Zondagmorgen
Cosas de Espana.
CAHIERS
30e Jaargang - Mo. 12
14 Augustus 1936
Oplaag 5000 Ex.
Algemeen Weekblad voor Bloemendaal, Overveen, Aerdenhout,
Bentveld, Vogelenzang, Heemstede, Haarlem en Santpoort-Station
ADVERTENTIEN
ABONNEMENTEN
W. G. HARTOG
De Burgeroorlog in zijn
diepste oorzaken.
Firma A. VERMOUT
IN ,,'T KAASWINKELTJE"
a«iia - uw. is.I nuguïiu» i7ju wpiaag juuu cx>
HET BLOEMENDAALSCH WEEKBLAD®
Advertentiënper regei t 0.15.
KRUIDNOTEN, kleine advertenties, 4 regels f 0.35,
bij vooruitbetaling. Elke regel meer f 0.10
BIJ CONTRACT BELANGRIJKE KORTING
Bureau voor Redactie en Administratie en Advertentiën:
KORTE KLEVERLAAN 66, BLOEMENDAAL
Telefoon 23453 Postgiro No. 191387
Abonnementsprijs bij vooruitbetaling f 1.per half jaai
Abonnementen kunnen steeds ingaan, maar zijn ver
bindend voor het loopende halfjaar.
Losse nummers f 0.05.
HET OFFER.
En er kwam een arme weduwe,
die twee kleine penningen daarin
wierp, hetwelk is een oort. Mar
ksus 12 vers 42.
Weduwe te zijn en dan bovendien een arme
weduwe is heel erg. Je man te moeten verliezen,
waarmede je een verbond voor het leven hebt
gesloten om weer eenzaam je weg te moeten gaan
die dit bij ervaring kennen, weten hoe zwaar dit
valt. De dood is een roover van het geluk, hij
neemt de glans van het leven weg, hij maakt alles
om ons heen duister en uitzichtloos en hij trekt de
muren van droefheid en weemoed vaak zóó hoog
om ons op, dat we er niet meer overheen kunnen
zien. Zoo'n vrouw, toen ze nog jong en vol hoop
met den man harer keuze het groote leven intrad,
had zich den loop der dingen zoo geheel anders
voorgesteld. Met den echtgenoot aan haar zijde
zou het immers excelsior gaan! Hoe mooi en hoe
schoon zou het leven worden! Maar die roover
van het geluk neemt plotseling alles weg: den man,
het geluk, de toekomstverwachtingen. Het leven
wordt leelijk, en inplaats naar zonnige hoogten,
gaat het bergafwaarts, naar de dalen van een
zaamheid en vervlogen hoop.
We kennen ze ook in eigen omgeving, die ont
nuchterden, de door het leven geslagenen. Zingend
zouden ze door het leven gaannu is het één klaag
lied geworden. Zij vegen de dèsillusies met stoffer
en blik op.
En wanneer zich bij deze geestelijke armoede ook
nog de stoffelijke voegt, wordt het leven van zoo'n
weduwe nog véél zwaarder. Het bezit van geld
en goed kan ons over veel nare dingen heenhelpen.
Voor het uiterlijk blijft dan alles zooals het was.
-Maar vorgeté.) Wc m,|, rtr.t rrhT1111
goud te koop is. (Vis een vrouw haar man waarlijk
heeft lief gehad, is er bij haar een innerlijke leegte,
welke door niets of niemand is aan te vullen.
Ook zulk een weduwe is diep te beklagen. Maar
vergeten zij nooit dat het bezit van geld en goed
geen noodzakelijke voorwaarde vormt voor een
gelukkig leven. Vaak het tegendeel!
Gelukkig hij of zij, die in dezen tijd van stoffe-
lijken neergang met een Paulus weet te zeggen:
„Ik heb geleerd met weinig vergenoegd te zijn".
Markus verhaalt ons in dit hoofdstuk, hoe Jezus,
de Meester, leerende in den tempel, plaats had
genomen tegenover de schatkist, vanwaar Hij het
gebeuren nauwkeurg kon overzien. Deze tempel
der Joden was altijd open en voor een ieder te
betreden. Ook Jezus vertoefde veel op deze plaats,
waar God nog altijd, volgens Zijn belofte in het
heilige der heiligen, tussehen de Cherubs woonde,
om hier door het volk Israel via zijn hoogepriesters
te worden aangebeden en vereerd. Veel was er in
den godsdienst der toenmalige Joden wat aan
gezuiverd moest worden en vooral onder de leeraren
van het volk bestond een verstarring en een schijn
vroomheid, waartegen Jezus herhaaldelijk met
scherpe woorden waarschuwde. Maar de tempel als
woonstede Gods, was ook Jezus heilig en Hij hield
van de plechtigheden en ceremoniën welke daar
plaats vonden. Vandaar ook Zijn ijveren, om deze
Godgewijde plaats te zuiveren toen Hij in heilige
verontwaardiging de kooplieden en wisselaars van
daar verdreef met de woorden: „Maakt niet het
huis Mijns Vaders tot een huis van Koophandel".
Jezus nu had de gelijkenis van den wijngaard
en de oproerige landlieden uitgesproken. Zijn
vijanden hadden daarop getracht Hem door
allerlei strikvragen in het nauw te brengen, maar
door Zijn antwoord waren zij beschaamd af
gedropen. Thans sloeg Hij de bontgekleurde
menigt e gade, die den buitensten voorhof van den
tempel vulde. Het was een aanhoudend komen
en gaan van allerlei slag menschen. De rijken in
hunne praalgewaden stapten hier trotsch voort,
zich bewust van hunne waardigheid en gewichtig
heid als dragers der Joodsche cultuur, Schrift
geleerden en Farizeërs, in hunne kostbare kleedij
met de kenteekenen van hun hooge positie,
liepen in groote zelfgenoegzaamheid voorbij, het
hoofd hoog geheven cn genadig jproetend degenen,
die zich diep voor hunne majestueuze figuren
neerbogen. Waren zij niet de wettige leeraren van
het domme volk dat de wet met kent en paste
het dezen niet hun eerbewijzen te brengen?
Voor het onderhoud van den grootselien tempel
dienst was veel geld noodig. De Joden waren
trotsch op hun tempel en het was dan ook een der
schoonste gebouwen van dien tijd. Wie de be
schrijving van dezen door Koning Salomon ge-
bouwden tempel leest, wordt getroffen door het
allerkostbaarst materiaal, waaruit dit Godshuis
was opgetrokken. Een groote priesterschaar was
noodig voor de uitgebreiden ceredienst en een
geweldig personeel zorgde voor het reinhouden
der gebouwen. En waar de Joden uit die dagen
een zeer streng religieus volk waren ontbrak het
hun niet aan offerzin. Niemand ging dan ook
aan die schatkist voorbij zonder een gave daarin
te werpen en Jezus zag dit aan van de plaats waar
Hij zat. De rijken, waartoe ook de Farizeërs en
Schriftgeleerden behoorden, brachten met veel
vertoon en deftigen zwier een of meerdere geld
stukken te voorschijn om deze te werpen in de
schatkist, waar ze luidklinkend nedervielen. Edele
menschen toch, dachten de omstanders. Welk
een mildheid, welk een offerzin! En zij bogen nog
dieper voor deze mannen, die met het geven van
zulke groote giften aan allen, die hiervan getuigen
waren, een prachtig voorbeeld meenden te geven.
Maar er kwam ook een vrouw in den voorhof,
gehuld in een armelijk weduwenkleed. Alles aan
haar getuigde van verval, van armoede. De zorg
voor het dagelijksch brood had hare gelaatstrekken
ver voor den tijd verouderd en hare gestalte was
gebogen als van iemand die een zwaren last torscht.
Verdriet en eenzaamheid spraken uit dat gelaat,
uit die houding, uit ganseh haar doen, zooals zij
zich schichtig in de menigte voortbewoog. On
opgemerkt wilde zij haar gave in de schatkist
werpen en daartoe wachtte zij het moment af dat
niemand zien zoude wat zij daarin wierp. Toen
dit oogenblik aanbrak, trad zij haastig naderbij
om twee kleine penningen, de minst waardevolle
van de Joodsche pasmunt, daarin te werpen.
Dit gedaan hebbende, verwijderde zij zich haastig
als schaamde zij zich om zulk een uiterst gering
bedrag geofferd te hebben.
Niemand had op deze vrouw acht geslagen.
Hoe zou het ook, waar het schamel kleed der
geringen eer ergernis dan sympathie bij de men
schen wekt! Maar Jezus ziet het hart aan. Hij,
de groote hartenkenner, had geen waardeering
voor de rijken, die veel geld in de schatkist ge
worpen hadden. Hij wist maar al te goed dat deze
giften, hoe groot ook, voor hen geen offers waren,
daar zij alle van hunnen overvloed stamden.
Hun gang naar den tempel was een paradegang
om door de mensehen gezien en bewonderd te
worden. En hun voorname gift was geen offer,
maar een ordinair vertoon van hoogmrt d, een
walgelijk pronken met wat vaak door grof onrecht
verkregen was en dat alle zedelijke en godsdienstige
waarde ten eenenmale miste.
Zei Jezus niet in vers 40 van de Schriftgeleerden
/V;)
groote s
ongelukkige, die door sociale ongerechtigheid was
neergestooten tot in de diepste armoede. Daarom
kon zulk een gift geen waarde hebben voor net
Koninkrijk Gods.
„MAIS0N IV0NNE".
Speciaalzaak in Verlichtings-Artikelen. Het
betere genre. Aparte Modellen. Lage prijzen.
Eigen Ateliers. Ook overtrekken wij uw kap.
Gierstraat 38, Haarlem, Telefoon 10925
HET ADRES VOOR GRIND, ZAND en
alle voorkomende TUINMATERIALEN
Bloemendaalschestraatweg 102
Santpoort-Station - Telefoon 217
Maar de zeer geringe gift der arme weduwe,
waarvoor die zich geschaamd had deze in de
schatkist te werpen, werd door Jezus zeer hoog
aangeslagen. „En Jezus, Zijne discipelen tot zich
geroepen hebbende, zeide tot hen: „Voorwaar, ik
zeg u, dat deze arme weduwe meer ingeworpen
heeft, dan allen, die in de schatkist geworpen
hebben. Want zij allen hebben van hunnen over
vloed daarin geworpenmaar deze heeft van haar
gebrek, al wat zij had, daarin geworpen; haar
ganschen leeftocht". Vers 43 -f- 44.
Dat was een offer, Gode welgevallig! Die kleine
gift der weduwe was in het oog van Jezus een
geweldige daad: Al wat zij had; haar ganschen
leeftocht! Voor die twee kleine penningen had zij
brood' moeten koopen! Zij had niets meer in huis!
Toch dacht zij niet aan zichzelf, maar gaf haar
laatste bezit met blijmoedigheid, in het vast geloof,
dat God haar niet van gebrek zou doen omkomen.
Welk een diep religieus besef, welk een klaren
blik op Gods bestel, vinden wij bij deze arme
vrouw. In die twee laatste penningen verborg zich
ecuhart vol liefde en toewijding aan haar God. Deze
u* WTm wreduwen^"aten.v«fejl-3t :;vrf-7Puwde er op, dat „de olie in de kruik en het
tleu sebjrps ego •- A-sa*" -*p|E«iBjt -j 1 rat" nooit zonde" 'r"
ooté gift der rijken kleefde menige traan van eenW mkde zij naar «r™
T-.1 j: Jor>o'ornftli+ifrTiPlfl WHS v'.ifl (xOflS IllllSl
Gods huist
Als we dit lezen buigen we schuldbewust
het hoofd. Waar is ons offer, waar is onze daad
om te doen als deze berooide weduwe?
In aansluiting van ons eei ste betreffend artikel
ontvingen wij van dezelfde zijde onderstaand
vervolg
Sinds ons vorig artikel in dit blad is de burger
oorlog zoo mogelijk nog in hevigheid toegenomen.
Het vaat hier momenteel niet meer om den op
stand van onmachtige burgers en recalcitrante
militairen tegen de regeering, of een pronun-
ciamiento, zooals Spanje er in den loop der tijden
zoovele heeft gekend, de thans woedende strijd
kan slechts eindigen met een volkomen vernietiging
van den tegenstander.
De nationalen zoowel als de regeeringstroepen
weten dat alleen een volkomen verdelging van
een der beide partijen de inzet van den strijd is.
De grimmigheid waarmede twee nieuwe staats
vormen elkander in Spanje de opperheerschappij
betwisten wordt nog slechts geëvenaard door de
dagen der Octoberrevolutie van 1917 m Rusland.
Het is niet de taak van een onafhankelijk orgaan
over de merites van deze beide systemen een
oordeel te vellen. Men ontkomt echter met aan
den indruk, dat de mannen van orde en tucht
eerder aan de zijde van Franco en Mola te vinden
zijn dan hij hen, die in Madrid de wettige regeering
vórmen, al mogen de opstandelingen dan hon
derd maal tegen het door de Cortes gesanction-
neerd gezag in opstand zijn gekomen. Het is een
veeg teeken, wanneer het hoofd van een staat de
democratie tracht te redden door het uitvaagsel
gewapend op den tegenstander los te laten.
Wij willen thans eens nagaan, hoe dit land,
hetwelk tot voor korten tijd een betrekkelijke rust
genoot en waarin voor het oog van den buiten
staander, althans naar Spaanseli begrip, ge
ordende toestanden bestonden, op het oogenblik
dreigt ten onder te gaan.
De Spaansehe geest is gelijk dit ook m ons
land in de middeleeuwen het geval was voor
alles primitief. De levensopvatting van den Span
jaard is fél, hij leeft en ziet alles m scherpe con
trasten. Zijn innerlijk leven wordt bijkans uit
sluitend beheerscht door uiterlijke waarneming;
hij kan plotseling van de grootste uitgelatenheid
tót de diepste devotie terugvallen, al naar ge
lang van datgene, wat hij op dat oogenblik ziet
gebeuren. De Spaansehe afgevaardigde van den
Volkenbond, De Madariaga geeft de volgende ge
tuigenis van zijn volk: „De Spanjaard bezit een
geprononceerd gevoel van individualisme met een
neiging tot anarchie. Hij weet niet den juisten
weg te vmden tussehen het ik en het wij. Hij is
vurig patriot, weet voor zijn land te strijden,
maar de kunst om er voor te leven ontbreekt
hem."
Hoe kan een volk, dat eenmaal geheele wereld-
deelen heeft ontdekt en met zijn geest en intelli
gentie heeft bevrucht, dat mannen als Francesco
Pizarrö en Fernando Cortez heeft voortgebracht,
wel is waar conquistadores, die niets en niemand
ontzagen om geheel Zuid-Amerika voor de Spaan
sehe Kroon te veroveren, maar die toch door een
ontzaglijke wilskracht bezield, schier boven-
menschelijke moeilijkheden hebben weten te over
winnen, om hun doel te bereiken. Men zou zich kun
nen voorstellen, dat de glorie der oude Spaansehe
veroveraars op de verbeeldingskracht van de man
nén van het nationale front in dezen burgerkrijg,
dermate heeft ingewerkt, dat zij hun vaderland
willen bevrijden van een regiem, dat in hun oogen,
Spanje steeds verder naar den chaos voert, nu het
blijkt, dat de republikeinsche regeering hoe langer
hoe meer in de handen van de communisten en
anarcho-syndicalisten dreigt te geraken. Want
het valt niet te ontkennen, dat gematigde demo
craten als Azana, Prieto, Barrio, enz. feitelijk de
gevangenen zijn van het revolutionaire volksfront,
in dié deelen van het land, waar de officieele
Madrileensche regeering, in naam althans, het gezag
uitoefent. De Cortes-voorzitter, Martinez Barrio,
thans hoofd van de regeeringsjunta te Valencia,
getuigden van de opstandelingen, dat zij niet
strijden tegen het marxisme, noch tegen de repu
bliek, maar tegen Spanje! Zij willen slechts de
privilegiën van den adel en de grootgrondbezitters
herstellen, die wij hen in 1981 hebben afgenomen
De republiek heeft echter in den korten tijd van
haar bestaan evenmin aan deze verouderde toe
standen iets kunnen veranderen en daarom trach
ten thans de uiterst-linksche elementen tot vol
ledige onteigening van den grond over te gaan. Dat
zulks niet dan met de slimste gruweldaden gepaard
gaat, is bekend. Het centrale gezag te Madrid
beschikt niet meer over voldoende autoriteit om
aan deze wandaden paal en perk te stellen. Merk
waardig is voorts, dat juist in de provincie, waar
het grootgrondbezit zich bevindt, en waar de
rationalen dej macht in handen hebben, de boeren
de zijde van de opstandelingen hebben gekozen.
Een opvallend en betreurenswaardig verschijn
sel tevens, is dat de Kerk, althans daar waar de
regeeringspartij nog oppermachtig is, volkomen is
uitgeschakeld. Wel mocht de staatspresident
Azana, toen hem de gruweldaden van Malaga ter
oorekwamen, uitroepen: „Spanje heeft opgehouden
katholiek te zijnAl moge de clerus in het alge
meen haar taak in Spanje slecht hebben begrepen,
daar meer aan eigen voordeel dan aan dat der
geloovigen werd gedacht, men zou echter de Kerk
onrecht aandoen, door haar voor alles verantwoor
delijk te stellen, wat zich op het oogenblik op het
Iberisch schiereiland afspeelt. De Spanjaard is nu
per dozijn f 0.40, f 0.60 en f 0.70
BLOEMENDAALSCHEWEG 53
(bij het Postkantoor), Telefoon 23039
zijn alle soorten Kaas verkrijgbaar tegen
scherp concurreerende prijzen en
uitsluitend hoogst fijne kaas.
Voordat U kaas koopt, moet U bij ons eerst
komen PROEVEN. Geheel vrijblijvend en U
blijft klant. KAAS vanaf 16 et. per pond.
1MELANGE 50 cent per pond.
10 VERSCHE EIEREN 32 et.
,,'T KAASWINKELTJE"
Koningstraat 56 (bij de tramhalte)
eenmaal iemand, die zijn geloof slechts zeer opper
vlakkig belijdt. In het aanschouwen van heiligen
beelden of een processie ziet hij de hoogste uiting
van katholiek leven. Geen wonder, dat een volk,
aan hetwelk, althans naar onze begrippen, feitelijk
de diepere beteekenis van het geloof ontgaat, ge
makkelijk zijn geloof den rug toekeert, zoo hij het
slachtoffer wordt van revolutionaire theorieën,
die op zijn verbeeldingskracht inwerken. Dat de
taak van den priester onder zulke omstandigheden
uiterst moeilijk is, is duidelijk.
Daarom moet men zeer voorzichtig zijn met
Wat Spanje op het gebied van cultuur te zien
geeft, heeft het hoofdzakelijk aan de Kerk te
danken: men bedenke zulks, wanneer men een
oordeel wil vellen over de huidige toestanden op
het Iberisch schiereiland.
Zoodra men de diepere oorzaak van dezen burger
krijg tracht te benaderen, dan constateert men
alras, dat Spanje allerminst een staatkundige
eenheid is. De bergketenen, die het land kris en
kras doorkruisen (Sierra de Guadarama, Sierra Mo-
rena. Sierra Nevada, enz.) hebben Spanje m ver
schillende deelen gesplitst, die ieder op zich zelf
een eigen taal, eigen zeden en gewoonten hebben.
Alleen door een sterk centraal gezag kunnen deze
heterogene bestanddeelen worden samen gehouden
iedere verslapping op dit gebied leidt onmiddellijk
tot streven naar autonomie, met als resultaat al-
geheele losscheuring uit het staatsverband. Nauwe
lijks had Alphons XIII afgedankt, of kolonel
Maica riep de onafhankelijkheid uit van de
„Generahdad de Catalunya". Ook in Andalusië
en de Baskisehe provincies Navarre en Guipuzcoa
die wegens sterk anti-republikeische gevoelens
niets van het domocratische Madrid moesten
hebben werden de wensclien tot afscheiding van
het centrale punt hoe langer hoe sterker en sinds
het presidentsschap van den zeer zeker goed-
willenden, doch zwakken Azana, maakte men
openlijk in deze provincies propaganda voor de
onafhankelijkheid. In Cordoba, Sevdla, Pamplona.
San Sebastian durfde men het onomwonden uit
roepen: „Los van Madrid!" Het is de vloek van
het Spaansch karakter, dat ieder gevoel van ge
bondenheid mist. Men herinnert zich de eeuwenoud
strijd tussehen CastiliëMadrid en Catalonië—
Barcelona.
Primo de Rivera, zelf Cataloniër van geboorh
en vóór zijn dictatorschap, kapitein-generaal vai
deze provincie, heeft dan ook steeds ieder autono
mistisch streven onverbiddelijk den kop ingedrukt
wel wetende, dat iedere concessie van Madrii
als zwakheid zou worden uitgelegd en steed
hoogere eischen ten gevolge zou hebben. Zulk:
moge gezien de toestanden in ons eigen land
veel op onderdrukking lijken van gerechtvaardigd!
eischen, naar onze meening kan de eenheid vai
de Spaansehe maatschappij alleen door sterke,
doelbewuste leiding worden gehandhaafd.
Mocht de thans woedende broederkrijg met eei
overwinning van de „Rooden" eindigen, dan kaï
men zich alreeds aan de hand van de politiel
der communisten in Rusland een voorstellin;
maken van het Spanje van morgen n.l. een sooi.
„federatie van autonome Spaansehe sovjet-repu
blieken, „met als resultaat de volkomen verdwij
ning van Spanje als staatseenhied. Winnen daaren
tegen de „Witten" den strijd, dan zal meer nog
dan onder de dictatuur van Primo de Rivera
Madrid de stad zijn waar alle draden van het gezag
zullen samenvloeien.
Het loont de moeite met de grootste belang
stelling den huiden strijd te volgen, want er staat
meer op liet spel dan alleen de toekomst van
Spanje. Maar hierop nader is te gaan, zou ons
op een terrein brengen, dat buiten het bestek van
dit artikel valt.
NT
