UIT BOEK EN BLAD
PREDIKBEURTEN
I
TOONEEL.
KUNST.
DE OORLOG, DIE
LEID1
VOETBAL.
i
De twee wedstrijden. Zondag gespeeld, brach
ten ons een stap nader tot de oplossing van
het vraagstuk wie van rivalen Velox en Blauw
wit uiteindelijk de eereplaats zal bezetten. Er
moeten gekke dingen gebeuren, zullen de
Utrechtenaren niet de gelukkigen zijn.
Want Blauw-Wit na de vorige week twee
kostbare punten tegen Bloemendaal ver
speeld te hebben, kregen o.i. den genadeslag in
Bussum, waar B.F.C. voor de tweede maal de
zebra's een gelijk spel afdwongen, een kranig
stuk werk van de Bussumers, te meer, daar
dc beide backs invallers waren.
De eerste twintig minuten kreeg B.F.C. geen
voet aan den grond. Blauw-Wit drong de
gastheeren geheel op eigen helft terug, maar
het was keeper Vos, die door diverse fraaie
safe's te verrichten, den Amsterdammers elke
kans op voorloopig succes ontnam. V/at men
meer ziet, gebeurde ook thans: geheel tegen de
verhouding in, nam B.F.C. bij een uitval de
leiding.
Toch lieten de gasten zich door dezen tegen
slag niet ontmoedigen: zij bleven in den aan
val, met het resultaat dat ze bij het ingaan
van de rust. met 2—1 de leiding hadden.
„In het begin der tweede helft wogen de par
tijen tegen elkaar op. In deze periode werd de
stand weer gelijk. Toen had B.F.C. haar kruit
verschoten. Het werd een aanvallen en verde
digen op en voor het Bussumsche doel. Maar
wa.t Blauw-wit ook probeerde, niets hielp.
Zelfs het uitvallen van den schitterend keepen-
den Vos bracht geen verandering meer in den
stand, zoodat, evenals in het Stadion, ook nu
Weer de uitslag 22 werd.
Aan den Middenweg te Haarlem woonden
wij den merkwaardigen wedstrijd tussehen Edo en
Velox bij. De twee helften van deze belangrijke
ontmoetingen vertoonden een zuiver tegen
gesteld beeld: eerst had Velox niets in te
brengen, daarna was Edo „nergens".
De grootere schotvaardigheid der Velox-
voorhoede gaf tenslotte den doorslag.
Beide partijen waren volledig. Na twintig
minuten echter moest de linksbinnen der
Utrechtenaren uitvallen en de invaller
was, tenminste op de linksbinnenplaats abso
luut onvoldoende. Het was daarom juist gezien
van den captain na de rust de linksbuiten en
linksbinnen van plaats te laten veranderen.
Wat Velox vóór de rust vertoonde, was
droevig. Er werden door het geheele elftal
zooveel technische en tactische blunders ge
maakt, dat ieder zich verwonderd afvroeg, of
hier een zóó hoog geplaatste ploeg aan het
werk was.
Vooral de middenlinie speelde stuurloos:
meermalen namen de kant-halves de back
plaats in, en deden dit dan nog op een aller
zonderlingste wijze. De voorhoede bleef een ge
heel op zichzelf aangewezen linie, die te hooi
en te gras een verdwaalden bal op te pikken
kreeg. De Velox-aanval kreeg dan ook gedu
rende de eerste drie kwartier wèl geteld één
behoorlijke kans, en deze werd nog grandioos
om zeep gebracht.
Maar nog veel erger maakte het de Edo-
vcorhoede. Het roodzwarte kwintet, kreeg door
de groote bewegingsvrijheid zijner half-linie
(waarvan deze intusschen een uitstekend ge
bruik maakte) op fraaie wijze talrijke ballen
toegespeeld. Deze omstandigheid, gevoegd bij
het schutterige optreden van de verdediging
der gasten schiep situaties voor het geel-zwart-
doel, dat bovendien nog onzeker verdedigd
werd door een zenuwachtige en uit het lood
geslagen doelman, die juweeltjes van scoring-
kansen boden. De wijze echter, waarop ze ver
knoeid werden, bracht de Edo-aanhang tofc
wanhoop, en kalmeerde de angstige Velox-sup-
porters. Het pleit dan ook niet voor de Haar-
lemsche aanvallers, dat ze slechts één gat in
het Velox-doel wisten te schieten.
Doch na de thee kwam een herboren Velox
op het veld. Een serrie stormloopen was er het
bewijs van. Met man en macht moesten de
rood-zwarten verdedigen en het duurde niet
lang, of Fuchs, de jonge en talentvolle Edo-
doelverdediger moest capituleeren voor een
hoog en hard schot van den rechts-buiten
Sluijk.
Even herleefde de hoop in de Edo-harten,
toen Goemaat een fraaie goal maakte. Dit was
het eenige goede, wat wij van dezen midden
voor zagen, maar Velox werd niet uit het veld
geslagen. Thans verrichtte haar middenlinie de
taak naar behooren. Utrecht bleef in den aan
val, het was Lith Jr., die de balans weer in
evenwicht bracht. Toen de schotvaardige Ach
terberg kort daarop met een prachtschot
Fuchs voor de derde maal passeerde, was het
voor ieder duideiyk, dat Edo definitief geslagen
was. Velox speelde rustig den tijd uit, en be
haalde tenslotte een overwinning, welke ver
diend was, omdat ze toonde beter de kansen te
kunnen benutten.
Voor a.s. Zondag luidt het programma:
BloemendaalT. O. G.
de Spartaan-Velox.
D. O. S.—V. V. A.
HerculesEdo.
Wil Bloemendaal zich definitief veilig stellen,
dan behoort van T.O.G. gewonnen te worden.
Dat is mogelijk, als de tegenpartij niet onder
schat wordt, en het elftal zich geeft als tegen
Blauw-wit. Men zij echter gewaarschuwd het
niet te licht op te vatten, want de Amsterdam
mers, met het degradatiegevaar voor oogen.
zullen de overwinning niet cadeau doen.
Velox hééft nog een lastige puzzle op te
lossen. Spartaan is niet zoo zwak, als haar
plaats op de ranglijst doet vermoeden. Toch ge-
looven we niet ,dat Velox zich zal laten be
dotten. Daarvoor staan de kansen te fraai.
V.V.A. geven we weinig hoop tegen D.O.S.
in Utrecht, hoewel een kat, die in het nauw
zit, soms rare sprongen kan maken. Voor Edo
heeft de wedstrijd tegen Hercules weinig be-
teekenis meer. Daarom zou het ons niet ver
wonderen, als de roodzwarten met kleerscheu
ren (figuurlijk) uit den strijd terugkeeren.
I
10.00 uur.
10.00 uur.
2.30 uur.
2.30 uur.
2.30 uur.
De lagere Bloemendaal-elftallen spelen als
volgt:
BrederodeBloemendaal 3 12.00 uUr.
D. S. K. 2Bloemendaal 4 10 00 uur.
Bloemendaal 5—H. S. V. 2 12.00 uur.
VI. Vogels 3—Bloemendaal 6 10.00 uur.
Junioren.
Bloemendaal bR. C. H. b
Bloemendaal cH. F. C. d
Adspiranten (Zaterdag).
Bloemendaal aHaarlem a
Bloemendaal cSchoten a
SpaarndamBloemendaal d
Bloemendaal stelt zich tegen T.O.G. op:
Huisman.
Jonkergouw Ufs
Immer Beijk de Wilde
Kammeyer, de Bock, J. Kohier, v. Gelder,
v. Leuven.
Het medespelen van de Wilde is onzeker. Is
hij nog niet van zijn blessure genezen, dan
speelt J. Kohier links-half en Leemhuis mid
denvoor.
KORFBAL.
Animo heeft het in het Heemsteedsehe
Sportpark niet tegen Swift tot eene overwin
ning kunnen brengen en verloor met 34.
Met Haarlem H is zy nu gegadigde voor de
laatste plaats, hoewel ploegen „in het nauw
gedreven" nog wel eens tot groote daden in
stsia/t ziiiii
Sport" Vereent moet Zondag voor de Zilve
ren Nieuws van den Dag Bal" naar de 2e
lJasser „Volharding" te Amsterdam, wy ge-
looven niet, dat S.V. de 3e ronde haalt, daar
Volharding een heel sterk en volhoudend spel
SpBClt.
Doch als er weinig of niets valt te verlie
zen, wellicht dat de Bloemendalers eens uit
hun slof schieten en met eene overwinning
thuis komen. Het is in elk geval een heel
mooie oefen-wedstrijd een sterkere tegenpartij
in het veld te ontmoeten. Zooals de vorige
week reeds gemeld bestond de Bloemendaal-
sche Korfbalvereeniging „Sport Vereent" op
4 Januari j.l. 12% jaar. De club van dien
naam werd op 4 Juli 1921 opgericht in het
Provinciaal Ziekenhuis naby Santpoort en om
vatte voetbal, gymnastiek, athletiek en korf
bal.
Aanvankelijk traden 150 leden toe, doch de
sterke mutatie in die dagen van het provin
ciaal personeel was oorzaak dat het ledental
al heel gauw slonk.
Alleen de Korfbal-afdeeling heeft zich met
succes kunnen handhaven en na eerst een aan
tal jaren in den Haarlemschen Korfbalbond te
hebben doorgebracht, werd de vereeniging by
keuze gepromoveerd tot 3e kl. N.K.B.
In dien Bond heeft zij met haar eerste
twaalftal mei; afwisselend succes gestreden.
Momenteel speelt zij met 4 twaalftallen en 2
adspirant-twaalftallen.
Sport Vereent heeft heel veel propaganda in
Haarlem en omstreken voor de Korfbalsport
gemaakt door hare groote seriewedstrijden.
Op 1 dag aan 1000 spelenden drie wedstrijden
van 40 min. te geven, dat was meestal, naast
de heel mooie omgeving en goede treinverbin
ding, wel de attractie, waardoor telkens de in
schrijvingen vlot binnen kwamen.
Ook is S.V. de eerste Vereeniging geweest,
welke in Haarlem en Omstreken school-wed-
strijden heeft weten tot stand te brengen.
De wi3selbeker, geschonken door den heer
Klay, prijkt momenteel in de school van den
heer Tinholt.
Hoewel ook in deze streek de voetbalsport
populair is, heeft S.V. zich tot dusver met
succes kunnen handhaven en geeft aan vele
jonge menschen de gelegenheid de gezonde
korfbal-sport te beoefenen.
Haar adspiranten-afdeeling (814 jaar) be
zit zij reeds circa 5 jaar.
Proficiat S. V.
FRITZ HIRSCH' OPERETTE. -
„Zwei Herzen im Dreivierteltakt".
Muziek van Rob Stolz Zater
dag 27 Jan.
REINHARDT-TOURNEé: Goldo-
ni's „Diener zweler Herren", door
Hermann Thimig e.a. Impresario
Ernst Kraus. Zondag 28 Jan.
Beiden in Haarlem's Stads
schouwburg.
Om een kort woord van hulde te kunnen
brengen aan Fritz Hirsch, die zich noodeloos
ongerust kan hebben gemaakt over het feit
dat „Diener Zweier Herren" één dag na hem
in Haarlem kwam, lijkt het my gewenscht
eerst met dit laatste stuk en deze vergissing
van Ernst Kraus en het Reinhardt-toumee af
te rekenen. Is het al 'Jfedelijk fout in Haarlem
te komen met duurdere prijzen een dag nadat
men in Amsterdam zou spelen voor ongeveer
de helft daarvan, uit de geringe opkomst te
Haarlem bleek, gelukkig maar, dit onnoozele
«tuk in Amsterdam door de toewijding zegge
zelfopoffering van de groote talenten waaruit
het Reinhardt-toumeé-gezelschap bestaat niet
was gered. Het is dan ook wel wat veel ge
vergd van volwassen menschen te verlangen,
dat ze „etwas bedeutsames" ontdekken in
Goldoni's mengelmoes van Molière, Shake
speare, goede costume's, maar slechte décors,
(geen decor of alleen het bininendécor ware
beter geweest), gezang en gespring en heen
en weer gevlieg, enfin van deze gehumaniseer
de klankflim in kleuren. Niemand kan het
groote kinderen kwalpk nemen, dat zij dit
stuk in deze opvoering aardig vinden. De cri
ticus die vooral op de kunstvaardigheid der
spelers let, kan er door worden geboeid, by
ons hebben vooral de tooneeltjes van den aller-
onsm-akelijkst eten verorberenden Thimig
weerzin gewekt tegen alle tooneel. Hier was
ieder thema afwezig. In het circus of op de
film of op de Botermarkt gaat zoo iets nog,
niet voor ons publiek, 't Reinhardt-toumeé mag
hier zijn schade wel spoedig met iets gansch
anders komen inhalen.
Fritz Hirsch daarentegen was op z'n
best, met alle bekende, ons vertrouwde goede
krachten, tot den nok toe was het huis uit
verkocht, niet bij voorbaat, maar by de wer-
keiyke vertooning. Onmiddellyk was er con
tact met de zaal. De vroolijke stemming van
het publiek die Hirsch door het e kei uitspre
ken van één woord b.v. „Wunderbar" bij ons
wekken kan, waarom, dat weten we zelf niet,
sloeg op het tooneel zelf over èn in één feurig
élan, zong de zaal mee, toen Albert May onver
wachts in de zaal opdook en la Jushny het
geheele huis op melodieuse stelten bracht. Der
Onkel Fritz hat uns wieder behirscht, be-
herscht. Grüsz Gott, Fritz, Kommen Se bald
wieder? Wunderbar!
T.
KUNST-HANDWEVEN, volgens
de Rozengang techniek door
Riek van der Heyden. N. V.
Uit. Maatschappij Kosmos.
Dit boekje iykt me uitstekend geschikt
voor het doel waarvoor het geschreven werd,
n.l. het meer populair maken en verduide
lijken van de „Rozengang-techniek" en zoo
doende de weefsters aansporen tot het maken
van eigen ontwerpen naar aanleiding van be
kende motieven.
Het boekje is vlot en prettig geschreven,
en lijkt me vooral door de vele teekeningen
die er in staan voor een ieder begrypeiyk.
Het is werkeiyk de moeite waard om te zien
hoeveel variaties van dit eenvoudige motief
zijn te maken. Het boekje staat er vol van
waaronder er zeer mooie zijn.
Een voordeel vind ik wel, dat er zoo weinig
photo's van werkstukken in staan en dat het
meeste bepaald bleef tot. schetsmatige aandui
dingen.
Men is dus meer op eigen combinatie-ver
mogen aangewezen en zoodoende zal men
met de gegeven motieven toch een meer
persoonlijk resultaat kunnen verkrygen.
Voor degenen die niet over voldoende fan
tasie meenen te beschikken om zelf een ont
werp te maken, staan dan nog achterin eenige
patronen voor een kussen, kinderjurk, kleed
je, boekomslag, enz.
Ik zou echter aanraden den moed om iets
van ons zelf te geven, niet te gauw te laten
zakken. Dat dit maar al te veel gedaan
wordt, zien we san de dikwijls keurige resul
taten. Het gebeurt maar heel zelden, dat er
werkelpk eens iets moois of origineels te
voorschijn komt.
Ik hoop dan, dat dit boekje voor velen
aanleiding moge zijn tot het ontwierpen en
uitvoeren van mooie en nieuwe patronen.
Daar de kosten niet groot zyn. ligt de
aanschaffing er van. in ieders hereik.
C. L.
REINHARDT-TOURNéE.
Verlengd wegens overweldigend succes.
Naar o-ns impressaijo Ernst Krauss (mede
deelt, heeft hü naar aanleiding van het overwel
digend succes (in alle steden waren de voorstel
lingen uitverkocht of nagenoeg uitverkocht!) de
tcumée van het gezelschap van Prof. Max Rein-
hardt verlengd tot begin Februari.
Aan de voorstellingen van Goldoni's „Diener
zweier Heeren", welke Zondagmiddag en Zon
dagavond a.s. in den Stadsschouwburg te Haar
lem worden gegeven, zullen behalve de film
acteur Hermann Thimig de volgende kun
stenaars medewerken: Dagny Servaes, Camilla
Spira, Margarete Melzer, Josef Danegger, Wil
helm Schich, Raul Lange, Robert Thören, Wil
helm Voelcker, Theodor Danegger, Erich Schil
ling, Erwin Gold. Hariekin: Natalie Diakanova:.
Het Amsterdamsch Symphonie-Orkest zal
onder leiding van kapelmeester Karl Hudez
muziek van Mozart ter uitvoering brengen.
De décors en costumes zyn naar ontwerpen
van Hermann Krehan.
Ned. Herv. Kerk.
Zondag 4 Februari 1934 v.m. 10 uur Ds. J. C.
van Dijk. Jeugddienst in het Jeugdhuis v.m.
10 uur de heer W. F. J. Dankbaar.
Overveen.
V.m. 10 uur Ds. W. C. Posthumus Meyjes pred.
te Rotterdam.
Donderdag 8 Febr.
's Avonds 8 uur de hr. K. Koopman, Bijbellezing
NED. HERV. EVANGELISATIE
te Santpoort.
Zondag a.s„ v.m. 10 uur: Dr. P. A. Klap, an,
pred., Haarlem.
Nam. 5 uur: Heere Heeresma, Amsterdam,
Nederl. Protestantenbond.
Afdeeling Bloemendaal.
10.30 uur, Ds. W. Banning, Bentveld.
V.m.
Nederlandsche Protestantenbond afdeeling
Bloemendaal.
Vergadering Kerkgebouw op Woensdag 7 Fe
bruari te 20 uur. Agenda: volgens circulaire.
NED. HERV. GEMEENTE,
Santpoort.
Zondag 4 Febr. 1934, v.m. 10 uur: Prof. Dr. G. A,
van den Bergh van Eysinga. ,~De rijke arme",
(Gen. 27, vs. 34b.).
Doopsbediening.
Extra-collecte voor de Kerk.
Geref. Kerk.
V.m. 10 uur, Ds. J. C. Brussaard.
Nm. 5 uur, dezelfde. Catechismus.
Geref. Kerk in H. V. Haarlem,
Kerkzaal „Blauwe Kruis".
V.m. 10 uur, Ds. P. A. E. Sillevis Smitt.
N.m. 5 uur dezelfde.
V.m. 10 uur: Kinderdienst i. d. voorzaal.
DE NIEUWE STUDEBAKERS OP
DE R.A.I.
Studebaker brengt dit jaar 3 verschillende
typen; de 6-cylinder Dictator, de 8-Cylinder
Commander en de President, eveneens een 8-
cyünder.
Wij willen ons even houden by den slagzin
van de fabriek:
Van de luchtvaart komt hun Gratie
Van de racebaan him Prestatie
en moeten dan zonder ons al te ver te
wagen op het gebied der aviatiek onmid
dellijk toegeven, dat de nieuwe Studebaker
carrosserieeën (die geheel van pantserstaai
zyn gemaakt en tot één onwrikbaar geheel
samengelascht) de aërodynamische lgnen van
het moderne vliegtuig hebben, met alle voor
deden daaraan verbonden.
Technisch valt er ook nog het een en ander
van deze nieuwe wagens te vertellen. De
constructie van chassis en motoren leveren
duideiyk het bewijs van de resultaten, opge
daan in vele snelheidswedstityden, waaraan
Studebaker nog steeds met volharding deel
neemt.
Garage Verbeek vertegenwoordigt dit Auto
mobiel merk.
De Vrye Katholieke Kerk,
Popellaan Kinheimpark.
Zondag 4 Februari.
V.m. 10.30 v.m. Gezongen H. Mi3. Uitstdling
van het H. Sacrament van 2.30 tot 5.30 n.m.
Gelegenheid- voor meditatie, ook voor be
langstellenden.
Woensdag, 7 Februari, Vespers en Lof. 8 uur
n.m.
Donderdag, 8 Februari,
H. Mis.
7.30 v.m. Gesproken
JACHT OP INBREKERS MET
RAAM-ANTENNES.
In een millicenenstad als New-York is het
schuilhouden voor den misdadiger vrij gemak
kelijk, terwijl de politie daarentegen een zeer
moeilijke taak heeft. Als iemand zich in de wol
kenkrabbers verscholen heeft is hy door huis
zoeking of huisomsingeling zeer bezwaariy'k te
vatten.
Om een sneller ingrijpen mogeiyk te maken,
heeft de New-Yorksche politie, naar Radio-
Press" mededeelt, een nieuwe meüeaeeimgs-
systeem ingevoerd, waarby de berichten per
radio worden uitgezonden.
De mededeehngen per radio worden hoofd-
zakeiyk gedaan aan de zich op weg bevindende
patrouilles. Van de elfhonderd politie-auto's zyn
vierhonderd met ontvangtoestellen ingericht. Van
de tien motcrbcoten drie en van de vier vlieg
tuigen één De ontvangtoestellen worden door den
chauffeur bediend. De antenne is op den kap
van den auto aangebracht. Uitwendig zyn de>
auto's in het geheel niet als politiewagens ken
baar. Tocht- en zijramen zijn met schietgaten
voor de revolvers uitgerust. De voertuigen be
vatten verder traangasbommen. In den auto
gaat een waarnemer mede, die de radio-berich
ten afluistert en aan de politioneele telefoon
automaten de verbinding met de radio-centrale
tot stand brengt.
De organisatie is zoodanig, dat de instructie-
beambte in de centrale voor de microfoon zit,
de berichten doorgeeft en tegeiykert-yd de be
richten der patrouilles telefonisch opneemt.
Voor zich heeft hij een plattegrond van de stad,
waarop hy met gekleurde spelden de stand
plaatsen der politie-auto's aangeeft. Van hier
uit wordt verder ter controle elk half uur het
tydsein doorgegeven. Daar men er rekening mee
moet houden, dat van den kant der misdadigers
pogingen in het werk worden gesteld om den
boel te verstoren, zyn de auto's ook met raam-
anteime's uitgerust opdat de staringen onmiddel
iyk ontdekt kunnen worden. Hoe goed de orga
nisatie over het geheele stadsgebied is moge
blyken uit de volgende voorbeelden:
Als een misdaad wordt gemeld is het mogelijk,
dat een politie-auto vijf en veertig seconden
later, dat is dus binnen de minuut op de plaats
van het misdryf is, gelijk de praktijd heeft ge
toond. Volgens de nieuwste statistiek komt op de
twaalf alarmsignalen één arrestatie voor, wat een
zeer hoog percentage is. Nog een ander voor
beeld: een politiepatrouille houdt onderweg een
verdacht perscon aan, die sporen van een mis
daad toont. Hy zal naar het bureau worden ge
bracht, als in de adto een radiobericht binnen
komt, dat in een bepaald lokaal een moord is
begaan, de dader wordt zoo en zoo beschreven.
De auto verandert onmiddeliyk van koers, rijdt
,naar een lokaal, waar de dader door de nog aan
wezige getuigen wordt herkend.
Hfcjlf
SOOR *\r. -p.TIOC/nAN
Opgedragen aan Burgemeester,
Wethouders en Raadsleden van
Bloemendaal. Aan hen en allen,
die hen ijverig en nauwgezet bij
staan in hun moeilijke taak en
aan de braven onder onze boeren,
burgers en buitenlui, Saluut
Over geschiedenis als geschiedkunde
Nademaal het beoefenen der geschiede
nis, naar beter woord geschiedkunde, is goed
werk onder eiken hemel en hl elk tijdsgewicht,
onderstaan wij U uit te noodigen hieraan
mede te doen, inzonderheid nu donkere wolken
het uitzicht op den hemel heiemmeren en de
menschheid bezig is den hoek van een straat
om te gaan.
Wat leert de geschiedenis niet al Hoe
alles werd. Ook, dat alles niet in een dag. is
geworden of gebouwd. Ook, dat wilt naar den
vorm ook veranderen moge, het wezen van
mensch en maatschappij door de eeuwen heen
op zichzelf gelijkend blijft. Wy gedragen ons
anders dan onze grootouders, ons huiselijk
leven is door techniek en kunst nieuw inge
richt, maar ook op het electfisch fornuis
kookt de melk weer over. De geest van mensch
en maatschappij, in verkeer en in omgang, in
wetenschap en in kunst, in staat en in kerk,
herkent langs overspanningen van duizenden
jaren zichzelf toch altijd weer. Het zien van
het verleden is als een tooneelvertooning met
een diepen zin.
De zin heeft om zichzelf te toonen zijn
verschijningsvormen noodig. Van die' vormen
van het verleden studie te maken is beoefenen
der geschiedenis. Daaraan mede te doen heeft
ook voor den liefhebber of amateur groote
bekoring, maar bergt voor hemzelf en voor
zyn lezers of hoorders, ook gevaren. Wie in
een vak liefhebbert gevoelt zich niet aan
sprakelijk, noch voor de vergissingen van zijne
voorgangers noch voor zyn eigene. Hy ge
bruikt al zijn tyd om te genieten en te doen
genieten, zoo is er in de geschiedkunde aller
eerst het genot van het „Kijk- en Hoorspel"
met een verrekijker en waarom zouden wij ook
niet spreken van den verre-hoorder, van het
individueele en collectieve verre gevoel, op het
verleden gericht. Wat wij aldus gewaar wor
den en gevoelen is een vorm van medeleven en
voorbode van inzicht en hooger genot; dat be-
grypen en doen begrijpen bestaat niet. Zoo
verrijkt ook de liefhebber door kennis te ne
men van de vergane vormen van het leven,
hoe die opkwamen, bloeiden en vergingen, hoe
zij elkander doordrongen en verdrongen, zich
zeiven en anderen en al blyven zijne mid
delen gebrekkig, ook hij heeft als ideaal alles
uit het verleden in onderlingen samenhang
te beschrijver, en te beschouwen tot op het NU.
En ook voor hem verrijst tenslotte de ge
schiedkunde aan de toegangspoort tot de Toe
komst als een heraut, die niet voortdurend trom
pettert en noodt, maar als hij blaast, iets
te zeggen heeft, steekt de trompetter zijn
koperen instrument in de lucht, terwijl daar
van afhangt, de roode goud-omzoomde lap met
de heraldieke figuren, dan blaast hy een the
ma, dwingende tot piëteit, voor den grooten
Schepper en onderhouder van het leven en
breekt hij in wie naar hem luisteren met
oude en nieuwe klanken de verwachting baan,
dat zy, die van het Nu, de poort der Toekomst
binnengaan een hoogere vorm van samenle
ving en een weer beter menschentype gebo
ren zullen worden.
De geschiedkunde begint met plaatjes
kyken, zocals het kind dat eenmaal tot een
wijs mensch heeft op te groeien aanvangt met
een prentenboek. Het goede geschiedenisbeeld,
toegelicht door het met overleg gekozen aan
naspeuringen gebonden woord, heeft het ver
mogen onmiddellijk tijd en ruimte te overbrug
gen. Zoo ontvoert reeds de enkele oude prent
ons aan het zorgvolle heden en wordt ons
verdonkerd geheugen verlicht en zien wy aan
een oude plaat als het ware de wortelen van
onzen eigen groei. Met het waarnemen en
overdenken van oude voorwerpen uit onze
musea, ruïnes en binnenhuizen gaat het even
zoo. Aan een ouden steenen mop, uit de ruïnes
van Brederode of Aelbertsberg zien en beden
ken wy, niet alleen wat dat voorwerp voorheen
uit natuurkundig oogpunt beteekende, maar
ook zijn sociologische zin en waarde voor in
dividu en gemeenschap van den ouden tyd.
Door opmerkzame en nadenkende geschiedbeschou
wing worden alle categoriën van menschelijke
bewustwording verrijkt en het genot daarvan
wordt verhoogd doordat de mensch, die ver
antwoordelijk is voor zyn heden en byna met
angst denkt aan zijne verantwoordelijkheid
voor de toekomst voor het verleden geene ver
antwoording te aanvaarden heeft.
Hoe meer men zijn land en volk liefheeft,
zegt men wel, des te beter kan men hun ge
schiedenis begrijpen. Wij keeren deze uitspraak
om, hoe meer men de geschiedenis van zyn
land en volk heeft leeren kennen, des te meer
heeft men ze lief gekregen. My althans is het
zoo gegaan, dat hoe meer ik de geschiedenis
van Bloemendaal heb bestudeerd, eene studie
trouwens eerst in September 1933 stelselmatig
ingezet, des te meer is mijn liefde voor haar ge
groeid. En dit laat zich goed begrijpen. Onze
belangstelling voor het verleden is volstrekt
belangeloos. Ze behoort althans zoo te zyn. Zoo
leert ook de natuur-historicus inniger liefheb
ben, naarmate zyn kennis van haar voort-
schrydt. Represtiveeren, d.w.z. het Heden wil
len terugdwingen naar de vormen van het
Verleden, dit mag in dezen tijd wel eens ge
zegd worden, getuigt noch voor liefde noch
voor wat is noch van begrip en liefde van wat
was.
De geschiedenis onbevangen te zien, heet dan
objectief zyn, doch daarbij is het subject niet
uitgeschakeld integendeel. Wel heeft het sub
ject daarbij uit te schakelen elke begeerte naar
dit of naar dat, maar elk subject is meer dan
zijn begeerte en heeft zyn eigen geest die
zweeft over de wateren. Ook in de geschied
kunde zweeft de menschelijke geest over de
wateren, niet om ze in te dammen, te verdam
pen, te ontleden te bevriezen of te bevaren,
dat gaat andere bedrijvigheid van menschen
aan, maar zij beziet de wateren om hun golf
bewegingen, hun richting, hun stroomen, hun
kracht, hun woelen en werken gade te
slaan, zooals de zeeschilder op de wateren
gade slaat, de werking van het licht. Geschied
kunde gelijkt in dit opzicht op de Kunst, al zal
zy des te zuiverder zyn, naarmate zy zich
niet in Kunstbeschouwing verliest. Ook hier
heeft de rede de fantaisie te breidelen. Reeds
de Haariemsche archivaris Gonnet waar
schuwde den amateur-historicus voor den naast
hem liggenden mantel der fantasie, die zoo goed
kleedt en zich zoo gemakkelyk om laat slaan.
Dit doet niets aan het feit te kort, dat ook
in de geschiedkunde het vermogen van den
mensch om zich iets te verbeelden hem te
hulp moet komen; maar dit heeft de geschied
kunde met alle andere exacte wetenschappen
gemeen. Prof. van 't Hoff zette voor ons, zijn
studenten, uiteen, hoe ook hem de fantasie ten
stade kwam bij zyne ontdekkingen op schei
kundig gebied; maar de fantasie in dezen zin
is ook in de geschiedeniswetenschap slechts
van waarde als moeder der intuïtie, die hemel-
sche plotselinge klaarheid van inzicht, die alle
verstandeiyk be'grypen overschrijdt om tevens
aan het narekenend verstand de fynste materie
te verschaffen om uit te werken. Het is mijne
overtuiging, dat krachtens onzen menschelijken
aanleg op historisch gebied' dit vermogen tot
intueri, tot inzien min of meer het deel is van
iedereen.
Ik heb U met het vorenstaande geen ge
schiedenisfilosofie willen geven, of eigenlijk
toch wel, maar alleen voor zoover het op een
overtuiging berust, gevormd door practische
historische werkzaamheid. Heeft filosofie in
het algemeen slechts zin en waarde in zoover zij
gegrond is op, en uitwerkt persoonlyke waar
neming en persoonlijk overdenken van werkelijk
heid. voor filosofie der geschiedenis geldt het
zelfde, zij het dan ook, dat in beiden het oprecht
beamen van wat anderen hebben waargenomen
en overdacht, niet is uitgesloten.
Tenslotte de verklaring dat het groote genot,
hetwelk de amateur by beoefening der geschied
kunde ondervindt en geregeld vervult met dank
baarheid voor wat harde werkers, verzamelaars,
pluizers, schrijvers en bewaarders ter eere van
dit schoone ook hebben gedaan en blijven doen.
door
Prof. R. F
(voorheen professor in
Universiteit van Sydney)
blad New
Veertig of vijftig jaar
rierbaarlijke machinerie
rika met volle kracht
werd het den zakenman
bleem snel over ging van
verkoop, dat wil zeggen
tie einde van her proces
de gewoonte te denken,
moeilykheid was en het
diende. In die opvatting
door de economen, die
eumptie wel voor zich zelf
Zy waren van meening
feitelyk gekocht en betaal
productie, er nimmer een
zou kunnen bestaan. Hoe'
precies zóó uitdrukten, zou
dat alle geldkosten van
Individuen verdeeld wor<
ben en dat dus daarom
lykerwys gelyk moest zi;
zen. Zelfs reeds in die
ren er enkele uitverkorer
het sparen en de gro*
heerschte by de verdeehi
makkelyk dit veronder:
evenwicht tussehen produ
zou kunnen verstoren,
men evenwel als maniakke
men schonk hun inzicht*
Toen, evenwel, werd in
of het tempo waarop
bliek gevraagd en gekt
een probleem van voo
en urgentie. Alle acad
epijt, werd het tastbaar,
afzet voor die nieuwe
gevende pryzen te vindei
den was tot het alles
bleem der zakenwereld.
Wat trachtten de Amer
om deze nieuwe ontwikke
In den aanvang pre
prachtige advertentie
om de menschen over te
ze daartoe te dwingen,
oogen, maakten zij een
nieuwe psychologie en vi
aas, dat tot het oog, de
en zelfs de vrees der vei
Een van de personen in
Days", licht dit aldus
len van den handel snel]
het koopen), moet
scheppen door middel
Vooruitgang kan alleei
door de sociale eischen
ontwikkelen, zoodat zy
dingen en hetere dingen,
zijn studenten in psychx
weten hoe de menschely
teerd moeten worden doi
door op de zwakste punt*
als Moederliefde. De man
de dag, waarop iedere
schenkt aan zya naastb*
heeft, voegde billioenen
nenlandschen nandel toe
Mynheer Dat is één van
tot het rykste land der
Maar, ondanks enorme
de prijzen van goederen
den), gedaan voor „hoost
het verkoopprobleem noj
Publiciteit hielp de eene
te verslaan, hielp zeer
van consumenten te
bracht niet genoeg geld
hen in staat te stellen
waarin de goederen de
den, te koopen. En tocl
millioenen menschen, die
dan zij konden koopen
heid, alles noodig hadd
werd.
Dus namen de expor
een ander middel.
Waarom zou men den
pen koopen Onmidd*
grootscheepsche plannen
en uitgestelde credieten
te stellen te koopen.
Volgens het plan, nam
eerst geweldig toe. Ii
gramofoons, naaimachin*
Maar de veriichtiDg hle*
weest te zyn. Het over
crediet, stapelde de schu
schap zóó hoog op, dat
(of koopkracht 1 bij
staat bleek om loopend*
een feit, dat tot periodi
prijsdalingen (slumps!
effectenmarkt en liquid
leidde.
De door de massaproc
situatie kon, klaarblykel
boden worden door pub
of door termijnibetalinge
gemeenschap in een po
verzinken.
Lang vóór dien, had
met dezelfde moeilijkhe
gen. Met betrekking to
handel trachtte men de
wijze te vinden. Niet d
de Engelsche zakenlied
rikaansche genie voor
teit, maar door crediete
De massa van het B
loonen en daarmee gep
koopkracht was in de
machte zelfs by benad*
Britsche fabrieken te k*
de goederen van andere
waarde van de geëxpo
ren koopen. En daar ec
„een yzeren wet der loc
hadden, dacht memand
sehelijk, te trachten de
te bouwen door verb*
standaard te bewerkstel
hielden met de vooru
technologie. Met and
dacht er aan, dat het
markt te vergrooten. Bi
