnmeester uit zijn
nabijheid verdreven had.
Maar de vrouw hief het hoofd op en keek
hem aan. Het was een warme, innige blik; een
blik zóó vol vergeving en deernis, dat de zieke
plotseling het besef van zijn misdadigheid voel
de geweken. Vrij durfde hij haar aanschouwen
en een dankbare genegenheid stroomde hem
door de aderen en deed vochtig worden zijn
oogen. Smeekend, als een kind, strekte hij zijn
handen uit, en zij greep ze.
Lang zag hij haar in de oogen, die hem gene
zing brachten. Toen wendde zich zijn blik naar
het portret van den schilder, dat, als vertol
king van zijn ideaal, nog steeds tegenover zijn
sponde hing. En nu begreep hij eerst hare
woorden.
„Schooner zijt gij dan dit portret", fluisterde
hij. „Nu zie ik het en ik zie u schooner dan de
schilder u heeft gezien, omdat ik meer nog
begrijp en meer nog houd van uw ziel, die dit
lichaam doorstraalt. Het is de liefde die leert
aanschouwen.
Zij antwoordde niet, maar luisterde, met hem
samen, naar het Kerstlied der dorpers, dat van
nieuws opklonk uit den stillen, besneeuwden
nacht:
„Alle die engelen van hemelrijc
Ende al die herderkens van aertrijc,
Sij songen, si hadden groot jolijt.
Jesus Kerst van Nazareene.
i|y
