STEIN METZ
WariBsstr. 2, flaarlBm, Tel. 10387
Reparatie-Inrichting
Stalling
en
Jd.e.c.
Tooneel
De Bazar van den Nederl.
Protestantenbond.
Schaakrubriek.
Ontvangen boeken.
Kunst.
Tijdschriften en brochures.
Nederl. Oost-Indië.
W. IJSSELMEN
1e Klas
Automobielen
FOTOMAGAZIJN EN ATELIER
RIJKSSTRAATWEG 14
en Kameeltiaren artikelen
1.00
f 1.55
SCHOOLLAARZEN
L FABER, Zn, KI. Houtstraat 10, HAARLEM
Van (ter Boon Wentïiolt
ElectroTechnisch Bureau
Lood- en Zinkwerkersbedrijf
Electnsche Haarden en Kachels
KOLENHAARDEN
I1BI8GIIKEI6, BiiemeidaaisBtie iei isi,
lie Elftal.
J .tie Jong,
M. Wo ties, C. Draajjer,
N. A. Witvoet, H. de Jong,
I <y v. Hooff, H. E ijs ten, Adam Cassee,
A. v. Meeuwen, W. Bruijnis.
5e Elftal.
IN. v. Glider,
W. Akersloot E. v. d. Meij,
|w Huisman, H. Kohier, J. Scliendelaar,
Vogel, J. Levy, Fr. Bakker, J. Kohier,
I Hollandia
I West-Frisia
wlcmaria
Schoten
Bloemendaal
Zandvoort
K.F.C.
W.F.C.
D.W.S.
Th. Mulder.
9 9 (VO 18 32—6 2.—
9 6 1 2 13 19—11 1.41
7 4 1 2 9 19—15 1.28
10 5 C) 5 10 18—19 1.—
8 3 1 4 7 12—19 0.87
5 8—9 0.83
6 10—18 0.66
6 1—18 0.66
5 9—12 0.55
5 10—17 0.55
6 2 13
10 3
9 2
9 1
l o
2
2 5
3 5
9 2 16
Van do attracties noemen we in de eerste
plaats.in de tweede plaats.en
zoo vervolgens.Om uw nieuwsgierig
heid ten volle te bevredigen, raden we ten
sterkste aan de.in persoon te gaan
bezichtigen. Men zal zich overal elders
wanen dan in Bloemendaal! Als we den
naam van „Cocadorus" niet te profaan
achtten in verband met het doel der bazar,
zouden we zijn woorden bezigen: komt,
ziet en overtuigt u!
Villa „Karmel" sinds liet overlijden
van de vorige eigenaresse, mevr. Visser
van Hazerswoude, niet meer bewoond, is,
naar we vernemen, aangekocht door onzen
plaatsgenoot, den heer Mr. W. M. J. van
Lutterveld, die de buizinge, na eenige
restauratie, binnen eenige maanden hoopt
te betrekken, wat een verbetering van be
lang voor de omgeving zal zijn.
Als de zon opgaat" (Sun up), laat ons
I zeg,7en„Bij Zonsopgang" is de titel van
een°tooneelspel in 3 bedrijven van Lula
Vollmer. Het Schouwtooneel gaf het stuk,
I vertaald door J. C. van der Horst, met
regie van Adr. van der Horst. Het stuk
i speelt in Noord-Amerika in de jaren 1917
f en 1918, tusschen menschen, die minder
schrander waren dan de gezichten onzer
tooneelspelers deden denken.
De schrijfster heeft met aanwending van
J eenige symboliek (het laatste bedrijf, dat
I de verzoening met het leven brengt van
i de hoofdpersoon, de haatdragende weduwe
I Caggle eindigt met zonsopgang) aan ge-
I beurtenissen, die zich afspelen in wat wij
I zouden noemen eene negorij, willen duide
lijk maken, dat het beter is voor zijn
I vaderland ten oorlog te gaan en te sneuvelen
I dan thuis te blijven, ook al verkeert men
omtrent den ondergrond en de beteekenis
I van den oorlog en ook zelfs aangaande de
I plaats waar en de personen tegen wie deze
wordt gevoerd, in volslagen misverstand.
I Het lukt haar natuurlijk niet, die gedachte
I aannemelijk te maken enkel met een beroep
|op onzen plicht tegenover „de wet'', maar
I toch boeit zij, omdat ze een knap tooneel-
schrijfster is en door het hoofdmotief heen
eeuwig-oude en toch eeuwig-nieuwe ge
schiedenissen van menschelijke liefde en
haat weet te weven, die op zichzelf voor
een van het melodramatische en sentimen-
teele niet geheel afkeerig publiek een gang
naar den Schouwburg loonend te maken.
De goede decors van W. Deering, de regie,
maar vooral het spel van nagenoeg het
geheele gezelschap waren pakkend. Zon
deren wij Willem de Vries uit, die als
gedeserteerd vluchteling de zenuwachtige
gejaagdheid er naar onzen smaak te dik
j oplegde, dan deed alle spel op zich zelf
onafgebroken genieten wij meenen daarbij
in het bijzonder Sam de Vries te moeten
signaleeren, die èn door grime, èn door zijn
natuurlijk spreken, maar vooral in zijn
i stille spel de moeilijke rol van den goed-
j. hartigen maar half-idioten boerenzoon Bud
tot iets belangwekkends wist te maken.
We wilden ons j.l. Maandag eens ge
moedelijk vermaken. Dies trok ons aan het
programma van „Blijde Kunst", van de
vrolijke kameraden van Pitnisse." De namen
op het program kwamen niet heelemaal
met de werkelijkheid overeen, maar dat
doet weinig ter zake. Conferencier was niet
Radi Roeters maar Alexander de Haas,
die eenige aardige after-dümer liedjes op
de piano gaf. Rodi Roeters was als snel-
teekenaar en caricaturist heel aardig en
de dolle dansen der stevige zussen Litzi
en Lita waren grappig en fantastisch beide.
De sympathieke Meyer Hamel gaf in eene
scène „Narrenleed" een dosis hartstocht
en romantiek, waarvoor wij respect hebben.
Het publiek, waaronder blijkbaar verschei
dene vrienden en bekenden van de spelers
waren, schiep atmosfeer door telkens har
telijk te applaudisseeren. Alles bijeengeno
men zou men zeggen laten de beste krach
ten van dit gezelschap zich vereenigen
met de besten van de Maskerspelers, die
wij onlangs in den Stadsschouwburg heb
ben gehad dan kan er een goed geheel tot
stand komen. De trek die de cabaratiers
van „De blauwe Vogel" in ons land heb
ben t'oont dat ons publiek in die soort
kunst wel smaak heeft, maar dan moet
ook alles prima zijn. In de Stads-editie
wordt dit gezelschap overdreven afgekamd.
De schrijver zich teekenend F. R. heeft
zich niet bewust gemaakt dat een leege
Schouwburg op een gezelschap cabaretiers
ontnuchterend werkt en dat deze soort
kunst in den volslagen nuchtere atmosfeer
moeilijk gedijd.
Wij brengen onzen lezers waarschijn
lijk ten overvloede in herinnering dat
de Bazar van den Nederl. Protestanten
Hond, afdeeling Bloemendaal, hedenmid
dag 2 uur geopend wordt door den voor
zitter der afdeeling, den heer J. C. de
Wijs.
Be Bazar zal geopend zijn Zaterdag
van 2—5 uur, van 7V210 uur en Zondag
van 25 uur.
Het belooft in de zaal der Bloemen-
daalsche Schoolvereeniging een evene
ment te worden van groote beteekenis.
Oplossingen, bijdragen, enz. te zenden
aan den Schaakredacteur van dit blad, De
Genestetweg 23, Bloemendaal of Gedempte
Oudegracht 63, Haarlem.
Probleem No. 62.
C. Schlech te r (1874-1918)
Mat in twee zetten.
Stand der stukken
Wit; Ka2, De2, Ta8, Tg8, Le5, Pd4.
Zwart: K e 7, Tg 3, La 5, P b 2, Pfl,
a 3, b 6, b 7.
Deze componist was de beroemde Oos-
tenrijksche grootmeester, de evenknie van
den ex-wereldkampioen dr. Emanuel Lasker.
Schlechter heeft vele problemen gemaakt,
vooral twee-zetjes. Zijn eenvoud spiegelt
zich derhalve af in zijn eenvoudige pro
blemen. Schoonheid was voor hem hoofd
zaak en in zijn problemen vindt men dan
ook enkele zuivere matstellingen, een mooi
offer of iets dergelijks.
Partij No. 18.
Gespeeld in den vier-kamp, gehouden te
Amsterdam van 12 17 Oct. 1925.
WitZwart
J. Davidson F. Samisch
(Amsterdam). (Gablonz).
Tschlgorin-Verdediging.
d 2 d 4 1. P b 8 c 6
Pgl— f3 2. d 7 d 5
c 2 c 4 3. L c 8 g 4
e 2 e 3 4. e7 e5
D d 1 b 3 5. L g 4 X f 3
g 2 X f 3 6. L f 8 b 4
Lel d2 7. L b 4 X d 2
P b 1 X d 2 8. e 5 X d 4
c 4 X d 5 9. d 4 X e 3
f 2 X e 3 10. P c 6 e 7
L f 1 c 4 11. Pg8 f6
d 5 d 6 12. c 7 X d 6
L c 4 X f 7 13. Ke8 f8
L f 7 e 6 14. D d 8 c 7
0 0 15. P e 7 c 6
P d 2 e 4 16. T a 8 e 8
P e 4 X f 6 17. 9 7 X f 6
L e 6 d 5 18. Kf8-g7
Tal cl 19. Th 8 f8
e 3 e 4 20. Kg7-h8
Kgl hl 21. D c 7 d 7
f3 f4 22. T e 8 e 7
T f 1 g 1 23. T e 7 g 7
T g 1 X g 7 24. D d 7 X g 7
T c 1 g 1 25. D g 7 e 7
D b 3 g 3 26. Opgegeven.
Tournool te Moskou.
Op 10 November 1.1. is het groote tour-
nooi te Moskou aangevangen. Deelnemers
zijnTorre, Dus-Chotimirsky, Réti, Mars
hall, Werlinsky, Löwenfisch, Bogatirtschuk,
dr. Tartakower, Genefski, Spielmann, Ra-
binowitsch, Subarioff, Rubinstein, Samisch,
Yates, Bogoljaboff, Grünfeld, Gotthilf, Ro-
manofski, Capablanca (de wereldkam
pioen) en dr. Emanuel Lasker.
In de eerste ronde werden remise de
partjjen Capablanca Lasker, Cho-
timirskiRéti, Tartakower—Genefski, Lö
wenfischBogartirtschuk. Voorts won Ru
binstein van Subarioff, Yates van Samisch,
Bogoljuboff van Grünfeld, Romanofski van
Gotthilf, Marshall van Werlinsky. De partij
Spielmann—Rabinowitsch werd afgebroken.
Torre was vrij.
Keizersgracht 648, A'dam, zijn alle ont
werpen tot 16 dezer tentoongesteld van
10—4 uur, toegang vrij.
Zaterdag 21 November geeft mevrouw
Sybrandi-Halberstadt, leerares in solo
zang, hyg. spreken en ademgymnastiek, te
Haarlem, een leerlingen-uitvoering in de
Stadsschouwburg. Er worden door de
solozang-leerlingen aria's en liederen ten
gehoore gebracht, door de zangklassen
verschillende koren gezongen en verder
worden er verscheiden „Speelliedjes" ver
toond.
Men wordt beleefd verzocht precies
half 8 aanwezig te zijn.
Het batig saldo is voor een weldadig
doel.
A. M. de Jong. Merijntje Gijzen's jeugd.
Hel verraad. Eitg. v. Em. Querido, Am
sterdam.
Wij kunnen van dit boek niet genoeg
goeds zeggen; beschouwen wij het als een
pendant van Heyerman's Droomkonink
je, hier een kinderleven midden in de
zichtbare werkelijkheid, daar een kinder
leven der fantasie, dan voorspellen wij,
het een even gunstig onthaal bij het pu
bliek. De Strooper (de Kruik), Merijntje
Gijzen (het jongetje, dat door hem wordt
beschermd), de pastoor, Merijntje's
broertje, zn ouders en z'n beschermers,
het zijn allen typen, die ten voeten uit
geteekend zijn, op eigen beenen staan en
met elkander in zielsverkeer leven zonder
iets kunstmatigs. We moeten de verlei
ding weerstaan allerlei treffende gedeel
ten aan te halenwanneer men na de le
zing van een paar hoofdstukken aan het
(brabantsch?) dialect gewend is, leest men
in voortdurend toenemende genegenheid
voor de uitgebeelde figuren en bewonde
ring voor den schrijver tot het einde door.
Een volksroman in den besten zin des
woords.
vraagd en belangeloos hebben verleend,
terwijl de T. C. zich de vrijheid veroor
looft voor rechtskundige benamingen te
verwijzen naar De Nederlandsche Rechts
taal II, Woordenlijst, (Belinfante, 's-Gra-
venliage, 1916).
De November-aflevering van „Ons
eigen tijdschrift" van de firma Van Hou
ten te Weesp, ziet er weer goed uit. Otto
van Tusschenbroek schrijft over „De
herfst in Zwitserland", Herman de Man
over „Najaarstij aan de Lek", H. Mena
gé Challa geeft vanuit Malaga koste
interessante gegevens over „Het Stieren
gevecht (een brokje Spaansche psyche).
De torero is de belichaming te achten,
zegt hij, van den geest van strijd, en de
felste tegenstelling met den industrieelen
geest van het Noorden. Zijn leven sluit
gevaar in en hij weet den dood op tijd
en met gratie te ontvangen. W. L. M. E.
van Leeuwen begint een overzicht van
de Nederlandsche romanliteratuur in de
laatste jaren. G. J. A. van Dam geeft de
geschiedenis van het Damspel. De Kin
derrubriek is vol afwisseling. Alles is rijk
geïllustreerd. De bekende dierenteeke-
naar H. Verstijnen, heeft de kunst-bijlage:
Kameleon, gemaakt.
Bargoensch, verbastering van bourgon-
dischzijndie rechtskundige uitdrukkingen,
welke bij het inheemsch worden van het
romeinsch recht in deze streken, inbur-
genden en door het gemis aan Neder-
landsch taalgevoel bij onze regeeringen,
rechtsgeleerden en volksvertegenwoor
digers nog steeds, zeer ten nadeele
der volksopvoeding op dat gebied, zijn
blijven hangen.
De teekenaars K. Yegter en W. Retera
Wzn., beiden te 's-Gravenhage, zijn met
den 2en en den 3en prijs bekroond in de
prijsvraag voor een ontwerp reclame
biljet voor de Yereeniging voor Jong
Nederland. De eerste prijs werd niet toe
gekend. In het gebouw der Ver. St. Lucas,
Het Algemeen Nederlandsch Verbond
heeft bij de Mij. voor goede en goedkoope
lectuur (Wereldbibliotheek) A'damSlo-
terdijk, een Gids samengesteld voor Zuid-
Afrikaners, die in Nederland het onder
wijs zullen volgen aan de Universiteiten,
hooge scholen of middelbare vakscholen.
Het boekje is voorzien van 16 foto's van
onderwijsgebouwen en portretten van be
kende Nederlandsche hoogleerarendat
men er ook eenige reeds gestorven be
roemde hoogleeraren in opnam, staat iet
wat armelijk; het ontbreekt ons waarlijk
niet aan geleerd levend materiaal! Het
boekje is ook van belang voor onze land-
genooten, die eens een overzicht willen
hebben van het rijke gebied dat hier door
het onderwijs wordt bestreken. De secre
taris van het Alg. Ned. Verbond de heer
C. van Son te 's-Gravenhage zal het
boekje zeker volgaarne aan belanghebben
den op aanvrage toezenden.
Uit den zelfden tijd (Zomer 1925) da
teert een andere uitgave van het Alg.
Ned. Verbond, de 4e vermeerderde druk
van de brochure Taalzuivering, de lijst
van Nederlandsche woorden en uitdruk
kingen geschikt om inheemsche gema-
nismen, gallicismen, bargoensiaansche1),
en andere barbaarsche woordvormin
gen te vervangen. De Taai-commissies
van het Alg. Ned. Verhond, zetelend
Laan 34 te 's-Gravenhage, zegt in haar
voorbericht o.a.:
Weest Nederlanders, ook in uw taal!
De taalcommissie strijdt niet tegen het
gebruik van vreemde woorden en uitdruk-
gen, die niet of moeilijk vertaald kunnen
worden;
strijdt niet tegen het juist en verplichte
gebruik van vreemde talen;
maar wekt eiken Nederlander op tot het
gebruik van Nederlandsche woorden en
uitdrukkingen, die in den regel even
goed zijn als de vreemde, waaraan men
uit achteloosheid of gemakzucht is ge
woon geraakt;
wekt eiken Nederlander op, om in brie
ven, aankondigingen, rekeningen, winkel
opschriften, enz. de voorkeur te geven
aan het Neder landsch.
Met deze opwekking, opgesteld dooi
den vorigen voorzitter der Taalcommis
sie, wijlen prof. Dr. J. Verdam, biedt de
Taalcommissie thans den 4den druk der
Woordenlijst aan.
Op volledigheid maakt deze lijst geen
aanspraakzij wil alleen een gids zijn, die
op gevaren wijst en deze daardoor leert
opmerken, waar ze vroeger onopgemerkt
bleven. Voor verbeteringen, aanwijzin
gen, enz. houdt de Taalcommissie zich ten
zeerste aanbevolen.
Vinde ook deze druk der woordenlijst
groote belangstelling bij de leden van het
A.N.V. allereerst, die toch door hun toe
treding tot het Verbond ook him instem
ming met de Statuten hebben betuigd
(Doel enz. van het A.N.V., 5de druk, blz.
5 en 6).
Een bijzonder woord van dank der
Taalcommissie komt den heeren Mr. Ch.
M. Herckenrath Jr. en Mr. H. P. Schaap
toe voor de hulp, welke zij de T. C. onge-
3. Bevolking.
Vergeleken wij in een vorig opstel de
oppervlakte van ons Indië bij die van
Zuid-Europa, wat bevolkingsverscheiden
heid aangaat overtreft de Archipel
Zuid-Europa hoewel toch vooral
de Balkan heel wat verschillen aanwijst
zeer aanzienlijk. Groot verschil bestaat
op Sumatra tusschen Atjeher en Palem-
banger, op Borneo tusschen Dajak en
Bandjerees; Javaan en Soendanees zijn
slechts verre familie van elkaar; Boegi-
nees en Toradja wellicht heelemaal niet.
Maar zelfs op kleine eilanden treft
men nog groote verschillen. Op het
eiland Billiton, zoo groot als Noord-Bra
bant, wonen naast de eigenlijke Billito
neezen of Orang-darat landmenschen)
en Sekah's of Orang-laoet zeem en
schen). Wat lichaamsbouw, taal en levens
wijze betreft, vertoonen die twee volken
niet de minste overeenkomst.
Als eigenaardigheid omtrent deze
Sekah's moeten wij even vermelden, dat
dit geheele volk „stottert" en zij steeds
erger stotteren, naarmate zij zich meer
opwinden, hetgeen bij deze lieden, die
vaak ongevaarlijke ruzies maken onder
elkaar, dikwijls voorkomt.... tot groot
vermaak van de buitenstaanders.
Prof. J. C. v. Eerde zegt omtrent de
Ind. bevolking het volgende: „Uit vol
kenkundig oogpunt is de Ind. Archipel
een groot en levend museum vol ver
scheidenheid in uiterlijk voorkomen en
innerlijken bloei".
Van waar komt deze groote verschei
denheid! Als antwoord halen wij aan, wat
Prof. Kleiweg de Zwaan dienaangaande
zegt, n.l. „Men heeft in de bevolking van
Insulinde te zien een zeer samengestelde
en gemengde bevolking, opgebouwd uit
verscheidene en van verschillende kan
ten binnengedrongen ras-elementen".
Prof. de Zwaan geeft dan de meeningen
weer van vele etnologen van naam, die
echter zoo zeer uiteenloopen, dat het be
zwaarlijk zou zijn in ons kort bestek daar
over veel mee te deel en. Slechts willen wij
er uit aanhalen, dat men in Indië onder
de ingedrongen ras-elementen vindt het
neger-element uit Afrika, het Wedda-type
uit Azië (dit wordt nog zuiver aange
troffen op Ceylon) en de Polynesiërs,
welke uit het Oosten afkomstig zijn, ter
wijl als vermoedelijk oorspronkelijk volk
wordt genoemd de Oer-Maleier, die het
eenmaal vereenigde Borneo en Sumatra
bewoonde en wiens type men thans nog
het zuiverst meent terug te vinden in
sommige Dajaks van Centraal-Borneo.
Tegenover deze Oer-Maleier wordt
dan gesteld de Ivust-Maleier, die is
ontstaan door bloedvermenging met Chi-
neezen, Arabieren en Indiërs.
Deze Kust-Maleiers vindt men over
heel Indië verspreid en ook de bevol
king van Java wordt door Prof. de Zwaan
hiertoe gerekend. Thans verstaat men on
der Maleiers een volk, dat sterk van
Javaan of Soedanees verschilt, en dat
behalve Malakka voornamelijk de kusten
van Sumatra en Borneo bewoont.
Zoo noemden wij voor Sumatra nu al
3 verschillende volken, voor Borneo
eveneens en voor Java, Celebes en zelfs
Billiton elk twee. Wijst dit reeds op groote
verscheidenheid, dan moeten we toch op
merken, dat wij er hiermee nog lang
niet zjjn.
Wij zouden bijv. voor Sumatra nog
ORTHOPAEDIE
Concurreerend Adres
voor alle soort Ortho-
paedisch schoenwerk
speciale inrichting voor
schoenen naar maat
FRANKENSTR. 13
HAARLEM -- TEL. 13534
V.H. CHEF ATELIER WIJLEN CLAUSING HAARLEM
bij het Soendaplein - Haarlem
Donkere kamers en atelier voor amateurs
disponibel
Ontwikkelen9/i2f O.IO; Rolfilmsf 0.35
Afdrukken 9/i2 f 0.12; 6 stuks f 0.65
Voor de a. s. koude ontvingen wij
een ruime keuze
Alles in verschillende kleuren en soorten.
Ruim gesorteerd.
Tevens onze welbekende
Houtgepend en leer gevoerd
No. 25/28 29/32 33/36 37/40
f 2.75 f 3.15 f 3.55 f 3.95
Aanbevelend,
TELEFOON 12896
Ruime keuze in
Ruime keuze in
Ook merk LIPS en PETERS
