TOONEEL.
KUNST.
In- en doorvoer Polen.
Zonnige September.
Mac Robertson Race
LondenMelbourne.
TOONEEL IN AMSTERDAM.
8 Mei 1934 was een. gulden dag in de an
nalen van het Nederlandsche tooneelleven.
Het was de viering van het veertigjarig be-
Btaan van den Stadsschouwburg in dezen
vorm. De datum klopt niet. Doet er niet toe.
Goed denkbeeld om eene tentoonstelling te
organiseeren, waar allerlei herinneringen: af
fiches, programma's, tooneelcostuums enz.
van eene vorige en deze generatie te be-
zcihtigen waren. Goed denkbeeld ook om een
speciaal coupe te organiseeren, waarin al
lerlei acteurs en actrices fragmenten uit
stukken brachten van eene vroegere of latere
periode. Die liep van 1894 tot en met 1932.
Eerst de stem van Bouwmeester op de gra-
mophoonplaat. Natuurlijk uit de „Koopman
van Venetië", waarin hij, zooals men weet
Shylock was, wel z(jn allerbeste lijfroJ.
Hij heeft dezen mensch veralgemeend tot niet
'n duivel, maar den Duivel of het Beest
('n dier is geen duivel, het beest is dui-
velsch).
Louis de Vries speelde den Pagodemonoloog
uit „Narciss" van A. G. Brachvogel. „Nar-
ciss" is een dom stuk met veel slechte phi-
losophie en met nog meer bombast, maar het
geeft een groot acteur goede speelkansen.
Juist hij kan je zóó voortooveren dat je die
nonsens voor echte wijsheid gaat houden voor
een korte wijle. Eigenlijk is dat begoocheling,
maar is dat dan niet de taak van den acteur,
den schoonheidsschepper van den schijn?
Louis de Vries is zulk een groot acteur en
Narciss is één zijner vele glansrollen. Vieux
joue toch wel en daarom juist in het raam
van dit programma gekozen.
Eduard Verkade gaf het fragment: „Te zijn
of niet te zijn" uit Hamlet, waarmee hij 'n
groot 25 jaar debuteerde als leider van De
Haghespelers. Deze Hamlet is wel zijn lieve
lingsstuk, en op deze figuur heeft hij aldoor
gewerkt, zoodat hij voortdurend beter er in
werd en thans de grootste technische en in
nerlijke volmaaktheid heeft bereikt.
„De Kruissprook" van Multatuli hoorden
wij op de gramophoonplaat, die de stem van
dr. Willem Royaards weergaf. Deze plaat
was niet mooi. De voordracht indertijd van
dr. Royaards was dit wèl en met weemoed
herdachten wij den grooten speler en regis
seur. Met Royaards is een brok tooneelge-
schiedenis te loor gegaan. Uit zijn tijd was de
toenmalige Vondelherinnering, waarvan wij
nu een weerklank kregen met mevrouw
Royaards en Badeloch terwijl Paul Huf de
Rei der Edelinghen zei.
Uit dien tijd was ook het stuk „d'e Vijf
Frahkforters", waarin weer optraden gelijk
vroeger Anna Sr-.blairolles, John Gö-bau en
de stokoude mevrouw van BeemKapper.
Natuurlijk alles in een fragment.
Jan Musch speelde prachtig als de markies
de Marcarille, een stukje uit Molières „Be
lachelijke hoofsche juffers". Hij deed dit zoo
geestig, zoo puntig, dat deze creatie wel het
hoogtepunt van het spectacle mag worden ge
noemd.
Volgde iets meer moderns: Cees Laseur en
Vera Bondam in „Als ik wildevan Paul
Geraldy. Dat was uit het tijdperk, waarin ook
mevrouw RanucciBeekman den scepter
zwaaide bij Het Vereenigd Tooneel en onder
wier regie Cees Laseur en Vera Bondam zoo
dikwijls de twee gelieven speelden.
Albert van Dalsum wij naderen nu de
jongste generatie als de oude waarzegster,
die zich als 'n groot acteur ontpopte (zoowei
v. Dalsum zelf als de waarzegster) in „De
comedie van het geluk", welke ook ons nog
versch in het geheugen ligt.
En ten slotte Louis Saalborn en Magda Janssens
in Shakespaere's „Getemde Feeks", zij als
feeks en hij als temmer. De vonken spatten
er af.
Vóór de pauze een prachtige opvoering van
Gogel's „Revisor" onder regie van van Dal
sum dus van de Amsterdamsche Tooneel-
vereeniging. Kleurig, fleurig en vief werd
deze satire gespeeld in luchtigen stijl, eene
satire, waarin alle menschelijke zwakheid,
baatzuchtigheid, intrige-lust en andere zonden
worden bespot, ja, maar met een melancho-
heken lach. Daar zag je den verwaten burge
meester van Tourniaire, in zeer genuanceer
de mate en ook andere hoogwaardigheids-
bekleeders in 'n klein stadje, omkoopbaar,
maar kruipend voor hoogere machten, voor
den revisor bovenal en zóó dom waren deze
lieden dat zij een berooiden jonker, die toe
vallig in het hotel afstapte, waar de revisor
zijn intrek zou nemen voor dezen hielden,
hem hulde betoonden, hem geld in de hand
stopten, terwijl hü zich kwansuis verloofde
met de burgemeestersdochter, na ook zijn
vrouw het hof te hebben gemaakt. Toen nam
hjj de beenen- De burgemeester was als 'n
pauw, maar allen schrokken hevig toen er
werd aangekondigd dat de ware revisor was
gearriveerd.
Wij stippen nog hot zeer gunstig spel aan
van Mien Duymaer van Twist als de kwette
rende vrouw van den burgemeester, den kos
telijk slappen jonker van Paul Storm en den
lézonaer goeden rentenier van Frits van Dijk.
een onzer grootste jongere acteurs. Waar
mee ik de anderen niet te kort wil doen,
want allen waren goed in deze satire.
i
SCHOOP-BALLEX.
Sensationeele successen in Scandinavië.
Voor de Amerikaansche reis een tournee
door Nederland.
Het Trudi Schoop-Ballet, dat in Mei en
Juni j.l. ook in ons land opzien baarde en bij
welks optreden einde Augustus het 3500 plaat
sen tellende Theater des Westens te Berlijn
avond aan avond uitverkocht was, heeft ook
te Scandinavië stormenderhand het pubiek ver
overd. In Kopenhagen en Stockholm waren
de theaters al dagen tevoren uitverkocht en de
tournée moest worden verlengd, zoodat het
Schoop-Ballet niet, zooals oorspronkelijk was
vastgesteld, in de tweede helft van Septem
ber reeds naar ons land kan komen.
Onder auspiciën van impressario Ernst
Krauss zal het Schoop-Ballet nu vanaf 1 Oc
tober een groote tournée door Nederland ma
ken en o.a. voorstellingen ge'ven te Amster
dam (Stadsschouwburg), Den Haag (Koninkl.
Schouwburg), Rotterdam (Groote Schouw-
bur), Utrecht (Stadsschouwburg), Haarlem
(Stadsschouwburg), Groningen (Stadsschouw
burg), Arnhem (Stadsschouwburg), Nijmegen
(Concertgebouw „De Vereeniging"), Eind
hoven (Philips' Ontspanningsgebouw), Breda
(Schouwburg Concordia), Amersfoort (Ami-
citia), Hilversum (Schouwburg Casino), Zeist
Schouwburg „Figi"), Zwolle (Schouwburg
„Odeon") Hengelo (Concertgebouw), Apel
doorn (Schouwburg „Tivoli"), Alkmaar
(Schouwburg ,,'t Gulden Vlies").
SCHOOP-BALLET.
Naar impresario, Ernst Krauss ons mede
deelt heeft het Schoop-Ballet op zijn tournée
door Scandinavië een dusdanig groot succes,
als in de Noordelijke landen slechts sporadisch
voorkomt. De theaters zijn dagen tevoren
reeds uitverkocht, terwijl publiek en pers vol
geestdrift zijn over dit buitengewone ensemble
en in het bijzonder over de groote kunst van
Trudi Schoop, over wie b.v. Denemarken'a
grootste dagblad „Politiken" o.a. schrijft:
„Trudi Schoop: een actrice als Bergner;
een danseres als Pawlowa; sex-appeal als
Greta Garbo, geniaal ais Chaplin en komisch
als Grock."
De voorstelling te Haarlem heeft plaats op
12 October a.s. in den Stadsschouwburg.
PRAAGSCH KOOR.
Het wereldvermaarde Praagsche Koor van
Onderwijzers, dat in Amerika, Engeland,
Frankrijk, Duitschland, Italië. Scandinavië,
enz., triomfen behaalde, zal onder auspiciën
van impressario Ernst Krauss volgende maand
een tournée door ons land maken. Tot nu toe
zijn de volgende concerten vastgesteld:
25 October: Den Haag (Gebouw van K. en
W.); 27: Haarlem (Gem, Concertgebouw);
28: Amsterdam (Concertgebouw); 29: Rotter
dam (De Doelen); 30: Nijmegen (Concert
gebouw „De Vereeniging"); 31: Eindhoven
(Philips' Ontspanningsgebouw); 1 November:
Arnhem (Stadsschouwburg)2. Utrecht
(Tivoli).
ELEANOR STEELE EN HALL CLOVIS.
'Het vermaarde ""Amerikaansche"" zang-duo
Eleanor Steele (sopraan)en Hall Clovis
(tenor) zal onder auspiciën van impresario
Ernst Krauss een tournée door ons land maken.
Tot nu toe zijn vastgesteld: Zaterdag 6 Oc
tober: Den Haag, Diligentia; Maandag 8 Oc
tober: Amsterdam, Concertgebouw (kl. zaal).
Het zangerspaar, dat kort geleden op de
Salzburger Festspiele overweldigend succes
had, vooral met de negro-spirituals, door den
beroemden neger-componist H. T. Burleigh,
speciaal voor deze artisten gearrangeerd, heeft
ook Weenen en Budapest stormenderhand ver
overd. „Pest Naplo" (Budapest) schrijft:
„Eleanor Steele, een sopraanzangeres van
aristroeratische verschijning en buitengewone
schoonheid, met edel stemmateriaal en ver
bazende muzikaliteit. Haar partner Hall Clovis
een jonge tenor, staat in zangcultuur op gelijke
hoogte."
MUNSTERSCHE OPERA NAAR AMSTERDAM.
De Stedelijke Opera te Munster in Westfalen,
die dezer dagen het nieuwe seizoen heeft ge
opend met een buitengewoon succesvolle opvoe
ring van Hans Pfitzner's „Der arme Heinrich",
onder persoonlijke instudeering en leiding van
den meester, zal oiider auspiciën van impres
sario Ernst Krauss op Woensdag 26 en Donder
dag 27 September a.s. in den Stadsschouwburg te
Amsterdam Zeller's beroemde operette „Der
Vogelhandler" ter opvoering brengen.
Deze meester-operette zal in geheel nieuwe in
studeering en in geheel nieuwe decors naar ont
werpen van Erich Kempgens worden opgevoerd
door het voKedig ensemble der Stedelijke Opera
te Minister, met eigen orkest (65 musici) en
eigen koor; in het geheel c.a. 120 medewerken
den.
In de laatste jaren hebben de opera-treinen
vele duizenden Nederlanders naar Munster ge
bracht de eerste voorstelling van Pfizzner's
bracht de eerste voorstelling van Pfitzner's
aantal Twentenaren bijgewoond, waaronder o.a.
de burgemeester van Enschede, verscheidene fa
brikanten, enz. en met deze voorstellingen wil
de Stedelijke Opera te Munster een tegenbezoek
aan ons land brengen om hiermede haar dank
baarheid te betuigen voor de groote belangstel
ling, die vooral de bewoners van het Oosten des
lands aan de muziek-dramatische kunst dezer
Nederduitse stad heeft bewezen.
Dat er voor dit bezoek geen zware opera werd
gekozen, maai- het vroolijke werk van Zeiler,
met zijn schat van onsterfelijke melodieën, zal
vooral in het begin van het nieuwe seizoen op
prijs worden gesteld.
LANDDAG ALG. NED. VROUWEN
VREDEBOND.
Zondag 23 Sept. j.l. werd in „Dreefzicht" bij
den Hout te Haarlem een Landdag gehouden van
het gewest Noord-Holland van den Alg. Ned.
Vrouwen Vredebond.
Reeds het entree, onder de witte vlag „Vrede"
welke aan den zonovergoten, belommerden ingang
was opgehangen, schiep een sfeer welke den deel
neemsters en haar meegekomen echtgenooten dien
dag is bijgebleven.
Om 1115 uur opende Mej. H. dé Kruijff, pre
sidente van de organiseerende afdeeling Haarlem,
den Landdag met een korte toespraak, waarin zij
de deelneemsters opwekte hard te werken voor
den Vrede, temeer nu de onthullingen van de
Amerikaansche Senaats-commissie scherp in het
licht stellen waarvoor er oorlog gevoerd wordt nl.
om de Wapenindustrie haar volle 100% winst te
doen opstrijken.
De hoop uitsprekende dat de deelneemsters
rijker zullen heengaan dan zij gekomen waren
besloot zij met een gedicht van het Haarlemsche
Lid Mej. van Swaanswijk getiteld: „Aan de Vrou
wen van Nederland".
Onder begeleiding van Mevrouw E. L. C. Kooi-
man-Dankmeijer werd hierna het Bondslied ge
zongen.
Als Hoofdbestuurslid en als Voorzitster van het
voorloopig comité „afsohaffing van de Part. Wa
penindustrie" riep Mevr. M. v. d- Colk-Schmidt
den aanwezigen een hartelijk welkom toe. Zij
lichtte toe, dat wil b.g. comité iets kunnen be
reiken er hard gewerkt moet worden. Ook zullen
er financieble offers voor gebracht moeten wor
den. Zij wekte de deelneemsters op te zorgen voor
maandelijksche bijdragen. Dat het noodig is dat
deze actie wordt gevoerd en waarvoor Ds. Padt
als spreker werd uitgenoodigd, blijkt wel uit de
conclusies van de Amerikaansche Senaats com
missie die door gewone, allerminst opruiende dag
bladen worden gepubliceerd.
„Verwerft U de noodige kennis omtrent dit alles
en leest de brochures: Prof. Dr. van Riel „Waarom
wordt de Particuliere Wapenindustrie niet afge
schaft?"
A. Den Doolaard: „Hooge Hoeden en Pantser-
platen" en het Rapport Joekes, welke waardevolle
gegevens bevatten en verkrijgbaar zijn bij de Nat.
Vredes-Actie Ammerstol".
Wij moeten bedenken dat het doel van de actie
„Afseh. Part. Wapenindustrie" is, dat tenslotte
onder den invloed van den volkswil, de wetgever
gedwongen moet worden de P.W. te verbieden en
te verhinderen. Hierop volgde een luid applaus.
Mevrouw Van der Veen-wllson uit Alkmaar
droeg vervolgens op zeer gevoelvolle wijze voor een
fragment uit het boek van Helen Zenna Smith
„Gij Vrouwen". Deze voordrachtkunstenares
boeide van het begin tot het einde en haar voor
dracht maakte een diepen indruk op het gehoor.
Na de pauze en een flinke wandeling door den
Hout sprak Mevr. P. Smit-Schuckink Kool uit Am
sterdam over: Wij vrouwen allen samen tegen
den oorlog en voor dc% vrede".
„Wij allen samen, daar gaat het om", vangt
spreekster aan. Daarom wil zij iets vertellen van
het congres tegen oorlog en fascisme, dat in
Augustus te Parijs werd gehouden en door spreek
ster werd bijgewoond. Daar reikten de vrouwen
van tientallen naties elkaar de hand en stapten
over allerlei verschillen heen. Zóó moet het gaan".
Zij deelde mede door het Congres te Parijs be
noemd te zijn om met twee andere HoHandsche
vrouwen hier de actie tegen oorlog en fascisme
voort te zetten- Hoewel er veel communisten op
het congres waren was het congres niet commu
nistisch. „Ik vecht voor den vrede", aldus spreek
ster, „zóó, dat de Rede, de Orde, het Verstand en
de Goedheid zullen overwinnen. Kan is op dit
punt het communisten samengaan, dan doe ik dat,
maar als de communisten met geweld zouden wil
len beginnen, zien zij in mij een uitgesproken
tegenstandster". De mannen hebben met hun schei
dingen en verschillen van de wereld een chaos
weten te maken. Laten wij wouwen een voorbeeld
geven, niet zien naar wat ons in politiek of gods
dienstig opzicht van elkaar scheidt, maar hand
in hand gaan staan om de oorlogsellende tegen te
houden. Niemand mag loslaten, want als één
schakel in den keten ontbreekt, dan kan de tegen
stander door dat gat heenkomen.
Zij deelde vervolgens miedé, dat de resoluties
van het congres nog niet officieel bekend ge
maakt zijn, maar de officieuze tekst kenmerkt
een algemeen pacifistische strekking. Applaus
volgde.
Mevr. v. d. Veen Wilson droeg daarna een toe
passelijk gedicht voor. Vervolgens declameerde zij
„Het Vertrek" uit Menschen in den oorlog van
Andreas Latzko. Onder ademlooze stilte werd deze
diep ontroerende voordracht aangehoord. Mevr.
v. d. Veen-Wilson wist het typen van den geest-
kranken luitenant, die zulke felle waarheden aan
het adres van de wouwen uitkreet, zóó goed weer
te geven, dat de verwijten tot in het diepst van
de harten der aanwezigen doordrongen.
Mej. de Kruijff, die zichtbaar aangedaan Me-
wouw van den Veen-Wiison bloemen aanbood
zeide, dat de aanwezigen wel het meest getroffen
waren door de woerden: De vrouwen hebben de
mannen naar het front laten gaan". Zij vertolkte
daarmete zeker de gevoelens van het zeer ernstig
gehoor.
Na de thee kreeg Ds. N. Padt uit Zutfen het
woord.
„Wie evenals ik", zegt hij, „van tijd tot tijd ver
zot is op het lezen van detectieve-romans, uit be
hoefte zijn geest eens te doen ronddolen in de ro
mantiek en voor een oogenblik de koude werke
lijkheid te ontvlieden, doet goed eens de roman
te lezen van Zaharof, den mysterieuzen Europeër.
Deze roman is er evenwel leen van romantische
werkelijkheid. Deze man liet regeeringen doen
wat hij wilde. Hij verkocht in 1880 de eerste
duikboot aan Griekenland om er direct daarna 2
te verkoopen aan Turkije om zich tegen Grieken
land te kunnen verdedigen, om er daarna weer
enkelen te verkoopen aan Rusland om zich te
verdedigen tegen de eerst genoemde landen enz.
enz.
Met allerlei feitenmateriaal leidde Ds. Padt de
aanwezigen in. in een wereld van schande, die
onze cultuur bedreigt en tot afschuwelijke mis
daden in staat is. Ministers van Defensie of oor
log bekleedden vaak belangrijke posities in de
part, wapeninfl- en omgekeerd. Dit gaf tot allerlei
bedenkelijke consequenties aanleiding. Corruptie
werd op ongelooflijke wijze in de hand gewerkt.
Tengevolge van de uitgekeerde geweldige steek
penningen werd de prijs van het oorlogsmateriaal
zeter hoog opgedreven, hetgeen tenslotte door de
belastingbetalers moest worden opgebracht.
De part, wapenind. kent geen nationalisme of
gerechtigheid. Zij kent alleen maar zaken. „Zaken
zijn zaken" zegt Paul Koster, de Nederlander, die
het aannemen van steekpenningen bij wapenieve-
ranties heel normaal vindt! Iedere atie heeft met
de practijken van de part. wapenindustrie rekening
te houden. Het is een internationaal verschijnsel.
Wat doen nu de vrouwen
„Hlet allerergste is, dat aan den dood van Uw
man, Uw Vader, Uw Zoon .geld! wordt verdiend".
De vrouw zegt niet „zaken zijn zaken". Zelden
stelt de vrouw een zaak boven man en kinderen.
Ik appelleer op het moederschap van alle ge
huwde en ongehuwde, van alle kinderen-hebbende
en kinderlooze vrouwen. Geen wezen kan hart
grondiger positie innemen tegen de part. wapen
industrie, dan de Vrouw. De vrouw kan niet aan
vaarden dat dividenden worden gekweekt uit den
dood. Iedere doode van 1914/18 beteekende
f 30.000 winst voor de wapenindustrie. En deze
dingen worden ons niet getracteerd door gesigna
leerde misdadigers, maar door lieden van aanzien,
die gegalonneerd rondloopen en waarvoor de
massa bewondering heeft. Dat is verschrikkelijk.
Goddank komt nu de ontmaskering.
Wij hebben den strijd tegen de particuliere wa
penindustrie te aanvaarden ongeacht de vraag
wat we bereiken zullen. Het is de schande van de
vrouwen, dat zij de mannen naar den oorlog heb-
hen laten gaan. Mannen snakken naar de daad
van de vrouwen. In dezen moet de vrouw, vrouw
zijn. Verzet U tegen de internationale misdaad
van geld verdienen aan den dood". Applaus.
Na deze aandachtig beluisterde rede werd be
sloten den volgenden brief naar de Amerikaansche
Senaatscommissie te zenden: (ad. Voorzitter)
„Een groot aantal vrouwen, leden van den Alg.
Ned. Vrouwen Vredebond, bijeen op een geweste
lijken landdag, betuigen U en Uwe medeleden hun
welgemeende erkentelijkheid voor het werk der
enquete-commissie waardoor de praktijken der
particuliere wapenindustrie over de geheele we
reld bekend worden gemaakt, vertrouwen dat Uw
arbeid een krachtigen stoot zal geven om tot
maatregelen te. komen waardoor aan deze af
schuwelijke praktijken een einde zal worden ge
maakt en verzekeren U, dat zij naar beste krach
ten zullen medewerken om tot dit doel te komen".
Tot besluit werd nog een Bondslied gezongen
en sloot om 5 uur de presidente deze prachtig
geslaagden en rijken Landdag met de woorden:
„De daad is nu aan de Vrouw".
De Vredesorganisaties worden opgewekt het
voorbeeld van Haarlem te volgen en eveneens
bewijzen van instemming naar de Am. Sen.
Comm. te zenden. Wij roepen in dezen gaarne de
medewerking van de Vredesperiodieken in.
AFSCHAFFING PARTICULIERE WAPEN
INDUSTRIE.
Donderdagavond 27 September 1934 itl te
Haarlem een bijeenkomst gehouden van de ver
tegenwoordigers van de Vredesorganisaties in
Nederland, teneinde een comité samen te stel
len. hetwelk tot taak heeft een groote actie te
voeren voor de afschaffing van do particuliere
wapenindustrie.
Op de vergadering waren ook verschillende
schriftelijke bewijzen van instemming aan
wezig.
Het resultaat van de gehouden besprekingen
is, dat de bovengenoemde actie thans definitief
zal worden doorgezet.
Reeds was op 19 Juli 1934 een voorbereidende
vergadering belegd, waar een algemeen plan
van actie werd ontvouwd en een voorloopig
dagelijksch bestuur benoemd. Het Comité
heeft, door de na 19 Juli gepubliceerde onthul
lingen van de Amerikaansche Senaatscom-
commissie, den wind wel in de zeilen.
De actie A.P.W.I. zal als een „vak" worden
beoefend en met medewerking van deskundi
gen door een Bureau worden gevoerd. Dit Bu
reau is gevestigd te Haarlem, Langendijk-
straat 13. Als secretaris en bureau-leider is
benoemd de Heer W. A. van Sonsbeek. Als
voorzitster werd gekozen Mevr. M. v. di. Colk-
Schmidt en als Penningmeester de Heer Mor-
iang, alien wonende te Haarlem.
Het doel van de actie is: door groote publici
teit en door het verspreiden van gedocumen
teerde gegevens omtrent de praktijken van de
part. wapenind., tenslotte, onder den invloed
van den volkswil, te komen tot Regeerings-
maatregelen, waardoor de part. wapenfabri-
eage wordt verboden en verhinderd. Gestreefd
zal worc'eu naar internationaal contact. waar
door deze actie stelselmatig over de geheele
wereld zal worden gevoerd.
Daarmede alleen zal het uiteindelijk doel van
de Vredesorganisaties natuurlijk nog niet zijn
bereikt, doch men wil thans samengaan om al
thans te verhinderen dat particuliere groepen
met gewetenlcoze praktijken ongehoorde win
sten maken door de fabricage van oorlogs
materiaal. Het is immers bekend, dat deze
groepen voor hun financieele belangen de vol
keren tegen elkaar opzetten, onrust en wan
trouwen zaaien, totdat als resultaat de onver
mijdelijke catestrophe komt en millioenen met
hun levensbloed de bedrijfsresultaten zullen
moeten betalen.
Hiertegen wordt thans krachtig stelling ge
nomen. Als basis voor deze actie is vastgesteld,
dat zij geheel zal worden gevoerd langs geweld-
Ioozen weg en zonder politieke bijoogmerken.
Op deze basis zal het een ieder, die zich tegen
de particuliere wapenfabricage verzetten wil,
mogelijk zijn de actie te steunen. Niet alleen
omdat de part. wapenindustrie een funesten in
vloed heeft op het wereldgebeuren en reeds in
vredestijd haar bloedgeld verdient aan allerlei
afschuwelijke methoden en corrupte handelingen,
maar ook omdat het meer dan immoreel is, dat
deze industrie abnormaal veel geld verdient aan
den dood van de millioenen die bij een oorlog
hun door gas verpeste longen uitspuwen of
met heesche pijnen op de slagvelden crepeeren.
Dat is wel het meest weerzinwekkende van de
particuliere wapenindustrie en niet krachtig ge
noeg kan daartegen worden stelling genomen..
Het Comité A.P.W.I. doet daarom een beroep
op het Nederlandsche Volk een groote campagne
tegen de bovenbeschreven misbruiken mogelijk
te maken.
Het Bureau A.P.W.I., dat onder leiding van
het Dag. Bestuur spoedig enkele gesalarieerde
krachten aan het werk zal moeten zetten om
haai" actie volgens de plannen te kunnen voeren,
vraagt financieelen steun aan het Nederlandsche
Volk.
Millioenen geeft de particuliere wapenindustie
jaarlijks uit om de ontwapeningsplannen te doen
mislukken, het Comité A.P.W.I. vraagt van de
Nederlandsche Burgers slechts een kleine, maar
vaste, maandelijksche of wekelijksche bijdrage
om te pogen den oorlog te verhinderen.
De afschaffing van de particuliere wapenin
dustrie is de eerste schrede op den positieven
weg die leidt naar den Wereldvrede.
Het is thans aan het Nederlandsche Volk om
te toonen, dat het bereid is dezen weg te gaan.
Men storte ten spoedigste een bijdrage op
postrekening 191713 ten name van W. A. van
Sonsbeek, Haarlem, onder motto A.P.W.I. en
met vermelding of het een wekelijksche of
maandelijksche bijdrage is. Ook steunbonnen
zullen worden uitgegeven.
Geeft zooveel ge kunt, het doel is een offer
waard en eerst dan kan het Comité aan het
werk gaan.
Voor het Dagelijksche Bestuur
van het Comité A.P.W.I.
W. A, VAN SONSBEEK, Secretaris.
i
Op 28 Augustus j.l, zijn nieuwe bepalingen
ingesteld met betrekking tot de regeling voor
den in- en doorvoer van bepaalde artikelen in
Polen.
Belanghebbenden kunnen van een en ander
nader kennis nemen op het secretariaat van de
Kamer van Koophandel en Fabrieken voor
Haarlem en Omstreken, Nassauplein 6, Haar
lem.
Op Zondag den 2den werd een zonnetijdperk
ingezet, dat op heden den 15den culmineert in
een schittering die goudglanzen werpt over 't
wijde land, met een fluweelen dagtemperatuur
om een luchtbad te nemen, en een zachten,
denkeren avond, waarvan het duister geschil
derd wordt door den gestreepten maancirkel
van eerste kwartier. En in 't late thee-uurtje
blijven de ramen open bij de schemerlamp.
Weldra zullen we echter een lichtuurtje moe
ten missen, als de zomertijd ten einde spoedt.
Dan zullen we met een sprong in de korte
dagen komen, of we ons dan als wijsmaken,
dat October nog menig zomfetje kan geven, en
de „Kranenzomer" in elk geval drie dagen
duurt, 't helpt niet, de herfst rukt aan om in
korten tijd een eind aan alle heerlijkheid, zelfs
die der herfst tinten te maken. Onze trekkers
die van zon houden en daarvan nog ruim
schoots kunnen genieten, worden toch door
eén zonderlinge onrust aangegrepen. Velen
hunner hebben zich vereenigd in grootere en
kleinere groepen, die meer of minder los sa
menhangen. Daar heb je de spreeuwen, die int
dichte troepen, die weldra wolken zullen wor
den, heen en weer zwerven, en gezamenlijk
als op commando van een generalissimus zwen
ken, draaien, stijgen, dalen, wegschieten en
neerstrijken. Op daken en lichtdraden rijen
zich de zwaluwen voor de afreis, 't Zijn die
met het roode borstje, „de witgatjes" zijn den
kelijk al weg.
De akkerleeuweriken trekken laagvliegend
van akker tot akker. Bonte kegelsnaveltjes
vallen bij troepjes neer op de zaadhoofdjes van
distel en havikskruid. De vier geelgroene zan
gertjes, sportvogel, fitis, fluiter en tjiftjaf) en
het bruingrijze kwartet (tuinfluiter, grasmusch,
zwartkopje en braamsluiper) der bosschen, tui
nen en plantsoenen zijn heengegaan. Ondanks
de zon is het stil daar buiten. De koekoeksroep
is ook verstomd, ofschoon er nog enkele koe
koeken toeven. Voor een week hoorde ik er een
nog heel dicht bij, waarop fitisjes meenden te
keer te moeten gaan. Waarom toch? Zouden
ze, evenals 't landvolk nog hier en daar, hem
in, den herfst voor een „kwaaien vogel", een
sperwer houden, wegens zijn loodgrauwe kleur,
gesperwerde borst, een geel oog met boozen
blik?
De jonge koekoeken zijn al een paar weken
geleden op reis gegaan en wel op eigen ge
legenheid, zonder gids, langs de kust naar het
zuiden. En hoewel ze nooit van zuid hebben
gehoord, kunnen ze verwonderlijk genoeg den
weg vinden naar hun winterverblijf. Dat heb
ben ze trouwens gemeen met vele andere trek
kers. Denk eens aan de jonge nachtegalen, die
geboren zijn in een stukje donker struweel en
daar den heelen zomer hebben doorgebracht,
zonder dat zij de vliegkunst in eenigszins rui
meren in hebben kunnen beoefenen, 't Is eigen
lijk niet anders geweest dan wippen op en van
den lagen tak. Welnu, als de nacht der afreis
is gekomen, verheffen zij zich zonder gids
voor de eerste maal van hun leven in de lucht,
boven hun boschje, tot in de laaghangende
wolk of nevelstreep en gaan getroost het on
bekende tegemoet. Ook sommige vissche»
geven verrassende staaltjes van plaatszin. De
haring komt uit groote diepte in den oceaan,
naar boven om onze Waddenzee met miljoenen
stuks te vullen. Vrouwelijke palingen verlaten
in dauwnaehten bij duizenden de slooten en
plassen van ons land door de natte weiden,
om een beek of rivier te vinden en hierin
stroomafwaarts naar zee te gaan. Daar ont
moeten zij in de diepte de mannelijke alen en
vieren bruiloft met deze. En nooit keeren zij
weer terug naar de zoete wateren, waar ze
liaar jeugd hebben doorgebracht, 't Was dus
om bruiloft te vieren, dat ze trokken! Maar
waarom stelden ze dit feest thuis niet in?
Niet omdat het aan dames zou ontbreken op
de bruiloft, maar wel aan heeren. Want in
ons land woont geen enkele mannelijke paling.
De groene gaasvleugelige waterjuffers, dl"
nu bij duizenden over de westelijkste duinenrij
naar 't Zuiden trekken, vliegen nog geen mans
hoogte boven het helmgras; rustig gaan zij
achter elkaar, schijnbaar doelbewust. Waar
heen? We weten het niet. De herfsttrek gaat
langzaam maar onverbiddelijk in zijn werk.
Toch draalt menig, dier dagen lang voor het
besluit. Sommige vogels vliegen zelfs bij gun
stig weer heele einden terug. Want afstanden
bestaan eigenlijk voor die vliegeniers niet.
KERST ZWAKT.
Post per Douglas naar Australië.
Envelopppen en inlichtingen bij de K. L. M.
verkrijgbaar,
I
De K.L.M. wil het den verzenders van brie
ven naar Nederlandsch-Indië en Australië ge
makkelijk maken. Bij alle K.L.M.-kantoren is
gratis een drukwerkje met bijzonderheden om
trent de postverzending per Douglasvliegtuig
verkrijgbaar, benevens speciaal voor deze
vlucht vervaardigde enveloppen, aan wier uiter
lijk bijzondere zorg besteed is.
Links boven bevindt zich het K.L.M.-embleem
met de vermelding „Per Luchtpost", in Neder-
landsch, Fransch en Engelsch. Links onderaan
is een teekening van de Douglas en bevinden
zich over de geheele breedte der enveloppe de
woorden: LondonMelbourne Air Race 1934.
In den rechterbovenhoek staat astngeduid, op
welke wijze de frankeering moet geschieden.
In deze envelopge bevindt zich een tweede,
welke voorzien móet worden van het adres,
waaraan de origineele omslag teruggezonden
moet worden. Voor hen die geen relaties in
Australië of Indië hebben, zijn gegomde strook
jes gedrukt, voorzien van het adres van den
vertegenwoordiger der K.L.M. in Sydney en
strookjes met het adres van het Hoofd van den
dienst der P. T. T. te Bandoeng. Deze behoe
ven slechts in het daarvoor bestemde vak op
de enveloppe te worden geplakt. De strookjes
voor Australië zijn reeds in de enveloppe in
gesloten, terwijl die voor Indië afzonderlijk
verkrijgbaar zijn.
Alle brieven moeten vóór of uiterlijk op dèn
17den October gepost zijn. Zrj, die terugzen
ding wenschen, moeten een antwoordcoupon
insluiten.
