ONMOGELIJKE
MOGELIJKHEDEN?
PREDIKBEURTEN
BLOEMEÜDAAL
OUDenMIEUW
Het doel der industrie.
IS ZULK EEN RESULTAAT EIGENLIJK NIET TE MOOI?
ZIJNE DADEN SPREKEN Z00 DUIDELIJK, DAT WIJ
NIET BEHOEVEN TE BEGRIJPEN, HOE HIJ WERKT
(Buiten verantwoordelijkheid der Redactie).
(Overname toegestaan, mits met bron
vermelding).
N. 2.. O.
De Nieuw Bconomiscne Groep (voor Neder
land) begint met onderstaand' artikel een
serie publicaties, welke ten doel hebben de
aandacht te vestigen op de financieel-admi-
nistratieve oorzaken, welke leidden tot de hui
dige crisis, om daarna de middelen te noemen,
waardoor de oorzaken opgeheven kunnen
worden en herhaling voorkomen.
De N. E. G. stelt uitdrukkelijk voorop, dat
zij geen politieke richting nastreeft.
Haar denkbeelden zijn gebaseerd op elemen
tair rekenkundige begrippen en menschelijke
overwegingen.
De N. E. G. is als Nederlandsche organisatie
volkomen onafhankelijk. Zusterorganisaties
bestaan thans in Groot-Britannië, Ierland, de
V. S., Canada, Australië, Nieuw-Zeeland,
Zuid-Afrika, Japan, de Scandinavische landen,
Oostenrijk, Frankrijk en elders.
Al deze groepen baseeren him plannen en
denkbeelden op die van den Schotschen inge
nieur-econoom Majoor C. H. Douglas. Deze
publiceerde zijn plannen reeds in 1918, dus
voor den aanvang der wereldcrisis. Zij verte
genwoordigen daarom niet een stelsel van uit
crisis-noodzaak ontworpen opportunistische
lapmiddelen.
De leuze der N. E. G. is:
Niet minder voor sommigen, maar MEER
VOOR ALLEN.
Zoo spoedig mogelijk zal een groep Haarlem
gesticht worden. Wij noodigen hierbij allen
uit, die waarde hechten aan het behoud van
hunne individueele burgerlijke vrijheid en de
verwerving van hun individueele - economische
zekerheid, zich aan te melden voor het lid
maatschap der N. E. G.
De contributie bedraagt minimum f 3.50 per
jaar, voor vvcrklcozcn 50 ct. (Postadres N. E.
Prins Hendrikkade 20 Amsterdam).
Wij verzoeken de lezers beleefd deze arti
kelen uit te knippen en- te bewaren en anderen
ter lezing te geven.
Wie het geld heeft, heeft de macht. Aan deze
waarheid, kan niet getwijfeld worden.
Hoevelen hebben er zich rekenschap van ge
geven, dat sinds het hegin der industrieele re
volutie, dateerend van 1776 met de uitvinding
van de stoommachine door James Watt, de
wereld vrijwel geregeerd wordt door de In
dustrie? Maar dat de Industrie op haar beurt
weer de vazal is van de Geldmacht, en dat dus
de werkelijke Macht en Contröle over de
menschheid berust bij de Financiers?
Het is voor ons onaanvaardbaar, dat de
menschheid geregeerd dient te worden door de
Industrie, hetgeen moet neerkomen op een
soort Regeeren door middel van verarming.
Wat is het doel van Industrie,
resp. Voortbrenging?
Men, dat is de Geldmacht, is erin geslaagd
het werkelijk doel met succes te camoufleereri.
De werkgevers werden de dienaren en de arbei
ders beschouwden die werkgevers als hun
meesters. In waarheid stond echter altijd de
Financier achter dien werkgever. Precies
zooals de Financier staat achter de politiek en
de politieke machinerie, de couranten en de
wetten des Lands.
De Geldmacht heeft de pretentie te beweren,
dat zij een soort weldoenster is. God kan in
overvloed schenken, wat de Aarde voortbrengt,
maar zonder ons, Geldmacht, zult gij Mensch,
daar niet van kunnen genieten, want zonder
ons kunt gij niet itoopen noch verkoopen.
Voortbrenging in een normale Gemeenschap,
khn geen ander doel hebben, dan te voorzien in
de bekende behoeften der menschen, en die
voortbrenging daent te geschieden op de meest
ratïoneele wijze, dus met zoo weinig mogelijk
individueele inspanning.
Wanneer dat zoo is, dan is ook werkloosheid
niet een vloek, want industrieele arbeid is in
veel geringere mate noodzakelijk dan wij thans
denken, en het volle levensdoel is dan niet uit
sluitend arbeid. Eerder is werkoosheid dan een
zegen! en een bewijs van maatschappelijke ge
zondheid en vooruitgang en groei. Die werk
loosheid is een geschenk, voortgekomen uit de
Geest der menschen zelf, dank zij hun door de
eeuwen geaccumuleerde wetenschap, tot gecon
centreerde uitdrukking en toepassing gekomen.
En die wetenschap stelt in staat tot een voller
leven te geraken, jnfet veel meer vrije tijd. Een
bevrijding uit den tredmolen.
Tot onze diepe schande echter schijnen de
enkelen, die daarnaar streefden en erin slaag
den deze bevrijding voor zichzelf te verkrijgen,
te weigeren de anderen daarin te laten deelen.
De primaire Grondslagen:
Het schijnt dan voor de hand te liggen, dat
elk verstandig mensch, die niet gebukt gaat
onder vooroordeelen, de volgende principes moet
aanvaarden
Het eenige normale doel van voortbren
ging is, te voorzien in de behoeften der
menschen.
Ons financieel stelsel, is niets anders dan
de methode voor de distributie daarvan.
Het behoorde te voorzien in het doorgeven
van de voortgebrachte goederen, ijppdat deze
verbruikt konden worden.
Onze voortbrengingscapaciteit Is begrensd
maar slechts door natuurlijke omstandig
heden, en door onze wellicht nog niet ten-
volle ontwikkelde wetenschappen.
De distributie daarentegen is eenvoudig
een door menschen ontworpen stelsel, en is
in feite door niets anders gelimiteerd, dan
door onze eigen vooroordeelen, gewoonten en
„bestaande rechten".
Daar er geen natuurwet bestaat, die ons
kan verhinderen onze goederen te distribu-
eeren, is het feit, dat die verhindering des
ondanks bestaat, toe te schrijven aan ons
distributie-stelsel. Ons financieel stelsel
draagt de schuld.
Dus is ®is distributie-stelsel in het onge-
reede geraakt. Het is niet bezig dat te doen, maar
het i s zoo. Want over heel de wereld, belem
mert het reeds de gewone voortbrenging en in
vele gevallen heeft het ertoe gedwongen te ver
nietigen, hetgeen reeds voortgebracht was.
Maar kan iemand beweren, dat een ieder alles
heeft, dat hij noodig heeft?
Om deze reden is men overal trachtende de
groothandelsprijzen van grondstoffen en arti
kelen en producten op te voeren. Want op de
tegenwoordige basis, zijn alle debiteuren en de-
biteur-staten bankroet, en binnen afzienbaren
tijd zal het heele stelsel ie elkaar ploffen, en zij
weten dat. Want de rijkdom der crediteur-
staten is de schuld van de Obiteur-Staten, vol
gens ons thans geldend financieel-stelsel.
Welk is dat Stelsel?
Het is gebaseerd op in onderlinge concur
rentie werkende eenheden van particulieren,
die werken om een winst te behalen, en het
distribueert koopkracht langs twee wegen:
(1) Door winsten en dividenden. (2) Door
loonen en salarissen in ruil voor bewezen dien
sten, dat is, door Productie.
Financiering behoorde te zijn
Distributie.
Dit stelsel ontstond in een tijd van
scbaarschte, en tot onze schade en schande
ondervinden wij, dat het dan ook alleen ge-
schitk is om schaarschte en dan nog gebrek
kig, te distribueeren, behalve voor enkelingen.
Het kan niet overvloed distribueeren, want
de ervaring heeft geleerd dat, waar overvloed
heerscht, winst verdwijnt, wanneer er vrije con
currentie hestaat, en dan houden de onder
nemers op ondernemers te zijn, of zij nemen
hun toevlucht tot sabotage.
Wij herhalen ons financieel stelsel is ons
middel voor het verdeelen van de rijkdommen,
die thans zoo overvloedig zouden kunnen zijn.
De wetenschap draagt er de schuld van, dat
deze twee methoden voor het verdeelen der
rijkdommen te .kort schieten, en die weten
schap staat nog in haar kinderschoenen.
Langs twee wegen kan deze tekortsehieting
opgevangen worden. De eene weg is, dat wij
ons leven richten naar de ongeschiktheid van
ons stelsel. De tweede, dat dat stelsel gewij
zigd wordt en gericht op het voldoen aan. onze
behoeften en voortbrengingscapaciteit.
Wij weten, dat de Sabbath den mensch ge
geven werd, en dezelfde regel moet op ons
fiancieel stelsel toegepast worden. Een stelsel,
dat tekort geschoten is in het verdeelen, d.i.
onder de menschen brengen van de rijkdommen
die die menschen wisten voort te brengen, moet
gewijzigd worden.
t
Het merkwaardige Beest.
Het particuliere kapitalisme, zooals 't ge
noemd wordt, heeft zijn dienst gedaan en kan
nu gaan. De cïagen, dat een stad of een dorp
op zichzelf kon bestaan, zijn voorbij. Het hielp
van de wereld één maken, maar het bracht ons
aan den rand van anarchie en chaos, met de be
dreiging van een groote catastrophe op korten
termijn. Want, wanneer de menschen niet kun
nen werken, kunnen zij ook niet koopen. En
waar moeten dan de goederen en producten
blijven? Iemand, die de vijf hij elkaar heeft,
moet zien, dat daar een tragedie uit voort moet
komen. Het doel van onze tegenwoordige
wereld schijnt intusschen nog steeds te zijn, om
hoe ook, desnoods door oorlog, het oude, ver
rotte, onmenschelijke stelsel, dat alléén onder
Particulier Kapitalisme kan bestaan, te hand
haven.
Het is waarschijnlijk, dat de geelerden in
komende eeuwen, wanneer zij over onze eeuw
schrijven, het zullen hebben over de mieren en
de bijen, en dan nog een ander so&rt beest,
genaamd mensch, dat zijn geheele leven liet
beheerschen door rijen en kolommen van cij
fertjes in boeken, die bewaard werden in pa
leizen, genaamd Banken. Dat was de eeuw
van „Bankcocratie". Maai' ook, dat er althans
enkele onder deze beesten waren, die inzagen,
dat dat geld-spel in werkelijkheid een „racket"
was en dat de wereld in den greep van een stel
„.rasketeers" gehouden werd.
Dit soort overwegingen, zal het Prof. Soddy
in de pen gegeven hebben te schrijven: „Men
kan Europa, na 20 eeuwen Christendom nau
welijks beter beschrijven dan met deze aanha
ling uit Ferrero (Greatness en Decline of the
Roman Empire, vol. 1 pag. 223) „De Imperiale
Democratie, die een wereld overheerschte van
de senatoren met historische namen tot aan
den eenvoudigsten landarbeider, van Julius
Ceasar tot aan den kleinsten winkelier in een
achtersrtaatje van Rome, was de speelbal van
een kleine groep woekeraars" (Fredk Soddy
Wealth, Virtual Wealth Debt. Pag. 185).
(Wordt vervolgd).
OVERVEEN.
Op de laatste op 17 Januari gehouden Gar-
neercursus, uitgaande van Haarlemsche Sla-
gersvereeniging, heben de heeren J. en A. J. de
Vries, Zijlweg 8, Overveen voor opgemaakte
schotels versch vlgesch, resp. de eerste en de
tweede prijs behaald. Gezien de groote deel
name, ook van reeds in het vak geroutineer-
den, mag deze prestatie van deze beide jonge
lui als een eerste klasse aangemerkt worden.
AERDENHOUT.
OUDERAVOND OPENBARE LAGERE
SCHOOL AERDENHOUT.
Woensdag 7 Febr. werd een ouderavond ge
houden ln bovengenoemde school welke bezocht
werd door ongeveer 100 belangstellenden. Dit
groote aantal zal zeker wel 't gevolg zijn ge
weest van het punt der agenda „Inleiding door
Dr. Premselaar uit Amsterdam met als onder
werp: Sexueele voorlichting voor kinderen".
Aandachtig werd, hetgeen Dr. Premselaar
omtrent dit onderwerp naar voren bracht, ge
volgd. Een luid applaus bij het eind van zijn
causerie bewees hoezeer deze voordracht in de
smaak der aanwezigen was gevallen.
De thans zittende Oudercommissie werd bij
acclamatie herkozen. Besloten werd tot oprich
ting van een zangclubje, waarvoor men zich
kan opgeven bij het hoofd der school. Tevens
zal getracht worden een handwerkcursus te
vormen waarvoor men zich kan opgeven bij
mevr. Weijntjes, Westerlaan. Er bleken onder
de aanwezigen nog meerdere plannen voor
diverse clubjes te bestaan.
Uit een en ander blijkt dat de Oudercommis
sie met genoegen op deze geslaagde avond
mag terugzien.
Iemand, een stumperd, als hij gewis eens was, schrijft als volgt:
„Ik kan niet nalaten U te danken. De schitterende resultaten, die ik door het
dragen van mijne RadiwoIIdoeken tegen mijn hevige, steeds durende pijnen gehad heb,
nopen mij daartoe. Van mijn jeugd af heb ik aan een slechte sjpijsvertering geleden,
wat naderhand op rijperen leeftijd alle mogelijke ziekten en narigheden, als Rheuma-
tiek, geweldige Hoofdpijnen, Slapeloosheid, krachteloosheid enz. veroorzaakte. Tijden
lang, jaren lang voelde ik van die knagende pijnen op veie plaatsen van mijn lichaam.
Om moedeloos onder te worden. Letterlijk alles heb ik geprobeerd. Letterlijk alles heb
ik geslikt. Handen vol geld gaf ik uit, met als resultaat „een oud man" ondanks mijn
52-jarige leeftijd.
En nu voel ik mij weer als „een vroolijk kind van 18". Feitelijk is de Heer M.
daarvan de oorzaak. Die zei mij: „maar man, je behoeft het toch niet te gelooven en
of je 't nu al begrijpt, wat doet het er toe. Je ziet toch aan mij, welk resultaat zoo'n
doek kan geven".
U weet zeker wel, dat ik eerst een kleinere doek gekocht heb en daarna nog* een
paar andere. Vooral door het dragen der Nr. 28 en 49 ben ik enorm vooruitgegaan.
Nogmaals, Heeren, hartelijk dank voor die, voor vele menschen misschien onbe
grijpelijke, maar voor alle menschen zeker schitterende uitvinding".
Om tot het schrijven van zoo iets te komen en dat voor een man, gij zult het wel
beamen, lezer en lezeres, daartoe moet er toch waarlijk heel wat gebeurd zijn. Onop
houdelijk, eiken dag opnieuw, worden nieuwe ondervindingen medegedeeld, welke ge
bruikers in verschillende landen met de wereldberoemde RadiwoIIdoeken gehad hebben.
Gij hebt misschien al meermalen van Radiwoll gelezen of gehoord en toch gaat ook
gij allicht voort met het slikken van tabletten, enz., enz., waarmede óók gij tenslotte
niet gebaat 2ijt.
Bedenkt, wat het zeggen wil, dat Uwe hersenen een hoogtepunt van kracht kun
nen hereiken, Uwe spieren en klieren weer kunnen verzetten, wat van ze geëischt
wordt, kortom, Uw dagelijksch werk, wat het ook zij, weer een genoegen voor U
wordt, en het leven voor U weer waard wordt geleefd te worden.
Radiwoll is absoluut de meest schitterende ontdekking op het gebied van Radium-
Therapie, zijn daden spreken overal duidelijke taal. Vanaf enkele guldens is Radiwoll
verkrijgbaar.
Talm niet, maar zorg minstens ervan op de hoogte te komen door onderstaande
coupon (in open envelop, waarop 1% cents postzegel geplakt moet worden) tenstond
te zenden aan de RADIWOLL RADIUM MAATSCHAPPIJ N.V., HEERENGRACHT
56, AMSTERDAM.
Coupon: Zendt mij, zonder eenige verplichting mijnerzijds, p.o, gratis Uw geïllustreer
de brochures.
NAAM:
ADRES:
WOONPLAATS:
285
ZONDAG II FEBRUARI.
Ncd. Herv. Kerk, Bloemendaal.
Vm. 10 uur, Ds. G.- H. Wagenaar,
Pred. te Rotterdam.
Jeugddienst ln het Jeugdhuis.
V m. 10 uur, de heer W. F. G. Dankbaar.
Jeugddienst voor Ouderen.
N.m. 7.30 uur, Ds. J. C. van Dijk
Overveen.
V.m. 10 uur, Ds. J. C. van Dijk.
Ned. Hervormde Evangelisatie te Santpoort.
Zondag voorm. 10 uur J. Makkeiie,
van Amsterdam.
nam. 5 uur Ds. M. G. Blauw,
van Schoten.
Religieuze Kring, Aerdenhout.
V.m. 10% uur, Prof. Dr. L. J. van Holk, Leiden.
Ned'. Herv. Gem. Santpoort.
v.m. 10 uur Prof. Dr. G. A. van den Bergh van
Eysinga. "Judas de Verrader", Joh. 13 vs. 30.
Op Donderdag 15 Febr. e.k. om 8 uur zal Prof.
van den Bergh v,an Eysinga zijn© derde of laat
ste lezing over den Bijbel houden in het Kerk
gebouw. Medewerking van het Zangkoor; Fluit
spel van Mej. G. Frankfort. Collecte voor c.»
Afd. Vrijz. Hervormden bij de uitgang.
Geref. Kerk in H. V. Haarlem
Kerkzaal „Blauwe Kruis".
V.m. 10% uur, Ds. B. J. C. Rijnders.
N.m. 5 uur, Ds P. A. E. Sillevis Smidt.
De Vrije Katholieke Kerk,
Popellaan, Kinhedmpark.
V.m. 10.30 uur, Gezongen H. Mis.
Donderdag 15 Februari.
V.m. 7.30 uur, Gesproken H. Mis.
Zaterdag 17 Februari.
V.m. 7.30 uur, Gesproken H. Mis.
&OOft A\r. -p.TlOe AVAN
II.
OVER DE BRONNEN EN HOE ZE ZJN
BENUT.
Dat naar de wijsgeer van den nieuwen tijd
iHegel) zegt, de wil van Minerva des nachts
vliegt betcekent wel allereerst, dat de weten-
schap niet deel neemt aan het dagbedrijf van
verkeer, handel en politiek, maar het kan ook
beteekenen, want de vogel waarmede de godin
der wijsheid wordt afgebeeld zal wel geen „jon
kie" geweest zijn, dat aan den wijzen ouderdom
dingen openbaar worden, die den mensch in zijn
gewone dagleven verborgen Mijven.
Wat zijn de bronnen waaruit geput moet wor
den cm tot het in den nacht van den verleden
tijd verborgene door te dringen?
Ons dunkt de vergelijking van de geschiedenis-
kunde met den wü gaat hier al mank, waarmee
ze gezellig -dadelijk aantoont maar een vergelij
king te zijn de eerste bron der geschiedkunde
is! de tegenwoordig zichtbare toestand, van het
te onderzoeken gebied; de tweede de mondelinge
overlevering van betrouwbare heden, op allerlei
wijzen te toetsen, maai- door niets te vervangen;
de derde: oude kaarten, liefst door beëedigde
landmeter vervaardigd; de vierde: oude gravure's
enz. platen, teekeningen en schilderijen; de
vijfde en ten laatste niet het geringste: al het
geschrevene en gedrukte te beginnen met de cir-
conden, oorspronkelijke stukken en hetgeen ver
der op schrift is gesteld tot het kleinste nieuws
blad berichtje toe. Volgens Mr. R. W. Taóema,
die in 1856 bij Nijhoff en Thieme een „Geschie
denis der Stad Zutfen" uitgaf, behoort de ge
schiedenis van bijzondere landstreken slechte in
de tweede rang te staan, omdat zij slechts deel is
der Volksgeschiedenis. Dat is alles maar betrek
kelijk. De geschiedenis van het. kleinste gebied,
(maakt deel uit van die der geheele menschheid.
j Onze streek. Kennemerland is een cieel der aarde.
!De antwikkelingegeschiedenis der aardkorst geldt
;ook voor het stukje grond tusschen polders en
jzee waar wfj wonen. Is de geschiedenis der
menschheid niet .samengesteld uit de geschiede
nissen van dorpen en steden Onze geschiedenis
is die van het platteland tusschen Leiden en Alk
maar met de stad Haarlem ais Oostergrens ter
halver wege. Het gaat bij ons om 't land, de
tegenstelling van 't kostelijke ataal van 't steed-
sche Velerhand (Huygens), het land dat deze
leuze heeft: „Geleerden spreken veel, maar boe
ren zeggen is meer; de beste sohoolvrouw is de
dadelijke leer." Laat ons dan dadelijk van leer
trekken en zeggen hoe wij de gezegde bronnen
benutten.
1. Langs den weg loopende laten wij onzen
oogen en ooren geen rust, hier staat een Her
mes op een oude Romeinsche wegpaal, daar is
een uit het faosch gehaalde paar grenssteenen
met hun wapens, een Wiare oogenlust. Ziet die
twee oude topgevels in de dorpsstraat aan, ziet
't schalksch „Het Hemeltje" daar op dien gevel
staan. Is niet „Voorduin" een oud-Kennemer-
landsche naam? Daar verderop ziet ge gelijk
aan die van honderd jaar geleden Kruidnoten
achter het raam. Bloem-oord en Patna, Sparren-
heuvel en De Rijp, De Beek en Bloemenheuvel
en vooral 't Anker, dat straks weer op het hek
komt staan, en Wilnis- of Wildernisoord, dat
zooals het hoort, op Willemsoord moest staan, de
Tetterode-weg, die garen- later „vodden" (let wel
nette kleeren) „bleek" van Gehrels, de Nachte
gaal, Kweekduin en Middenduin, de Zeereép,
't Klokje, Kraantjelek, Elswout, de Aterdenhout,
Relle. Koekkoek, Bekslaan en Vogelenzang, ze
klinken in ons oor welluidend als gezang van
merels!
(Weetlust)
„Hoe steekt hier 't given af bii 't verschiet?"
(Waarmond)
„Hier is het dat de rijke Haaxlemiet,
,.En Amstelaar na 't afdoen hunner zaken
„In 't schoonst saizoen bij 't lommer
zich vermaken!"
(Noord Hollandsche Arkadia Ao. 1732).
Dus toch geen boeren in dit dorp? Alleen maar
heeren? Een mengelmoes van beiden. Ieder heer
hier buiten heeft iets bolersch en iedre boer iets
heerigsch over zich.
2. En wij spreken met hen. De 72-jarige visch-
verkooper verhaalt ons vian het Oude Hoog-
Watersohap van Woerden dat zelfs noch in
Spaarndam dacht te gebieaen. De in Bloemen
daal geboren tuinman zegt ons, dat de diepte
van het meertje van Berkhout, van Caprera wel
de 2 Meter niet overstijgt, maar op den bodem
altijd bij het baggeren klei gevonden is, duidend
op ouden grond. Een ander zegt U dat zijn
Grootvaêr zich herinnerde dat men op schaat
sen de duinen door in harde winters van de
Vogelenzang naar Aelbertsberg reed alleen hier
en daar afbindend om „blinkers" te overschrij
den, de heer Gehrels toont U het vernuftig,
sterk en nog goed bruikbaar, bijna ongeschonden
houtwerk zijner bleekerij nog juist zoo in ge
bruik als honderd jaar geleden; de paal aan
welke de waschmanden werden opgeheschen
(outljds tweemaal in het jaar, in Maart en
in October) is weliswaar gebroken, maar de
stampers en de kuipen en de kruiwagens zijn
nog van vorm en stof geheel gelijk de vroegere
en 't steentje d.wm. in den buitenmuur var^
'fc drooghuis duidt gelijk de geschriften ook uit-™'
wezen op de Garenbleek van eene de Waal
Malefijt. Nog noem't men de De Neufvillelaan
Novililaan, spreekt van De Hospesbrug en de
oude poortwachter van Elswoudt weet U een
schat van overleveringen te verhalen, die zich
aanknoopen aan de Kunstwerken, die gij langs
de Elswoudtlaan reeds zaagt, de sluis- bij de
Marcelisvaart, het oude Poortgebouw, de oud
Hollandsche Poorthekken, wederzijds van Duin
vliet, een bij de brug van Sandenhoef, een brug'
bijna nog geheel in den ouden staat.
3. 4, 5. En verderop bij het Klaphek raken wij
niet uitgepraat, noch verder dan en over Boe
kenrode. Men toont ons voorwerpen en oude
kaarten, oirconden en andere geschreven en ge
drukte stukken, reien familienamen gaan aan
ons voorbij, inheemsche en uitheemsche, vlele ook
die nog een beminden klank bezitten.
En in de archieven van de stad en van de
dorpen tooni men zcoigoed ais in de huizen dei-
gezeten en eenvoudige burgers rechtgeaard trotsch
ons het bezit aan kaarten platen, handwerk en
baar was. Alles met. liefde. De echte Kennemer
denkt historisch, vooral als hij een buitenman is
in zijn hart. Want hier in Kennemerland klopte
het hart der grafelijkheid, het buitenhart, wan
neer het Hofhart in den Haag maar rust, aflei
ding door de jacht op herten, hazen en konij
nen, water- en duingfevolgte zocht, of onder
t vinken en weiden handvesten onderteekende
van de sterke Brederode's. Hier maalt ons de
geschiedenis hoe Petronella, wier gemaal Floris II
Aelbertsberg voor haar gesticht had, als zijn
weduwe voogdes van Dirk de zesde, met Paus
Gregorius den Groote in bondgenootschap stond
tegen den Keizer (die eenmaal door haar half
broeder zou worden opgevolgd) die zich op zijn
beurt bondgenoot verklaard had, van den naai
den zin van Holland's graven al te machtig
wondenden Bisschop van Utrecht. Hier zal deze
Petronella, Gregorius' Pauselijk© boodschap heb
ben bereikt, waarin hij als een lofwaardige daad,
als Christenen, die door hun Heiland van de
geestelijke slavernij waren verlost, op hun beurt
natuurgenooten, die niet door den Schepper maar
door het jus gentiaan (het recht der volken), in
den slavenstand gebracht waren, van hunne
banden bevrijddenHier wias het, dat reeds in
506 n. Chr. van de synode van Agde de bood
schap gehoord was, ,Jdat lijfeigenen niet door
hunne heeren naar welgevallen gedood mogen
worden, maar door den wettigen rechter moeten
worden gevonnist". Ook hier was het, dat haar
stof vond in krachtige mannen en aangebeden
vrouwen een ridderschap, die „Het vermijden van
onrechte oorlegen, de verdediging der vteronge-
lijkten, en een onberispelijk leven voor God en
de menschen ten levensdoel van hai'e leden
stelde". Hier was het. dat ridders ontrouw wer
den aan hunne leuze, maar niettemin bleef ook
hier deze goede invloed van het Christendom
zich ontwikkelen. Hier was het ook. dat uit wel
vaart weelde, uit weelde ongebondenheid en
daaruit (gelijk in onzen tijd) twisten en partij
schappen opschoten. Hier was het, dat in de 12e
en 13b eeuw schrikkelijke watervloeden het land
teisterden en burgers en vrijen, edelen en gees
telijken aanspoorden, waterschappen te stichten
(vian de zorg waaromtrent men bij ons te lande
voor het eerst heeft gehoord omtrent de 8e eeuw)
ondeelbaren ook ten dienste van het belang van
allen bestemden staat, den samenlevingsvorm ons
nu nog eigen. Hier js ook geweest, dat de 'Hoek-
schen (Jaoofaa van Beieren, zoogoed als de Bre
derode's) de Cabeljauwschen (Haarlem, ook Wil
lem de Vijfde later ook Philips van Bourgondië)
de eenzijdige oppermacht betwistten over het
land, dat eerst na het begin der 19e eeuw van
oorlogsgeweld op zijn bodem niet meer zou lij
den. In Juli 1572 hebben de Spanjaarden alle
dorpen „van Aelbertsbterch tot Sparenwoude" toe
verbrand. In December van dat jaar legeren
Spaanschgezinde benden zich bij het latere Els
wout. Omstreeks 1573 laat Don Frederick het huis
ter Kleef in de lucht vliegen. Het Kasteel te
Brederode was reeds vroeger, in 1573, verbrand.
In Januari 1795 trekken Fransche troepen Haar
lem binnen. De burgers buiten het regtsgebied
van Haarlem hebben in 1798 veel overlast van uit
den band- geschoten Fransche troepen. In 1799
landen Russen en Engelschen in Noord-Holland,
er wordt gevochten tot bij Santpoort. In dat
zelfde jaar lichten Bataafsche huzaren o.a. in
woners van Bloemendaal op en voeren ze wieg.
De Russen kampeeren in de duinen in de buurt.
In het archief van Haarlem is een glasplaatje
van een teekening daarvan. De Fransche Gene
raal Dumonceau is in 1803 bij Kraantjelek ge
kampeerd en spoedt zich te onzer verdeging naar
de kust bij Zanvoort, als de Engelschen deze
plaats van uit zee beschieten. Oef. Hun laatste
kanonschot luidt een tijd van langdurigen vrede
in den zin van afwezigheid van krijg in. Zoo
blijkt ons al keuvelende, dat de verschillende
bronnen als het ware dooreen worden benut.
Wat betreft de kaarten en gedrukte stukken
willen wij hier eene opsomming geven van die
wij tegenkwamen en hebben geraadpleegd of nog
zullen raadplegen. De opsomming kan intusschen
alvast anderen ten dienste zijn. Ze zijn niet of
behooren bij uitzondering tot de bronnen dooi
den heer W. P J. Overmeer aangehaald in zijne
kronieken in dl3 jaargangen 3 en 4 van het
Bloemendaalsch Jaarboekje: Help U zelf.
Eerst dan de kaarten.
(Wordt vervolgd.)
drukwerk uit tijden dat kieken niet eens denk-daarmee den grondslag leggende voor den eene-
