Op het Deneneiland in 1897
Het Süoemeredsailseh Weekblad
PLAATSELIJK NIEUWS.
BURGERLIJKE STAND,
PREDIKBEURTEN.
Uitgebreide voorzorgsmaatregelen vóór
Andrée's opstijging.
Wat de ballon zoo al meevoerde.
„De weg naar de Pool is vrij
ff
Haarlem.
SPORT.
Zijn wraak.
PERSONALIA.
Voor het toelatingsexamen voor de Rijkstuin-
houwschool te Boskoop, zijn geslaagd de heeren
F. B. Bakker, A. Boer en J. W. van der Linden,
allen te Bloemendaal.
THEEHUISJE IN DUIN EN DAAL.
B. en W. adviseeren gunstig op een verzoek
van G. Hoffschlag te Haarlem, om hem perceel
Hooge Duin en Daalscheweg no. 4 (voorheen
theehuisje van den heer Hugo Muller) te ver
huren tegen een huurprijs van honderd gulden
per jaar, met ingang van 1 October.
KLE UTERMEUBELEN.
We lezen in het orgaan „Montessori-onder-
wys" het volgende;
Goede, mooie en solide stoeltjes en tafeltjes
vinden voor een niet te dure prijs is heel
moeilijk.
De Bloemendaalsche Montessori-school
meent hierin geslaagd te zijn, daar zy de keuze
had uit meubeltjes, ontworpen en gemaakt
door de electrische meubelfabriek ,,'t Posthuis
Haarlem, Zijlweg. De modellen waren van ver
schillende houtsoorten. In noten en mahonie
hout zijn ze in de natuurlijke kleur gehouden
(model no. 33).
Op de Bloemendaalsche school worden zij
geleverd in gebeitst Slavonisch eiken. De kleur
keus kan natuurlijk op allerlei wijze gevari
eerd worden. (Model no. 120 B.M.De afwer
king is bijzonder goed en de modellen voldeden
verre boven die, welke door verschillende
firma's werden op zicht gezonden. Meestal
zijn de meubeltjes berekend op kinderen, die
rustig en stil blijven zitten, maar voor onze
kinderen moeten ze tegen een stootje kunnen.
Ze zijn bestand tegen Invloeden van water
en hoewel leverbaar in gelakt vurenhout zijn
de mooiere houtsoorten te prefereeren, omdat
't een fijnere gloed geeft, een mooier toon en
niet eens heel veel in prijs verschilt. Ook wa
ren andere modellen van multiplex aanwezig
(no. 30), maar naast deze modellen, vjelen die
niet mee. De modellen waren door de andere
bewerking, die multiplex vraagt, geheel anders
van vorm en constructie.
Bij alle modellen worden tafeltjes geleverd,
waar de stoeltjes onder geschoven worden. Deze
kunnen met of zonder la, met of zonder over
stekenden rand geleverd worden.
GEVONDEN VOORWERPEN.
Gevonden en terug te bekomen bij: Maas,
Dompvloedslaan 43 Overveen, een zakmesje en
een kam in etui; Aartsen, Zomerzorgerlaan 14a
Bloemendaal, een mondharmonica en een vulpen;
v. d. Broek, Rijperweg 16 Bloemdaal, een kinder
vulpen; D. de Vos, Kinheimweg 69 Bloemen
daal, een kinderschopje; Ravenhorst, Hospes
laan 3 Overveen, een portemonnaieR. Erlings,
Hartenlustlaan 4 Bloemendaal, een rijwiel-kilo
meterteller; Talsma, Rustenburgerweg 26 Bloe
mendaal, een vulpenhouder in etui; Huizinga,
Kennemerweg 13 Bloemendaal, een belasting-
merk 1930/31; P. E. van der Werff, Brederode-
weg 57, Bloemendaal, een regenjas; Hartog,
Bloemendaalschestraatweg 102 Santpoort, een
dop van benzinetank; A. Voogt, Brederodeweg
35 Bloemendaal, een mestvork; Brugman, vi
Ewijckweg 2 Bloemendaal, een paar dames
handschoenen; Postma, Brederodeweg 39, Bloe
mendaal, een bandje van kinderwagen; Tennis
baan „Duinwyck", Joh. Verhulstweg Bloemen
daal, een tennisschoenaan den politiepost te
Aerdenhout, een zakatlas, een zwarte tasch,
een riempje; aan het bureau van politie te
Overveen, een doos waarin mantel; een huis,
sleutel; een kinderportemonnaie; een rozen
krans in etui; politiepost Aerdenhout, een lees
boek.
p -
Bevallen: A. BroertjesScholtens, z.; M.'
D. Eickholzde Wijs, d.; H. L. KaltKroep, d.
Ondertrouwd: M! A. de Haas en J. van Kem
pen; W. J. G. H. Scholten en A. J. M. J. van
Meeuwen.
Getrouwd: J. M. van der Prijt en M. C.
Zonneveld.
Overleden: J. Ph. M. Teunisse, 16 m.; L. van
der Hulst, 86 jaar; M. Bayrdörffer, 28 jaar; D.
Middelkoop, 27 jaar, overleden te Haarlem; P.
C. Lelyveld, 60 jaar, overleden te Haarlem; G.
M. H. Chabot, 23 jaar, overleden te Haarlem;
A. A. E. M. Bispinck, 80 jaar.
Bevallen: C. H. MuddeKalos d.; J. A.
RoeienKroon, d.C. F. Roeienvan Aken, z.
M. J. J. Ch. van VlijmenKoets, z.; J. M.
VinkMica, z.
Overleden: H. Bandsma, 81 jaar, overleden te
Hilversum.
Opgave van 411 September 1930.
Gevestigd: mej. J. Ph. E. Vettewinkel, van
Overveen naar Tetterodeweg 1; mej. Chr. Tit.
van Bloemendaal naar Kerkplein 3; W. H. van
Tijen, van Bloemendaal naar Lage Duin en
Daalscheweg 8.
BLOEMENDAAL.
Ned. Herv. Gem., Santpoort.
V.m. 10 uur Prof. Dr. G. A. van den Bergh
van Ëysinga.
van Eysinga. „Roeping". 1 Pe. 1 15.
Ned. Herv.
V.m. 10 uur Ds. J. A. van Leuwen Era. Pred.
te Heemstede.
Jeugddienst in het Jeugdhuis, voor jongens
en meisjes van 12—16 jaar v.m. 10 uur de
heer H. Gordeau, Bussum. Voor jongemen-
schen boven 16 jaar 's avonds 8 uur ds. B. ter
Haar Romeny, Ginneken.
OVERVEEN.
Ned. Heirv.
V.m. 10 uur Ds. J. C. van Dijk.
Vrije Katholieke kerk.
Popellaan Kinheimpark.
Zondag 4 Sept. 10.30 v.m. gezongen H. Mis.
Woensdag 17 Sept.. 's avonds 8 uur: Vespers en
Lof.
Donderdag' 18 Sept. 7.30 v.m. Stille H. Mis.
Ned. Protestantenbond, afd, Bloemendaal.
Geen dienst.
Religieuze kring.
AERDENHOUT.
Religieuze lering.
Geen dienst.
NED. HERVORMDE EVANGELISATIE
SANTPOORT.
Zóndag a.s. voorm. 10 uur: W. F. Dankbaar,
GEREF. KERK BLOEMENDAAL.
Zondag 14 Sept. 1930:
V.m. 10 uur Ds. J. C. Brussaard; n.m. 5 uur
Dr. J. C, Brussaard.
Collecte voor de Kerk en het" Orgelfonds.
11.50—12.20 Eendracht 1—Z. K. V. 1 3—1
13.3014.00 Samen EenBlauw Wit 1 03
14.40—15.10 Blauw Wit 1—Z. K. V. 1 I—0
15.1515.45 Samen EenEendracht 1 04
le prijs Blauw Wit, 2e prijs Eendracht, 3ê prijs
Z. K. V.
3e klasse N. K. B.
Afdeeling A.
9.009.40 Haarlem 1Oosterpark 1 1-0
12.45—13.25 Oosterpark 1—D. E. D. 1 2—1
15.45—16.25 Haarlem 1—D. E. D. 1 0 -2
Spangen niet opgekomen,
le prijs Haarlem, 2e prijs D. E. D.
Afdeeling B.
11.1511.55 Haarlem 2Ready 1—0
14.15—14.55 Sport—Ready 1—1
17.15—17.55 Haarlem 2—Sport 0-1
Swift niet opgekomen,
le prijs Sport, 2e prijs Haarlem.
Afdeeling C.
9.009.40 Zilvermeeuwen 1Nieuwen-
dammerham 1 1—0
10.30—11.10 Volharding 1—De Tovers 1 1—1
12.0012.40 Zilvermeeuwen 1Volharding 1 0—4
12.0012.40 Nieuwendammerham 1
De Tovers 1 11
15.0015.40 Zilvermeeuwen 1De Tovers 1 11
15.0015.40 Nieuwendammerham 1
Volharding 1 1—4
le prijs Volharding, 2e prijs De Tovers.
Afdeeling D.
9.45—10.25 Kwiek—D. T. V. 2—0
12.00—12.40 Animo .1—A. D. O. S. 0—0
13.3014.10 KwiekAnimo 1 01
13.30—14.10 D. T. V.—A. D. O. S. 0—2
15.00—15.40 D. T. V.—Allimo 1 0—2
16.30—17.10 Kwiek—A. D. O. S. 2—0
le prijs Animo, 2e prijs Kwiek, niet:geaccepteerd
om princ. redenen, hierdoor A. D. O. S. 2e prijs.
Afdeeling E.
9.00—9.40 District V 1—D. S. V. 1 0—0
10.3011.10 Concordia—Sellicha 12
12.00—12.40 D. S. V. 1—Sellicha 0—3
12.4513.25 District V IConcordia 20
14.15—14.55 District V 1—Sellicha 0—0
15.45_16.25 D. S. V. 1—Concordia 3—0
le prijs Sellicha, 2e prijs District 5.
Erkende Bonden.
Afdeeling A.
9.4510.25 Eendracht 2—Oosterpark 2 4—0
11.1511.55 De Tovers 2—Emma 1 02
12.4513.25 De Tovers 2Eendracht 2 0
13.3014.10 Emma 1Oosterpark 2 20
16.30—17.10 De Tovers 2—Oosterpark 2 0—2
16.3017.10 Emma 1Eendracht 2 22
le prijs Eendracht, 2e prijs Emma.
Afdeeling B.
9.009.40 Nieuwendammerham 2D. S. V. 2 05
Terwijl allerwegen met de grootste belang
stelling wordt uitgezien naar nadere bijzonaer-
heden betreffende de zoo noodlottig afgebroken
wetenschappelijke luchtreis, door Andrée ca de
zijnen in 1897 ondernomen, zal ongetwijfeld ook
levendige belangstelling wekken, hetgeen door
een ooggetuige te boek werd gesteld over het
geen zich op het Deneneiland afspeelde, alvo
rens het heldhaftige drietal, Andrée, Strindberg,
Fraenkel, het luchtruim inging.
De vorenbedoelde ooggetuige is de Fransch-
man A. Machuron, die in het voorjaar van 1S97,
te Parijs, samen met zijn oom Henri Lachambre
en Lair, luchtvaartkundige aanwijzingen had
verstrekt aan Andrée, Fraenkel en Svedenborg,
voor den opnieuw voorgenomen tocht naar de
Noordpool.
Zooals velen zich zullen herinneren, was een
jaar tevoren reeds een poging gedaan, om van
het Deneneiland af, per luchtballon de Noord
pool te bereiken, doch, nadat alles geheel en al
in gereedheid was gebracht en de ballon reis
vaardig stond, had Andrée, in verband met de
ongunstige weersomstandigheden, het plan moe
ten opgeven. Twee maanden had men toen te
Spitsbergen vertoefd, doch Andrée was er de
man niet naar, om het groote studieplan, het
geen een deel van zijn levenswerk uitmaakte,
spoedig op te geven, en zoo vertrok het gezel
schap dan in de Meimaand van 1897 opnieuw
naar het Deneneiland, waar men den 30sten Mei
aankwam.
Voor de nu volgende bijzonderheden putten
wij uit het zeer interessante verhaal, hetwelk
Machuron van het tweede verblyf op het Denen
eiland geschreven heeft en hetwelk, tezamen
180 M3. bedragen. En de ballondichtheid was
ook een groote factor in verband met hetgeen
zoo al moest worden medegenomen. Hierover
schreef Machuron den 29en Juni:
„Het in orde .naken van het schuitje is bijna
ten einde; een groot aantal voorwerpen heeft
er een plaats gevonden, zooals: instrumenten,
kompassen, sextanten, verrekijkers, fotografi
sche toestellen en benoodigdheden, keukenge
reedschap, lampen en electrische batterijen, ge
neesmiddelen, ammunitie, enz. Het kleinst'
vakje heeft zijn bestemming en nu blijft er nog
ruim plaats over voor een rustbed en bonter,
omkleedsels.
Dr. Lembke zorgt er voor, dat alles een plaats
vindt in. zakjes van sterk linnen vervaardigd en
onderling zóó verbonden, dat het geheel ten lan
gen zak vormt. Op'dit manier worden 36 zakjes
van gelijke greotte, 750 kilo's levensmiddelen
bevattend, boven den draagcirkel aan 36 op-
hangkoorden oevestlgd. Andrée neemt slechts
voor 4 mnd. proviand mee, daar hij dit voldoen
de acht. Ingeval van overwintering zullen huil
wapenen nieuwen voorraad moeten leveien; en
op zijn patronen wijzend, zei hij glimlachend:
„Ziehier gecondenseerde levensmiddelen".
De overblijvende proviand wordt orde'ijk in 't
huisjes van Pike opgestapeld; het is zulk een
enorme hoeveelheid, dat men er gemakkelijk een
geheele equipage gedurende een jaar van zoi
kunnei. onderhouden".
Uit andere mededeelingen van Machuron
blijkt, dat zeer nauwkeurig het opstijgings
vermogen van den ballon berekend werd, waar
door men tot de conclusie was gekomen, dat
deze ongeveer 1700 kilogram hallast kon dra
met de beschrijving van den eersten tocht, sa- §en en d,at hÜ minstens 30 A 35 dagen zweven-
- rl r»An Iriinnnn Vilmtor» L'nn r o v iron <-4 n r»<n rnn_
VERPLAATSING POSTZEGELHANDEL
PHILADELPHIA.
De eenige en daardoor zoo bekende postzegel-
handel Philadelphia is deze week verplaatst
van Jansweg 31 naar Kruisweg 43. Deze ver
plaatsing komt de inrichting ongetwijfeld ten
goede, inzonderheid door de nu zeer gunstige
ligging, maar ook door de vermoderniseering
van den winkel.
Het interieur is gezellig en overzichtelijk in
gericht hetgeen zulk een Jielangryke factor is
voor een branche als deze. Vooral bij avond
loopt de winkel en etalage dubbel in 't oog door
de mooie verlichting. De directeur, de heer J.
M. Gosse heeft kosten noch moeiten ontzien om
alles zoo geriefelijk mogelijk te installeeren en
zag zijn werk bekroond op den openingsdag
door een groote belangstelling.
Den ondernemer inmiddels onze beste wen-
schen.
KORFBAL.
Uitslagen seriewedstryden „Sport Vereent".
Van 7 September.
2e klasse N. K. B.
Ready Tekca niet opgekomen.
10.0510.35 Blauw Wit 1Eendracht 1 21
10.40—11.10 Z. K. V. 1—Samen Een 0—0
10.30—11.10 D. E. D. 2—K. V. 1 2—1
12.00—12.40 Nieuwendammerham 2—
D. E. D. 2 1—3
12.45—13.25 D. S. V. 2—K. V. 1 0—1
14.1514.55 Nieuwendammerham 2—K. V. 1 11
D. E. D. 2—D. S. V. 2 5—0
le prijs D. E. D., 2e prijs K. V.
Afdeeling O.
9.00— 9.40 Haarlem 3—K. V. 2 1—1
9.45—10.25 Emma 2—Roda 2 4—0
11.15—11.55 Emma 2—Haarlem 3 3—0
14.15—14.55 Roda 2—K. V. 2 3—0
15.45—16.25 Emma 2—K. V. 2 0—0
15.45—16.25 Roda 2—Haarlem 3 3—0
le prijs Emma, 2e prijs Roda.
Afdeeling D.
9.45—10.25 Always Ready—District V 2 0—1
10.30—11.10 Emma 3-D. S. V. 3 1—1
13.30—14.10 Emma 3—Always Ready 1—1
14.1514.55 D. S. V. 3—District V 2 0—4
16.3017.10 Emma 3District V 2 0—1
17.15—17.55 D. S. V. 3—Always Ready 0—1
le prijs District 5, 2e prijs Always Ready.
VARIA.
HEET GE DAT?
De aarde telt 700 millioen blanke, 600 milli-
oen gele, 500 millioen bruine, 100 millioen
zwarte menschen en 50 millioen roodhuiden
250000 H.A. bosch moet jaarlijks worden ge
kapt om te voldoen aan de werelabéhoefte
aan houten dwarsliggers voor de spoorwegen.
De dikte van het poolijs, varieert van 300 tot
1200 meter.
KOMKOMMERTIJD.
Wil men de komkommer met al het sap, dat
deze bij uitstek sappige vrucht bevat, eten
dan moet ze vlak vóór het nuttigen worden
aangemaakt met olie, azijn, zout, wat ge
schrapte ui en peterselie. Van te voren weg
zetten met zout, doet al het vocht verloren
gaan. Dorstlesschend is de komkommer, dank
zij het vele vocht, in hooge mate. Daarom
wordt ze ook wel eens gebruikt op wandelin
gen en dagjes-uit. wam; t er voor de vele
/dorstige monden niet altijd water is te vinden.
mengesteld door Hepri Lachambre, onder den
titel „Per luchtballon naar de Noordpool" in
het najaar van 1897 door de firma A. W. Sijt-
hoff, in het Nederlaadsch vertaald, werd uitge
geven.
Bij aankomst op het Deneneiland bleek, dat
de loods, waarin de ballon geborgen zou moeten
worden en welke van de vorige proefneming
nog was achtergebleven, betrekkelijk maar wei
nig geleden had. Binnen twee weken na de aan
komst hoopte men den ballon in dien loods,
„Ballong-hus" geheeten, waar te kunnen op
bergen.
Door allen werd krachtig gewerkt aan de
voorbereidende maatregelen, om, wanneer de
wind uit gunstige richting dus uit het Zuiden
zou waaien, zoo spoedig mogelijk te kunnen
opstijgen. De postduiven, eigendom van den oud
postdirecteur Uno Godenhejlm, werden weer
ondergebracht op den zoldeir van het „huisje
van Pike", waar zij ook het vorige jaar gehuis
vest waren geweest.
Als ontspanning Ua de vermoeiende werk
zaamheden, gingen sommige leden van het ge
zelschap tegen het ayonduur op de jacht. Reeds
twee dagen na de aankomst wist Strindberg
een zeekoe neer te leggen. De matrozen hadden
andere tijdpasseering bedacht, waartoe men
vooral tjjdens de op handen zijnde Pinksterda
gen volop gelegenheid had. Zij bestegen een
berg, vlak achter Ballong-hus, en als zij op den
top waren aangekomen, lieten zij zich van een
hoogte van 200 meter naar beneden glijden, en
dat wel in zittende liouding, waarbij sommigen
telkens hun evenwicit verloren en een tuime
ling in de sneeuw maakten.
Voorloopig waren ce belangrijkste werkzaam
heden: het in orde maken van het in Stockholm
vervaardigde gasappiraat. Dit apparaat zou 150
a 200 M3. gas per uur kunnen leveren, doch
Andrée wilde op zi/r hoogst slechts 60 M3. per
uur maken, teneinde een gas te verkrijgen, dat
al den tijd had, goed gewassehen en gezuiverd
te worden. Den 22ei. Juni was de vulling van
den ballon geëindigd en depi volgenden morgen
wapperden twee Zweedsche vlaggen triomfan
telijk van Ballong-fins.
Maar voor het vertrek was er nog heel wat
te doen; allerlei schijnbaar onbeduidende werk
zaamheden, welke nettemin zeer veel tijd vor
derden.
Een werkje, datj dj grootste zorg vereischte,
was het beproeven ran den ballon op zijn gas-
dichtheid. In zijn ieijverhaal schreef Machuron
hierover den 26stei Ami het volgende:
„De Ingenieur St;ke heeft gisteren den dag
doorgebracht met breede repen stof te prepa-
reeren die, gedranl/t met loodacetateu, zwart
worden gemaak: op'de plaatsen van aanraking
met het zwavelwstorstofgas. Op de naden van
den ballon aangebracht, kunnen wij de minste
opening, waardoor gas kan ontsnappen, ont
dekken.
De toepassing /au dit middel is echter zeer
lastig en eischt v«el voorzorgen. Om op den
ballon te liomer, heeft men de uiteinden
van een kabel dvais over de middellijn van de
loods vastgemaalt lan de twee hoogste punten
van het dak. Een latrol, houdende een dubbel
koord, schuift over den katrol; men zet nu een
voet in het touwden laat zich door de lucht naar
den ballon zwevm. Wil men terug, dan brengen
de twee mannei da katrol terug door middel
van een takel. En paar matrozen zijn van mee-
ning, dat het 4'dalen langs de mazen van het
net sneller gaat
Wy werken net ons achten en soms met ons
tienen op den lallon onder allerlei geforceerde
gymnastische tieren, om ons staande te houden
aan de touwenvan het net. De matrozen, aan
deze soort exercitie zeer gewoon, loopen over
den ballon hea, alsof het niets ware. Ik wil
gaarne bekeilen, dat ik mij op het eerste
oogenblik duiziig gevoelde.
Het is een vreemd schouwspel, die mannen
bezig te zien l)ven op deri gevulden balion; het
feit is zonde weerga in de geschiedenis tfer
luch'tvaartkuni
Het werk ir »e veel tijd vorderen en moeilijk
uitvoerbaar Zn, het succes is dan ook vol
komen, Zeer feine scheurtjes, die wij ontdek
ken, worden cmelijk met veel zorg gestopt".
Maar er mo t ook wel alle zorg aan den bal
lon besteed vi raen, als men weet, hoe groot
ddeld het ;asverlies was. Toen het gewel
dige luchtvaarüig 5 dagen geheel gereed stond
om op te sty|n, had het gasverlies reeds c.a.
de zou kunnen blijven. Echter kan deze tijd
duur ingeval van nood verlengd worden, door
de zeilen en verschillende nutteloos geworden
onderdeelen cp te offeren, zoodat ten slotte
bijna 50 dagen in de lucht vertoefd zou kunnen
worden.
Op 30 Juni nog steeds was men bezig met
de noodzakelijke voorbereidingen schreef.
Machuron:
„De heer Andrée vraagt onze opinie over de
omstandigheden, waaronder de ballon zal op
stijgen, want de groote moeilijkheid is, hoe men
het gevaarte, zonder dat het weefsel bescha
digd wordt, door het hout van het gebouw,
omhoog zal krijgen. Ieder geeft zijn meening
ten beste. Besloten wordt o.a„ dat alle uitste
kende gedeelten der loods, welke den ballon
zouden kunnen beschadigen, zullen worden
omkleed met een dikke laag vilt. Op die ma
nier wordt de stof het beste gespaard.
Al den tyd, welken men op Spitsbergen had
doorgebracht, had de wind uit het Noorden
gewaald. Dit vond Andrée een goed voorteeken,
daar hij zeker meendo, dat hierin spoedig ver
andering moest komen, welke zich in- de at
mosfeer der Poolstreken zou doen gevoelen.
„6 Juli 1897. Eindelijk waait' de Zuidenwind,
de lang verbeide! Het stormt. De regen heeft
opgehouden, groote wolken verspreiden zich
naar het Noorden: binnen enkele uren zullen
de luchtreizigers kunnen opstijgen. Alles is
weldra gereed; voor het afbreken van de loods
wacht men slechts op de hevelen van den heer
Andrée. Hij neemt de richting van den wind op.
zooals die wordt aangeduid door de verschillen
de windwijzers en vergelijkt die windrichting
met de richting der wolken; de barometer on
dergaat een veel te snelle daling en men zal
moeten opstijgen bij een langzame en aanhou
dende depressie. Maar... na twee uren komt de
heer Andrée ons met vaste, kalme stem mede-
deelen, dat hij vandaag niet zal opstijgen, om
dat de wind, hoewel voor het oogenblik gun
stig, niet lang aldus zal blijven. Het spijt hem
ontzettend, maar door vandaag op te stijgen,
zou hij het welslagen der expeditie in de waag
schaal stellen.'
De nu volgende dagen stelden Andrée vol
komen in het gelijk; het werd zeer ongunstig
weder met kouden mist en regen Den avond
van den lOen Juli houdt de regen op en wordt
de lucht helder.
En dan komt de laatste datumvermelding in
het dagboek van Machuron, n.l. de sindsdien
historisch geworden Zondag, 11 Juli 1897. Wij
laten dan nog even Machuron aan het woord,
die toenmaals weinig heeft kunnen vermoeden
met welk een gretigheid vele jaren later van
al deze bijzonderheden nota genomen zou wor
den.
„Harde wind uit het Zuiden. Zou het dezen
keer ernst zijn? Of zullen wij wellicht weder
beschaamd worden door een valsche hoop?
„De heer Andrée en zijn reisgenooten be
schouwen lang en aandachtig de verschillende
instrumenten op eiken observatiepost; de ge
steldheid van den dampkring schijnt gunstig
Het waait zóó hevig, dat het houten gebouw
onder onze voeten kraakt en nu en dan vrees
ik, dat het zal instorten en den ballon verplet
teren; maar de constructie, schijnbaar licht en
dicht, is zeer soliede, waarvan reeds vroeger
de overtuigende bewijzen zyn geleverd.
„Na de verschillende preparatieven genomen
te hebben, keert de heer Andrée naar zijn ob
servatiepost terug; het resultaat is gunstig, de
richting van den wind dl'.delijk te bepalen en
toch geeft hij geen bevel tot vertrekken. Dezen
keer wil hij n.l. niet alleen de verantwoorde
lijkheid op zich nemen en vraagt daarom het
oordeel zijner tochtgenooten.
Voor ons, achterhlijvenden, zooals de heer
Svedenoorg en ik, is het zeer moeilijk een opinie
uit te spreken. De heeren Fraenkel en Strind
berg wenschen béiden vurig vandaag op te stij
gen. Waarop zou men langer wachten?
Eindelijk klinkt het uit den mond van den
heer Andrée„Het vertrek is bepaal d".
„Wij gaan terug aan boord der „Svensksund",
waar de matrozen, in groot tenue en in tegen
woordigheid der officieren, een korte gods
dienstoefening hijwonen, nadat eerst, zooals
iederen Zondag, revue is gehouden. Zoodra het
besluit is bekend jjemaakt, commandeert kapi
tein Ehrensvard, zich onmiddellijk te verklee-
den. Twee Noorweegsche zeilers, uit het Noor-,
den terugkomend, zeilen de baai binnen en wil
len het anker uitwerpen vóór Ballong-hus. Sig
nalen worden gewisseld en men beduidt hen,
dat de ballon binnen enkele uren zal opstygen
en verzoekt hun, vrijen doortocht te laten.
„De werklieden zijn gereed; in sloepen komen
zy reeds naar den wal. De timmerlieden en een
ploeg matrozen beklimmen vlug de loods en
nemen met ongeloofiyke snelheid het noordeiyk
gedeelte weg. Het is 11 uur in den morgen; de
heer Andrée staat voor de loods, op alles toe
ziend. Zijn bevelen, met donderende stem door
de spreektrompet gegeven, klinken kort en
volgen elkaar snel op. Men hoort niets dan
het kraken der losgemaakte binten en der hou
ten paneelen, die op den grond te pletter val
len". Weinige uren later is het oogenblik van
afscheid gekomen, een afscheid, dat op alle
anawezigen een diepen indruk maakt.
Hoe tragisch doet het thans aan, te lezen wat
Machuron toenmaals schreef, toen hij den reus-
achtigen ballon in het luchtruim zag zweven:
„De weg naar de Pool is vrij, geen bezwaren
zijn meer te overwinnen, niets dan de zee, de
eindelooze ijsvelden en het onbekende. Wij
zien elkander aan en lezen iets in elkander's
blikken, waarvoor ik geen woorden zou weten
te vinden; onwillekeurig sluiten wy ons dich
ter bij elkaar aan.
„Niets is meer te ontdekken in de richting,
waarheen onze vrienden zijn verdwenen; voort
het oogenblik heeft een geheimzinnige sluier
hen aan ons oog onttrokken".
Niet alleen op zee of in den slag, maar ook op
het ziekbed kan men moed betoonen.
Seneca.
Door JEAN FRANgOIS.
Somber staarde Joe Curtley voor zich uit in
de kleine cel voor de ter dood veroordeelden.
Het vonnis was geveld, morgen hij het aanbre
ken van den dag zou hij opgehouden hebben
te leven.
Dit was het antwoord van de maatschappy
op zijn daad, waartoe hij door een innerlijke
kracht gedreven was, een kracht, waartegen
hij zich niet verzet had en maar al te gaarne
aan had toegegeven.
Zijn leven had hy gewijd aan zijn wraak,
doch nu vroeg hij zich af, of hy tevreden was.
Z'n woord had hij gehouden, Tom Durban had
hij gedood, maar toch wist hy geen antwoord
te geven op z'n eigen vraag.
Joe Curtley zuchtte. Nog was zijn wraakge
voel niet voldaan, hij had meer gewild, maar
wat, dat wist hij zelf niet. Dat hij morgen te
rechtgesteld zou v/orden, dat beteekende voor
hem geen straf, neen, het gaf hem zelfs een
gevoel van opluchting, want het leven had voor
hem geen beteekenis meer, de laatste jaren had
hij in een hel geleefd. En van dat alles was Tom
Durban de schuld.
Eens was deze man z'n beste vriend geweest,
wien hij alles toevertrouwde. Lange jaren van
vriendschap hadden hen vereenigd.
Toen was voor Joe het gelukkigste moment
in z'n leven aangebroken Myra Glocester stem
de erin toe met iiem in het huweiyk te treden.
Doch slechts kort had zyn geluk geduurd, met
wreede hand was zijt hart verscheurd en was
hij de man geworden, die nog slechts voor zijn
wraak leefde.
Enkele maanden na zijn huwelijk had hy een
zakenreis moeten maken. Bij zijn terugkeer was
de vrouw, die hij aanbad, verdwenen, gevlucht
met Tom Durban, z'n beste vriend.
Tom Durban was een lafaard, een strijd van
man tegen man durfde hij niet aan. De gesta
dige vervolging van Joe was een doorloopende
nachtmerrie voor hem, zelfs zoo ernstig, dat hy
tenslotte krankzinnigheid simuleerde en zich in
een inrichting voor geesteszieken liet opnemen,
hopende dat daardoor Joe's bloeddorstigheid je
gens hem zou verminderen.
Joe had hem echter doorzien. Ook dit zou
hem niet weerhouden zijn wraak te koelen.
Enkele dagen later viel er in een der drukke
winkelstraten der stad een rumoerig tooneel
voor. Een man snelde door de straat, een re
volver in de hand, schietende op een ieder dien
hij tegenkwam. Ten slotte werd de man over
meesterd, en uit zijn woorden bleek, dat hij
gevaarlijk krankzinnig was. Weliswaar had hij
op de voorbijgangers geschoten met losse pa
tronen, doeh was er voldoende aanleiding hem
in een krankzinnigengesticht op te sluiten. Tot
zijn voldoening bemerkte Joe Curtley, dat hij
opgesloten werd in de zelfde inrichting als zijn
aartsvijand. Thans was hij binnen de muren van
het gebouw, waar Tom Durban zich veilig
waandeSpoedig zou het uur der wraak aan
breken.
Voorzichtig trachtte hij uit te vinden, in
welke afdeeling Durban ondergebracht was, da
gelijks duizend vreezen uitstaande, dat hij door
zien en zoodoende zijn plannen verijdeld zouden
worden.
Langzaamaan simuleerde hij verbetering in
z'n toestand, hopend daardoor meer bewegings
vrijheid te zuilen krijgen. Dit lukte hem na
eenige maanden en weldra had hij de cel gevon
den, waar Tom Durban zich ophield.
Op een nacht wist hij aan de waakzaamheid
der' verplegers te ontsnappen, en bereikte hij
de cel van den man, die zijn leven verwoest had.
Zonder gerucht te maken drong hij binnen en
stond tegenover Tom Durban, die rustig lag te
slapen.
Met een helsche vreugde dach Joe Curtley
terug aan dat moment. Met een katachtige le
nigheid had hij zich op zijn slachtoffer gewor
pen en z'n handen om diens keel gestrengeld.
Vlijmscherp waren de woorden, die hij z'n vroe-
geren vriend in het gelaat slingerde. En deze
verzette zich niet tegen het noodlot, dat aan
hem voltrokken werd. Joe had het anders ge
wild, hij was teleurgesteld, dat de kerel niet
eens voor z'n leven had willen vluchten.
Na het volvoeren van zijn daad had hij zelf
alarm gemaakt. Men had zijn leven willen red
den, door aan te voeren, dat hy In een aanval
van waanzin had gehandeld.
Doch Joe wilde niet langer leven. Met vol
maakte kalmte had hij zyn rechters de waar
heid in het gelaat geslingerd en geëischt, dat
hij de volle verantwoording voor zijn daad zou
'dragen.
En dit was nu zyn laatste nacht. Morgen om
dezen tyd zou hij reeds begraven zyn.
Wederom vroeg hij zich af, of hij thans te
vreden was, doch ook dezen keer wist hy hierop
geen antwoord te geven
(Nadruk verboden),
