l.f
LIPS' Klnisiirichtiü en Koflerkluis
Visch
Fotografisch Atelier „RICHE"
L.Faber&Zn.,|
Sloeieniagazijii JE DAHLIA"
1.I VI OER STERK Ir.
Kleine Houtstraat 10, Haarlem
Beettandei „LBCTUBA"
Schoolboeken en ScftnoMonften.
Rijwielen, Radio,
Electriciteit
NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD
A WILD EN GEVOGELTE
P. VAN DER STAD
24ste Jaargang.
2B Augustus S930.
No. 35.
VERBINDINGSWEG 10
Telefoon 22608
BLOE!M ENDAAL
VOOR KENNEMERLAND EN HAARLE
l H. ORUUESIJ VOORHEEN DE ERVEN I00SIES
P. RUTTE
Bioemendaalsche Kopjes
en Pannekoekjes
HAARLEMSCHE 8ANKVEREENIGING
EERSTE BLAP.
Ue gebeurtenissen van de
week.
J. BALM ZOON
Ra F. TORRISMGA
AANNEMER un WIT-, WATERVERF-
m STUCADO0RWEMM
Verbindingsweg Bloemendaal, Te!. 22338
ARTISTIEK BLOEMWERK
BRUIDSWERK - KRANSEN
ORIGINEELS ONTWERPEN voor tuinaanleg.
W. BEUNDER.
PLAATSELIJK NIEUWS.
le bias Heeren- es Dameskleermakerij
STEEDS HET NIEUWSTE in stoffen en
modeilen Prijzen billijk
Gr. Houtstr.t69
Familie- en
reepen
H Wilt U gemakkelijk loopen, probeert 0
U dan onze SCHOENEN eens!
ft
IAAT- en REPARATIE-INRICHTING
Bloemendaalscheweg 123A - Tel 22874
I Café-Restaurant „Boekenroode"
Tei. 26167. HEEMSTEDE-AEBMNHÖÏJT
EËSTAÜRAKT DEN GEHEELEN DAG*
-GELEGENHEID VOOR PARTWEN -
J. J. SM. DICKIMANNl
Het Bloemendaalsch Weekblad
ADVERTENTIEN
VOOR REDACTIE, ADMINISTRATIE
EN ADVERTENTIEN
wende men zich tot de
Advertentiën per regel f 0.25
Vóórpagina 50°/0 Pagina 225% verhooging jj -
Advertentiën bij contract belangrijke korting Ged- 0ude Gracht 38, Haarlem Telef. 10144
ABONNEMENTEN
Abonnementsprijs bij vooruitbetaling f 1.75
per haljaar
Bloemendaalscheweg 58-71
Tel. 22184
COMESTIBLES
FIJNE VLEESCHWAREN
DELICATESSEN
Heelt U onze heerlijke
al geproeld
SETS FIJNS BIJ DE THEE
WETTIG GEDEPONEERD
BIJKANTOOR: BLOEMENDAAL, BLOEMENDAALSCHEWEG 147
Advertenties kunnen tut uiterlijk Donder
dag^ tien uur worden aangenomen.
Ingezonden stukken vóór Woensdag 12 uur.
Klachten over de bezorging richte men recht
streeks tot de Administratie.
DE VREDES PRIJSVRAAG.
Het bekroonde antwoord van mej.
BI. Memelink. Wat in den
loop der tijden is gedaan om de
idee van den tegenwoordigen
Volkenbond ingang te doen vinden.
De wereldvrede, wanneer hij komen zal en
wat te doen om zijn lang verbeide komst te
verhaasten? Een der moeilijkste, zoo niet het
moeilijkste vraagstuk van den tijd. Niet echter
van dezen tijd alléén!
Toen Staatsraad Prof. Mr. D. P. D. Fabius
in 1907 zijn rectorale rede hield over het „vol
kenrecht" nu nog een heel lezenswaardig
werk zeide hij aan het begin: „De tweede
vredesconferentie, dit jaar in Nederlands resi
dentie gehouden, heeft opnieuw van sommiger
beklemd gemoed schier in vertwijfeling de
vraag uitgeperst, wanneer toch het einde van
den oorlog zoude dagen, zooals reeds verbeid".
Dadrmede willende aantoonen, dat het vre-
desverlangen niet het verlangen van dien tijd
was, maar een dat reeds lang onder de mensch-
heid heeft geleefd, de eeuwen door. Na dan
gememoreerd te hebben, hoe Zola in La dé-
bacle de schildering geeft van de verschrik
kingen, die het krijgsveld te aanschouwen
geeft; een uiteenzetting die stellig nog slechts
een mat beeld is van de ijzingwekkende werke
lijkheid.
Nadien kwam de wereldoorlog, die gaf de
„ijzingwekkende werkelijkheid" zegr. verder
Prof. Fabius, dat het aan plannen, om den
oorlog voor immer te bannen, niet heeft ont
broken.
Enkele gedachten ontwikkelt hij daarom
trent. Maar, het is da&rvoor alléén niet, dat
hij de rede hield. Hem was hi t er om te doen
het volkenrecht te toetsen. Het recht moet
heerschen, betoogt hij, dat alléén is ware staat
kunde, den volkeren ten zegen. Het recht moet
heerschen en niet het belang. Het is inner
lijke tegenstrijdigheid om een volkenrecht op
belang te vestigen. Het belang heeft aan het
recht ondergeschikt te zgn; daarvoor te bui
gen. En hij laakt het, -lat militaire macht
moet geven een schijn van rust en vrede.
4
Enkele gedachten ontwikkelde Prof. Mr.
Fabius, zeiden we, over de plannen om den
oorlog voor immer te bannen, in den loop der
eeuwen. Maar, een volledige uiteenzetting gaf
hij niet. De vereeniging voor Volkenbonden-
Vrede, die er op uit is de vredesgedachten te
verbreiden, heeft, als ieder jaar, ook thans een
vredesprijsvraag uitgeschreven, als we hst
wel hebben met de bedoeling, dat aan de prijs
vraag zullen mededoen zij, die bij, het onder
wijs werkzaam zijn. Zooals we reeds in ons vo
rige nummer zeiden, is een der bekroonden mej.
M. Memelink, een 19-jarige, die te Haarlem
en daarna te Bloemendaal als tijdelijk onder
wijzeres is werkzaam geweest, en die thans t.e
Harskamp woont. We hebben vóór ons liggen
het bekroonde antwoord.
Het behandelt de vraag welke geleerden ot
Staatslieden hebben in vroeger tijd reeds po
gingen gedaan om de idee van den tegenwoor
digen Volkenbond ingang te doen vinden en wat
hebben ze bereikt? Reeds uit den titel van 't
onderwerp blijkt, dat voor de beantwoording
der prijsvraag ,een uitgebreid onderzoek ver-
eischt was. Veel moest vergaard worden, ge
rangschikt en bewerkt voor de samenstelling
van iet antwoord. Maar hier is dan een, zoo
veel mogelijk volledig, overzicht verkregen.
Mej. Memelink begint met uiteen te zetten,
dat de wensch om aan oorlog een einde te
kunnen maken eeuwenoud is. Tot in de oudste
oudheid verheerlijking van oorlogsroem, de lief
de door de menschen gekoesterd voor den vrede
en de afkeer, die heeft geheerscht tegen het ge
weld. Bij de Perzen en Chineezen bestreden de
groote geesten den oorlog. Zoowel Grieksche-
als Komeinsche dichters en redenaars prezen
den vrede.
In den Romeinschen Keizertijd verwachtten
verschillende Staatslieden en wijsgeeren dat
langzamerhand een allesomvattend wereld
rijk zou ontstaan, waarmede dan tevens de
vrede gevestigd zou zijn. In de derde eeuw na
Christus zeide Keizer Phobus: „Geen wapens
moeten meer op aarde gesmeed worden". Alle
schrijvers der oudheid bepalen zich tot ontboe
zemingen en wenschen, doch geven absoluut
niet aan in welke richting men moet arbei
den om den vrede tusschen de geheele mensch-
heid te bereiken, zegt mej. Memelink. Hierbij
kan aangeteekend worden, dat, volgens Prof.
Mr. Fabius, van Keizer Phobus, het eerste ont
werp van öuurzamen vrede afkomstig zou zijn.
Indien dat zoo is, dan zoude deze zich dus niet
alléén tot een ontboezeming bepaald hebben.
Voortgaande, betoogt mej. Memelink. dat het
ideaal der middeleeuwen, het Godsrijk op aarde
dat de geheele wereld zou beheerschen, is
verdwenen door de Renaissance. Het Univer-
seele Rijk werd vervangen door verschillende
onafhankelijke Staten, waarover vorsten re
geerden, die de absolute souvereiniteit voor
zich opeiscihten en niemand boven zich er
kenden. Het internationalisme heeft plaats
gemaakt voor het zelfzuchtige nationalisme.
Toch was de éénheidsgedachte niet geheel
verdwenen; men erkende gemeenschappelijke
banden en gevoelde behoefte aan internatio
nale rechtsregelen. In de middeleeuwen werden
de eerste vredesplannen gemaakt. Vele Pau
sen en Bischoppen streefden ernstig om de
leer van Christus „Vrede op aarde" te verwe
zenlijken. Bemiddeling en arbitrage werd in de
middeleeuwen vaak toegepast, maar tractaten,
die preventief in arbitrage voorzien, zijn zeld
zaam. Een Fransch rechtsgeleerde Peter Du
bois, leerling van Thomas van Aquino, gaf voor
hei. eerst een uitgewerkt plan voor een Vol
kenbond en bepleitte zelfs een internationaal
scheidsgerecht. Hij wilde een vereeniging van
alle Christelijke Staten r— een krijgstocht
tegen de Turken te ondernemen. Zijn plan be
rustte op politieken grondslag, want hij zag
in den Volkenbond een middel ter vergiootin,
van Frankrijks macht.
Na hen werden, zet mej. Memelink uiteen
verschillende andere pogingen gedaan. In 1623
verscheen eindelijk een werk van Eméric
Crucé. Dit werk bevatte het eerste ontwerp,
dat inderdaad alléén de zuivere Volkenbonds
gedachte inhield. Hg voerde ook econmische
motieven voor den vrede aan, die tegenwoor
dig in de vredesbeweging zulk een voorname
plaats innemen.. Na hem kwam Hugo De Groot
met zijn werk „De Jury belli ad pacis" over het
recht van oorlog en vrede. Hugo De Groot is
de man, die in de rij van meer of minder ont
werpers voor de verwezenlijking van een Sta
tenbond, een zeer bijzondere plaats inneemt.
Zijn boek, merkt mej. Memelink op, is van zeer
groote beteekenis geweest voor de ontwikke
ling van het volkenrecht. Hij is tot het be
wustzijn ontwaakt, dat er gemeenschappelijke
principes van recht en humaniteit moeten zijn,
waardoor de vereenigde menschheid in de tos
komst tot een hooger bestaan komt. Hij zegt
in zijn werk heel scherp Staten-misdaad moet
evengoed te lijf worden gegaan als onrecht aan
de burgers" en verder „Evenals de burger
afstand heeft moeten doen van eigen macht
en recht, de Overheid heeft moeten erkennen
als de boven allen geplaatste, door allen erken
de gehoorzaamde autoriteit, zoo zal de Staats
persoon hetzelfde moeten doen ten opzichte
van een neutraal instituut, dat wg nu „Vol
kenbond" zouden willen n&emen. Deze Volken-
bondsgedaohte zoo scherp geformuleerd te
hebben is de kolossale verdienste van Grotius.
Vele geleerden, philosofen en Staatslieden
zijn er in den loop der 17e eeuw geweest, die
hun gedachten lieten gaan over een Volken
bond, een vereeniging dus van alle monarchiën
en republieken, betoogt mej. Memelink uitvoe
rig; bij elk van hen stilstaande. Van de vele
vredesplannen is vooral bekend het „Project de
la paix perpetuelle, dat de Abbé de St. Pierre
in 1716 uitgaf.
Hierbij kan aangeteekend worden dat de
abbé de Saint Pierre leefde van 1658 tot 1743
en dat hij was aalmoezenier van de Hertogin
van van Orleans. Het geschrift, waarin hij zijn
denkbeelden had neergelegd, verscheen het
eerst in 1713, na den vrede van Utrecht, bij de
onderhandelingen over welken vrede hij tegen
woordig was geweest; omgewerkt, werd het in
1716 uitgegeven. Het was naar de titel aan
duidde, een „Project de traité, pour rendre la
paix perpetuelle entre les souverains Chre
tiens; pour maintenir toujours le commerce
libre entre les nations; pour affermir beaucoup
d'avantage les maisons souveraines sur le
tröne. Het werk verscheen in drie deelen.
Ook is er een Abrége van het Project in één
deel met een supplement. Prof. Fabius deelt
mede, dat Saint Pierre beweert dat zijn plan
eigenlgk dat van Hendrik IV is, hetwelk hij
toevallig zoude gevonden hebben als hij groef
in den tuin, verborgen in een looden kist en
waarin hg weinig heeft willen veranderen.-
Volgens Von Holtzendorff zoude het beroep
op Frankrgks Koning slechts een krijgslist
van de abbé tegenover zijn tegenstanders zjjn
geweest. Ook Von Stengel is van meening dat
de Saint Pierre alleen bedoeld heeft daardoor
zijn denkbeelden meer ingang te verschaffen.
Doch, hoe dit zij. het werk van Saint Pierre
is zeker van belang. „Het vertoont", zooals
mej. Memelink zegt, „in wezen een belang
rijke overeenkomst met onzen tegenwoordigen
Volkenbond". St. Pierre wil ook een „status
quo" handhaven, een Senaat stichten, waarin
alle Staten vertegenwoordigd zouden zijn en
een scheidsgerecht. Geheel nieuw is zijn voor
stel tot ontwapening. Hij zegt in zgn werk:
„De politieke vrede sluit geen enkele waarborg
in, zulk een waarborg kan slechts gevonden
worden door middel van een organisatie, waarin
Europa van den grond af nieuw wordt ge
bouwd". De abbé werd teleurgesteld, merkt
mej. Memelink op, in zijn verwachting, dat de
Staten dadeljjk te Utrecht zoo'n overeenkomst
zouden teekenen. Maar, hij verloor het ver
trouwen niet^ hij wist „Langzamerhand zal er
iets van zijn plannen de geesten veroveren
van hen, die eens geroepen zullen worden
aan de regeeringen deel te nemen". Hij vond
de verwezenlijking slechts een quaestie van tijd.
„Hoewel zijn arbeid niet tot direct resultaat
geleid heeft mag", zoo is de conclusie van mej.
Memelink, „de indirecte invloed niet onder
schat worden". Zijn werk baarde groot opzien
en heeft in sterke mate de belangstelling van
zijn tijdgenooten gewekt.
VOOR UW
Wel mocht mej. Memelink zeggen „dat het
werk van Saint Pierre in wezen een belang
rijke overeenkomst met onzen tegenwoordigen
Volkenbond vertoont". Om dat nader te adstru-
eeren willen we nog in het kort mededeelen,
waarop het plan van St. Pierre neerkomt. Vol
gens art. I zoude een blijvend verbond gesloten
worden tusschen de Christelijke Mogendheden
tot zekerheid tegen buiten- en binnenlandschen
oorlog, alsmede tot waarborg van him gebied
en van de laatste verdragen, sedert en inbe
grepen dat van Munster. Art. 2 bepaalde, dat
elk der verbondenen maandelijks zekere som
zoude storten voor de uitgaven van den bond.
Bij art. 3 werd de verplichting opgelegd om
af te zien van het recht van oorlog voeren
tegen elkander, en om bij geschillen de bemid
deling en uitspraak te aanvaarden van andere
mogendheden, met beroep op de algemeene
vergaderingen van den Bond. In art. 4 werd
gezegd, dat, als een der verbonden Staten wei
geren mocht zich naar de uitspraken van den
Bond te voegen, of daarmede strijdige verdra
gen te sluiten, of zich toerusten tot het voeren
van oorlog, de Bond met wapengeweld zoude
optreden om gehoorzaamheid af te dwingen.
Eindelijk hield art. 5 in, dat de vergadering
bij meerderheid van stemmen alle besluiten
kon nemen om het doel van den Bond te ver
wezenlijken, doch dat in deze artikelen slechts
met eenparigheid van stemmen verandering
gemaakt konde worden.
Voor heden volstaan we hiermede. Uit het
medegedeelde blijkt reeds, dat mej. Memelink
een uitnemend overzicht heeft gegeven van
hetgeen in den loop der eeuwen is gedaan voor
de vredesgedachte. In een volgend nummer
zullen we het verdere gedeelte van de studie
van mej. Memelink overzien.
Fijnste Lunch
of dagelijksche
KOFFIETAFEL
Diner, Souper
of gewoon
M IDDAGMAAL
Bloemend, weg 60, Bloemendaal
ANNO 1861 - TEL. 23280, 2 lijnen.
BEZORGEN IN DEN GEHEELEN OMTREK.
Zijlweg 225 - OVERVEËN
Telef. 14697 b. g. geh. 10380
Bekroond met hoogste onderscheiding.
VAN HET FEESTTERREIN.
Zoo vlug als het dit jaar is gegaan, is het
nog geen jaar gegaan. In één dag stonden reeds
op het terrein, waar de feestelijkheden ter vie
ring van den verjaardag der Koningin, zullen
gehouden worden, de palen voor de vlaggen,
terwijl de slingers, waaraan de electrische ge
kleurde lichtjes komen, op vlugge wijze waren
aangebracht. Als dit nummer verschijnt, is het
feestterrein bijna klaar.
Aller oogen zgn thans gericht op het weer.
Het weer dat dezen zomer menigen vacantie-
ganger heeft teleurgesteld. Het is te hopen dat
Maandag de feestgangers het beter zuilen
treffen en het Oranjezonnetje als van ouds zal
schgnen.
DE ATHLETIEKWEDS TIJDEN
op Maandag 1 September.
We maakten in ons vorig nummer reeds
met een enkel woord er melding van, dat ter
gelegenheid van de viering van den Koningin
nedag op Maandag 1 September, athletiekwed-
strijden zullen plaats hebben.
Nader kunnen we melden, dat deze wedstrij
den gehouden worden onder goedkeuring en de
bepalingen van de Koninklijke Nederlanclsche
Athletiek Unie op het sportterrein der B. V. C.
Bloemendaal achter Hotel „Zomerzorg". Ze
beginnen des morgens te 10 uur precies. De
deelneming werd opengesteld voor: le. Inwo
ners der gemeente Bloemendaal; 2e. leerlingen
van Bioemendaalsche Onderwijs-Inrichtingen
3e. leden van Bioemendaalsche Sportvereeni-
ging; 4e. werknemers van Bioemendaalsche
bedrijven of firma's.
Het programma luidt:
Kleverparkweg 154
Tegenover de Middelbaar Technische School
Opgericht 1903 Telefoon 10303
Tel. 13472, Haarlem
TEL. 10188.
Opgericht 1870.
KL. HOUTSTRAAT 136 - HAARLEM
Mt
O
s
Juniores A, 14 en 15 jaar, (Leeftijd op 15
Aug. '30), Loopen, 80 M., 4 X 80 M. estafette.
Speerwerpen (600 Gr.), Kogelstoten (4 K.G.),
Discuswerpen (1 K.G.)((^Verspringen met
aanloop, Hoogspringen met aanloop.
Juniores B., 16 en 17 jaar. Loopen, 80 M„
320 M„ 4 X 80 M. estafette. Speerwerpen
(800 Gr.), Kogelstoten (5 K.G.), Discuswer
pen (1 y2 K.G.) Verspringen met aanloop,
Hoogspringen met aanloop.
Seniores C. 18 jaar en ouder. Loopen, 100 M.
400 M., 4 X 80 M. estafette. Speerwerpen (800
Gr.), Kogelstoten (7% K.G.), Discuswerpen (2
K.G.) Verspringen met aanloop, Hoogspringen
met aanloop, Polsstokhoogspringen.
Deelneming aan hoogstens één nummer uit
ieder der groepen Loopen (estafette buitenge
sloten), Werpen en Springen is toegestaan.
Voor de beste totale prestatie in iedere groep
is een Wisselbeker beschikbaar.
AAN DE HOEDE VAN HET PUBLIEK
TOEVERTROUWD.
De firma Backhuys en Zonen, die de exploi
tatie der aucobusdiensten in onze gemeente
heeft, had in het Duinlustpark bij het begin
van den autobusdienst naar Aerdenhout een
bank laten p'aatsen, waarop menig passagier,
die op de bus moest wachten, reeds even rust
had kunnen nemen. De bank, die Het publiek
ten gerieve was geplaatst, was in goed vertrou
wen, als het ware, in de hoede van het publiek
gesteld. Echter, dat vertrouwen werd leelijk
beschaamd. Al spoedig zag de eerst mooi ge
schilderde bank er al heel onoogelijk uit.
De jongens uit de buurt en wie van de jeug
digen in de gemeente er langs gingen, klommen
en klauterden de bank op en af. zoodat de verf
er afging en de bank een onsieraad van de
gemeente ging worden, vol van krassen als ze
kwam. Het mag dien kant niet verder opgaan.
De jeugd mag eens anders goed niet gaan be
schadigen. Hopen we, dat de ouders hun kin
deren hierop zullen wijzen. Zaakbeschadiging
is af te keuren. Die zich er aan schuldig ma
ken, misdragen zich.
Ten slotte, cn2e politie is er óók nog. Mogen
we haar aanbevelen, waar ze maar kan, een
oogje in het zeil te houden. Het „we stellen het
in de hoede van het publiek", mag geen pasquil
worden. Bioemendaalsche jeugd gedraagt je
waardig!
VAN DE FIETS GEVALLEN.
Voor dm Radiohandel Walbrecht op den
Bioemendaalecher.weg hoeft Maandag een onge
val plaats gehad, dat gelukkig goed 13 afge-
loopen. Een meisje per fiets is er in botsing
gekomen met een auto. Gevolg was, dat ze van
de fiets viel. Ze kwam er zonder kieerscheuren
af, maar het voorwiel der fiets werd zwaar'
beschadigd, zoodat verder rijden onmogelijk
was.
tegenover halte Station.
RUZIE MET ZIJN MOEDER GEHAD.
In de Krullelaan werd een dezer avonden een
man aangetroffen die, volgens het zeggen, den
geheelen dag daar gelegen had. De politie nam
den man mee. Op het bureau deelde hg mede
dat hij van huis weggeloopen was, omdat hij
ruzie met zijn moeder gehad had. Hij is naar
zijn woonplaats, Rotterdam, teruggebracht.
HET VRUCHTEN STELEN.
Van alle kanten komen klachten binnen, dat
er herhaaldelijk peren en appels gestolen worden
Weinige van deze vruchtboomen worden onge
moeid gelaten. Het zijn meestal jongens die
zich hieraan, schuldig maken. Naar wij ver
nemen. zal de politie uitgebreide maatregelen
nemen om deze diefstallen van vruchten zoo
veel mogelijk tegen te gaan.
SLECHTS DE GEWONE VUILVERBRAN
DING.
Bij den hertenkamp aan de Brederodelaan
staat een steenen papiermand, van onderen
voorzien van eenige groote gaten. De papier
mand, die door het publiek veel gebruikt wordt,
stond Maandagmiddag in lichte laaie, dat wil
zeggen de inhoud van deze maand.
Terstond werd door een wandelaar de bosch
wachter met het geval in kennis gesteld, daar
gedacht werd, da thet vuurtje in de mand
door jongens aangestoken was. Dengene, die
den boschwachter gewaarschuwd had, werd
echter medegedeeld, dat het een „gewone vuil
verbranding" was.
Zoodra de papiermanden (er staan er vier bij
de hertenkamp) vol zijn, wordt de brand er in
gestoken zoodat alles verbrandt en men de
manden niet behoeft te ledigen. De papier
manden zijn daar geheel op ingericht.
Het vuurtje brandt er lekker in en de gaten
onder in de bak zorgen, dat het kacheltje goed
trekt. Toen we er bij kwamen, was de steen
lekker warm en kon men het vuur in de bak
hooren snorren.
Zouden deze papiermanden in den winter
niet voor openbare kachels dienst kunnen doen,
waarbg men de koude handjes kanwarmen
DE BALDADIGE JEUGD.
In een onbewoonde villa aan den Julianaweg
zijn door deugnieten eenige ruiten ingegooid.
Spoedig waren de daders opgespoord. Door de
ouders "an de minderjarige boosdoeners zal de
schede betaald worden.
