nu Druiven 1ste soort Frankenthalers, 20 ct. per
- Mr. Cornelisstraat 40 - Telefoon 15014
KRUIDNOT
Trinie Uzer
Boeken- en
Portefeuille-!
P. L. de
GEMEENTERAAD.
SPORT.
Ontvangen boeken.
Kijkjes buiten.
VAN VELTHUYSEN
De Raad vergaderde gistermiddag onder pre
sidium van Jhr. Mr. C. J. A. den Tex. burge
meester.
Punt 1. Installatie nieuw inkomend lid.
Het nieuw inkomend lid, de heer C. B. Posthu
mus Meyjes legt den vereischten eed af en wordt
door den voorzitter geïnstalleerd.
Punt 2. Ingekomen stukken.
Bericht van Gedeputeerde Staten, dat zij hunne
beslissing verdaagd hebben omtrent: a. het
raadsbesluit tot verlaging der rente van het
voorschot aan „Bosch en Duin"; b. het raads
besluit tot verkoop der Eschdoornlaan,
Verzoek van de Verkeerscommissie Haarlem en
Omstreken om het verkeer op de Busken Huet-
laan in één richting (west-oost) te leiden.
B. en W. stellen voor afwijzend op dit verzoek
te beschikken, daar anders het verkeer van de
Kleverlaan naar Overveen zou geleid worden
langs Korte Kleverlaan en Bloemendaalscheweg.
Dit zou ten gevolge hebben, een gevaarlijke krui
sing bij café Rusthoek, terwijl bovendien de
Korte Kleverlaan door hare bochten evenmin
een doelmatige verkeersweg is.
Punt 3. Financieele Commissie.
Benoemd werden tot leden der Financieele
Commissie Mr. Dr. J. Luden, C. Schulz, Mr. T.
F. M. de Lestrieux Hendricks en Jhr. G. C.
Quarles van Ufford.
Punt 4. Benoemingen.
Benoemd worden voorts:
Tot leden der Commissie van publieke werken
A. Cassee, H. Hogenbrik, W. Noorman en C. B.
Posthumus Meijjes.
Tot leden van Onderwijs-Commissie: H. Ho-
genbirk en Mr. T. F. M. de Lestrieux Hendricks.
Tot leden van het gas- en waterleidingbedrijf:
H. Hogenbirk en Jhr. G. C. Quarles van Uffora.
Tot leden der Brandweer-commissie: A. Cassee
en C. B. Posthumus Meijjes.
Tot leden der Commissie voor Sociale belangen
W. Noorman en R. H. Bolleman, P. E. v. Ries
sen en Mr. A. J. Enschede.
Punt 5. Rechtsgeleerde Commissie.
Tot leden der Rechtsgeleerde Commissie wer
den benoemd Mr. T. F. de Lestrieux Hendricks,
P. Dorhout Mees, P. E. van Riessen en Mr, Dr.
P. Witteman.
Funt 6. Ruiling van grond.
Daar het wenschelijk is om voor verbetering
van de afronding der Willem de Zwijgerlaan een
strook grond, toebehoorende aan den heer J. E.
Post, in eigendom te krijgen tegen afstand van
een strookje grond, deel van perceel sectie E no.
7010, stellen B. en W. voor, tot dit doel met
den heer Post een ruiling van grond aan te
gaan.
Aangenomen.
Punt 7. Overname van grond.
B. en W. stellen voor het in deze gemeente
gelegen gedeelte van den Bergweg van de pro
vincie Noordholland over te nemen, mits een
som van f 5000.ineens door de provincie wordt
uitgekeerd ter tegemoetkoming in de jaarlyksche
on derhoudskosten.
Aangenomen.
Punt 8. Verhuur van grond.
B. en W. stellen voor van 1 September 1933
voor den tijd van één jaar met stilzwijgende
voortzetting van deze huur en verhuur van jaar
tot jaar, tenzij de huur ten minste één maand
vóór afloop van den termijn wordt opgezegd,
aan de firma J. G. Eldering en Co. voornoemd,
te verhuren tegen een bedrag van f 370.per
jaar, een perceel bollengrond, ter grootte van
ongeveer 8714.50 M2.
Aangenomen.
Punt 9. Verhuur van grond.
B. en W. stellen voor aan P. Th. Sintenie,
ongeveer 30.000 M2. weiland langs den Kenne-
merweg te verhuren, voor f 270 per jaar.
Aangenomen.
Punt 10. Leges verordening.
B. en W. stellen, ingevolge advies van het
Ministerie van Binnenlandsche Zaken, voor: in
te trekken het raadsbesluit van 18 Mei 1933
houdende vaststelling van eene verordening tot
aanvulling der verordening tot heffing eener be
lasting onder den naam van „leges", welke aan
vulling de heffing van f 5.leges beoogde voor
eene vergunning voor eene openbare filmvertoo
ning.
Aangenomen.
Punt 11. Personeele belasting.
Aangezien het B. en W. billijk voorkomt de
perceelen of gedeelten van perceelen, uitsluitend
dienende tot uitoefening van het bedrijf van
houder van een koffiehuis, restaurant of andere
inrichting tot het gebruiken van spijzen en
dranken tegen betaling, voor de personeele be
lasting gelijk te stellen met perceelen of ge
deelten van perceelen, vallende onder art. 11,
par. 2, letter A, der Wet op de Personeele Be
lasting 1896, stellen B. en W. voor, deze aan
gelegenheid bij verordening te regelen.
Aangenomen.
Punt 12. Monumenten-verordening.
B. en W. bieden den Raad ter vaststelling aan
een nieuwe verordening op de monumenten in
de gemeente Bloemendaal.
Aangenomen.
Punt 13. Bezoldiging ambtenaren van den Bur
gerlijken Stand.
Overwegende, dat Gedeputeerde Staten be
zwaar hebben gemaakt tegen het raadsbesluit
d.d. 16 Maart 1933, inzake de bezoldiging van de
ambtenaren van den Burgerlijken Stand dezer
gemeente, stellen B. en W. voor te besluiten,
onder intrekking Van alle vorige besluiten, waar
bij regeling van de bezoldiging van de ambte
naren van den burgerlijken stand alhier werd
verzocht. Gedeputeerde Staten te verzoeken de
bezoldiging van bovenbedoelde ambtenaren dezer
gemeente als volgt te regelen:
De jaarwedde van den ambtenaar van den
burgerlijken stand belast met alle werkzaam
heden betreffende den burgerlijken stand, be
draagt f 250.—, terwijl zijn beide plaatsvervangers
elk een jaarwedde van f 25.genieten; en
in te trekken artikel 2 der verordening tot
regeling van de bezoldiging van het personeel
in dienst der gemeente BloemendaaL
Aangenomen.
Punt 14. Schoolarts.
B. en W. stellen voor met ingang van 5 Sep-
tember 1933 te benoemen tot schoolarts voor de
St. Adelbertusschool te Bloemendaal den Heer
C. J. G. Bos, arts te Overveen, zulks op een ver
goeding van f 1.per leerling, met dien ver
stande, dat het aantal leerlingen wordt bepaald
op het gemiddeld aantal, hetwelk op 16 Maart,
16 Juni, 16 September en 16 December van het
jaar, waarvoor de vergoeding geldt, de school
heeft bezocht.
De heer Bos wordt benoemd.
Punt 15. Vergoeding wegens art. 100 L.O.-wet.
Aan de Ned. Herv. Gemeente wordt de usan
tieele vergoeding verleend voor hare scholen voor
L. O. en U. L. O. over 1932.
Aangenomen.
Punt 16. Bijslag verordening.
B. en W. stellen voor, het R.K. Gymnasium
voor Meisjes „Sancta Maria" te Haarlem op te
nemen in de verordening op de toekenning van
bijslagen in schoolgelden voor het bezoeken van
onderwijs-instelllngen te Haarlem.
Aangenomen.
Punt 17. Rctributieheffing.
B. en W. bieden den Raad ter vaststelling aan
een verordening op de heffing van een retributie
voor de toelating van leerlingen uit Bloemen
daal op M.O. en V.H.O.-inrichtingen te Haarlem
Aangenomen.
Na rondvraag wordt de vergadering gesloten.
VOETBAL.
De uitslagen der Zondag j.l. gespeelde wed
strijden voor de 2e klas B luiden:
Velox—Bloemendaal 8—J
Blauw-WitSpartaan 20
Hercules—B. F. C1—2
V. V. A.—T. O. G4—5
Edo—D. O. S2—5
De eerste wedstrijd bracht de Bloemendalers
wel een zware deceptie! Een 82 nederlaag
spreekt boekdeelen, en al moet erkend worden,
dat Velox in dezen vorm spelende voor elke 2e
lasser een onverslaanbare tegenpartij zal zijn
toch mag, niet ontkend worden, dat het doel-
puntenverschil te groot is.
Het begin was zoo bemoedigend. Want Bloe
mendaal begon met een serie aanvallen, die het
beste deden hopen en het Velox elftal uit zijn
evenwicht brachten. Had de Bock in de eerste
minuten een uitstekend schot niet door den
staander gekeerd gezien, dan was de uitslag
wellicht heel anders geweest. Na het eerste
doelpunt door Velox, zeer gelukkig uit een
vrijen schop gescoord, zakte onze verdediging
volkomen in elkaar. De kanthalven raakten de
kluts volkomen kwijt, en dat- werkte besmette
lijk op backs en keeper, die stuk voor stuk
blunderden. Zoo kon het gebeuren, dat de rust
inging met een 60 voorspiong voor Velox.
Na de thee ging het wel iets beter, ook al
omdat de gastheeren het heel wat kalmer aan
deden, maar toch was Huisman al twee maal
gepasseerd, voor het Charlie in combinatie met
Kammeijer gelukte, het zoozer verdiende tegen?
punt te scoren. Dank zij één der Velox-backs,
die in eigen doel trapte, wer-ö er nog een
tweede aan toegevoegd. De wedstrijd ging ten
slotte als een nachtkaars uit, nadat de Bock
nog kans gezien had eenige voetbal-staaltjes
te vertoonen, zooals de Utrechtenaren dit sei
zoen niet meer op dit terrein zullen zien.
Blauw-Wit zette haar terugkeer in d-e tweede
klas in met een 20 overwinning op Spartaan,
dat meer dan ooit het bewijs gaf, over geen
voorhoedespelers te beschikken. Overigens had
deze ontmoeting weinig om het lijf. Het ver
toonde spel gaf den Biauw-Wit supporters nog
geen hoop op een kampioenschap van hun fa
vorieten.
Hercules beantwoordde aan onze verwach
tingen en liet zich op eigen terrein door B.F.C.
slaan. Wel namen de Herculanen in de 1ste helft
de leiding, maar daarmede bleek hun kruit ver
schoten. B.F.C., dat met twee invallers ver
scheen, maakte evenmin een grootschen indruk,
miaar zag haar volhouden ten slotte met de
beide punten beloond.
Op het V.V.A. veld, heeft een handjevol toe
schouwers een danig knoeipartijtje aan
schouwd. Noch V.V.A. noch T.O.G. hebben een
oogenblik den indruk vermogen te wekken van
een tweede kias elftal Het eenige aantrekke
lijke was de spanning, die zich uit in het doel-
puntenverloop: 10, 11, 21, 22, 23,
2—4, 3—4, 4—4, 4—5!
Voor de groote verrassing zorgde het pas ge-
promovee lie D.O.S.- dat Edo, in Haarlem nog
wel, gedecideerd met 52 sloeg na zelfs met
50 te hebben vóór gestaan!
De Utrechtenaren startten dus schitterend,
maar voor de Haarlemmers zal dit resultaat
een bittere ontgoocheling geweest zijn!
Voor a.s. Zondag luidt het programma:
T. O. G.—Velox.
de SpartaanV. V. A.
D. O. S.—Blauw-Wit.
B. F. C.EÖO
BloemendaalHercules
Speelt Velox even overdonderend als 1.1.
Zondag, dan geven we den T.O.G.-menschen
geen schijn van kans.
Op het Spartaan-veld ontmoeten twee gelijk
waardige tegenstanders elkaar. Mogelijk, daj
de g'rootere schotvaardigheid der V.V.A.'ers
de balans in hun voordeel doet overslaan.
Blauw-Wit zal het in Utrecht verre van ge
makkelijk krijgen. Het uitstekende begin kon
D.O.S. wel eens tot grootsdhe daden inspiree-
ren, en het behoort o.i. lang niet tot de onmo
gelijkheden, dat de Stadion-bewoners de kous
op den kop krijgen.
Edo trekt naar Bussum om B.F.C. acte de
présence te geven. Oppassen Edoi B.F.C. houdt
er een spel-systeem op na, dat jullie niet ligt,
en slechts door open, verrassnd spel is succes'
te behalen!
Bloemendaal ontvangt het al-oude Hercules,
een graag geziene tegenstander. Over het alge
meen beleefden de Herculanen weinig genoegen
van hun Bloemendaalsche reis.
Maar onze jongens hebben heel wat goed te
maken ook. De kans is er ontegenzeggelijk,
zich te rehabiliteeren van de jongste blamage,
Dit kan alleen dan gebeuren, als het „achter"
goed gaat, en als speciaal onze kant-halven een
ander systeem toe gaan passen, nl.. meT de
voorhoede mee optrekken.
In D. Buitenweg en Wijhe hebben de Utrech
tenaren gevaarlijke wingspelers (links- en
rechtsbuiten), die de voortdurende aandacht
van onze verdediging zullen vragen. Als onze
defensie zich nu maar niet uit haar evenwicht
zal laten slaan, gaat het wel.
Bloemendaal verschijnt als volgt:
Huisman
Jonkergouw J. Kohier
Immer Beijk de Wilde
Kammeijer de Bock F. Bakker v. Gelder
van Leuven.
Het medespelen van Bakker, die geblesseerd
is, staat niet vast. Is hij nog niet fit, dan
speelt van Gelder midden-voor en Leemhuis
links-binnen.
Van de lagere elftallen spelen:
BloemendaalDamiaten, 10 uur.
D. S. K.Bloemendaal veteranen, 10 uur.
D. W. O. 2Bloemendaal 4, 10 uur.
Halfweg 3Bloemendaal 5, 10 uur.
Junioren:
Bloemendaal aR. C. H. a, 12 uur.
Bloemendaal cBeverwijk b, 10 uur.
EDUARD ZAMACOIS: LEVEND-IÏOODEN.
(N.V. Leidsche Uitgeversmaatschappij,
Leiden 1931). Prijs ing. f 3.90, géb.
f 4.90.
Het trof mij, dat in een, r.k. bespreking van
Theun de Vries' „Doctor José droomt ver
geefs" de recensent met kracht opkwam tegen
de voorstelling van Spanje als een achterlijk
en onbeschaafd land. Als die opvatting de
ware is, past Eduardo Zamacois slechts de
j titel leugenaar. Maar vooralsnog houd ik hel
met den Spanjaard en verklaar de houding des
recensenten uit andere motieven.
Als men Spanje wil beoordeelen naar zijn
tuchthuiswezen, dan zijn de benamingen „on
beschaafd" en „achterlijk" nog geflatteerd.
Zamacois beeldt het Spaansche bagno uit als
een barbaarsch, gruwelijk, stinkend hol, waar
luizen, tuberculose en syphilles nog slechts de
geringste kwellingen zijn, waar m-er ichen jaren
geketend in het donker zijn opgesloten
anarchisten, die een gevaarlijke invloed op de
andere gevangenen zouden kunnen hebben
waar enkele uitverkoren geweldenaars met
knuppels ronöloopen, rood geverfd, opdat men
het bloed erop niet zien zal; waar homo-
sexueelen of menschen die zich als zoodanig
voordoen zich aanbieden voor wat geld of
wat tabak; waar krankzinnigen ronddwalen
en sadisten van de gruwelijkste soort.
Het is een huiveringwekkend boek; het is
een boek dat men telkens neerlegt met een
gevoel van intense walging, maar ook een boek
dat men telkens weer opneemt. Het doet den
lezer lijden met de lijders van het bagno. Het
zijn geen misdadigers meer, die daar hun be
staan voortsleepen, hoe afschuwelijk soms ook
de daad was, die hen daar bracht..
Het besef van hun misdrijf is lang reeds
van hen afgevallen; ze zijn verstompt door
het vuil, de ellende, de mishandeling, het
voedsel, de ligplaatsen; het bagno gaat dage
lijks voort al wat zij mensehelijk hadden
langzaam te vermoorden.
Er is geen straal van hoop, er is geen
vleugje frissche lucht, er is alleen de een
tonige koppeling van dag aan dag, van jaar
5,8.11 j3,£tr.
Er is geen loutering, geen opvoeding, geen
begrip, er is alleen de grauwe muur, het
ijzeren hek, het slaaphok en het etensblik
Men zou er kameraadschap en medelijden
willen verwachten in het bagno vindt men
alleen zelfzucht, wantrouwen en minachting
Angst en haat beheerschen er het leven.
Dan, langzaam, groeit het verzet. Fernando
Loja, de eenige intellectueel, de man met anar
chistische opvttingen Is er de deels onu„
wuste stuwkracht van.
De opstand breekt uit; de wachters worden
neergeslagen, de cellen geopend, waarin de
zwaarst-gestraften zijn opgesloten. Dan vormt
zich een macabere stoet: „de gevangen uit
de gruwelijkste cachotten die krom waren van
de rheumatiek en de kwelling van de boeien,
waarin zij jaren en jaren gesloten waren ge
weest, konden zich nauwelijks voortbewegen
en kropen door de gang om te kunnen
vluchten. Zij waren zoo mager als geraamten
en in lompen gehuld; de schouderbladen staken
scherp af tegen de huid; uitgeput, met lange
witte haarden en lange nagels, geleken zij wel
mummies.
De ontroering maakte het hun onmogelijk
te spreken en de oudste, blind geworden door
de jarenlange opsluiting in het duister, kroop
op handen en voeten voort en wendde het
hoofd links en rechts, alsof hij verwachtte
dat iemand licht zou ontsteken." De opstani
wordt gedempt, de orde hersteld
Wij kennen zulke toestanden niet! Onze ge
vangenissen zijn volgens sommigen voorbeel
dig! Voedsel, ligging, behandeling, het moet
allemaal in orde zijn!
Ik hoor het U zeggen, lezer. Mag ik U dan
wijzen op één ding, dat onze gevangenissen
gemeen hebben met die in Spanje, met die in
de geheele wereld? Het einde van de straf.
„Iedere gevangene beleeft een onvoltooid
drama: in de eerste acte heeft de misdaad
plaats; in de tweeed acte is de knoop: het
gevangenisleven en dan volgt de laatste acte:
de ontknooping, de bevrijding, die gewoonlijk
de vreeselijkste van alle is".
De gevangenis laat zijn menschen weer los,
zooals de kat de muis evenwel. Een oogen
blik waant hij zich vrij, maar de klauw grijpt
hem weer en dan is meestal het einde 3nel
daar en de lijdensweg afgelegd.
Neen, ook bij ons is nog veel te doen, en
met alle sympathie voor het streven naar
reclasseering en nu ijverige reclasseerders, wij
zijn er nog niet en het einde zal misschien
wel moeten zijn van de e.v. noodige bestraf
fingen te zoeken van een gansch ander
systeem.
Het lust mij niet, na wat ik nu schreef,
aan deze bespreking een kritiek toe te voegen,
over de vertaling. Al was ze duizendmaal
slechter en ze is niet slecht dan ware dat
nog niets.. Hier staat een man die U iets te
zeggen heeft, een man, wiens hart bloedt bij
zooveel leed, zooveel ellende, zooveel misdaad.
Leest hem voor ge Uw vonnis gaat uit
spreken als rechter, voor ge Uw pleidooi
voorbereidt als advocaat, voor ge oordeelt «yer
een misdadiger als mensch, ook al zijt ge geen
Spanjaard, en Gode zij dank niet in Spanje.
S.
GODSDIENSTIG HOEKJE.
HERINNERING.
De auto had zijn dienst gedaan en ons ge
bracht naar de wereldtentoonstelling in Ant
werpen. We waren geweest in Brazilië, en,
hadden daar koffie gedronken, ook hadden we
gegeten in België en ons alles laten toonen in
Engeland; ook hadden de kinderen entspan
ning genoten en we zagen booten uit geheim
zinnige grotten te voorschijn komen waarbij we
op den achtergrond de hooge Alpen konden
overzien.
Het was snikheet in den namiddag en hel
plan was 's avonds weer thuis te zijn, al zou
dat dan nóg zoo laat worden. Maar even wilden
we toch door Lier om zoo mogelijk Fe'ix Tim
mermans te groeten, en pelgrimaadje naar
dezen voortreffelijken schepper van kermissen
in eigen werken. Helaas was hij niet thuis en
zoo besloten we dan maar om naar het Oosten
door te rij een, en over Hasselt en Maastricht,
den terugweg af te leggen.
In een paar uur waren we bij Maastricht en
zagen in den avond de kerktoren vlak vóór ons
als om te grijpen, maar toen begon de tegen
slag. De douane die ons visum moest afstem
pelen, zei daartoe geen macht te hebben, en
zei hij „ziét U dat torentje daar ginds, links,
dédr is een corp, daar zit de man die LJ helpen
kan."
Dus toen maar daarheen omgereden, doch
zooals het aan de grenzen meestal gaat, er zijn
zóóveel wegen en wegjes dat men licht ver
dwaalt en zoo kostte het ons een uur om bij
den toren op den Maastrichtschen bodem te
komen. We waren er vlak bij, en toch hoe ver
af bleek hy te zyn geweest.
Vlak by, en toch veraf is dat niet de
ondervinding voor velen! Vlak bij en heele-
maal njet te krijgen, is dat niet de moeilijke
ervaring van bijna het heelmnenschdom.
De zaak was opgezet, de orders kwamen
de uitbreiding hield aan en daarop vleide
ieder zich met de. hoop op stabilisatie van
voorspoed; het geld was belegd, bij een ander:
offertes die niet laag kónden worden, renten
die vast waren, spoorwegen die steeds meer
vervoer kregpn, agenturen d.e altijd meer op
brachten, akten die eiken neer meer waarde
kregen voor lésiiur en pensioen; en als God zijn
vinger beweegt zinkt het alles in elliaar en
wordt tot stof en asch.
Vlak bij de welvaart neergeworpen in c'e
smart van den tegenslag.
Maar we vervolgden onze tocht, hoewel het
inmiddels al donker begon te worden,
een prachtavond die een prachtnacht belooft
te worden; dus de motor aangezet en
weldra verdwijnen we over dé heuvels van de
mijnstreek om ons op te maken naar bet
Noorden.
Over alle heuvels heerscht reeds een betrek
kelijke rust, een enkel avondwindje deed zich
gevoelen en een klompje boeren toog huis
waarts de dag en de arbeid „zaten er weer
op".
In het duister van den laten avonc' snorde
het wagentje lustig verder, tot op eens een
onderdeel zich begaf en we in pikzwarten nacht
niet verder konden. De pech was niet te om
zeilen en daar stonden we -met de brokken.
Niets was te hooren of te beluisteren, geen
mensch bewoog zich over den weg, hoewel we ons
midden in een klein dorp bevonden, geen
lichtje brandde er en de stilte van den nacht
lag over den ganschen omtrek. Éénmaal
suisde een groote auto voorby om dadelijk
in de verte te verdwijnen en als we wilden
overdenken wat te doen, kwamen we tot de con
clusie dat het 't beste is maar te biyven waar
we waren tot het dag werd en we zócht-en
een plaatsje lil den wagen.
Langzaam aan kwam 's morgens de zon op
en rondziende, bemerkten we vlak bij een
kerkje te zijn met een kerkhof ervoor. De
kerkhofplanten en bloemen stonden vol dauw
en groote dfuppels schitterden als parelen in
het licht van de nog schaarsche zonnestralen.
Dra overgoot een gloed van licht het gansche
tafereel, waar we waren; cé eerste tram reed
voorbij.
Op den weg kwam een vrouw, een eenzame,
een weduwe, krom van zorgen. We schoven
achter haar aan het kerkje binnen, toen we
den dorpschilder reeds zoo vroeg ook op weg
zagen daarheen. Een frissche, flinke jonge
jongen pastoor reeds zoo vroeg te midden van
eenige bengels, die rond hem krijgertje speel
den en die zoo meegevoerd werden naar het
bedehuis. Het trof ons, die trouw van den
iongn pastoor reeds zoo vroeg te midden van
zijn schapen, waarvoor hy zorgde en die hij
ver zou trachten te houden van zonde en ver
derf. Hoewel niet èèn met hem in alle waar
heden des geloofs, voelden we toch aanraking
met hem daarin, dat we denzelfden God be-
yden en denzelfden Bybel als grondslag van
ons gelooven en weten bezitten en gebruiken,
en voelden we -hoe het woord van den profeet
Jeremia „Ik zal Herders over hen verwekken",
vat op ons kreeg, maar bovenal voelden we
ons dien ochtend rijk, ryk in het bezit van het
moord uit Jesaja: „en zij zuilen allen tezamen
Jénen Herder hebben; en zij zullen in Mijne
rechten wandelen".
Gelukkig, we voelden het en we hooiden .het
woord in onzen geest „Ik ben de goede Her
der; de goede Herder stelt Zijn leven voor alle
schapen".
B.
RECLAME-HOEKJE.
DE EERSTE ROTTERDAMSCHE
MIJ. VAN VERZEKERING TEGEN
(de geldelyke schade van) ONGÉ
VALLEN zendt ons een boekje met
geestige teekeningen van Jo Spier, den gevierden
teekenaar, die zoo vaak de lezers van een onzer
dagbladen verkwikte. Wij- kunnen niet beter
doen dan onzen lezers, die van Spier's werk hou
den en dat zullen wij allen wel zijn, aanraden
bij die maatschappy dat boekje eens aan te
vragen, menigeen zal, als wij. daarin aanleiding
vinden om zich de verzekeringsvoorwaarden eens
te laten voorleggen.
De Suikerfabriek Bietwortel.
In ons kleine land zijn verscheidene fabrie
ken, die zorgen, dat moeders suikerpot ge
regeld kan worden aangevuld. Komt men in
den herfst aan zoo'n fabriek, dan ziet men
daar groote hoopen vleezige wortels (liggen,
't Zijnsuikerbieten. Zij zijn gegroeid op onze
vruchtbaarste gronden in Zeeland, Brabant,
Holland, Gelderland, Friesland en Groningen.
Op den dikken wortel rust een rozet van
groote donkergroene bladeren. In die bladeren
wordt gedurende den zomer een gewichtig
werk verricht. Daar wordt zooveel voedsel be
reid en in een expres daarvoor gebouwd pak
huis opgestapeld, dat er het volgend* jaar een
hooge stengel uit opschieten kan, die lange
blauwe bloemaren zal dragen.
Maar om die bloesem is het den bietenhou
wer lang niet altijd te doen. Daar wacht
hij alleen op, als hij bietenzaad wil hebben. In
gewone omstandigheden is het hem uitsluitend
om het pakhuis te doen. Dat is om den dikken
wortel.
Waarom? vraag je. Omdat in dien wortel
bietensuiker zit tot een gehalte van 16 a 20
percent.
Die bieten stuurt de bietenboer naar de fa
briek. Daar zwoegen de arbeiders, daar rooken
de schoorsteenen, daar snorren de machines.
En door dien arbeid komt de suiker voor den
dag.
Er zijn dus eigenlijk tweeërlei suikerfabrie
ken: een soort waar de suiker uit de biet
wordt gehaald, en een ander soort waar ze
erin wordt gemaakt en opgeborgen. Die
laatste fabriek willen wij bekijken. Zij is de
bieteplant zelf. Zy fabriceert suiker uit water
en koolzuur, dat is dus uit spuitwater.
De biet zuigt met haar wortelharen water
uit den grond op en het koolzuur haalt ze uit
de lucht. Van het eerste is er meer dari ge-
nog in den bodem en anders wordt de voor
raad door regen wel aangevuld. En de hoeveel
heid koolzuur is onuitputtelijk. Grondstof is
er dus - altijd en—goedkoopje ook.
Hoe gaat de bietenplant nu aan 't werk?
Ze zet al haar organen in werking, net als
een menschenfabriek haar machines. De haar-
worteltjes beginnen. Die zuigen water met
de daarin opgeloste zouten op, de stengel voert
die beiden omhoog door de bladstelen naar de
bladschyven en de bladnerven brengen ze door
't heele blad. De bladeren nemen bovendien
koolzuur uit de lucht op, het bladgroen bouwt
met de hulp van zonlicht van koolzuur en
zouten de bestanddeelen van het planten-
lichaam op, zoodat de plant snel in omvang
toeneemt. Heeft ze haar wasdom bereikt, dan
wendt het bladgroen het zonlicht aan, om van
koolzuur en wafer suiker te bereiden. Zoo heeft
ieder orgaan van de plant, iedere machine in de
suikerfabriekplant zijn werk. Onthoud nu
vooral, dat het laatste werk van het bladgroen
is: suiker maken van lioolzur en water.
Hoe kan dat?
Dat zullen we zien. Evenals er een vakman
noodig is om van een stuk hout en een handvol
spijkers een bank te m.iken, evenzeer moet de
zon ingrijpen om van koolzuur en water suiker
te fai'oriceeren.
Hoe die machtige zon dat doet, is nog altyd
haar geheim. Maar zt doet het en dat is voor
de meesten van ons voldoende.
Toch weten we iets van haar mysterieus
werk en daar wil ik wat van zeggen.
Water is een samengestelde stof, een zeer
innige (chemische) verbinding van twee gas
sen, waterstof en zuurstof. Met koolzuur staat
het haast net zoo. 't Is ook een chemische ver
binding van twee stoffen, kool en zuurstof,
waarvan de eerste echter een vaste stof is,
die bij ons het best bekend is in den vorm
van steenkool. Als we nu een „innige verbin
ding" met het huwelijksteeken O aanduiden,
kunnen we zeggen:
een molecule (kleinste deeltje) water 2
atomen waterstof O 1 atoom zuurstof en
een molecule koolzuur 1 atoom kool O
2 atomen zuurstof.
Nemen we nu 11 van die waterdeeltjes en
12 koolzuurdeeltjes, dan komen daarin voor:
22 at. waterst. 12 at. kool 11 at.
zuurst.
En nu weet die kostelijke zon zoo wonder
lijk te bewerken, dat de beide bovengenoemde
huwelijken worden ontbonden en een nieuwe
innige verbinding tot stand komt tussehen de
drie eerste termen van onze som:
22 at. w.st. O 12 at. k. O 11 at. z.st.
En dit is juist een molecule suiker.
Er komen 24 atomen zuurstof vrij.
Overzicht.
Water Koolzuur
Waterst. 22 O Zuurst. 11
Kool 12
Suiker
Zuurstof 24
K. ZW.
Laat U nooit meetrekken door auto's, ook al
hebt ge haast; dit is levensgevaarlijk.
Maakt gebruik van het voor U rechts gó'
tegen trottoir of voetpad.
KALEN
De Nationale Lever
terdam, zond ons
kalender van 1934 d
Leer en Zn. te Am;
keningen van Rie Cr
De uitvoering is
toch ligt er naar onz
gen van Rie Cramer
getyden bezig in de
en jonge, dat we van
den. In vergelijking
ons ditmaal de mind
TOON1
„EINI
De N.V, Aimsterd
art. leiding A. van I
hedenavond (Vrijdag
in den Stadsschouwb
stelling geven van ,,I
De serie voorstellinf
Heden overleed z
onze geliefde Brc
en Zwager,
arts te Dordr
in den ouderdom
71 jaar.
ADRIAAN STOt
W. R. STOOP-
van Deve
Bloemendaal,
7 Sept. '33.
Voor de vele bewiji
deelneming, ontvang
het overhjden van
lieve Moeder, Behui
Grootmoeder
JENNY DE JA<
CIRIACI
Weduwe van
C. m. VERSTEEt
betuigen wij onzen
meenden dank.
Amsterdam:
H. E. PROCTOR—
Ve:
F. FOURNEY PRC
Bloemendaal:
A. M. NIENHUYS-
Ve:
J. W. NIENHÜYS.
Hilversum:
G. J. VAN HENGI
Ve:
Huis ter Heide:
G. J. VERSTEEG!
M. Th. L. H. A. C.
VERSTEEGH—L
en Kleinkinderen.
September 1933.
(boekenc.: v. f 5.p
vangt U 21 nieuwe gf
ken t. lez.; na circ.
uw eigend.) Tit
ZIJLWEG 54 bij
JE ADRES
voor 1ste klas Scb
reparatie is en
Jan Steenstraat
Huis:
Garenkokerskade
Neemt proef met
LIJMWERK volg
nieuw systeem.
Pianoleerares, t
K. N. T. V. Les b
lingen aan huis.
van Stolberglaan 41.
denhout. Tel. 26223.
Mevr. terpoor
Ber. Planeetkundig
ouds bekend. Te spr
210 uur. Sopbia
Haarlem.
net jongme
Zaterdag vrij hebben
c'eze gaarne bezet
of andere zaak, liefs
denierszaak met 't\
kend; v. g. g. v. 1
No. 84 bureau van d
B. z. a. beschaafd m
18 j.,- in bez. van M
dipl. voor kinden
huishoudelyke bezig
m. get. voorz. Br.
B. Blad.
te huur geve
15 Nov. een buis
van huis, minstens
mers met keuken.
no. 82 Bureau Blad
Voor
rijwielrepar7
naar 't Binnenpad 1
biliyk en concun
Aan hetzelfde adres
cis Barnett te kc
