ALLE BANKZAKEN
EUGDHUIS
De Twentsche Bank N.V. - Bloemendaal
Waarheid.
«4. Zetstra
C. CASSEE
SIGAREN!
Haarden
Kachels
31e Jaargang - No. 22
29 October 1937
Oplaag 5900 Ex.
Algemeen Weekblad voor Bloemendaal, Overveen, Aerdenhout,
Haarlem (Kleverpark en Ramplaankwartier) en Santpoort-Station
AD VERTENTIEN
ABONNEMENTEN
Haardkachels zeer voordeelig te koop
£lectr. Smederij «4. J. oan Hiessen
LAMPEKAP-MAGAZIJN „IVONNE"
BEGRAFENIS EN CREMATIE
2 2444
Rector Dr. C. Spoelder
tevens Lector.
SIGARENMAG. KRUISWEG 1
Probeert U eens
CREMER heeft ze in voorraad.
Bloemend.weg 119, hk. Dr. D. Bakkerlaan
Telefoon 22628.
FIRMA P. VAN DER STAD
WILD EN GEVOGELTE
D. HOGENBIRK Zn.
VERHUUR VAN
FILMAPPARATEN
Kennemer Foto-Kinohandel
Do Struick du Moulin, f
HET BLOEMENDAALSCH WEEKBLAD
Advertentiënper regeJ 0.15.
KRUIDNOTEN, kleine advertenties, 4 regels 1 0.35,
bij vooruitbetaling. Elke regel meer f 0.10
BIJ CONTRACT BELANGRIJKE KORTING
Bureau voor Redactie en Administratie en Advertentiën:
KORTE KLEVERLAANmóBLOEMENDAAL
Telefoon 23453 Postgiro No. 191387
Abonnementsprijs bij vooruitbetaling 11.per halfjaar
Abonnementen kunnen steeds ingaan, maar zijn ver
bindend voor het loopende halfjaar.
Losse nummers! 0.05.
Bloemendaalscheweg 147 - Telefoon 23270
Nog enkele nieuwe en eenige weinig gebruikte
(Jan Jaarsma, E. M. Jaarsma, Ulftsche, enz.) Vakk. Reparaties.
BLOEMENDAALSCHEWEG 131 - BLOEMENDAAL TELEFOON 23092
Nadruk verbodeti.)
„Spreek de waarheid", aldus heeft eens de groote
Amerikaansehe moralist Emerson vermaand, „en
heel de natuiir en alle geesten staan u bij met
onverwachte hulp. Spreek de waarheid en alle
redelijke en redelooze dingen zijn uw getuigen
en zeifs de wortelen van het gras onder uw voeten
schijnen zich te bewegen om uw voorspraak te zijn".
„Spreek de waarheid", aldus placht mijn tuin
man te zeggen, die nooit van Emerson liad ge
hoord, maar die een levenswijs man was, „en mor
gen zit ge in de gevangenis of in het krankzinnigen
gesticht". De nuchtere ervaring van alledag had
dezen eenvoudigen werkman geleerd, dat, zoodra
iemand de waarheid spTeekt, gansch het heelal
zich tegen hem keert.
Wie van beiden heeft gelijk, Emerson of
de tuinman?
Er leefde, omstreeks veertien eeuwen vóór den
aanvang van onze jaartelling in Egypte, een
koning, die brak met de in zijn land heerschende
opvattingen omtrent godsdienst, kunst en maat
schappij. Tot nog toe had men zich de goden voor
gesteld als schitterende wezens en de koningen
lieten zich - afbeelden als menschen, begaafd met
een harmonische gestalte en sclioone, evenredige
gelaatstrekken. Een lioofseh decorum sierde den
maatschappelijken omgang.
Maar Amenlietep IV, die zelf een man was met
een zwak lichaam en een leelijk postuur, was een
hartstochtelijk vereerder van den god Waarheid,
en wilde breken met de algemeen gebruikelijke
methode van retoucheeren en camoufleeren. De
Zon, onder wier beeld zich de Egyptenaren het
liefst de godheid voorstelden, werpt met onbarm
hartige nuchterheid haar stralen op ieder gelaat
en elk voorwerp en plaatst het in 't volle licht,
zoodat geen bedrog of verhulling mogelijk is. Zoo
moest dus volgens dezen koning het leven zijn,
en heel zijn streven is er dan ook op gericht ge
weest, de realiteit onverbloemd te aanvaarden
en weer te geven. Zichzelf liet hij door de schilders
en beeldhouwers afbeelden volkomen zooals hij er
uitzag en zoo moest ook heel zijn omgeving worden
geportretteerd. In het hofleven en in het huiselijk
leven der burgers werd de etikette vervangen door
natuurlijken omgang. Waarheid bovenal, was de
leus van dezen vorst, die het met de werkelijkheid
wagen wou.
Kort heeft dit rijk van de waarheid geduurd.
Onmiddellijk na den dood van den ketterschen
koning heeft men de oude opvattingen en de oude
leefwijze hersteld. Het was te lastig en te onaan
genaam ook, uit het nuchtere beginsel der waarheid
te leven.
Want een strenge god is de waarheid. Inderdaad
bestaat er geen juister symbool voor haar dan de
zon. Zij is het, hierin heeft Emerson gelijk, die
gansch het heelal bevrucht en tot bloei brengt.
Geen heerlijker aanblik dan haar reine en zuivere
stralen, geen trotscher vreugde, dan haar kracht
door zich heen te voelen stroomen en zich door
haar scheppend geweld omhoog te voelen heffen
uit het moeTas der kleinzieligheid, gelijk een bloem
door de zon wordt omhoog geheven.
Als de zon is de waarheid. De zon schroeit en
zengt en, hierin heeft mijn tuinman gelijk,
wie haar in het aangezicht ziet, raakt verblind.
Hoevelen zijn reeds aan de zonnesteek van de
waarheid gestorven! Wie de leus huldigt: fiat
justitia, pereat mundusgerechtigheid geschiede,
K. KLEVERLAAN 22 24, TEL. 22704
Electrische üasgevulde Gloeilampen
100 KAARS F 0.98, PEERLAMPEN F 0 39
met garantie - Nederlandsch Fabrikaat
ook al moet de wereld vergaanpleegt zelfmoord,
zij het ook uit een edel motief.
Als een arts bij een angstige zieke alle hoop op
herstel uit moet sluiten, mag hij dan met een op
beurend lachje dien zieke geruststellen en zeggen
dat het nog -wel wat meevallen zal?,.Als een oud
moedertje troïseh is óp haar eenigen zoon, en dié
zoon begaat een vergrijp waarvoor hij in de ge
vangenis is gekomen, mag men dit dan voot het
oudje verzwijgen? Als een kind nog in Sinterklaas
gelooft, moet men dan deze illusie verstoren?
Wanneer een minnaar een meisje bewondert, dat
voor haar omgeving als leelijk en onbeteekenend
geldt, misschien zelfs een slechten naam heeft,
dan is dat meisje ten slotte toch hetgeen zij
voor hèm is. „Hij zag haar in schoonheid, in ver
heerlijking, dat is in diepste waarheid, de waar
heid die enkel de oogen der liefde ontdekken",
heeft Henriëtte Poland Holst van een dergelijk
geval gezegd.
Arthur Schnitzler, de Weensehe tooneelschrijver,
heeft waarheid en goedheid tegenover elkander
geplaatst cn aan de laatste als zedelijk beginsel den
voorrang mecnen te moeten vcrleenen. Het hoogste
doel van het leven is volgens hem, anderen gelukkig
te maken en lijden te besparen. Hiermee staat hij
tegenover dc opvatting van zijn kunstbroeder
Ibsen, die als zoon van het harde en nuchtere
noorden dergelijke Weensehe vcekelijkheid ver
oordeelt en zijn tooneellielden liever op tragische
wijze laat ondergaan en anderen in hun val laat
meesleepen, dan dat hij ook maar één grein te kort
zou doen aan de alles offerende moloch' der waar
heid.
„Wat is waarheid?", heeft Pilatus gevraagd, en
zoovelen vragen het hem nog na. Zijn waarheid en
werkelijkheid verwant, dan doet zich de vraag
voor, of illusie en poëzie tot het rijk van den leugen
behooren en of het sprookje moet worden uitge
roeid. Men herinnert zich Batavus DroogstoppeTs
ergernis over den leugenachtigen onzin van „Auf
Fliigeln des Gesanges".
De dichter zou daarentegen liever alle aanspraak
op de concrete materie verliezen dan zijn eenig
ware en eenig werkelijke schat op te geven: den
droom, die naar zijn onuitroeibare opvatting het
wezen der dingen is en in het tastbare en zichtbare
slechts haar zinnebeeldige afschaduwing heeft.
Welk een verschillenden kijk hebben allerlei
mensehen op één en dezelfde zaakWat voor den
één goed cn rechtvaardig is, noemt de ander slecht.
De één verheerlijkt als het hoogste hetgeen de
ander als het diepste verafschuwt. Zoo schijnt ieder
zijn eigen waarheid te hebben, ook ten opzichte
van liet waarheidsprobleem.
II. G. CANNEG1ETEH.
Groote Houtstr. 147 a, Tel. 10925, Haarlem
Het aangewezen adres voor
Opnieuw Overtrekken van Zijden Kappen
Eigen Ateliers
BELAST ZICH MET
BLOEMENDAAL
STRAATWEG 4A
TELEFOON
Zie de étalage
Voor alle Rookers hebben wij een prima Sigaar
BIJ VIADUCT TELEFOON 17094
Donkerelaan 6, Bloemendaal, Tel. 22790
Hermas bekende en vermaarde Oud-Holl
Poppenkast, met leerzame en dolkluchtige verhalen.
Zaterdag 30 Oct. nam.
2.30 u. Een leuke middag
v. kinderen, optreden van
Professor Antonini
de beroemde Goochelaar,
dekinderen goochelen mee
Professor Antonini
met zijn sprekende, zin
gende en loopende August
Entree 25 cent
en 40 cent
Plaatsbespreken 5 cent.
~r Terwijl de blinde wijze oogen van Homerus
sjfitren naar het papier, waarop zich deze pen be-
Óteegt, gaat mijn gedachte naar het verschil vón
>t)ze gymnasiale jongensjaren en den tegenwoor-
djigen tijd. Toen een rector, met rust gelaten zij
4jn naam, liij stierf ongelukkig bijna blind, die
den lastigen jongen in zijn kamer deed komen,
hém in een hoek zette bij de deur voor een lichalnc-"
lijkc kastijding, waarbij 's mans kleine beenen en
schoenen een even groote rol speelden als zijne
vfftnijgg handen. Domineszoonr, spiekten in de klas
/aehulp van ingewikkelde papieren werktuigen,
.Ariwtiwcdi^m veel i.iber -tijd■■koStffcn dan
het ieefen van de les. Uit vrees dat ze bij het over-
hooren zouden falen. Ja eens werd door dezen
hoofdman van tien een jongen, die geen moeder
liad, in de gang die op het Prinsenhof nóg bestaat,
uit paedagogische drift tegen een fonteintje ge
s-makt, zoodat een andere moeder, echtgenoote
van een leeraar in de vaderiandsclie geschiedenis
aan de tegenover gelegen Hoogere Burgerschool,
een klacht indiende bij curatoren, wat even hielp.
De lagere klassen bleven sidderen en de hoogere,
die ook lichamelijk een verdieping liooger ver
bleven, gevoelden zich bevrijd en verre boven deze
methodiek verheven. En in die hoogere sferen, van
5e of 6e klasse, onze tegenwoordige minister Slote-
maker, die toen nog zonder achtervoegsels en met
bijna witte haren, de knapste was en de ernstigste
en vlijtigste kampioen in den wedstrijd wie de
meeste regels uit de Ilias uit het hoofd kon zeggen
en die het won met 255 regels van den lateren oog
arts Schouten den op hem volgenden knappeling
met 250, de overige klasgenooten ginnegappend
en toch jaloerscli als stille bewonderaars daarbij
aanwezig.
Nu een waarlijk „klassieke" school, met aan het
hoofd een kundig, geestig, wat kennis betreft
„weldoortimmerd", wat hart betreft innerlijk
bewogen grootsch liefhebber van zijn vak, vol van
de Oudheid, die hij in zich naar dezen tijd heeft
overgeplant en die hij, vriend van zijne jongens
en meisjes en man uit het volle leven voor de ge-
heele school (want lvij inspireert ook zijne school
mannen) weet te maken tot een moderne werke
lijkheid in den geest van die zich aan deze studie
waarlijk overgeven en naar hem willen luisteren.
Dit is nu Humanisme op zijn best. Hier zijn èn
Erasmus èn Coornhert, hier zijn Fruin en Pierson,
hier komen Boutens en Leopold en dr. H. J.
Boeken tot de jeugd van dezen tijd. En Haarlem
kan, ook met hem, weder roem dragen op zijn
onderwijs.
Het Genootschap van Leeraren aan Nederland-
sclie Gymnasiën hedft de uitnemende gedachte tot
werkelijkheid gemaakt dr. C. Spoelder, den Haar-
lemsclien Rector als opvolger voor te dragen van
dr. Alma in diens hoedanigheid van Lector in de
kunst, van onderrichten en opvoeden (d. i. vormen
en oprichten), van didactiek en methodiek voor de
klassieke talen. De curatoren onzer heerlijk vrije,
liberale Amsterdamsehe Universiteit hebben hunne
toestemming daartoe verleend, de faculteit der
Letteren en Wijsbegeerte heeft den beminden
Rector met welwillendheid ontvangen en niet
zonder de medewerking van Haarlem's Gemeente
bestuur en curatoren zal dr. C. Spoelder voortaan
één uur per week het in Amsterdam opkomend
geslacht van toekomstige voor gymnasia bestemde
schoolmannen onderwijs geven in liet Onderwijs.
Hij zal hun liet parool meegeven van straffe mee-
doogenlooze training van geheugen en denkapparaat
van wie straks hunne leerlingen zijn, hij zal ze
leeren eenvoudige problemen te stellen en op te
lossen onder straffe geestestuclit en met vastheid
van lijn. Ilij zal lien leeren Caesar te overtroeven
in grammaticale vaardigheid en nauwkeurigheid.
Hij zal hun de veelzijdige moeilijke kunst van
vertalen trachten bij te brengen, de texten niet
alleen leeren overzetten in de moedertaal, maar
naar hun inhoud leeren waardeeren als \an on
vervangbare menschelijke waarden, liggende in
dc wortelen der beschaving onzer geestelijke voor-
Agio, een nieuw merk, tip 6 ct., fixo 8 ct.,
keur 10 ct., bonus 12 ct., banko 15 ct.
er is beslist iets voor U bij.
POELIER
KLEINE HOUTSTRAAT 136
Opgericht 1870 HAARLEM Telefoon 10188
en
Groote Sorteering
Vakkundige reparaties
BLOEMENDAAL TELEFOON 22238
BLOEMENDAALSCHEWEG 56
Ook filmavonden in zaal en huis.
Wordt U bij ons S M A L F1L M-ABONNÉ.
Bl.straatweg 158, Santpoort-Station. Tel. 506
oudershij zal hen zelfs inleiden in het onderwijzen
van de taal der Papyri en van het Nieuwe Testa
ment, maar en dit is het zeer verheugend feit
in deze heugelijke benoeming van dezen bijzonderen
Lector hij zal hen bij dit alles, door zijn voorbeeld
en zijn tooverend woord bijbrengen de heilige
ernst die bij het doceeren past, liet geloof in een
roeping, de drang om met geheel hun ziel en geheel
hun geest zich naar hun werk te wenden en daarbij
tocli vreugdevol en gelukkig mensch te zijn.
Wij wenschen dr. Spoelder en de Amsterdamsehe
Universiteit er geluk mee elkander te hebben
gevonden. T.
Na een zeer korte ongesteldheid is in den
nacht van 21 op 22 October mejuffrouw Do Struick
du Moulin te Aerdenhout overleden. Deze fijn
zinnige schilderes mocht zieh de laatste jaren in een
groeiende waardeering van haar kunst verheugen.
Zij was een stille-in-den-iande, een teruggetrokken
natuur, wars van iedere poging naar een gemakke
lijk succes, en vervuld van een overgroote besehei-
denheid, waardoor zij zich vaak te veel op den
achtergrond hield. Maar haar werk, dat in de diepte
wortelt, zuiver en eerlijk is, fijn en van een in
getogen kracht, heeft toch de aandacht getrokken
en vastgehouden. Het is een soort, dat men begeert
te bezitten. Het vond zijn weg in de woningen
van kenners. Ook de vermaarde collectie Koenigs
zal in een werkstuk de herinnering bewaren aan
deze te vroeg gestorven kunstenares, die zoo fijn
van geest was.
Zij was lid en bestuurslid van de Soroptimistclub
„Haarlem en Omstreken" en het lustrum van
verleden jaar gaf aanleiding tot het vervaardigen
van haar Schimmenspel „De Soroptimisten door
alle eeuwen". Dit spel, waaraan mejuffrouw Struick
du Moulin met ware bezieling heeft gewerkt en is
blijven werken, ter uitbreiding, bracht ieder die
het zag in verrukking. Zij was een trouwe, hartelijk
Soroptimiste, die in haar 'club zeer gemist zal
worden.
Op de begraafplaats Oud-Eik en Duinen tc
's-Gravenhagc heeft Maandagmorgen de teraarde
bestelling plaats gehad.
Uit vele klingen waren vrienden cn belangstel
lenden tegenwoordig om de overledene de laatste
eer te bewijzen.