Dr. J. D. BIERENS DE HAAN.
5
HAARLEMSCHE
Coöperatieve Diner-vereen.
Prospectus op aanvrage
Bij onze dagelijksche
rondwandeling.
Een huishoudelijk praatje.
Toch goed algeloopen.
Gouden Professiefeest.
Burgerlijke Stand.
Winkelpersoneel
van Simon de Wit maakt
buitenlandsche reis.
Predikbeurten.
„Het Brokkenhuis".
Bakenessergracht 27 - Tel. 14393
Diner THUISBEZORGD f 0.90,
met soep of toespijs f 0.15 meer
Geen extra bezorgloon
Gebruik van uitsluitend natuur
boter, le soort duinaardappelen
en verder de beste grondstoffen.
GEEN LIDMAATSCHAP
GEEN OMZETBELASTING
blAls we zoo dagelijks onze wandeling maken
voor wij ons aan de dagelijksche beslommeringen
wijden, treffen ons op bepaalde dagen de diverse
soorten vuilnisbakken We zien keurig nette, in
de kleur van het huis geschilderde ouderwetselie
houten vuilnisbakken met behoorlijk deksel;
gegalvaniseerde emmers met vast deksel, ook
keurig; afgekeurde weckketels met los deksel en
ten slotte oude emmers zonder deksel, manden en
doozen. De vuilnisman komt deze rijke schakeering
op gezette tijden halen. Men ziet wel eens min
achtend op den vuilnisman neer, doch stel u eens
voor, dat hij de zaak eens zes weken in den steek
liet! Welke epidemies zouden dan over het
mensehdom komen. Buiten een advocaat of een
advocaatje, kan men wel, doch buiten den vuilnis
ophaler niet.
Br zijn ook exemplaren, die voor slechts 50
geledigd kunnen worden, daar de' rest uit ver
vlogen dagen dateerende, blijft hangen, en het
blijkbaar moeilijk is de emmer eens schoon te
maicen; dat gaat net zoo lang goed tot emmer en
al meegegeven worden. Met het oog op den naam
„Bloemendaal" willen wij eens de aandacht op
deze dingen vestigen.
Tegen het einde der week plegen de dienst
meisjes zich bezig te houden met het lappen van
de ramen, om vanuit de binnenkamers Bloemen-
daal's heeilijx natuurschoon in zijn vollen om
vang te kunnen bezien.
Iïeze bezigheid is niet alleen nuttig, maar wel
eens gezellig ook, want een Knikje van zoo'n deern
doet ons jonge hart weer eens goed. Maar waar
wij ons wel eens bezorgd over maxen, dat zijn
de doo" de meisjes gebruikte trapjes, die veelal
met kunst- en vliegwerk aan elkaar verbonden
zijn met haken en touwen, terwijl het zelfs wel
eens voorkomt, dat mevrouw de trap moet vast
houden om erger te voorkomen.
Wij willen de lezeressen op dit gevaar eens
attent maken. Wij hebben ons licht eens opge
stoken bij de Gemeentescholen in Bloemendaal;
daar heeft men prachtige exemplaren, zonder
spijkers, alles gelijmd en geschroefd; misschien
zijn ze iets duurder, maar er is ook een leven mee
gemoeid! Het zijn van die kleinigheden, waar
wel eens op gelet mag worden.
Uitgerust met uniformpetten, gewapend met
actetasch, papier en potlood, plus het noodige
uithoudingsvermogen zien we dagelijkseli vele
meteropnemers hun rondwandeling maken (hoe
wel ze in letterlijken zin de meters niet „op
nemen").
Zoo'n baantje zou, naar mijn beseheiden
meening, toch wel vergemakkelijkt kunnen
worden. Als de bel eens weigert, of niemand thuis
is, moeten ze weer terug komen. Er is een heel
eenvoudige oplossing voor.
Op onze vroegere wandelingen buiten Bloemen
daal hebben we aan de voorzijden van sommige
woningen bij den ingang een kastje gezien, met
een veiligheidsslot, waarvan de opnemer de
sleutel had, die op alle sloten past. In dat kastje
bevinden zich de gas-, electriciteit- en water
meter, en met weinig moeite en tijd kan de opname
geschieden. Men schijnt trouwens in Bloemendaal
deze vinding ontdekt te hebben, want op een
nieuw-gebouwd perceel aan de Julianalaan meenen
wij zoo'n „Economist" gezien te hebben. Als men
dit algemeen toepaste, zou veel moeite en ver
driet worden bespaard, en gas, water en electrici
teit zouden dan „nog goedkooper" worden!
Tenslotte willen wij de Bloemendalers, die volop
van natuurschoon willen genieten, attent maken
op de witte waterranonkels, die zich in het meertje
tegenover het Zomerhuis „De Wildhoeve" be
vinden. Een kostelijk plekje, met schitterenden
achtergrond van boerderij met grazende koeien;
een gang daarheen zal u de moeite loonen.
JAN HAMER.
Destijds heeft de veroordeeling zoowel voor de
rechtbank te Haarlem als voor het Hof te Amster
dam van den lieer S„ pontwachter op de Velser-
ponten, nog al wat beroering gewekt, omdat het
publiek besefte dat liier in populairen zin niet
van eenige schuld sprake was bij den betrokken
bestuurder van de pont, toen er in Augustus 1934
een ernstig ongeluk met een auto mee gebeurde.
Het heeft H.M. de Koningin behaagd bij wijze
van gratie de veroordeeling tot eenige maanden
gevangenisstraf om te zetten in eene boete van
f75.te betalen in vijf termijnen. Hiermee
is aan het rechtsgevoel van zeer velen, niet in
de laatste plaats de ambtenaren van den Rijks-
Waterstaat, die den lieer S. en de situatie goed
kennen, tegemoet gekomen.
Dezer dagen was bijna weer een ernstig ongeluk
gebeurd, doordat een op de reeds afgevaren pont
toerijdende auto nog tijdig, naar men ons zegt,
door iemand uit het publiek, kon worden terug
gewezen. Hoe dit mogelijk is geweest, hebben wij
niet kunnen nagaan. In ieder geval wordt de op
lossing van het vraagstuk: een timnel of een brug
aldaar steeds dringender.
Til- De eerwaarde overste van liet St. Jozef-
internaat te Bloemendaal, Moeder Maria van
de II. Gudula, heeft Woensdag haar gouden
professiefeest gevierd. In het internaat werd
vanmorgen een II. Mis opgedragen door ka
nunnik Wijkenburgh van het seminarie Hage-
veld, geassisteerd door rector Westgeest en pastoor
Kok uit Delft. Na deze plechtigheid werd de
Moeder-Overste door de inwonende kinderen,
groot en klein, gehuldigd. Vele familieleden van
de jubilaresse waren tegenwoordig, terwijl onder
de andere belangstellenden 0.111. aanwezig waren
de oud-vicaris-generaal van het bisdom mgr.
Möllmann en deken Rozeboom uit Noordwijk.
Vanmiddag zal de jubilaresse in het St. Jozefs
internaat recipieeren. De bisschop van Haarlem
mgr. Huibers zou haar hedenmiddag eveneens
complimenteeren.
Haarl. Dagblad.
Bevallen: J. M. HemelsoetVissers, d.
H. M. van der ZwaanLindeman, z.G. Raas-
veldtSinke, z.
Ondertrouwd: A. Dollé en J. M. Iland-
graaf. F. J. Lubbers en H. G. van Braak. II. C.
Jansen en C. E. Taege. J. Romeijn en A. van der
Mee. J. de Cock en A. M. van Weert. F. Bakker
en A. Th. P. Koeh. J. II. van der Akker en II. II.
Rei pica. A.' van der Ham en A. M. Rooij.
Gehuwd: I'. A. J. M. Hagemeijer en II. M.
Boot. D. J. F. Warmer en A. M. van der Tang.
C. J. J. H. van Kempen en E. N. C. Meihuizen.
Overleden: F. G. Teeuwsen, oud 83 jaar,
(overleden te Wisch).
Onder de leuze „Dien de klant" houdt liet
bekende levensmiddelenbedrijf van Simon de
Wit, dezen zomer een wedstrijd onder zijn geheele
winkelpersoneel in Nederland, als gevolg waarvan
het voltallig personeel van 9 winkels in September
een 4-daagsche buitenlandsche reis zal maken.
Een aardig idee, dat getuigt van de prettige
onderlinge verstandhouding in dit bedrijf, vooral
in tijden als deze, het vermelden waard en tot
voorbeeld strekkend.
1 Wel een sprekend bewijs, hoe de fa. Simon de
Wit zich geheel instelt op het dienen van de klant
Av&qe het personeel, dat hiertoe op de krachtigste
'irijze medewerkt, wordt beloond.
„Och, waren alle menschen wijs.."
(Dat is heelemaal niet noodig, als
ze achter het stuur maar'n klein
beetje beter wilden opletten, dan
konden we at héél tevreden zijn
BLOEMENDAAL.
Ned. Herv. Kerk v.m. 10 uur Ds. J. L. Gregory
van Amsterdam.
Geref. Kerk v.m. 10 en n.m. 5 uur Ds. Van Nes
van Den Haag.
Ned. Protestantenbond, geen dienst.
Vrije Katli. Kerk (Popellaan-Kinhcimpark), v.m.
10.30 Gezongen II.Mis.
Woensdag n.m. 8 uur Vespers en Lof.
AERDENH0UT.
Vereen. Religieuze Kring Aerdenhout, geen dienst.
0VERVEEN.
Ned. Herv. Gem. v.m. 10 uur Prof. Dr. G. A.
van den Berg van Eysinga, Bloemendaal.
Ned. Herv. Evang. v.m. 10 uur Ds. J. C. van
Apeldoorn te Leiden.
Geref. Kerk (H.V.) v.m. 10 uur de heer H. A.
Bakker.
ZANDV00RT.
Geref. Kerk (H.V.) v.m. 10 uur Ds. P. A. Sillevis
Smitt. N.m. 5 uur de heer A. C. Reuijl.
HAARLEM.
Evang. Luth. Gem. v.m. 10% uur Ds. G. J.
Duijvendak.
Eglise Réformée Walonne. Dimanche 2l Juin
10 li. 30 Service et Sermon. Pasteur Krafft.
2e Collecte pour l'Eglise.
1 h. 45 Service des enfants.
Vendredi 26 Juin Service de cloture des
Etudes du Credo. Pasteur Krafft.
Om teleurstelling te voorkomen, deelt het
Bestuur van het Brokkenhuis mede, dat in de
maanden Juni, Juli en Augustus geen uitdeeling
van kleeding e.d. zal plaats hebben.
Alleen zullen dien tijd de z.g. spoedgevallen in
behandeling worden genomen.
Om de voorraad aan te vullen en op peil te
houden, zullen gedurende bovengenoemde periode
gaarne goederen en voorwerpen in ontvangst
worden genomen, die eenmaal per week, des
Woensdags, aan huis kunnen worden afgehaald.
De adressen voor het afhalen van kleeding etc.
kunnen schriftelijk opgegeven worden aan het
adres Donkere Spaarne 34 en telefonisch onder
No. 23676.
Namens het Bestuur,
P. J. MULDER.
Secr.-penningmccster.
0
Nederlandsche Wandel-Organisatie.
Aan de nationale marschen, die door de Neder
landsche Wandel-organisatie Zaterdag en Zondag
j.l. zijn gehouden, hebben in totaal 900 personen
deelgenomen, gespecificeerd als volgt: in Alk
maar 150 deelnemers; in Hilversum 200; in
Bergen op Zoom 200; in Geldcrmalsen 150 en in
Groningen 200.
Eere-Dector in de letteren en wijsbegeerte aan de
Universiteit van Amsterdam.
Nadruk verboden).
Wij hadden het voorrecht naar aanleiding van
de zoowel voor de Amsterdamsche Universiteit
als voor hem zelf eervolle onderscheiding, met
Dr. J. D. Bierens de Haan een vraaggesprek te
hebben te zijnen huize, aan den Slingerweg in
Aerdenhout.
De zon scheen op de eenigszins in de diepte
duikende „Cloostertuin", zooals de familie het
grasveld noemt achter de studeerkamer, dat met
spaarzame randen bloemen omgeven van de
buitenwereld door opgaand hout en groen is af
gesloten, een plek aangepast aan de fijne en aan
gename persoonlijkheid van den wijsgeer, die
ons met de hem eigene tintelende kalmte en
vriendelijkheid in zijn kamer aan de opengeslagen
deur ontving. Hoeveel is in die echt Nederland
sche omgeving, dat vertrek en die tuin al niet
gedacht en gesproken en geschreven, waar het
denkend deel van ons volk en te zijner tijd door
bemiddeling van ons volk, de denkende mensch-
heid hun voordeel mee deden en mee zullen doen
Vraag: Hadden ook voorouders van u een
uitgesproken voorliefde voor de wijsbegeerte?
Antwoord: Van vaderszijde niet. In de familie
Van moederszijde waren zeker wijsgeerige sym
pathieën. Ik bezit eenige anonyme lezingen over
Kant en ethische vraagstukken uit het eerste
kwart der I9e eeuw, naar ik vermoed van de hand
van een mijner voorouders van moederszijde.
Grootvader van Leeuwen woonde in Thiel. Zijn
vader of wellicht zijn oom, in een der dorpen uit
de Tielsche buurt, was de eerste die zich niet
meer in de kerk liet begraven. Het was einde 18e
eeuw, de tijd van een theologische en teleologisch
rationalisme. God had het al zoo goed en zoo
redelijk ingericht. Mijn vader, een man van de
practijk in de eerte plaats, was koopman, ijverig
beoefenaar van weldadigheid, maar wel met zin
tot verzamelen van kunst.
Vraag: Is ook u van meening, dat zegge in de
laatste halve eeuw ons volk een stellige wijsgeerige
inslag en -belangstelling vertoont
Antwoord: Zeer zeker! Al moeten wij op 't
oogenblik spreken van een tijdelijke inzinking.
Ik beschouw „1880" als het jaartal van de ver-
fttwii'iim VM> den Nederlandschen geest. De
18e-eeuwsche en ook nog eenigszins I9e-eeuwsche
zelfgenoegzaamheid had toen afgedaan. Potgieter
en Huet e.a. waren voorloopers. De beweging van
'80 heeft hier toen de deuren voor den geest wijd
opengezet. In 1906 heb ik bij de oprichting van
het Tijdschrift voor wijsbegeerte daarover een
inleidend artikel geschreven. Dat de literatoren
van '80 op hun beurt be-invloed waren door de
schilders der Haagsclie school, neem ik aan, in
hun zin voor het directe waarnemen. In Van
Deyssel's impressionisme zie ik iets dergelijks.
Vraag: Denkt u hierbij ook aan het fijne stukje
van Delang (G. J. Hofker) in de N. G. over de
heiligheid van het licht?
Antwoord: Neen. Dan denk ik eer aan de oude
Hollanders als Vermeer, Van Goyen en Rem
brandt maar die is een toovenaar -. Het zou
een prachtig onderwerp voor een studie zijn: „de
waarde van het licht in de Hollandsche schilder
kunst". Trouwens er is nog een oud-Hollandsch
probleem, dat nog op bestudeering wacht, n.l.
welke waard heeft het Calvinisme, onderscheiden
lijk als theologie en als volksealvinisme voor onzen
tegenwoordigen volksaard gehad. Want die twee
behooren bepaaldelijk te worden onderscheiden,
het theologisch calvinistisch systeem is iets heel
anders dan dat soms tot piekeren toegespitste
zoeken naar de waarde van de menschelijke ziel,
wat in het bijzonder een deel van ons volk eigen is.
Vraag: Van welke uwer boeken houdt u zelf
't meest, wat acht u het beste geslaagd
Antwoord: „Menschengeest (mensehelijklieid,
zedelijkheid en religie)", het is nr.i. als de kroon
op het werk, dat met „De weg tot het inzicht"
is begonnen en in „Wereldorde en geestesleven"
is voortgezet. Ter gelegenheid van het feest, dat
mijne kinderen mij bereiden bij mijn 70-jaar-
worden heb ik hun beloofd een bundel studiën
uit te geven, waaronder voor het publiek nog
nieuwe. De firma Sythóff, waaraan nu dc vlotic
en levendige uitgever, de heer Van Looy Jr.
verbonden is, zal het uitgeven; hij is de zoon van
wijlen S. L. van Looy, de beleefde en aangename
persoonlijkheid, meer artiest dan financier, die
goed schreef, maar in een gesprek zijn zinnen
zelden voltooide. Ik ben met den jongen Van
Looy, die een groote energie ontplooit, als uit
gever erg ingenomen.
Vraag: Zijn uw eerste stukken, die over Gothiek,
niet geschreven in het Utrechtsche Studenten
weekblad de „Vox Studiosorum"
Antwoord: Neen. In het studentenweekblad
Minerva", dat nog bestaat. De „Vox" bestaat
niet meer. Dat was het weekblad voor de rijke
studenten Minerva" had een demokratische
richting.
Vraag: Was te Utrecht niet vooral .Thr. A'an
der Wijck uw leermeester?
Antwoord: Ik heb zelfs Opzomer nog mee
gemaakt. Maar in zijn nadagen. Zijn gezondheid
was zo slecht, dat zijn college's niet langer duur
den dan een half uur. Wat de inhoud daarvan
aangaat, Opzomer was vastgeraakt in stereotiepe
uitdrukkingen, hij was niet verheffend. Ik her
inner mij uit den eersten tijd van mijn publi-
ceeren, dat Prof. Spruijt op een artikel van mij
in het „Tweemaandelijksche Tijdschrift*) over
Aristoteles naar aanleiding van de benoeming van
Prof. (Patés) De Groot aan de Amsterdamsche
Universiteit mij in „De Tijdspiegel" onder handen
nam onder den titel „Bierens de Haan en Aristo
teles". Dit werd toen als een soort grap van
Prof. Spruijt beschouwd, men vond 't al heel
mooi voor mij, dat Prof. Spruijt zich daartoe
verwaardigde. Ik had in mijn artibel stelling ge
nomen tegen het weder opkomende verstarrende
Aristotelisme en voor het Platonisme.
Vraag: Heeft u voor u zelf nog iets gehad aan
de Platonische studiën van Dr. Van Deventer
in de N. G.
Antwoord: Zeker. Ik vond, dat hij meer leven
gaf aan Platonische denkbeelden, b.v. die over
de Liefde (Eros en Min) en dat hij ook dc litte
raire schoonheden van Plato deed uitkomen.
Plato is m.i. misschien wel de grootste mensche-
lijke geest, van wien wij weten. Naast hem liecft
Spinoza groote invloed op mijn vorming gehad.
Vooral in zijn religieuze ideeën erken ik zijn
grootheid, hoe groot hij bovendien ook was als
rationalist. Het is merkwaardig, dat Cartesius
(René des Cartes) nooit verketterd is geworden
en Spinoza .wel.
Vraag: Aelit u in Spinoza ook niet zoo groot,
dat zijn leven zoo geheel in overeenstemming
was met zijn wijsgeerige bezinning?
Anhvoord: Spinoza had noblesse in zijn lieele
verschijning, hij was een edele figuur, bijna zou
men hem een heilige kunnen noemen.
Vraag: En Hegel?
Antwoord: De grondgedachten van Hegel zijn
m.i. die van den nieuwen tijd. Wanneer ik Spinoza
en Kant tot mijne voorzaten reken, dan geldt
dat zij samen leiden tot Hegel.
Vraag: Is er naar uwe zienswijze niet in dezen
tijd vooral bij de studeerenden een te veel aan
H.B.S.-geest, een te weinig aan Klassicisme? En
dat voor de verdere ontwikkeling van ons volk
gewensclit is een filosofische propaedeuse?
Antwoord: Gewensclit en hoog noodig in geheel
de wetenschappelijke wereld. Ook opdat de
geleerden elkander leeren verstaan. Wanneer
grondbegrippen als eenheid en gescheidenheid,
verband, oorzakelijkheid e.d. beter worden ver
staan, krijgt men ook meer dooTzicht in dc feiten
kennis van dezen tijd.
Vraag: Acht u dc leerlingen van de Vrije Uni
versiteit, de R.-K. nu eens daargelaten, in dit
opzicht niet bevoorrecht boven de leerlingen der
liberale hoogeseholen
Antwoord: Zij hebben inderdaad geestelijke
aanrakingspunten in de godsdienstige onder
grond van hun onderwijs. Het is met name bij
de Roomsch-Katholieken, met hun verplichting
tot beoefenen der Thomistische wijsbegeerte
merkbaar, dat zich bij hen doorloopend een
bepaalde zienswijze vertolkt in het menschelijk
denken.
Vraag: Hoe staat u tegenover dc geweldige
omvang die de beoefening der sport in dezen
tijd heeft aangenomen
Antwoord: De sport is bijna tot een godsdienst
geworden. Haar taak is lichamelijke oefening,
vooral niet meer, opdat een gezonde geest huize
in oen gezond lichaam.
Vraag: Is u ook van oordeel, dat hier een
enorme taak ligt voor het Lager Onderwijs 1
Antwoord: Zonder twijfel.
Tot zoover het vraaggesprek.
Wij waren het begonnen met een aanhaling
uit de merkwaardige dissertatie van Dr. F. H
Fischer („Studiën over het Individualisme in
Nederland in de negentiende eeuw"), die zijn
werk besluit met deze woorden dat slechts
zeer enkelen in staat zijn tot werkelijk oorspron
kelijk denken, maar dat zelfs die enkelen niets
vermogen wanneer de tijden nifet vervuld zijn.
Dr. Bierens de Haan stemde met die gedach'.e
dadelijk in. En, gaf hij toe, tijden zijn vervuld,
dat in Nederland de besten niet alleen tot oor
spronkelijk denken in staat zijn, maar ook, dat
wat zij kunnen en verrichten door de hiërarchisch
gelegen lagen onzer vrije maatschappij door
dringen van hoog tot laag, van het denken tot de
daad, van den denker tot den man van de daad
T.
Tw. T. 1895, 1 blz. 8<>7.
