TWEEDE SINT NICOLAAS NUMMER
SMIT'S
f
SINT NICOLAAS
VAN RIESSEN
Bij de nadering van
Sint Nicolaas
DAAROM MET UW
I
De Twentsche Bank N.V. - Bloemendaal
Effecten
Coupo
ns
Safe-loketten
Kunsthistorie
32e Jaargang - No. 27
Dinsdag 29 November 1938
Opiaag 6300 Ex.
Algemeen Weekblad voor Bloemendaal, Overveen, Aerdenhout,
Haarlem (Kleverpark en Ramplaankwartier) en Santpoort-Station
AD VERTENTIEN
ABONNEMENTEN
(MET BALLERINGO-NUMMER)
Hammen
Harten
Zalms taarten
Rollades
Boterletters
Boterspecu-
laaspoppen
LUXE BAKKERIJEN
Telef. 10876 13714,11643,12193
LECTURA
40 TOT 60% KORTING
OP NIEUWE BOEKEN
DE SPECIAAL-ZAAK
PilililViilVMVAlPilVilViftVillPiliVilBlIiliVililiilVAi
Onze ruim 70-jarige ervaring op het gebied
van Fijne Vruchten en dus ook Opgemaakte
Fruitmanden, stelt ons in staat
't beste van 't beste te leveren!
BESTELLINGEN ALLEEN NAAR
TELEFOON 22192
HET BLOEMENDAALSCH WEEKBLAD
Advertentiënper regel 10.15,
KRUIDNOTEN kleine advertenties 4 regels f 0.35,
bij vooruitbetaling. Elke regel meer t 0.10.
BIJ CONTRACT BELANGRIJKE KORTING.
Bureau voor Redactie en Administratie en Advertentiën:
KORTE KLEVERLAAN 64, BLOEMENDAAL
Telefoon 23453 Postgiro No. 191387
Abonnementsprijs bij vooruitbetaling 11.— per halfjaar.
Abonnementen kunnen steeds ingaan, maar zijn ver
bindend voot het loopende halfjaar.
Losse nummers f 0.05.
Bloemendaalscheweg 147 - Telefoon 23270
door
PIET N1EUWD0RP.
Schilderkunst.
Achtereenvolgens zullen we nu eenige beroemde
schilders gaan bespreken en als eerste nemen we
Leonardo da Vinei.
Mereschkowski leidt zijn roman „Leonardo da
Vinci" met het volgende verhaal in.
Hij voert ons binnen in den Dom van Florence,
waar in het jaar 1495 duizenden samen gekomen
zijn om den boeteprediker Savonarola te hooien.
In een donkere pij, het gezicht waschgeel, be
stijgt Savonarola de kansel, legt de hand op het
Krucifix, monstert met zijn haviksoogen de geloo-
vigen.
Een zwijgen heerscht, een zoo groote stilte, dat
ieder zijn eigen hart, hoort slaan.
En in deze grafstilte dreunt de stem van den
Dominikaner
Gladius dei super terram eito et velociter. (Het
zwaard van God gaat boven de aarde al sneller en
sneller.
De teekenen der Apokalypsis vervullen zich:
Ziet, de hemel verft zich bloedrood, pest, oorlog en
hongersnood gaan den dag des oordeels vooruit.
Fuge, fuge, o Zion, gual habitas apud filiam
Babylonis (vlucht, vlucht, o Zion, gij die woont
hij de dochter van Babyion). Een siddering gaat
door de samen geschaarde menigte heen.
Tandenklapperend zinken zij op de knieën:
„Misericordia, domine, misericordia", (barmhartig
heid, Heer, barmhartigheid), schalt het uit duizen
den kelen.
Slechts één staat rechtop.
Tegen een pijler geleund, met een schetsboek
in de hand, terwijl een fijne lach om zijn mond
speelt, teekent hij een karikatuur van Savonarola
Leonardo da Vinci.
Leonardo's „kunst" is het spiegelbeeld van dezen
trotschen kristalhelderen helienistischen geest.
Hij werd in 1472, de werkplaats van Verrochio
als leerling verlaten, hebbende, zelfstandig
schilder en in het Florentijnsche schildersgilde
opgenomen. Dertig jaar oud komt liij naar Milaan.
Volgens Vasari had Leonardo in Florence een luit
gemaakt, waarvan toon en vorm Lorenzo de Medici
zoozeer bevielen, dat deze hem verzocht het instru
ment uit zijn naam aan Hertog Lodovico il Moro
te brengen. In den brief die Leonardo dan aan den
hertog schrijft is daarin echter meer sprake van de
diensten die hij hem als ingenieur en vesting
bouwkundige zal kunnen bieden.
Da Vinci had een groot optimistisch en zonnig
karakter, zoodat men vertelde dat waar hij ver'
scheen, de meest treurige mensch opfleurde.
De grootste verdienste, die een talentvol mensch
een ander kan bewijzen, is zijn talent ter beschik
king stellen, schrijft Leonardo éénmaal.
Zoo werd in opdracht van Morro de academie
„Leonardo da Vinei" gegrondvest.
Hier hield hij lezingen en ontwierp plannen o.a,
voor de vestingwerken om het kasteel van Morro
in Milaan. Ondertusschen werkte hij als beeldhou
wer aan het standbeeld van Francesco Sforra en
schilderde de portretten van verscheidene vrien
dinnen van den hertog. En wanneer hij als schilder
zijn kunst der schoone zonde beëindigd had, ging
hij naar de Dominicanerkerk Santa Maria della
Grazie, om aldaar het avondmaal te scheppen, dat
in 1497 klaar kwam. Omstreeks dezen tijd begonnen
in Milaan de schermutselingen, die hiermede ein
digden dat het hertogdom in handen der Fran-
schen kwam. Leonardo verliet de stad en een
leven van reizen en trekken ving aan.
Allereerst verwijlde hij een tijdlang in Mantua
bij Isabella d'Este. Dan, voorjaar 1500 trok hij
naar Venetië.
Hier trad hij op als ingenieur der vestingwerken
(genie-officier, zouden wij zeggen), in dienst van
Cesare Borgia. Van 15021506 vestigt hij zich
weer in de Arno-stad en neemt na een oponthoud
in Milaan, Rome en Parma in 1515 een aanbod aan
van den koning van Frankrijk, Frans I, tegen een
«fcris van 700 Thaler (18.000 gulden).
De stad, waar Leonardo dan komt te wonen
was Amboise, de plaats waar de jonge vorst- zich
het liefste ophield.
Hij werd hier geassisteerd door zijn leerling
Francesco Melzi, en bewoonde in de' nabijheid
van het slot, het landgoed CIoux. Hier is Leonardo
den tweeden Mei 1519 gestorven, volgens de over
levering in de armen van Frans I.
Wat heeft nu da Vinei voor de wereld als schilder
beteelcend
Om zich hiervan een duidelijke voorstelling te
kunnen maken, moeten wij het oeuvre van den
meester de rij laten passeeren, en onderzoeken, wat
voor verschijnselen ons hierhij treffen.
Als eerste werk bezien we dan „de doop van
Christus in den Jordaan" geschilderd door den
Weet wat U eet
leermeester van Leonardo „Verroccliio", een stuk
dat thans in de academie van Florence hangt.
Vasari vertelt, dat in dit werk, de rechts knie
lende engel, die het gewaad van den Heiland vast
houdt, door Leonardo geschilderd is.
Deze engelenfiguur straalt reeds de schoonheid
van vormen en gratie uit, die over alle latere figuren
van da Vinei ligt. Bij de volgende werken, de ver
kondiging, (Louvre) de opstanding (museum Ber
lijn) en de Hieronymus (Vaticaan) zullen we in het
bijzonder op de compositie letten.
In de „opstanding" zijn de twee jonge heiligen
figuren zoo geordend, dat de lijnen die we over den
rug kunnen trekken, met den Christusfiguur een
gelijkzijdige driehoek vormen. Bij den Hieronymus
merken we verder voor het eerst de geheimzinnige
toon „sfumato" op die veel verder werk van da
Vinei kenmerken zal.
Ook in zijn portretten van vrouwen en meisjes
merken we een groot verschil met vroegere schil
ders. Het protret in de Liechtenstein-Galerie te
Weenen, mist ae melancholie, die over al de meis
jeskoppen van Botticelli ligt, en toch zien we nu
iets anders, een zeldzaam exotischen toover in
dezen bleeken kop, die uit een donker fond tot
ons komt. (Wordt vervolgd).
Zwem-Demonstratie.
blMaandagavond 21 Nov. j.l. gaf de Bloemen-
daalsche Reddings-Brigade in samenwerking met
de Zandvoortsche Reddings-Brigade een Zwem-
Demonstratie in Stoop's bad te Overveen.
Het programma begon met 100 meter schoolslag,
gezwommen door een 12-tal Dames en Heeren en
voorafgegaan door de Hark-val.
Vervolgens werden verschillende Reddingsgre
pen gedemonstreerd, zooals de Kopgroep, Boven-
armgreep, Polsgreep, le en 2e Zeemansgreep en de
Nelson.
Hierna volgde 't bordjesduiken wat geen mooie
prestatie leverde.
Tot slot volgde nog het onder water zwemmen,
waarbij de meeste deelnemers het tot 20 a 25 meter
brachten.
Als om alle heiligen werden vroeger om St.
Nicolaas vele legenden geweven. En, al hebben
nuchterder tijden bijna alles naar het land der
sprookjes verwezen, gelukkig hebben zij het geloof
van het kind in de wonderbaarlijke daden van dezen
heilige niet kunnen schokken. Nog altijd rijdt hij
over de daken, zijn zwarte knecht kruipt door den
schoorsteen en samen zijn ze in staat allen kinderen
ter wereld op denzelfden dag cadeautjes te brengen.
Ouderen, met hun nuchteren kijk op de dingen,
hebben het soms noodig geoordeeld hem nog een
staf van blanke helpers te geven. Maar voor het
kind is dat niet noodig: de Sint, die over de daken
kan rijden en die van alle kinderen weet of ze lief
of stout geweest zijn. kan zeker wel alleen met Piet
dé geschenken rondbrengen.
Zoodra in het kind twijfel rijst aan het eene won
der, wordt alles wat daarmee in verband staat, een
probleem. En dan is het noodig hem te helpen bij
de oplossing van al die raadsels en hem te wijzen
op den diepen zin van de St. Nicolaas-legende. Zoo
heerlijk als het voor hem in zijn kinderlijke onbe
zorgdheid geweest is, om te ontvangen, nog grooter
vreugd i moet het voor hem worden om te mogen
geven.' Wie kan geven en goed kan geven, kent een
rijker levensvreugde dan wie alleen ontvangen kan.
Omdat ontvangen zooveel gemakkelijker is dan
geven, kunnen we daarmee als kind beginnen.
Ontvangen zonder meer, doen we vanaf onzen eer
sten levensdag. Goed ontvangen moeten we echter
leeren. Goed ontvangen, dat wil zeggen: met aan
dacht door den gever en zijn geschenk, met de juiste
waardeering voor de daad van het geven.
Zoo is er ook een verschil tusschen geven en goed
geven. Een kleinigheid, met zorg gekozen en op
de juiste manier geschonken, wekt dikwijls grooter
dankbaarheid, dan een kostbaar maar niet gewenscht
geschenk. De wiize van geven en de aard van het
geschenk moeten beantwoorden aan de liefde of
de sympathie, die we voor iemand koesteren. Geven
zonder liefde is altijd een kwestie van: het hoort nu
eenmaal zoo, of van (iet verlangen iets terug te
krijgen. En dat geven is waardeloos, omdat het geen
vreugde wekt.
ALGEMEENE BOEKHANDEL
JANSSTRAAT 28, TEL. 21510, HAARLEM
RUIME KEUS 2DE HANDS BOEKEN
Weinig is zoo moeilijk als goedgeven. Het kost
weinig geld, maar veel tijd en veel belangstelling.
En met zijn geld is de moderne mensch vaak kwis-
tiger dan met de beide andere dingen. Wij hebben
de rust en het geduld niet, om ons te gaan bezinnen,
wat deze of gene graag zou willen ontvangen. En
vaak ook gunnen we ons den tijd niet om zelf een
geschenk te maken, wat toch al zoo veel kostbaarder
is door de aandacht, die er aan is besteed.
En, hebben we goed gezien, dan blijft nog de
moeilijke daad van het geven zelf. Een pakje over
de post gestuurd, zonder meer, heeft iets verkillends,
omdat elk persoonlijk contact hier ontbreekt. Het
moet vergezeld gaan van een brief, of van den meer
tr. litioneelen uitdrukkingsvorm een gedicht. En
daarbij komt het niet aan op de stylistische voor
treffelijkheid of de rythmische onberispelijkheid,
maar op den geest, die er uit spreekt. Hij, die ont
vangt, moet uit den brief en uit het geschenk kun
nen opmaken, dat het uit den drang des harten is
gegeven.
Want dat toch alleen is de zin van het geven, dat
het één van de vele manieren vormt, waardoor de
eene mensch contact zoekt met den ander, een
van de vele manteren waarop hij zijn gevoelen
tegenover den ander uiten kan.
voor al Uw HUISH0UDPERS0NEEL
is en blijft DE HUISVLIJT
Meermalen Bekroond! Gevestigd sedert 1907
Groote Sorteering Sint Nicolaas-Geschenken
SCHAGCHELSTRAAT 46, TELEFOON 14461
llfl
m
L
Bloemendaalscheweg 67
Vraagt Balleringo-bonnen