Coöperaiieue Dfner-Uereen.
Feuilleton.
TRANSVAAL.
BONTENBALS
BIBLIOTHEKEN
nieuwe
oprechte liefde, deceptie, niet gelooven In
Suzanne, weer wel gelooven, wederom
niet gelooven en ten slotte na de vuurpijl,
waarbij Olivier haar ontmaskert bij Ral-
mond. Schijn-duel, waarbij Raimond ge
dood zou zijn en Suzanne valt Olivier in
de armen. Hij versmaadt haar, trouwt 't
lieve, kuische meisje, dat hij bemint. Rai"
mond, die niet dood is, blijft beteuterd
achter.
Dat dit alles tot sterk spel kan leiden,
spreekt van zelf en het zal dus niet toe
vallig zijn, dat Mien van Kerckhoven
Kling de rol van Suzanne voor haar vijf-
en-twintig jarig tooneeljubileum heeft
gekozen. Wie zich niet mevrouw Mann
Bouwmeester als Suzanne, één harer
glansrollen, herinnert, zal óver tevreden
zijn geweest met deze creatie van Mien v.
Kerckhoven. En wij, die nog wel die her
innering hebben, zijn toch ook nog wel
voldaan. Immers ,,Mientje" is één van
onze allerbese jongeren, al vert
ze dan ook haar 25-jarig tooneel
jubileum. C. van Kerckhoven trachtte
door zijn spel het stuk wat te modernisee"
ren. Het - lukte hem wonderwel; hij
bracht 'n gezelligen, wel bespraakten sa
lon-raisonneur. Jaques Reule, den gent
leman van den ouden stempel. Een heel
fijne creatie was die van Elias van Praag,
als een zeer bejaarde, fijn-geaarde mar
kies, de beschermheer van Suzanne. Mien
ErfmanSashach, Tilly PerinBouw
meester in kleine rollen en Jan Teulings
in een wat grootere rol ,zeer goed. Marie
Sofie Nathusius als het jonge, kuische
meisje zuiver, maar wat erg kleintjes.
EDMOND VISSER.
LOUIS HARTZ t.
Er is een goed mensch gestorven. In
dien ooit, dan zijn deze woorden toepas
selijk op dezen man, die niet alleen rijk
was aan gaven, maar ook de rechte gees-
tes- en gemoedshoudinig, had: humor en
gemoedelijkheid. Hij was een goed vader
voor zijne vijf kinderen, een liefdevolle
echtgenoot voor zijn vrouw, die zelve ook
eene kunstenares is, een begaafde musi
cienne.
De schilder Louis Hartz, was veelzijdig.
Op jeugdigen leftijd ging hij op aanspo
ring van zijnen vriend, den schilder van
der Valk, naar Hattem om daar buiten
te gaan schilderen. In gezelschap van
Voerman heeft hij daar vier jaren ge
werkt. Menschen, stillevens, stadsgezich
ten, landschappen, dat alles was van zijn
gading. Na zijn huwelijk ging hij in Wa
tergraafsmeer wonen, later in Katwijk,
waar hij zelf een huis met atelier liet
bouwen. Hier schilderde hij de zee in wis
selende stemming met de strandbevolking
Toen gebeurde één der ergste dingen, die
hem gebeuren konden: een brand brak
uit en dertig jaar levensarbeid ging ver
loren.
Hartz heeft veel gereisd; in Tunis schil
derde hij zeegezichten en figuren,, in
Frankrijk veel landschappen, in Venetië
huizen met water, in Spanje teekeningen,
in Egypte figuren van Arabieren. Hartz
was te veelzijdig om tot eene „richting"
te behooren. Eene richting immers sluit
beperking in.
Den laatsten tijd van zijn leven nog
lange jaren heeft Louis Hartz in
Heemstede gewoond. Daar in zijn mooi
huis is hij gestorven. Den laatsten tijd
heeft hij, behalve andere dingen, zijn be
roemde portretten gemaakt, o.a. van pro
fessor dr. J. M. Jansse, van Eduard Ger-
zon, van dien burgemeester van Leiden
de Gijselaar, van dr. J. D. Bierens de
Haan, van den professor in de Hegelische
philosophie J. H. Hessing, van Geertruida
Carelsen, van Henriette Bosmans en van
vele anderen meer.
Zijne schilderwerken zijn blijvend. De
herinnering aan zijn lieve menschelijk-
heid is zoo lang zij in leven blijven
even onvergankelijk.
EDMOND VISSER.
HAARLEMSCHE
Bakenessergracht 27 - Telefoon 14393
Diner THUISBEZORGD f 0 90;
met soep of toespijs f 0.15 meer.
Geen extra bezorgloon.
Gebruik van uitsluitend natuur
boter, le soort duinaardappelen
en verder de beste grondstoffen.
Prospectus op aanvrage.
GEEN LIDMAATSCHAP.
GEEN OMZETBELASTING
ww—rTiffmTTMuiiini mi iBwüwiS
ii
Nu wil ik trachten u de verhouding te
laten zien tusschen de boeren en de uit-
landers, omdat deze van zulk een grooten
invloed was op den verderen loop van
zaken.
Met een enkel woord heb ik reeds aan
gestipt, dat de verhouding tusschen de
Boeren en de Hollanders in 't algemeen
goed was. Zij beseften, al wilden niet al
len dit toegeven, dat zij in "de Hollanders
krachtige bondgenooten hadden in de be
strijding van den Engelschen invloed op
de goudvelden. Het was ook daarom, dat
Oom Paul aan de Hollanders opdroeg,
een spoorwegverbiding te maken met Lo-
renco Margues (Delagoa Baai) ook al om
dat dit een korte verbiding met de zee
was, liggende buiten den Engelschen
sfeer. Door de vele ambtenaren van de
N.Z.A.S.M, werd. 't Hollandsche element
tevens versterkt. Later in den oorlog zou
blijken dat Oom Paul in deze goed gezien
had.
Het goud, dat in groote hoeveelheden in
Transvaal gevonden werd, had velen naar
dit land gelokt waaronder een groot aan
tal Engelschen. Trotsch als deze natie is,
kon men het niet zetten, dat men onder
een Boerenregeering moest staan. Engel-
sche handelslieden die zich in Transvaal
gevestigd hadden, en wier zaken meestal
eroed erineen. waren in den regel wel te
vreden, maar de Engelschen die direct of
indirect met de goudmijnen te doen had
den, de z g.n. goudmagnaten en hun sa-
telieten, waren van oordeel, dat ze niets
onbeproefd moesten laten, om dit rijke
land te brengen onder Britsche bestuur.
Zij sputterden, dat de belastingen te hoog
waren, wat inderdaad niet het geval was,
dat de uitlanders geen stem in den Volks
raad konden krijgen en dat de Engelsche
taal niet werd gelijkgesteld met de offi-
cieele, d.i de Hollandsche taal, die in alle
Regeeringsdepartementen gesproken en
geschreven werd. De Engelsche pers, flink
gesubsidieerd, wakkerde het vuurtje aan
en stelde hare kolommen open om alles
te hekelen van die damned boers" tot
stand brachten of deden. De anti-boeren
stemming kwam tot uiting in vele inci
denten, zooals de koele ontvangst van
den Staatspresident, gebrek aan eerbied
voor het volkslied wanneer dit gespeeld
werd, (de Engelschen stonden dadelijk op
als ze het God safe the Queen hoorden).
Ja, het ging zoo ver ,dat de Transvaal-
sche vlag van een der Regeeringsgebou-
wen op zekeren dag werd neergehaald.
Dat zulks groote verontwaardiging in 't
Boerenkamp teweegbracht spreekt van
zelf; de boeren van 't land zouden liefst
dadelijk tegen Johannesburg zijn opge
trokken, om de Engelschen te straffen.
President Kruger wist echter de ge
moederen te bedaren, hij achtte den tijd
tot ingrijpen nog niet gekomen. De Engel
schen zaten evenwel niet stil, wetende,
dat zij op steun van buiten de grenzen
konden rekenen, nl. op dien van den be-
ruchten Cecil Rhodes en zij het dan
ook in bedekten vorm op dien van de
Engelsche Regeering, speciaal van Minis
ter Churchhill. De Engelschen richtten ae
„Transvaal .National Union op", die zich
in hoofdzaak ten doel stelde zoo veel mo-
geijk tegen die Transvaalsche Regeering
te agiteeren, Zij zond verzoekschriften en
klaagliederen aan den Hoogen Commis
saris Sir Henry Loch ter doorzending
naar Engeland.
De T.N.U., later „Reform Committee"
genoemd, richte vrijwilligers corpsen op
terwijl wapens en ammunitie heimelijk
werden ingevoerd, en opgeborgen in de
mijn „Simmer en Jack". De boeren stel
den hier tegenover een steüss-goed ge-
diciplineerde bereden politïe, grootendeels
gerecruteerd uit Afrikaners, Hollanders
en Duitschers. Dit was een prachtig en
betrouwbaar corps, dat zelfs den Engel
schen respect inboezemde. Maar ook dit
corps had orders gekregen, zich waardig
en kalm te gedragen.
Tot groote verontwaardiging van de
uitlanders werd er op Hospital Hill bij Jo"
hannesburg een fort gebouwd, dat de
stad en omgeving volkomen beheerschte.
Dit waren gewettigde maatregelen, welke
onder de gegeven omstandigheden gebo
den waren, men had dit aan zich zeiven
te wijten. Dat er inderdaad voeling be
stond tusschen Rhodes en de „Reform
Committée" bleek ten duidelijkste toen in
1895 Rhodes' vertrouwde en vriend Jame
son, naar het heette op eigen initiatief, 'n
inval in Transvaal waagde om de uitlan
ders te gaan helpen. We weten dat deze
„Jameson raid" hopeloos mislukte.
Met eenige honderde ruiters trachtte
hij over de grens te komen. Eerst op de
randen bij Krugersdorp stootte hij op de
Transvaalsche burgers onder de Kom
mandanten Malan, Potgieter en Cronjé
en opende het vuur op de stellingen der
burgers. Z'n troepen werden evenwel met
verlies teruggeslagen en moesten zich ten
slotte te onvoorwaardelijk aan Piet Cron
jé overgeven; de witte vlag werd gehe-
schen. Typeerend is, dat een comman
dant met ongeveer 400 burgers die op weg
waren Jameson te keeren door Pretoria
kwamen. Kruger trad naar buiten om den
groet der burgers te beantwoorden. De
commandant zeide toen tot Oom Paul:
ons het hier gekom om U te groet, ons is
vast besluit als ons Jameson gevang het
naar Johannesburg opte trek om die nest
met oproermakers plat te skiet. Hulle het
ons lang genoeg geterg.
De President antwoordde: Neen broe
der jij moe zoo praat nie. Bedenk dat
daar duizenden onskuldige en getrouwe
in Johburg is en dat die andere voor die
grootste part misleid is geworden. Wat
zal die gevolg wees van zulk een daad?
Na een lange diplomatieke correspon
dentie deelde de Transvaalsche Rgeering
aan den Hoogen Commissaris mede, dat
zij van plan was Jameson en de zijnen
aan Engeland uit te leveren om voor den
Hoofdrechter aldaar te verschijnen. Deze
bracht Harer Majesteits dank over voor
deze grootmoedige daad. Hoe diep die
dankbaarheid zat, en hoe Engeland Kru-
ger's grootmoedigheid beloond heeft, zou
later blijken. De meesten kwamen er met
een lichte gevangenisstraf of boete af.
De aanslag op de onafhankelijkheid
van de Republiek was mislukt; nu zou
Chamberlain aan het werk gaan om te
zien of hij meer succes had. Hij noodigde
den President uit naar Engeland te ko
men om daar de Transvaalsche aangele
genheden te bespreken, alsof Engeland 't
recht had zich te bemoeien met de inter
ne aangelegenheden van Transvaal.
Onder dankzegging voor de uitnoodi-
ging werd hem dit dan ook duidelijk on
der 't oog-gebracht. In het lagerhuis ver
klaarde Chamberlain nota bene, dat
Rhodes „een eerlijk en fatsoenlijk man"
was, dus onschuldig aan den inval! Ja-
meson werd wegens ziekte uit de gevan
genis ontslagen, doch bleek onmiddelijk
daarna weer gezond te zijn!
De Engelsche Minister zoowel als de
Engelsche pers maakten er President
Kruger een verwijt vam, dat Transvaal
zich na de bewuste Jameson-inval teweer
ging stellen. Chamberlain wilde beweren,
dat Transvaal de Londensche Conventie
geschonden had door; 1. toe te treden tot
Genève, 2. door de Perswet, 3. de Wet op
immigratie van ongewenschte vreemde
lingen, 4 het sluiten van 'n uitleverings-
tractaat met Portugal.
De conventie waarvan sprake was, da
teerde n.b. van den eersten vrijheidsoor
log! Transvaal was bereid deze punten
aan het oordeel van een scheidsgerecht
te onderwerpen, waarop Chamberlain
met de verrassende mededefcling kwam,
dat Engeland de „Suzerein" was van
Transvaal en dus met dit land niet voor
een scheidsgerecht kon verschijnen. De
Suzereiniteit was ook reeds met de con
ventie van 1884 opgeheven. Dit alles is
uitsluitend toe te schrijven aan de be
kende Engelsche brutaliteit, waar het 'n
kleine mogendheid geldt. Intusschen had
Chamberlain den man gevonden, die hij
voor zijn onderhandelingen met Trans
vaal noodig had, n.l. den in 1897 benoem
den Hoogen Commissaris van de Kaap
Kolonie, Sir Alfred Milner. Deze benoe
ming had dan ook blijkbaar ten doel, de
zaken in Zuid-Afrika op de spits te drij
ven. Dit werktuig van Chamberlain heeft
echter zijn opdracht trouw vervuld. Deze
benoeming viel samen met de herkiezing,
voor de vierde maal, en met een overwel
digende meerderheid van stemmen van
Paul Kruger, alsmede van den Rechter
Mr. T. Steijn tot President van den
Oranjevrijstaat.
(Wordt vervolgd).
JANSWEG 51
STATIONSPLEIN 33
HAARLEM
ZANDVOORT
Heden is een
Catalogus verschenen, 464 pagina's groot,
bevattende: Hollands, Frans, Engels,
Duits en Esperanto.
VASTGESTELDE PRIJS f 0.25
LEESPRIJS f 0.08
GEEN INLEGGELD
Bont wordt in de komende seizoens op
bijna alle kleedingstukken verwerkt en in
derdaad zijn de mogelijkheden van toepas-
sing vrijwel onbegrensd. Voor wie het ech
te bont te kostbaar is vindt een prachtig
hulpmiddel in de vele mooie imitaties, die
trouwens in de meest uiteenloopende prij
zen te krijgen zijn. Men ziet van deze imi
taties belegstukken en zakken op japonnen
aangebracht (1), terwijl ook knoopen,
mouwopslagen en kragen een mooie gar-
necring geven voor japonnen (2). Hel vest,
dat van imitatie Breitschwaun (3) ge
maakt wordt is heerlijk warm en vormt
een mooi geheel met de cape. Kappen van
handschoenen (4) en ceintuurs (5) kun
nen van imitaties gemaakt worden en ge
ven een aparte garneering. Een wollen ja
pon met mouwen van (6) is zeer origineel
te nemen, terwijl de baret (7) aan de meest
moderne eischen voldoet. Een mof-tasch (8)
wordt van '-'dezelfde imitatie gemaakt en
vereenigt het aangename met het nuttige
op koude winterdagen. De shawl (9) is
heerlijk warm om op mantelcostumes ge
dragen te worden, terwijl (10) de Bussisehe
muts van astrakan niet veel moeite ver
eischt bij het maken. De mode om bonten
capes te dragen neemt meer en meer toe,
doch een eveneens zeer goede vervanging
van bont vinden wij in de mooie imitaties,
welke meer onder ieders bereik vallen. De
ze capes worden zoowel op wandeljapon
nen, complets, mantelcostumes als najaars
mantels gedragen en houden hals, rug en
schouders heerlijk warm (11).
Het groote voordeel der imitatie bont
soorten, is niet alleen, dat zij goedkooper
zijn, doch men kan de verschillende gar
neeringen enz. zelf maken, terwijl bont op
speciale wijze vakkundig verwerkt dient te
worden.
Wij behoeven niet te zeggen, dat alle ge
noemde capes, dassen, baret, mutsen enz.
enz. natuurlijk ook van bont gemaakt kun
nen worden en bijzonder voldoen.
BELEEFD EN VRIENDELIJK ZIJN IN
EIGEN OMGEVING BEHOORT TOT DEN
GOEDEN TOON.
Vele vrouwen zouden wellicht zeer ver
wonderd zijn, indien men er haar op wees,
oat zij tegenover hare eigen huisgenooten
niet altijd de noodige beleefdheid in acht
nemen.
Wellicht klinkt dit even vreemd en in
groote dingen zondigen zij niet, maar uit
een reeks van schijnbaar kleine gewoon
ten blijkt toch meermalen, dat zij zich niet
genoeg in acht nemen tegenover hare om
geving.
Zonder nadenken komt menige huis
vrouw aan het ontbijt zonder reeds geheel
en al toilet gemaakt te hebben of met 'n
kapsel, waarin de papillotten nog zitten,
hetgeen slechts enkele minuten kost om
ook dit keurig in orde te doen zijn.
Het behoeft nauwelijks gezegd, dat voor
de ontbijttafel met evenveel zorg gedekt
moet zijn als voor de overige maaltijden.
Velen gunnen zich evenmin tijd om zich
na het koken even op te knappen, gezicht
en handen te wasschen en om het huis-
houdschort, dat meermalen kenbaar ge
dragen is uit te trekken. Als men in de
keuken bezig is geweest, dan blijven bak
en kookluchtjes aan de kleeren hangen en
daarom is een flink schort gewenscht.
Niets is voor huisgenooten prettiger, dan
wanneer de huisvrouw, zij het eenvoudig,
dan toch correct gekleed is.
Het is een gewoonte, in het bijzonder
van vrouwen, die vlug denken, om ande
ren niet te laten uitspreken.
Slechts enkele „slechte" gewoonten, die
geheel en al te goeder trouw worden aan
genomen of overgenomen hebben wij even
genoemd. Indien wij echter op ons zelf let
ten, zullen wij, wellicht tot onze verwon
dering bemerken, dat er meer van derge
lijke kleine gewoonten zijn, die wij ons
moeten afwennen.
HUISJAPON.
328.
De smalle voor-
en achterbaan van
de rok van deze
aardige huisjapon
loopen door tot de
schouders en wor
den langzamer
hand breeder. De
mouwen zijn van
boven wijder dan
van onderen.
Kraag en man
chetjes worden
gemaakt van de
zelfde stof. Een
aardig gekleurde
strik geeft iets
jeugdigs aan deze
japon. Drie knoo
pen en een bree
de ceintuur fleu
ren dit model ver
der op.
Patronen ver
krijgbaar in de
naten 41 en 46 a
f 0.58.
DE GROOTE MODE.
De groote mode, ook
voor 's avonds, zijn sa
tijnen en georgette blou
ses met lange rokken,
soms zelfs even slee-
pend, veel wordt zwart
wit verwerkt. Links is
een model met mou
wen, die aan het bo
vendeel ingehaald zijn
terwijl voor- en rug-
deelen door een glad
stuk zijn verbonden.
Bovenaan is een kimo-
noblouse, waarvan do
mouwdeelen met smock
werk zijn versierd.
Het derde model is.
eenvoudiger, heeft een
groote strik met plissé's
afgewerkt, die ook aan
den onderkant der rech
te mouwen gezet zijn.
Over het algemeen
kenmerken de blouses
en japonnen zich door
een hooge halslijn; zeer
practisch voor koude
dagen.
PRACTISCHE KLEEDING VOOR DE
HUISVROUWEN.
Huisvrouwen moeten bij hare werkzaam
heden practisch gekleed zijn, zoodat zij
zich gemakkelijk kunnen bewegen, het
geen echter allerminst wil zeggen, dat zij
niet de noodige zorg aan huiskleeding
moeten besteden.
Niets werkt onaangenamer op huisge
nooten dan een vrouw of moeder, die zich
zelf veronachtzaamt en niet om haar uiter
lijk geeft.
Zonder groote moeite kan een ieder,
zelfs als zij alle werkzaamheden moet ver
richten, of althans over weinig hulp be
schikt, hetgeen tegenwoordig geen zeld
zaamheid is, netjes voor den dag komen.
Een japon, die zich aanpast aan het ge
stelde doel moet zeer eenvoudig zijn, wei
nig of geen garneering hebben, terwijl er
een ruim mouwschort over gedragen wordt
hetzij wit of grijs, naar gelang van het
werk of in een of ander fantasie weefsels.
Deze groote schorten of overalls vormen
op zich zelf reeds een japon en kunnen
deze met warm weer dan ook gerust ver
vangen. Ze worden met halflange of lange
mouwen gemaakt, hebben flinke opgestik
te zakken en worden met knoopen of ban
den, die aan de voorpanden gezet worden,
gesloten. Vooral als men werk doet, waar-
bij men bewegingsvrijheid noodig heeft,
zijn overalls buitengewoon practisch.
Zelfs met een gekleedere japon kan men
allerlei keukenwerkjes verrichten met een
overall, omdat de japon volkomen afgeslo
ten is. Men vergete bij koken en braden en
evenmin bij stoffig werk niet om een klein
mutsje of doekje over het haar te dragen,
waardoor het veel minder gauw vet en
vuil wordt. Bij witte schorten wordt een
wit batisten mutsje gedragen, terwijl bij
cretonne of satinetten een zelfde mutsje of
driehoek gemaakt wordt, om het haar te
sparen.
Indien men zich steeds gewent om groo
te schorten over een nette huisjapon te
dragen, dan behoeft men niet in verlegen
heid te zijn, wanneer er onverwacht iemand
komt. Even het schort afgedaan en... een
net gekleede huisvrouw kan ten alle tijde
hare bezoekers ontvangen.
HEBT U AL KEUS GEMAAKT?
Patronen met zeer goeden pasvorm van
de modellen in deze rubriek zijn verkrijg
baar bij de moderedactrice v. d. blad, Ha
zenstraat 5b, Den Haag. (Girorek. 191919,
t.n.v. den Knippatronendienst), voor slechts
58 cent.
Een zeer groot aantal modellen zijn afge
beeld in het fraaie Hcrfstmodejournaal
„Herstkeur", dat gaarne na inzending van
12 cent porto kosteloos aan lezeressen
wordt toegezonden. Patroonaanvragen met
de vermelding „spoed" kunnen thans bin
nen 3 dagen worden afgehandeld.
