M. J. SMINK-BEUKERS
R.SMINK%FimüJ.J. BEUKERS
STOEL
PEDICURE-MANICURE KINDERHUISVEST 33 TEL.10441
VAN DEN POLITIEKEN
STERRENHEMEL
EERSTE HAARLEMSCHE BEGRAFENIS-ONDERNEMING
BEGRAFENISSEN-CREMATIES EN TRANSPORTEN
EIGEN ROUW EN VOLGAUTO'S
KINDERHUISVEST 29-31-33 TELEFOON 10441
BINNENLAND
BUITENLAND
NEDERL. OOST-IN DIÊ
FOTOGRAFIE
EMSER-PASTILLES
SCHAAKRI
I Wit: Kc8, Db6, Ta4, Lal,
Zwart: Ke5, Tc3, Pd8, Pe3
1. Kc8c7, enz.
SPOI
Vergissen wij ons niet, dan ligt op den onder
grond der regeeringscrisis de blijkbare onwil van
een deel van ons volk om het door Minister Van
Karnebeek voorgestane verdrag met België te be
krachtigen. Men kan 'beter onderling wat ruzie
maken dan in onmin komen met vreemden. Er is
zelfs een Nationaal-Comité van actie tot wijziging
van het verdrag met België opgericht. Dit comité,
waarvan de zetel te Utrecht en de secretaris de
ingenieur A. A. Mussert te Baam is, heeft in X
stellingen zijn beginselverklaring neergelegd, be
vattende zijn voornaamste bezwaren. Men meent
dat het overwicht en het voordeel te veel aan de
Belgische kant ligt. Het min of weer internationa-
tiseeren der Schelde gaat dit comité tegen de
schreef, het vreest voor den bloei van Antwerpen;
in heel het geschrift ligt een geest van wantrouwen
ten opzichte van België, zijn regeering en zijn volk.
Het comité besluit zijn brochure, welke de be
ginselverklaring vergezelt met de opwekking het
verdrag niet te bekrachtigen Minister Van Kar
nebeek moge zich tot teekening verbonden hebben
geacht, de volksvertegenwoordiging is nog vrij om
goed. of af te keuren. De behartiging van vreemd
Staatsbelang mag niet reiken tot over eigen Staats
belang. De ministerieëele crisis 'brengt het Departe
ment van Buitenlandsche Zaken ongemerkt heen
over den drempel, die door de vrij onverwachte
oppositie is ontstaan.
Eindelijk is de Tweede Kamer weer bijeen. De
tijd drong en men kon niet wachten op het einde
van de schier eindelooze regeeringscrisis.
Eerst de overeenkomst met de Kon. Paketvaart
My. voor het onderhouden der scheepvaartverbin
dingen in Ned. Indië' van 1926 tot 1930. De heer
Joekes (v. d.) vond de indiening van het thans
voorgelegde contract te laat. En met de tariefsver-
hooging was hij het niet eens, waarom hij bij amen-
spr. den heeren Van der Waerden en Braat in over
weging hun voorstellen in te trekken en noodigde
hij de regeering uit deze aangelegenheid nog eens te
bezien. Na eenige discussies werden een amende
ment van Rappard en het voorstel Van der Waer
den verworpen, terwijl het amendement op het
voorstel Braat werd aangenomen. Maar dat ver
droot den heer Braat, die, terwijl de lachsalvo's
door de Kamer schalden en de heele Kamer juich
te, om schorsing van de beraadslagingen vroeg, in
dement voorstelde het tarief niet met 30 pCt., maar verband met de aanneming van het amendement,
met 20 pCt. te verhoogen. De heer Cremer (s, d.) Hetgeen de voorzitter dan ook voorstelde. Toen
steunde dit voorstel, al moest hij toegeven, dat de
Maatschappij zich gedurende de oorlogsjaren lof
felijk gedragen heeft.
Nadat de heer Boissevain (v, b.) gelegenheid had
gevonden, de Kon. paket een pluim op den hoed te
steken, kregen we de maidenspeech van minister
Welter, die toezegde, dat bij een volgend con
tract spoed bij de indiening bij de Kamer zal wor
den 'betracht. Van het amendement Joekes wilde de
minister niets weten. Immers de voorgestelde
30 pCt. waren reeds een compromis. Ook de heer
van Vuuren (r. k.) stelde in het licht, dat het te
vrijmoedig van de kamer zou zijn, die 30 pCt. te
verminderen, omdat dit percentage een compromis
is tusschen de 35 pCt., die de My. vroeg en de
27% PCt-, 'die de regeering bood. En nadat mini-
ter Weiter er nog op gewezen had, dat het index
cijfer in Indië met 70 pCt. is gestegen, zoodat de
tariefsverhooging met 30 pCt. zeer gemotiveerd is
te achten, werd het amendement Joekes verwor
pen en het wetsontwerp z.h.s, aangenomen.
Daarna de Vroedvrouwenschool te Heerlen, veel
besproken onderwerp. Nu werd 27.500 gevraagd
voor de voltooiing van de school, waarvan het
Rijk nu de gebouwen krijgt, waartoe een overeen
komst zal worden aangegaan, met de Vereeniging
Moederschapszorg, die de school exploiteert. De
dames Bakker Nort (v. d.) en de Vries Bruins (s. d.)
waren er niet van overtuigd, dat de school, ook na
de reorganisatie, goed zal zijn. Het was een ge
schiedenis van vergissingen. Daarom stelde laatst
genoemde een motie voor, waarin wordt uitge
sproken, dat de voorgestelde reorganisatie geen
voldoende waarborg voor doelmatige exploitatie
biedt en de regeering wordt uitgenoodigd vóór de
begrooting 1927 een voorstel te doen voor oprich
ting van een rijkskweekschool in het Zuiden. De
heer Snoeck Henkemans, erkennende, dat er ve .1
door het onderhavige wetsontwerp wordt verbe
terd, ,ging toch met de even genoemde motie -nee.
Nadat de heer Boon (v. bhet wetsontwerp be
streden had en de heer Schreurer (a. r.) de motie
'had afgekeurd, werd het ontwerp van R. K. zijde
verdedigd door mej. Meyer. Zij zette uiteen, dat de
opheffing van de school groote sociale schade zou
aanrichten, en stopzetting van de opleiding zou be-
teekenen Ook minister Kooien legde daarop de
nadruk. Spr. wees er op, dat door hem is bereikt,
dat de gebouwen aan het Rijk overgaan, dat er
22.000 bezuinigd is en dat in plaats van 80.000
over 1925 67.500 subsidie wordt verstrekt. De
motie de Vries Bruins vond de minister bezwaar
lijk. De motie werd, nadat zij eerst nog belangrijk
verzacht was, verworpen met 47 tegen 35 stemmen
en het wetsontwerp met 68 tegen 12 stemmen aan
genomen.
Toen was het prettig aandoende zomertijddebat
aan de beurt, In deze dagen van barre kou en
sneeuw, verschafte het ons een welkom glimpje
zomerzonne warmte. Er waren n.l. twee wetsont
werpen aanhangig, welke alle twee een compro
mis beoogden tot stand te brengen tusschen vóór
en tegenstanders van zomertijd. Het eene was van
den heer Braat (pl. 1.) die zomertijd tusschen 31 Mei
en 1 September voorstelde en het andere van den
heer Van der Waerden (s.d.) die een vervroeging
met 40 minuten in plaats van met 1 uur, wensc'he-
Iijk vond. En ten derde was er weer een amende
ment op het voorstel-Braat, geconcipieerd door de
heeren Van Dijk, Bijleveld, c.s., die den zomertijd
wilden invoeren tusschen 10 Mei en 9 October. Eén
ding was nogal gelukkig. De geachte heeren afge
vaardigden waren blijkbaar tot de ontdekking ge
komen, dat ze het vraagstuk zomertijd toch nooit
absoluut kunnen oplossen. Dies onthielden zij zich
van het tot uit den treure te herhalen der afge
zaagde argumenten pro en contra. Men hield zich
heel loffelijk bij de ingediende ontwerpen. Zoo
vond de 'heer Van Rappard (v. b.) het voorstel van
der Waerden te ver gaan. Daarom wenschte hij den
termijn, thans in de wet genoemd, te beperken. De
heer van Voorst tot Voorst (r. k.) verklaarde, dat
men nu eenmaal voor het feit staat, dat de Eerste
Kamer den zomertijd wil handhaven. Het voor
stel Van der Waerden vond deze spreker onaan
nemelijk, in verband met de moeilijkheden met de
spoorwegdienstregeling. Het 'beste vond spr. om
hier te lande, den midden-Europeeschen tijd in te
voeren voor het geheele jaar. Dan zou men aan ver
schillende moeilijkheden ontkomen. Daarom gaf
volgde een verwarde en rumoerig debat, maar de
hoofdzaak was, dat tenslotte, nadat de heer Van
Vuuren (r. k.) op stemming over het schorsingsvoor-
stel had aangedrongen, dit voorstel met 46 tegen 31
stemmen werd aangenomen.
plex van 23 ontwerpen, waarvan er 19 betrek-
plex van 23 ontwerpene, waarvan er 19 betrek
king hadden op de z.g. plooien, die gladgestreken
moesten worden, werd aan de Kamer voorgezet
Nu, een tevreden stemming heerschte er niet in de
Kamer. De heer Laan (S.'D.A.P.) had allerlei grie
ven, o. m. dat de maand- en weeklooners niets
krijgen. De aanslag door minister Colijn op de
ambtenaren gepleegd, krijgt thans een duurzaam
karakter, vond hij. De heer Kuyper (r.k.) wenschte
een betere loonregeling voor rijkswerklieden, spe
ciaal in gemeenten der 3e klasse. De heer Ketelaar
(v. d.) nam het op voor de onderwijzers, leeraren
en kantonrechters, terwijl de heer Bulten (r.k.) ver
klaarde, dat er meer geld noodig was om de onbil
lijkheden in de salarisregeling weg te nemen en dat
dit geld z.i. wel te vinden zou zijn. De heer Dres-
selhuys vond de salarisregeling der ambtenaren ab
soluut niet behoorlijk. En vooral de leden der
rechterlijke macht waren te laag gesalarieerd. Zelfs
diende 'deze spr. een amendement in, tot verhoo
ging van eenige salarissen, maar daar de algemeene
stemming in de Kamer tegen dit amendement was,
trok hij het weer in. Minister Colijn kwam ook
tegen dit amendement op, evenals minister Schok-
king, omdat 'het niet aanging, de salarissen van één
groep te verhoogen, terwijl dit voor de andere
ambtenaren niet het geval zou zijn. En het eind
van het liedje was, 'dat alle ontwerpen z.h.s. wer
den aangenomen.
Een groot aantal andere wetsontwerpen, o.a. wij
ziging van art. 16 van het Volkenbondsverdrag, her
ziening van de faillissementswet, enz. werden voorts
nog goedgekeurd'.
Waar zou nu een weekoverzicht anders mee be
ginnen, dan metde crisis. De oorspronke
lijke zending van dr. J, Th. de Visser, n.l. de vor
ming van een parlementair kabinet, is mislukt. En
de formateur vroeg ontheffing van de opdracht.
Waarop H. M. hem een nieuwe opdracht verleen
de, n.l. tot vorming van een kabinet, zonder meer.
Op het oogenblik zijn de besprekingen nog in vol
len gang, zoodat er nog niets van te zeggen is, of
dr. de Visser zal slagen of niet. Men houdt rekening
met de mogelijkheid, dat hij, het voorbeeld van
den heer Cort van der Linden volgend, een extra
parlementair kabinet zou kunnen vormen, dat door
zijn samenstelling het vertrouwen der rechtsche
partijen, en wellicht ook van een partij ter linker
zijde, zou genieten. Doch men geeft er zich reken
schap van, dat ook hierbij alles afhangt van den
steun der R. K. Een minderheidskabinet, steu
nende op de groote Protestantsche partijen in de
Kamer acht men onwaarschijnlijk.
In breede kringen van rijksambtenaren en werk
lieden heerscht ontevredenheid, omdat de door de
Tweede Kamer aangenomen wijzigingen van het
Bezoldigingsbesluit voor hen, die gerekend hadden
op een uitkeering, los van het bezoldigingsbesluit,
een teleurstelling opleverden. Volgens de voorge
stelde nieuwe regeling krijgen de maand, en week
looners niets. Ook de Rijkswerklieden ontvangen
niets. In arbeiderskringen wordt de positie van het
lagere personeel ongunstig geacht en is men van
meening dat het levenspeil der ambtenaren bene
den een redelijk minimum blijft.
Een bekend Nederlander heeft dezer dagen nieu
wen luister aan onzen goeden naam in het buiten
land bijgezet. Prof. Mr. J. A. van Hamel, directeur
van de juridische afdeeling van den Volkenbond,
werd door den Volkenbondsraad benoemd tot Vol
kenbondscommissaris te Danzig. Deze functie is een
zeer belangrijke. Danzig is bij het verdrag van Ver
sailles een vrije stad gemaakt, geplaatst onder de
garantie van den Volkenbond, welke er zich laat
vertegenwoordigen door een Hooge Commissaris,
die in overeenstemming met 't wetgevende lichaam
heeft te werken. De Hooge commissaris heeft als
speciale taak, in eerste instantie te beslissen over
I alle geschillen tusschen Polen en de Vrije stad
Danzig, aangaande het vredesverdrag of aangegane
overeenkomsten. Een hoogst belangrijke taak dus.
De benoeming is dus wel een blijk van groot ver
trouwen in den heer Van Hamel. Mr. Van Hamel
is de oudste zoon van wijlen den bekenden hoog
leeraar in het'strafrecht.
In de Brusselsche Bankaffaire is uitspraak ge
daan. En tot groote verbazing ,,van wie het aan
schouwden" werden de beide „directeuren" vrij
gesproken. De verduistering kon niet bewezen wor
den. En van de valschheid in geschrifte (aanbren
gen van wijzigingen in een creditboek) werden zij
vrijgesproken. En dat, waar het O.M. verklaarde,
dat de heeren toch meer dan een millioen verduis
terd hadden. Voor leeken is zoo iets onbegrijpe
lijk, maar wanneer men ziet hoe vaak eene dag
vaarding of instructie in elkaar is gezet wordt
menig ontslag van rechtsvervolging of vrijspraak
duidelijker.
Het botert nog niet best in onze nijverheid. Uit
de mededeelingen van het Bureau voor de Statistiek
over het 3de kwartaal 1925 blijkt, dat weliswaar
verschillende verschijnselen er op wezen, dat zich
in een aantal bedrijfstakken verlevendiging voor
deed, maar dat toch weer voor een groot deel der
nijverheid de tijden nog altijd ver van gunstig .va
ren, waarvan de oorzaak in de eerste plaats gezoctit
moet worden in de toestanden buiten de grenzen.
Veel werk was slechts te krijgen tegen onbevre
digende of zelfs slechts prijzen. Menigmaal achtte
men in de werkgeverskringen den bedrijfstoestand
achteruitgegaan ten opzichte van verleden jaar.
Men acht den laatsten tijd meer en meer de eisch
tot het voeren van een welvaartspolitiek op den
voorgrond getreden.
De netelige Mosoelkwestie is door den Volken-
bondsraad behandeld en de uitspraak luidt in dien
zin, dat het vilajet Mosoel aan het koninkrijk Irak
zou worden toegewezen. Het Engelsche mandaat
over Irak zou voor den duur van 25 jaar worden
verlengd. Aan deze beslissing zou de voorwaarde
van het sluiten van economische en handelsver-
drage n tusschen Turkye en Irak worden vastge
knoopt. De Britsche regeering was hiertoe ge
neigd. Maar Turkye kan aan deze beslissing haar
goedkeuring niet hechten. Zoodat het pleit waar
schijnlijk nog in lang niet beslist is.
De Engelsche Minister van marine is krachtig aan
het bezuinigen. Niet minder dan drie marinewer
ven werden gesloten, hetgeen een bezuiniging me
de brengt van ruim 12 millioen gulden per jaar.
De protectie van de Engelsche industrie zal niet
uitgestrekt worden tot de ijzer- en staalindustrie,
die daartoe een verzoek had gedaan. De econo
mische commissie uit het kabinet, die de zaak on
derzocht, is van meening, dat een industrie, als de
onderhavige, die het grootste deel van de grond
stoffen der meest verbruikende industrieën levert,
geen douanebescherming noodig heeft.
Al weer crisis in Frankrijk. Nu is de kersversche
Minister van Financiën, Loucheur, weer afgetre
den, daar de financieele commissie zijn voorstel
len niet onderschreef en er dus geen voldoende sa
menwerking bestond betreffende de plannen voor
het herstel van het begrootingsevenwicht en de in
stelling van de amortisatiekas. Van sommige zijde
hoort men de veronderstelling uiten, dat Caillaux
weer in het kabinet zal opgenomen worden. Dat
de toestand in Frankrijk door het gebrek aan sa
menwerking echter zeer ernstig is, 'blijkt o. a., uit
een fel artikel van de Matin, waarin wordt betoogd,
dat thans het oogenblik is gekomen voor een
„Union Sacrée". Frankrijk, aldus de M., heeft
steeds in ernstige uren een leider gevonden, die in
staat was het land te redden. Het vaderland is nu
in gevaar, gaat het blad voort', afgevaardigden, ver_
zamelt al Uw moed, haast U, U aan te sluiten bij
een partij, waartoe de meest energieken uit den
lande behooren. Benoemt een comité van openbaar
welzijn, met volle macht, doch ook met volle ver
antwoordelijkheid. Belast dit comité met de behar
tiging van Frankrijk's belangen, met de opdracht te
overwinnen.... of te sterven. Frankrijk heeft ge
noeg van gepraat en onverantwoordelijken. Goed
gebruld, Fransche leeuw, zou men kunnen zeggen.
Lut'her heeft bedankt voor de opdracht tot vor
ming van een kabinet, aangezien hij vreesde niet te
zullen slagen, in verband met den tegenstand dien
zijn persoon bij de socialisten ondervindt. Daarna
vond president Hindenburg den oud-Minister dr.
Koch (democraat) bereid een Ministerie te vor
men op basis van de groote coalitie. Het door dr.
Koch opgestelde arbeidsprogram werd door de
leiders der rijksdagfracties van de Duitsche Volks
partij, Beiersche Volkspartij, centrum, democraten
en sociaal democraten onderzocht, terwijl verschil
lende onderhandelingen werden gevoerd.
Reeds eergisteren bleék, dat Koch's pogingen
niet zouden slagen.
Behalve de Mosoelkwestie heeft de Volkenbonds
raad ook het Grieksch-Bulgaarsche geschil berecht.
Daarbij wordt Griekenland veroordeeld tot 30 mil
lioen leva schadevergoeding. Verder werd reorga
nisatie van de grenswacht aanbevolen alsmede de
benoeming van een verzoeningscommissie ter rege
ling van toekomstige grensincidenten. Aanvankelijk
werd gemeld dat beide landen de uitspraak aan
vaardden, maar later kwam het bericht, dat Grie
kenland toch de schadeloosstelling te hoog vond
en daarom vermindering verzocht of verlenging
van den termijn, waarin zij betaald moet worden.
5. BEVOLKING LEVENSWIJZE.
In aansluiting aan ons vorig opstel over den In-
landschen volksaard, moeten wij nog een aanvul
ling geven.
Wat daar vermeld is betrof in hoofdzaak de in
landsche arbeiders-bevolking, d.w.z. dat deel der
bevolking, waarmede de Europeaan die niet als
bestuursambtenaar werkzaam is bijna uitslui
tend in aanraking komt.
Boven dit deel der bevolking staat echter een
kleine klasse van hooger ontwikkelden, aan wie
men zeker andere eigenschappen mag toekennen.
De inlander van hooge geboorte op Java, de
vorstentelgen, 'de regenten-families e. d„ kenmer
ken zich in de eerste plaats door groote vorme
lijkheid en beschaafde manieren, tegenwoordig
grootendeels ook door goede wetenschappelijke
opleiding en daardoor vaak ook door een hoog
plichtsbesef .zoodat ongetwijfeld een aantal in
landsche bestuursambtenaren in hoog aanzien staat
bij onze regeering.
Ook verscheidene andere inlandsche ontwikkel
den: artsen, onderwijzers en tegenwoordig ook
rechtskundigen en officieren, staan zeer goed aan
geschreven.
Buiten Java zijn deze ontwikkelden veel gerin
ger in aantal. Er zijn ook daar Sultansgeslachten,
waar men de zoons een Europeesche opvoeding
doet geven, maar daartegenover staan andere,
bij wie van een dergelijke vooruitgang nog weinig te
bespeuren valt, zoodat de vorstenzoon zich nau
welijks onderscheidt van den minsten onderdaan
En nu „de levenswijze".
Wij spraken reeds over de meerdere of mindere
behoeften van 'den inlander en komen nu van zelf
tot zijn levenswijze, d.w.z, voeding, kleeding en
woning.
Wat voeding betreft is hoofdzaak „rijst"; 's mor
gens rijst, 's middags rijst, 's avonds rijst! In het
Oosten van den Archipel treedt ook sago op den
voorgrond. Verder hier te lande bij name min
der bekend wordt Ketellah gebruikt. Toch is
deze wortel de grondstof voor de hier wél be
kende tapioca en voor vele biscuits.
Als toespijs bij de rijst worden verschillende
kruiden gebruikt, verder visch en garnalen
versch of gedroogd en een enkele maal kip en
karbouwen- of geitenvleesch. Vruchten, vooral
pisang, worden veel gebruikt, terwijl de klapper-
noot soms het vruchtvleesch, maar vooral de
olie een onontbeerlijk deel van het rijstmaal
uitmaakt.
De 'kleeding vertoont nog al eenige verscheiden
heid, in zoover, dat bijv. de Papoea meestal spier
naakt loopt, tenzij men hals-, oor- of armsieraden
als kleedingstukken wil aanmerken, terwijl de
Dajaks (de mannen) volstaan met een heupdoek,
die in een lange slip naar voren afhangt en met
eenhoofddoek, die 'het hoofd meer omwindt dan
dekt. Maleiers en Javanen dragen meestal een
korte broek en veelal een baadje. De Javaan tooit
zich verder met een heupdoek over de broek en
met een veelal zeer sierlijk gevouwen hoofddoek
over het hoofd.
De vrouwen dragen overal de sarong, hoewel de
lengte van dit kleedingstuk zeer verschilt, zoodat
deze bij de Dajaks slechts even over de knieën
rijkt, op Java tot aan de enkels en o. a, aan het
Koeteische hof over den grond sleept. Het boven
lijf is soms naakt, zooals bijv. op Bali, doch meestal
draagt de vrouw een baadje, dat ook weer zeer
verschillend van lengte is. Op Java is verder het
gebruik van de slendang vrij algemeen. Dit is een
los over den schouder hangende lange, smalle doek,
die behalve als sieraad ook gebruikt wordt ter on
dersteuning van lasten, o.a. voor het dragen van
I kinderen. Sieraden worden veel gebruikt; gouden
borstspelden en haarnaalden zijn bij de vrouwen in
hooge eer, terwijl oorringen van zilver of ander
metaal onder de minder ontwikkelde stammen veel
vuldig voorkomen. Men springt daarmee zoo kwis
tig om dat een aanzienlijk metaalgewicht bereikt
wordt, met het gevolg dat de oorlellen gerekt
worden tot zij op den schouder reiken.... tenzij
zij reeds vóór ze zoover zijn, zijn doorgescheurd.
Kleine kinderen loopen vrij algemeen ongekleed
rond, tenzij met een metalen plaatje voor het
schaamdeel, het plaatje hangende aan een koordje
om de heupen. Voetbekleeding is onder het ge
wone volk niet gebruikelijk, behalve bij enkele
„heertjes" op Java, die Europeesch schoeisel dra
gen.
Als bijzonderheid willen wij nog vermelden, dat
de Soendanees de man wel te verstaan als
hij voor zijn plezier uit is, gaarne met een Euro
peesche damesparasol wandelt.om niet te ver.
branden.
Wij bespraken hier de kleeding van den gewo
nen man. De inlandsche bestuurders (vorsten,
regenten e. d.) dragen den langen broek met 'heup
doek of sarong er 'boven, waarin gewoonlijk een
fraai versierd wapen is gestoken. Verder meestal
een zwart zijden jas en verschillend gevormde
hoofddeksels, meer of minder hoog, doch alle zon
der rand, en meer of minder met goud versierd.
Fraaie sandalen behooren bij de Meeding dezer
lieden, terwijl zij zich in het openbaar steeds ver-
toonen, gevolgd door een pajong-drager. De grootte
en kleur van deze pajong of parasol geeft op Java
1 den rang aan van hem, die er door beschaduwd
j wordt.
Nog even moet vermeld worden, dat oók het
tatoeëeren in sommige streken van Indië gebrui-
j kelijk is, vooral op armen en beenen. Zoo ontmoet.
ten wij de vrouw van een Dajakscbe radja, die o.a.
keurige „mitainas" op de handen getatoeëerd had.
Wij komen nu tot de huisvesting,
j In 'hoofdzaak kunnen wij onderscheiden drie
i woning-vormen, n.l. de paalwoning, de woning op
den vlakken grond en de drijvende of vlot-woning.
De paalwoning is behalve op Java, Bali en
Lombok het vrijwel algemeen voorkomende type,
hoewel ook in den vorm veel verscheidenheid
voorkomt. De algemeenheid zal wel het gevolg
zijn van de drie volgende voordeelen:
langs de rivieren en langs de zee, waarborgen ze
ook bij hoogen waterstand, dat de bewoners geen
last van dit element hebben; op maagdelijk ter.
rein, waar dus pas het bosch gekapt is en de grond
nog zeer vochtig is, kan de wind onder het huis
spelen en den bodem doen drogen; zij geven een
zekere mate van veiligheid tegen mensch en dier.
Zooals gezegd, wijken de vormen onderling veel
van elkaar af, In de eerste plaats de paalhoogte,
die boven den grond gemeten tot den vloer, van
een halven meter tot 6 meters en meer (bij de
Dajak-woningen) uiteenloopt. Ook de grootte der
huizen is zeer verschillend en loopt uiteen van
de gewone één-gezins-woning tot de stamwoning,
waarin soms 600 menschen bijeen huizen.
Door fraaien vorm munten vooral uit de Menang.
kabau-huizen op Sumatra, De nok steekt aan voor-
en achterzijde ver buiten de gevelvlakken uit en
is aan beide zijden omhoog gebogen, terwijl de
topgevels schuin omhoog gaan en rijk met snij
werk versierd zijn. Ook de Dajaks brengen aan de
nokemden en aan de toppen van de windborden
der eindgevels snijwerk aan.
Het tweede soort woningen, de op den beganen
grond gebouwde huizen, zijn wel is waar in Indië
minder verspreid, maar daar zij de gebruikelijke
vorm op Java en ook op Bali en Lombok
zijn, waar verreweg het grootste aantal ingeze
tenen woont, is toch hun aantal overwegend. Het
zijn in het algemeen één-gezins woningen, die
wederom als gevolg der dichte bevolking, voor
al in de steden slechts op kleine erven zijn ge
bouwd.
Het derde model, de vlotwoningen, komen uit
den aard der zaak voor op enkele rivieren en wel
in hoofdzaak de Palembang-rivier en de Moesi op
Sumatra en op de groote stroomen van Borneo,
allen rivieren met sterk schommelenden waterstand.
De huizen worden gebouwd op een vlot of raket
van enkele reuzenstammen gemaakt, welk vlot met
een zwaren rottan-ka'bel aan den oever ligt ge
meerd. Stijgt het water na zwaren regenval, dan
gaat het vlot mee omhoog en den bewoners deert
het water niettenzij de kabel breekt. Een
tweede voordeel van deze huizen is, dat zij in
zoover zeer 'hygiënisch zijn, dat men alle huisvuil
afdoend kwijt raakt, terwijl men gemakkelijk zijn
boot bestijgt en verlaat, een voordeel van te groo-
ter beteekenis, wijl juist op deze rivieren bijna alle
verkeer te water plaats 'heeft.
Over de samenstelling der huizen, de bouw
materialen, hopen wij in een afzonderlijk hoofd
stuk te spreken.
Het eerste Decembernummer van „Focus" brengt
een aantal fraaie platen naar bekroonde foto's
in één der laatste prijsvragen.
Verder is er nog een prachtig fragment van de
Abdij te Middelburg en nog veel meer moois.
In het hoofdartikel „Mooie Sneeuwfoto's en, hoe
die te maken" geeft de redacteur allerlei opmer
kingen van foto-technischen en aesthetischen aard.
Pinakryptol geel is de titel van een artikel, door
Tuinzing, waarin besproken worden de eigen
schappen van dit nieuwe middel, dat mogelijk
maakt fotografische platen bij helder geel licht te
ontwikkelen.
Een artikel brengt mededeeling over vervaardi
ging van directe positieven van L. E. G. v. Ewijk,
het afdoende middel
tegen HOEST, VER
KOUDHEID en alle
aandoeningen der
slijmvliezen. Prijs per
alum, kokerktje 32 ct.
j waarvoor in Engeland patent
Beginnershoekje houdt zich b
kelijke winteronderwerp: Het
I platen.
In de humoristische rubri
voor over het in ontwikkelde
zilver. De schrijver vertelt
zilver, dat in zijn buffetlaadj
j rubriek „Geïllustreerde Criti
dige foto's, getitelt „Oud Ke'
duw" en „Ganzentrio" opbo
Oplossingen, bijdragen, enj
Schaakredaoteur van dit bl
j 23, BloemendaaL
EINDSPELSTUDI
J. G. CAMP1
Wit aan zet,
Stand der stukken:
Wit: Kb5, Lg5, a4, b2, b6,
Zwart: Kfl, b7, d5, d6, g3,
TOURNOOI TE
Twaalfde ronde: de afgeb
schukYates werd remise.
Een en twintigste ronde:
Remise werden de pari
RomanofskiBogoljuboff, G
RétiTorre. Voorts won
Spielmann van Rubinstein, Ta
witsch, Löwenfisch van G
Bogatirtschuk en Werlinsl
Capablanca was vrij.
Eindstand. Eerste prijs:: E
punt; 2e prijs: dr. Em. Laske
J. R. Capablanca, 13punl
shall, 12% punt; 5e en 6
C. Torre en dr. S. Tartakow
7e en 8e prijs gedeeld do<
Richard Réti, beiden 11% Pl
deeld door I, Genefski en
10% punt; 11e prijs Bogatirt:
Voorts behaalden Rud Spi
Ien Werlinsky 9% punt; Löwe
nowitsch 8% punt; Yates
Samisch 6% punt; Chotimirs
rioff 4% punt. Beroemde m
[mann (41 jaar) en Rubinstein
[naar huis! Spielmann was pri
internationale meestertoumo
[der sterkste spelers van dei
Ihson b.v. in 1907 den eerst
Weelde in 1909, te Petersburg
isten prijs; won b.v, de tournc
jtiaan (1912) en Plstyan (1912)
OPLOSSING PROB1
(G. BRO<
Stand der stukken;
g. Goede oplossing ontvange
F. Erlings, te Bloemendaal
Schoten.
VOETB.
De uitslagen der op Zone
speelde wedstrijden luiden i
BloemendaalZandvoort
D. W.S.Hollandia
D. E. C—W. F. C.
SchotenW estFrisia
Voor 20 December is vastj
HollandiaBloemendaal.
West—Frisia—W. F. C.
Alcmaria VictrixD. E. C
ZandvoortK, F. C.
Schoten—D W. S.
I De eenige wedstrijd, die
niet doorging wegens onbe:
lerrein, was dus K.F.C.A
Dat Bloemendaal niet vai
Reeft, is niet te wijten aan di
Be Zandvoortploeg. Integenc
lende elftallen heeft het mee
Aen, Dat dit mogelijk was,
fla* meer ^an eréerlijk lakse
BJloemendaal-spelers, de go<
^Reijk en Kopjes Nieman niet
^Pullen niet te veel meer va;
éen alleen, dat het geestdrift
^■oorters weldadig aandeed.
Je te winnen. Elk gemis a*
Run prettig enthousiasme vc
R de ontmoeting in een rui
Rat trouwens bij een leidinj
geeft onmogelijk is. Blij
R>o spelen, dan behoeven ze
<*atie te koesteren. Fijne pu:
R-Uen male, en tevergeefs
Rfachtige en gevaarlijke aa
