Merkwaardige Pinksiergebruiken.
Officieele opening Nieuwe Woningen Chr Nat. Werkmansbond,
Predikbeurten.
Perspectief van de 12 woningen aan de Boschlaan (ontwerp architect Mulder).
Zaterdag 8 Mei j.l., des n.m. ten drie ure, werd
in het gebouw „Maranatlia", in tegenwoordigheid
van leden en genoodigden, het complex nieuwge
bouwde woningen van bovengenoemde Vereeni-
ging officieel geopend. De plechtigheid werd geleid
door den heer K. Koopman, godsdienstonderwijzer
in onze gemeente.
Na een hartelijk welkomstwoord aan de aan
wezigen, gaf hij uiting aan de gevoelens van
groote dankbaarheid, die de Bonds-afdeeling
Bloemendaal vervullen, nu zij terug mag zien op
het maatschappelijk werk, dat met dezen nieuw
bouw tot stand gekomen is. Was het bestuur
aanvankelijk voor groote moeilijkheden geplaatst,
thans echter, nu de woningen gereed zijn, denkt
het met dankbaarheid aan hen, zonder wier hulp,
dit niet mogelijk zou geweest zijn. En dan geldt
deze erkenning in de eerste plaats onzen burge
meester en wethouders, die groote medewerking
verleenden en naast dezen, den staf van den Tech-
nischen Dienst, in 't bijzonder den heer J. van Es,
technisch ambtenaar Bouw- en Woning-toezicht
en den heer P. Jongepier, directeur van het Gem.
Gas- en Waterleiding Bedrijf.
De keuze der architecten voor dit werk, de
heeren Mulder en van Asdonk, mocht alleszins
gelukkig heeten en spreker Tichtte dan ook tot
hen een speciaal woord van dank voor de uit
nemende wijze, waarop zij zich van hun taak
gekweten hebben. Niet minder gold dit ook
voor den aannemer, den heer van Dijk uit Nieuw-
veen, die het bouwwerk uitvoerde onder omstan
digheden, zóó moeilijk, als waarmede nooit eenig
aannemer tot. heden, te kampen gehad heeft.
Daags toch, na het teekenen van het contract,
had de devaluatie plaats. Dit beteékende een
plotselinge prijsstijging van alle materialen! Dat
de heer van Dijk toch zijn woord gestand gedaan,
en het bouwwerk tot voltooiing gevoerd heeft,
sterkt hem, zeide spreker, tot groote eer en Ver
dient alle lof. Zich vervolgens wendende tot den
eere-voorzitter, Ds. J. C. van Dijk, dankte hij
dezen voor zijn tussclienkomst en medewerking
in de finaneieele aangelegenheden, terwijl hij ten
slotte ook aan Mr. IJzerman zijn erkentelijkheid
betuigde voor diens adviezen. Komende tot een
bespreking van de nieuwe aanwinst van den
Chr. Nat. W. Bond, wees spreker er op, dat thans
aan de bestaande 18 woningen, 12 zijn toegevoegd,
die, bij allen eenvoud, niet alleen aan de eischen
van den tegenwoordigen tijd voldoen, doch
daarbij en vooral, een geriefelijke woning bieden
tegen billijken prijs. Na aldus dank gebracht te
hebben aan den mensch, bracht de heer Koopman
ook dank aan God, met de bede, dat Zijn zege
op dezen arbeid moge rusten tot in lengte van
dagen. Hiermede verklaarde hij de woningen
voor geopend.
Toen middelerwijl de thee rondgediend werd,
vond architect Mulder gelegenheid, bestuur en
leden, die meegewerkt hebben tot het welslagen,
zoomede den aannemer te danken. Evenzeer
betrok hij in zijn dankwoord den heer van Es,
voor de sympathieke medewerking, wijl deze binnen
het kader van zijn ambtelijke bevoegdheid, steeds
bereid was geweest, eventueele moeilijkheden, die
zich zouden kunnen voordoen, tereelitertijd te
voorkomen. Den heer Koopman bood hij een
penteekening van de huizengroep aan. Achter
eenvolgens voerden nu het woord: afgevaardigden
van het Hoofdbestuur, het Provinciaal Comité
en de zuster-afdeeling Haarlem, die allen namens
hun colleges, gelukwenschen aangeboden hij deze
heugelijke gebeurtenis. Laatste in de rij der
sprekers was Ds. v. Dijk, die er o.m. aan herin
nerde dat de afdeeling indertijd gesticht is uit den
kring der Ned. Hervomde Kerk en wel door Ds.
van Leeuwen. Naast een persoonlijk woord, bracht
hij dan ook de gelukwenschen van den kerkeraad.
In dat persoonlijk woord vlocht hij tev^as on
geestige wijze, een vergelijking tusscheit, -'ggt
oogenblik, waarop elders aan goudzoekers wordt
toegestaan, gezamenlijk een run te doen (om hun
claims af te bakenen) naar een stuk land, waarin
edele metalen zitten, en het oogenblik waarop
een reeks vriendelijke woningen geopend wordt,
die reeds bewoond zijnWenschende, dat
alles, wat het bestuur zich voorstelt in vervulling
moge gaan en herinnerend aan de vermaning:
„Zoo God het huis niet bouwt, te vergeefs arbeiden
de menschen er aan," onderschreef hij de bede
van den voorzitter: „Moge Gods zegen er op
rusten."
De heer Koopman dankte mede namens het
bestuur voor de goede woorden tot hen gesproken
en de noodigde thans de aanwezigen uit, de
woningen in oogenschouw te nemen, onder voor
lichting van den architect Mulder. Deze wees er
allereerst op, dat bij dezen bouw het streven heeft
voorgezeten, alleen prima-kwaliteit materialen
te gebruiken en verder alle voordeelen te benutten,
die de huidige techniek aan de hand doet. Zoo
is b.v. voor de bekroning der topgevels, de best
bekende natuursteen gebruikt en wel, afkomstig
uit een Fransche groeve.
Het metselwerk is een sieraad, dat den goeden
naam van onzen Hollandschen metselkunst eer
aandoet; de raamdorpels zijn bekleed, evenals
de schoorsteenmantels, gootsteenen enz.
met tegels van de „Porceleijnen Flesch" Delft.
Pijnlijke zorg is daaraan besteed, ten einde alle
mogelijke euvelen voor de toekomst uit te sluiten.
Met dezelfde bedoeling zijn ook ramen en kozijnen
niet uit hout, doch uit profielstaai geconstrueerd.
Triplex vond een ruime toepassing en zoo zijn
de plafonds van de verdieping Uit berken-triplex
gevormd, evenals de „Bruynzeel"-deuren, wier
gloed als Japansch lakwerk aandoet. Een warme
behagelijke indruk maken de Celotex-plafonds
in de beide vertrekken gelijkstraatsch. Waar dus
geen gestucadoorde plafonds in deze huizen zijn,
vervalt daarmede alle last van scheurend- en af
brokkelend pleisterwerk. De woningen bevatten
naast twee ineenloopende vertrekken gelijk
straatsch, een ruime frissche keuken. De kamers
zijn dom! glas-in-lood schuifdeuren van elkaar
gescheiden, behoudens in één woning, waar
hfet den architect Mulder werd toegestaan, te breken
met den sleur en de schuifdeuren weg te laten.
Op de verdieping bevinden zich de noodige slaap
kamers, waarbij gelukkig geen der wanden af
geschuind is, verder een douche-cel, de onont-
brekelijke vaste waschtafel, W.C. en daarboven
een ruime zolder. De huurprijs bedraagt f4.80
per week en voor woningen, die bovendien nog
een kamer boven de poort hebben f 5.25.
B.
Zondag 16 Mei 1937.
BLOEMEND AAL.
Ned. Herv. Gem. Eerste Pinksterdag 10 uur v.m.
Ds. J. C. van Djjk, Zendingscollecte. Tweede
Pinksterdag 10 uur v.m. Ds. J. C. van Dijk.
Zendingsoollecte.
Geref. Kerk v.m. 10 en n.m. 5 uur Ds. Joh. C.
Brussaard.
Ned. Prot. Bond Ds. A. E. F. Junod, Wassenaar.
Vrije Kath. Kerk (Popellaan Kinheimpark) Eerste
Pinksterdag, Hoogmis, predikatie van Priester
Ko Borsten, 10.30 v.m. Woensdag 19 Mei,
8 uur n.m. Completen fen Lof. Zaterdag 22
Mei 7.25 v.m. Gesproken H. Mis.
0VERVEEN.
Ned. Herv. Gem. Eerste Pinksterdag 10 uur v.m.
Ds. de Beus. Zendingsoollecte. Tweede Pink
sterdag 10 uur v.m. de Hr. Foeke, Cand. tot
de H.D. te Haarlem. Zendingsoollecte.
AERDENH0UT.
Vereen. Relig. Kring 10.30 uur v.m. Ds. W. J.
Wegerif, Remonstrantsche Predikant,
I Rotterdam.
SANTPOORT.
Ned. Herv. Gem. 10 uur v.m. Ds. R. H. Oldeman.
Ned. Herv. Evang. 10 uur v.m. Ds. J. C. van
Apeldoorn, Leiden.
HAARLEM.
Geref. Kerk (H.V.) 10 uur v.m. en 5 uur n.m. Ds
P. A. E. Sillevis Smitt. Tweede Pinksterdag
geen dienst.
In de voorzaal v.m. 10 uur Kinderdienst.
Evang. Luth. Gem. Eerste Pinksterdag 10.30 v.m.
Ds. C. H. Brandt.
Extra collecte Sijn. Fonds. Gemengd koor.
Tweede Pinksterdag 10.30 v.m. Ds. G. J.
Duijvendak. Extra collecte Luth. Zending.
Gemengd koor,
Eglise Watlonne (Begijnhof) a 20 h. (soir) Service
présidé par Mr. ie pasteur E. Michelin
Moreau de la Hay. 3e collecte pour 1' Eglise.
Ecole de Dimanche pas de service.
Ned., Vereeniging van Spiritisten „Harmonia"
afd. Haarlem II, sociëteit „Vereeniging"
Zijlweg 1, Haarlem. Zondag 16 Mei v.m.
10.30 uur. Wijdingsmorgen. Spreker: de heer
A. Muis uit Rotterdam. Onderwerp: „Een
Pinkstergedachte". Helderziende waarne
mingen mevr. J. Remmersv. d. Lans.
ZANDV00RT.
Gereformeerde Kerk in Hersteld Verband, Brede-
rodestraat 31. Openbare belijdenis 's voorm.
10 uur: Ds. P. van der Vloed.
's Nam 5 uur: dezelfde. Heilig avondmaal.
2en Pinksterdag geen dienst.
o
Opening „Wolkunst".
hl-Wij willen gaarne de aandacht van onze
lezeressen vestigen op de nieuwe wolwinkel
„Wolkunst" in de Santpoorterstraat. Deze zaak
is inderdaad een bezoek waard, want dit is geen
nieuwe winkel in den waren zin des Woords, de
ondernemers, de heer en mevrouw Smeenk hebben
reeds tal van jaren een dergelijk bedrijf annex
heerenmodeartikelen, welke zaak in IJmuïden is
gevestigd. Dames, die handwerken een aardige
bezigheid vinden kunnen in dezen winkel afle
inlichtingen en voorlichting bekomen, die men
noodig heeft. Men is hier bij deskundigen op
handwerkgebied. De winkel is gezellig ingericht
en bevat m groote sorteering de diverse soorten
wol, knooperi, byouterieën enz. Wij wensohen de
ondernemers gaarne succes.
Het Pinksterbruidje en Dauwtrappen.
Een oude en vroeger de liefelijkste verschijning
op de Pinksterfeesten was de Pinksterblomme
of Pinksterbruid, een herinnering aan de Oud-
Heidensclie feesten ter eere van Flora, de godin
der bloemen, waarop ook in het wit gekleede
meisjes met bloemen getooid werden rondgedragen,
onder het zingen van plechtige en opgewekte
liederen. Het Katholicisme veranderde liet Heiden-
sche Flora-feest in een soort van Christelijk
Pinksterfeest.
In Noordholland bijvoorbeeld, te Scliermerhorn,
was in dé 16de en 17de eeuw de Pinksterblomme
een mooi meisje, dat staande op een berrie, door
vier andere jonge meisjes gedragen werd. Het
meisje was getooid met: twintig zilveren tuigen,
tien zilveren, bellen, drie beugeltasschen en vijf-en-
twintig kettingen van barnsteen en van bloed
koraal; in de rechterhand hield zij een zilveren
Op eeu pracliiig versierde drnars.eel
werd de Pinksterbloem rondgedragen.
kommetje, waarin zij giften ontving; ln de linker
een zilveren bel, waarmee zij geluid maakte.
In Den Haag gingen vier met kransen opge
smukte meisjes rond. Twee droegen samen een
duif op een schaal; de derde ging met giften rond,
de vierde droeg aan een lint een penning op de
borst en in de hand een degen met een oranje-appel
op den spits; zij scheen den omgang te beschermen.
De duif was waarschijnlijk een herinnering aan het
Bijbelverhaal, waarin de Heilige Geest in de ge
daante van een duif op Jezus neerdaalt.
Op het eind van de 17de eeuw was dit feest
reeds tot een kinderspel geworden. De Pinkster
blom zakte meer en meer af tot een bedelares en
tot diep in de 19de eeuw bleef deze bedelpartij,
dikwijls door verre van mooie meisjes, bestaan.
De politie maakte er ten slotte een eind aan. Het
is overigens merkwaardig, dat herhaalde malen de
zoogenaamde Luilak en de Pinksterblom als het
ware in elkaar overgaan. In sommige streken
worden ze zelfs verwisseld. Dikwijls zijn ze identiek.
Dit merkt men bijvoorbeeld uit het versje:
Pinksterbloem, slechte roem,
Gij hebt zoolang geslapen;
Waart gij vroeger opgestaan
Dan waart gij mijn kameraadje.
Te Cuyk in Noord-Brabant zingt men:
Vierge, vierge Pinksterbloem,
Daar komt zij aangegangen
Met een krans al om het hoofd,
En twee gebloemde wangen.
Vrouwtje, als gij niet deugen wilt,
Dan zullen wij u gaan verkoopen,
Dan gaan wij naar het groene woud,
Daar zingen de vogeltjes, jong en oud.
Keert u eens om,
Draait u eens om,
Vierge, vierge Pinksterblom.
Een ander, oud en veel verbreid gebruik op
Pinksteren is het „dauwtrappen", dat samen
hangt met de plaats, die de dauw in het volks
geloof innam. De „dauw" vervangt in den heeten
zomertijd den regen, waar hij weide en planten
bevochtigt. Inzonderheid in liet Oosten was de
dauw dan ook van groote beteekenis. Men denke
slechts aan liet. manna verhaal, toen de Israë
lieten gcrltl "oiu'e hun oïn.zy,'etvingen door de
Arabiseiie woestijn de manna nuttigden.
Waar die dauw voor hen, die lang voor ons
De Pinksterbloem op de berrie, met de zilveren bel in de linker hand.
leefden, een onverklaarbaar verschijnsel was, daar
kon niet uitblijven, dat het volksgeloof er iets
geheimzinnigs in legde en hij in het bijgeloof een
rol ging spelen.
Nu eens ziet men in den dauw de tranen door
Aurora geschreid, dan weer laat men hem neer-
druppelen van de manen der paarden, waarop
Walkuren rijden. Den dauw werd ook genezende
kracht toegeschreven; men achtte het dauwwater
goed voor de oogen en ving het daarom in doeken
op en bewaarde het uitgewrongen water in f lesschen.
Ook tegen allerlei huidzeer achtte men het een
uitstekend middel.
Onder het Engelsche landvolk bestaat het
geloof, dat de dauw van den eersten Meimorgen
gezondheid niet slechts, maar ook onvergankelijke
schoonheid geeft. Inzonderheid de dauwdroppols,
die op de twijgen van den Meidoorn liggen, zijn
een kostbaar tooverwater, dat meer nog dan de
andere dauwparels verjongende kracht bezit. Een
oud rijmpje zegt dan ook:
Met dauw die op den meidoorn ligt,
Mooi meisje wascht uw aangezicht;
Wie het doet, en weer doet eiken keer
Verliest haar schoonheid nimmer meer.
De Meidoomtakken zelf zouden een heilzaam
middel zijn, waar het betreft èen jongeman, die
zijn meisje verlaten heeft, tot haar terug te brengen,
welk doel zeker bereikt werd, wanneer de ver
latene een door haar zelf geplukten Meidoorntak
in zijn kamer wist te brengen. Wilde zij temeer
kans hebben, dat haar toeleg gelukte, dan mocht
zij het „dauwwasschen" niet. Verzu'me i. Voorts
beschermde het dauwwater ook tegen hekserij.
In verband met het voorgaande laat zich be
grijpen, hoe het oude gebruik ontstond, op de
zomerfeestdagen, met Pinksteren, te gaan dauw
trappen of dauwslaan, hier en daar ook wel „hemel
varen" genoemd. Zooals eenmaal onze Heidensche
voorouders in den vroegen morgenstond uitgingen
naar de heilige wouden of bronnen, zoo trok men
in lateren tijd en in verschillende streken nog
voor dag en dauw uit naar buiten in het be
dauwde gras, om een „dauwbad" te nemen, waarbij,
vroeger althans, de drankflesch niet ontbrak.
Op de Pinkster, of, zooals men in de Middel
eeuwen schreef „in Sinxendagen" waren de vorsten
gewoon, hofdag te houden: alle oude romans
getuigen hier nog van. In het bekende dieren-epos
„Van den Vos Reïnaerde" lezen wij:
Het was in ene Sinxendage
Dat beide, bosch ende hage
Met groene loveren waren bevaen.
Nobel, die Conine, hadde gedaen
Syn hof craieren overal.
Ook landdagen en volksverzamelingen werden
en worden veelal op Pinkster gehouden. Ook
schuttersfeesten, onze tegenwoordige spqrt-feesten,
hadden op Pinkster plaatt'. Om de Pinkster
vreugde nog te verhoogen, gaven ook de Rede
rijkers op de markten voorstellingen.
Het echte „Pinkster houden" heeft naar oud
gebruik plaats op Pinkster drie of Pinkster-
Maandag. De stadsbewoners trekken in drommen
naar buiten, om te genieten van het jonge groen,
de dorpelingen trekken naar de naaste stad, om
zich daar naar hartelust te vermaken, wat meestal
bestaat uit cafébezoek. Constance van He,I.um.
