BIJ BRAND I
Schaakrubriek
Ingezonden
De Maan
Burgerlijke Stand
Kerkagenda
Bij het 10-jarig Jubileum der
B(loemendaalsche) G(ymnastiek) V(ereeniging)
Gevonden Voorwerpen
De B.G.V. gaat jubileeren! Een feit van beteekenis
omdat hieruit blijkt, dat een goed geleide en gezond
georganiseerde Vereeniging in onze gemeente nog wel
bestaansrecht heeft.
Onze tijd staat in 't teeken der sport. Gelukkig! Immers,
hoe groot een cultureele waarde zit er niet voor onze
jeugd (meisjes zoowel als jongens) in een gezonde
sportbeoefening, welke niet overdreven wordt, dank
zij de leiding der vereeniging, waarbij de jeugd zich
aan kan sluiten. Want voor overdrijving dient ook
hier stevig gewaakt te worden, omdat sport-over-
drijving funest werkt op de geestelijke en lichamelijke
gesteldheid van het kind. De ouders dienen dit goed
in te zien, en maatregelen te treffen om dit grooter
kwaad krachtig te bestrijden. Een dier maatregelen
en zonder de twijfel wel de belangrijkste is hun
pupil aan te doen sluiten bij een club, waarvan men
weet, dat deze de sportbeoefening in de juiste banen
leidt.
En zoo'n vereeniging is de B.G.V., onze B.G.V. schrij
ven we, overtuigd als we zijn van de groote populari
teit waarin de gymnastiekvereeniging zich mag ver
heugen.
Nu gaat de B.G.V. zich opmaken haar tweede lustrum
waardig te vieren. Hedenmiddag recipiëert het Be
stuur in Vreeburg. Taltrijke zustervereenigingen zul
len zich opmaken, het wakkere Bestuur te complimen
teeren, en hun beste wenschen aan te bieden voor den
verderen groei en bloei. Ook wij bieden de B.G.V.
gaarne onze beste wenschen aan, en hopen, dat zij
zich steeds mag blijven handhaven onder de rij der
Bloemendaalsche Vereenigingen, die met eere ge
noemd mogen worden. Proficiat B.G.V.!
Zondagmiddag worden de feestelijkheden voortgezet
met een openlucht-uitvoering van den Kennemer
Turnkring op het mooi gelegen voetbalveld aan de
Brederodelaan, waaraan 1100 turnsters en turners
hun medewerking zullen verleenen. Om 1 uur stellen
de vereenigingen zich op aan de Acacialaan. Het ver
trek is bepaald op 1.30 uur waarna met de muziek
voorop de volgende route genomen zal worden:
Acacialaan, Dr. Dirk Bakkerlaan, Bloemendaalsche-
weg, Rustenburgherweg, Bosch en Duinlaan, Bosch
en Duinplein, Sterreboschlaan, Donkerelaan, Terrein
B.G.V.
Het programma luidt als volgt:
1. Algemeene opmarsch en vaandeldéfilé.
2. Algemeene vrije oefeningen Heeren.
3.Algemeene vrije oefeningen Meisjes.
4. Springen jongens en springtafel Heeren.
5. Toestel turnen Heeren.
6. Demonstratie handbal.
7. Algemeene vrije oefeningen B.G.V.
8. Algemeene vrije oefeningen jongens.
9. Klassikaal brugturnen Dames.
10. Vereenigingsop treden:
a. knotsoefeningen dames O.S.S. (Zandvoort);
b. Niels Buck-oefeningen Heeren en jongens
Concordia Haarlem
11Algemeene vrije oefeningen Dames.
12. Volksdansjes Meisjes.
Voor de verdere bijzonderheden van dit grootsche
turnfestijn verwijzen we naar de keurige en uitvoerige
feestgids, welke voor een luttel bedrag (10 ets.) ver
krijgbaar is.
In intiemen kring zal de vereeniging haar jubileum
vieren met een tuinfeest, te houden op Zaterdag 11
Augustus van 83 uur op Kraantje Lek, bij slecht
weer op dien datum uit te stellen tot 18 Augustus. Een
bal onder leiding van den heer Stol zal dit duin-tuin
feest besluiten. Introducties zijn tot een beperkt aantal
alleen verkrijgbaar bij de feestcommissie (zie gids) a
1.per stuk.
een dervolgende nummers opbellen:
BLOEMENDAAL i T ,naan
OVER VEEN I 10960
AERDENHOUT - Telefoonnummer 26103
BENTVELD - - - Telefoonnummer 26017
VOGELENZANG Telefoonnummer 28129
Oplossingen, bijdragen, enz. te zenden aan den
Schaakredacteur, De Genestetweg 23, Bloemendaal.
PROBLEEM No. 175.
A. VOLKMANN.
Mat in drie zetten.
Stand der stukken:
Wit: Ke8, Dc2, Pf3, b2, g3.
Zwart: Kd6, a4, d5, f5.
PROBLEEM No. 176.
C. KAPS.
Mat in twee zetten.
Stand der stukken:
Wit: Ka7, Da4, Td3, Tg4, Ld4, Lg8, Pb4, Pf7, a6,
c5, e2, e7.
Zwart: Kc4, Del, Tdl, Th6, Le6, Lh8, Pal, Pe8, e3.
OPLOSSING EINDSPELSTUDIE No. 49.
(J. B. HORWITZ, 1808—1883).
Stand der stukken:
Wit: Kbl, De5, Tb5, Lc5, Pb2, a2, c2, f2.
Zwart: Kg6, Dg8, Ta8, Tf8, Lg5, Ph6, a6, f3, f7,
g4„ h7.
1. De5Xg5f, Kg6Xg5; 2. Lc5—e7ff, Kg5—f4 (het
beste); 3. Le7dóf, Kf4e4; 4. Tb5e5f, Ke4
d4 (het beste); 5. c2—c3f, Kd4Xc3; 6. Te5e4,
Ta8 (f8)b8 of aó—a5; 7. Ldó—e5f, Kc3—d2; 8.
Le5f4f, Kd2c3; 8. Te4—c4 mat.
Goed uitgewerkt door:
J. v. GULIK, te Overveen.
OPLOSSING PROBLEEM No. 172.
(E. SKOWRONEK).
Stand der stukken:
Wit: Ke4, Dc3, Pdó.
Zwart: Ka4, c5, d7.
1. Pdóc4,
Ka4b5; 2. Dc3b3f, enz.
d7d5f (dó); 2. Ke4Xd5 d5), enz.
Goede oplossing ontvangen van:
H. W. VAN DORT, te Haarlem.
J. v. GULIK, te Overveen.
CORRESPONDENTIE.
OVERVEEN, J. v. G. Dank voor uw partijen,
welke t.z.t. gaarne geplaatst worden. Aan uw verzoek
om plaatsing van Fairy-Chessproblemen zullen wij
met genoegen voldoen.
Aan de Ouders van Kinderen, die het lager
onderwijs verlaten.
Hoogere Burgerscholen, gymnasia, handelsscholen en
andere inrichtingen van middelbaar en hooger onder
wijs, ontvangen weldra weer vele duizenden nieuwe
leerlingen.
De eerste jeugd van vele kinderen raakt voorbij, veel
speelgoed en kinderboeken verhuizen naar de rommel
zolder. i
Ouders, denk bij de vreugd van het eerste geslaagde
examen Uwer kinderen, eens aan de zwakke jeugd in
de koloniehuizen.
Het Centraal Genootschap geeft huisvesting in 10
mooie tehuizen aan 1000 kinderen tegelijk, die gezond
heid en kracht herwinnen aan zee en bosch.
Er zijn ook regendagen, vooral straks in herfst en
winter, juist de tijd dat het zwakke kind meer dan
ooit hulp en steun behoeft.
Met het afgedankte speelgoed, mits in goeden staat,
en met niet meer gebruikte kinderboeken, bewijst ge
een weldaad.
Gij kunt het zenden aan het algemeen administratie
kantoor van het Centraal Genootschap te Egmond aan
Zee.
Hoogachtend,
A. C. Bos.
II.
Thans zullen wij iets vertellen over de maan, uit een
natuurkundig oogpunt beschouwd.
Na vele gedane waarnemingen kan men met zekerheid
vaststellen, dat haar oppervlakte een groot aantal
oneffenheden bevat, men heeft duidelijk kunnen waar
nemen, dat hooge bergen en diepe valleien er elkaar
afwisselen.
Reeds eeuwen geleden heeft men de maan nauwkeurig
bestudeerd. De eerste teekening, die men van de maan
maakte, gaf aan de trekken van een menschelijk ge-,
laat, en werkelijk kan men dergelijke vormen, vooral
bij volle maan, duidelijk onderscheiden, ofschoon daar
bij dient te worden opgemerkt, dat de persoon, wiens
evenbeeld door de maan wordt voorgesteld, wel een
beklagenswaardig kiespijnlijder moet zijn!
Hoewel men de vlekken op de maanoppervlakte met
het bloote oog kan waarnemen, is toch het aantal, dat
door goede kijkers kan worden onderscheiden, on
eindig talrijker. Naar aanleiding van die waarnemin
gen, zijn er reeds vele kaarten van de maan geteekend.
Daar de oudste teekenaars van maankaarten meenden,
dat de donkere vlekken, die wij op de maan kunnen
waarnemen „zeeën" waren, vinden we op een maan-
kaart herhaaldelijk namen die op zeeën betrekking
hebben, b.v. Buienzee, Stille Zee, Helderheidszee, enz.
Men moet dit woord „zee" echter niet in letterlijken
zin opvatten, daar op deze plaatsen evenmin water
op de maan aanwezig is als op eenig ander deel der
maanoppervlakte.
Behalve deze reusachtige inzinkingen zijn er door een
astronomischen kijker ook tal van bergen op de maan
te onderscheiden. Reeds met het bloote oog kunnen
wij op het onderste gedeelte der maanschijf een schit
terend wit punt waarnemen, van waaruit een stralen
bundel gaat. Dezen berg, den grootsten, die men op de
maan heeft waargenomen, heeft men den naam Tycho
gegeven. Hij vertoont ons een nagenoeg ronden, zeer
wijden krater, waarvan de doorsnee 85 R.M. bedraagt.
Wanneer men nu nagaat, dat dit een afstand is, gelijk
aan dien van Den Haag naar Amersfoort, dan kan
men zich een denkbeeld vormen van de reusachtige
afmetingen van dergelijke oneffenheden op de maan
oppervlakte. Deze berg is bij nauwkeurig onderzoek
gebleken het centrum te zijn van een stelsel van vul-
caanketens, die over de geheele maan verspreid zijn.
Door langdurige waarnemingen heeft men reeds meer
dan 50.000 bergen op de maan leeren kennen.
De hoogte van de voornaamste maanbergen komt,
volgens de berekeningen onzer sterrenkundigen, nage
noeg overeen met die der hoogste bergen en vulcanen
op onze aarde. De allerhoogste berg is ruim 7600 M.
hoog, terwijl de hoogste berg op aarde, de Gaurisan-
kar in het Himalaja Gebergte op de grens van Britsch-
Indië en Tibet, 8840 M. hoog is. Toch zouden de
maanbergen bij nadere beschouwing een veel groot-
scher en machtiger indruk maken; terwijl wij zooeven
bij den Tycho zeiden, dat de middellijn van dezen
berg 85 K.M. was, is de middellijn van den grootsten
krater op aarde, den Goenoeng Kendeng op Java, nog
geen K.M. lang, terwijl de bekende krater op den
Vesuvius, de Monta Somma, slechts een doorsnee
heeft van 360 M.
Behalve dit opmerkelijk verschil tusschen de af
metingen der maan- en aardkraters, moet ook nog de
aandacht worden gevestigd op het groote onderscheid,
dat er bestaat wat betreft den vorm en den bouw der
gebergten.
Alle maanbergen zijn hol en hun diepste gedeelte is
bijna altijd lager dan de gemiddelde hoogte der maan
oppervlakte; dikwijls is de hoogte van den buitensten
wal slechts 1/3 van de diepte van den krater.
Over het algemeen bestaat er dus in den natuurlijken
toestand van de maan- en aardoppervlakten een zeer
gering verschil. Wat ons echter omtrent den toestand
der maanoppervlakte bekend is, geldt uitsluitend voor
het naar de aarde toegekeerde maanhalfrond. Het is
n.l. altijd dezelfde zijde van de maan, die naar onze
aarde is toegekeerd. De beweging der maan om onze
aarde zou men dus kunnen vergelijken met de be
weging van een schip, dat een reis om de aarde
maakt. Immers zal daarvan altijd de kiel naar het aard
oppervlak zijn toegekeerd, tot groote gerustheid van
alle opvarenden, die bij het tegendeel niet bepaald
aangenaam zouden worden verrast. Ook voor iemand,
die een wandeling rondom de aarde zou willen maken
is het zeer gelukkig, dat zijn beenen steeds naar het
middelpunt der aarde gericht blijven. Het helderste
beeld van de beweging van de maan om de aarde
geeft ons een reis van een luchtballon. De ballon
draait tijdens de rondreis juist eenmaal om zijn as. Als
hij bij onze tegenvoeters gekomen is, is zijn richting
juist tegenovergesteld aan die, welke hij bij ons had.
Hieruit volgt dus, dat ook de maan om een as wentelt
in denzelfden tijd, waarin zij zich om de aarde be
weegt. Deed zij dit niet, dan zouden wij bij iedere
omwenteling achtereenvolgens alle deelen van de
maan moeten kunnen waarnemen.
Is er dus geologisch betrekkelijk weinig verschil tus
schen maan en aarde, anders is het uit een oogpunt
van natuurlijke historie. Dit komt, doordat de maan
niet, zooals de aarde, door een dampkring is omgeven;
is dit toch het geval, dan is deze lucht zóó ijl, dat geen
der voor de aarde georganiseerde wezens, zoowel
dieren als planten, er ook maar een uur zouden kunnen
leven. De invloed van den dampkring is in dit opzicht
zeer groot. Hij is de onmisbare factor voor den prach-
tigen plantengroei, die de geheele aarde overdekt en
die vooral in de tropen zoo schitterend tot zijn recht
komt. Zonder die middenstof zou op aarde geen leven
denkbaar zijn; bij een mensch of dier, die ook maar
een oogenblik belet wordt, zich de longen ermede te
vullen, heeft dit gemis zelfs den dood tengevolge. Ook
leeft op aarde geen enkele plant, die in het luchtledige
kan blijven voortbestaan; de indrukwekkendste bos-
schen, de prachtigste bloemen, de saprijkste en smake
lijkste vruchten, dit alles danken wij aan de aanwezig
heid van deze 300 K.M. damplaag, die onze aarde
als een sluier omgeeft, en die ook, onder invloed van
de reeds vroeger besproken aantrekkingskracht der
aarde, deze bij haar duizelingwekkend snellen tocht
door het heelal overal zal blijven vergezellen.
Verder is ook die dampkring noodzakelijk voor de
vorming van water. Waar een wereldbol niet door
dampkring is omgeven, is ook geen vorming van wol
ken aan den hemel en dientengevolge ook geen regen
denkbaar. Zouden onze aardsche organismen dus ook
al blijven voortbestaan zonder middenstof, die aan
de voortdurende behoefte van versche lucht in de
longen kan voldoen, dan zou toch dit tweede gebrek,
het totaal moeten ontberen van water, de mogelijkheid
van blijven voortleven uitsluiten.
Hiermede is echter volstrekt niet uitgesloten, dat de
maan bewoond zou zijn. De verscheidenheid in de na
tuur is zoo indrukwekkend groot, dat wij ons nooit
zouden kunnen vermeten te beweren, dat de maan on
bewoonbaar is. Wel staat vast, dat de wezens,
waarmede wij op onze aarde hebben kennis ge
maakt, van den mensch af tot de meest primitieve
plant toe, voor een voortbestaan op de maan niet ge
schikt zouden zijn. Maar het is zeer goed denkbaar,
dat een ander soort wezens, die niet die voortdurende
behoefte aan zuurstofrijke lucht hebben, die kunnen
leven zonder voortdurend vocht tot zich te nemen en
die ook de hitte van loodrecht invallende zonnestralen,
niet door een dampkring gebroken, kunnen weer
staan, door de zoo rijke natuur op een hemellichaam
geplaatst zijn, waar deze drie factoren niet aanwezig
zijn. Dit is zeker dat, als dergelijke wezens bestaan,
deze omgekeerd ook onmogelijk op de aarde zouden
kunnen leven, daar hun organen dan niet bestand zou
den zijn tegen den kolossalen druk, dien de dikke on
derste luchtlagen op hen zouden uitoefenen. Men moet
niet uit het oog verliezen, dat deze druk van 1 atmos
feer, 1 K.G. op elke vierkanten c.M. bedraagt.
(Wordt vervolgd.)
Terug te bekomen bij: A. Hulser, Oranje Nassaulaan
50, Overveen, een bril; Termaat, Stoel's Hofje 2,
Bloemendaal, een dames handschoen; Faase, J. W.
Frisolaan 15, Overveen, een rijwielbelastingmerk 1928;
Plevier, Middentuindorplaan 14, Haarlem, een kinder
cape; H. A. Traanberg, Duinlustweg 2, Overveen,
een schaar en zilveren ring; Tromp, Kloosterstraat 52,
Haarlem, een paardedeken; Groeneveld, Ramplaan 76,
Haarlem, een gouden speld met steentje; J. P. Maas,
Bloemendaalscheweg 20, Bloemendaal, een kinderpor-
temonnaie met inhoud; Honig, Duinvlietspad 4, Over
veen, een gouden zegelring; P. J. Huijbens, H. Roozen-
laan 51, Haarlem, een rijwielbelastingmerk 1928; aan
het bureau van politie te Overveen, een kinderporte-
monnaie, een rijwielbelastingmerk 1928, een heeren
gleufhoed, een koperen gewicht (5 H.G.); een hon
denpenning, gemeente Haarlem; een ijzeren hoepel;
een celluloid armband; een jas; een poederdoosje, een
penhouder, een rood emmertje; aan den politiepost
Aerdenhout, een damesrijwiel; aan den politiepost
Noordzeestrand, een spaarbankboekje ten name van
A. A. Brauen, Amsterdam, Rustenburgerstraat 366
huis; een beursje met inhoud; een huissleutel.
BEVALLEN: E. M. Möller—Peters, d.; M. I. Uijten-
daalSchoo, d.
ONDERTROUWD: B. J. van Balen en B. H. J.
Mudde.
GETROUWD: L. W. C. M. Heslenfeld en J. W.
M. van Meeuwen.
OVERLEDEN: J. Riemstra, 58 j., overleden te Haar
lem; M. A. H. Kleijntjens, 72 j„ overleden te Haarlem.
GEVESTIGD: H. Fruitema, Zandvoorterweg 5a,
Aerdenhout; Wed. C. F. Gijsinckvan Wageningen,
Bentveldsweg 8a, Aerdenhout; J. B. Pondman, Kin-
heimweg 43. Bloemendaal; Th. M. Mooijekind, Graaf
Florislaan 42, Vogelenzang; Wed. A. M. P. Maas
Siewe, Kleverlaan 21, Bloemendaal.
ZONDAG 15 JULI 1928.
BLOEMENDAAL.
NED. HERV. GEMEENTE, voormiddags 10 uur,
Ds. J. C. van Dijk.
Extra Collecte voor Zetten.
Wijdingsstond Zaterdag 14 Juli, 's avonds 9 uur,
in de consistoriekamer.
JONGELIEDENSAMENKOMST in gebouw
„Maranatha", des voormidags 10 uur.
De heer J. Hesseling, Amsterdam.
GEREFORMEERDE KERK, voormiddags 10 uur,
Ds. J. C. Brussaard.
n.m. 5 uur Ds. J. C. Brussaard.
NEDERLANDSCHE PROTESTANTENBOND in
het Bondskerkje, Potgieterweg 4, v.m. 10.30 uur.
Dr. L. J. van Holk, Utrecht.
OVERVEEN.
NED. HERV. GEMEENTE (Ramplaan) v.m. 10 uur.
De heer K. Koopman.
Extra Collecte voor Zetten.
AERDENHOUT.
„RELIGIEUZE KRING" Aerdenhout—Bentveld.
Vereenigingslokaal Eikenlaan 5, v.m. 10.30 uur.
Ds. J. D. Dozy, Doopsg. Pred., Loppersum.
SANTPOORT.
NED. HERV. GEMEENTE, voormiddags 10 uur.
Prof. Dr. G. A. van den Bergh van Eysinga.
„De dood gedood Rom. 6 4.
Doopsbediening.
