C.CASSEE
en en Modellen
De Twentsche Bank N.V. - Bloemendaal
Effecten
Coup
ons
Safe-loketten
De beteekenis van de Nederlandsche
Bloembollenteelt.
32e Jaargang - No. 29
Vrijdag 9 December 1938
Oplaag 6300 Ex.
ste welkom:
de welkom:
Algemeen Weekblad voor Bloemendaal, Overveen, Aerdenhout,
Haarlem (Kleverpark en Ramplaankwartier) en Santpoort-Station
AD VERTENTIEN
ABONNEMENTEN
SPECIAALZAAK IVONNE
BEGRAFENIS EN CREMATIE
Heeït U de aardige
PAARLBERG heeït ze!
TAXIBEDRIJF
Dag en nacht geopend
Focus' Fotokunst-Kalender.
ig 10 December, 8.15 en
dag 12 December voor
NEMENT- 1ste SERIE
Igroep „HET MASKER"
Dir. Ko Amoldi
1AUHS IN DE TITELROL
les inbegrepen 2.85—0.80
i ot nikkel, vakk. aangebr.
•M. „DE VALK", Emma-
Haarlem, Telef. 17115
Voor Dames en Heeren
de NIEUWSTE
Lage prijzen!II
BLOEMVELDLAAN 43
bij de Ramplaan
HAARLEM-OVERVEEN
ïnü opgeven als
op de Radio
her-nummers van
1ATIS!
flijk mooi uit-
mmer, vol met
ikken en goede
raat 42, Haarlem
-, Fiets- en Honden-
n.Verder alle soorten
lenwerk. Weener- en
vlechten v.a. f 1.50.
n - Prima materiaal
HET BLOEMEKDAALSCH WEEKBLA
Advertentiënper regel i 0.15.
KRUIDNOTEN kleine advertenties 4 regels f0.35,
bij vooruitbetaling. Elke regel meer l 0.10.
BIJ CONTRACT BELANGRIJKE KORTING.
Bureau voor Redactie en Administratie en Advertentiën:
KORTE KLEVERLAAN 64BLOEMENDAAL
Telefoon 2345 3 Postgiro No. 191387
Abonnementsprijs bij vooruitbetaling l l.— per halfjaar.
Abonnementen kunnen steeds ingaan, maar zijn ver
bindend voor het loopende halfjaar.
Losse nummers f0.05.
Bloemendaalscheweg 147 - Telefoon 23270
Uit het Novembernummer van Neerlandia,
maandblad van het Algemeen Nederlandsch
Verbond, nemen wij met welwillende toestemming
van den schrijver, den heer H. J. Voors, alg. secr.
der Alg. Vereen, voor Bloembollencultuur, onder
staand artikel over.
Aan het tot onze vereeniging gerichte verzoek
om een bijdrage voor dit tijdschrift, meen ik niet
beter te kunnen voldoen dan door mij rekenschap
te geven van wat de gemiddelde ontwikkelde
Nederlander, mits voorzien van echte belangstel
ling voor nationale zaken, zou willen weten van
hetgeen de beoefenaren onzer nationale bollenteelt
beweegt en drijft.
Als vanzelf is er allereerst de vraag naar den
oorsprong van dit belangrijke kweekersbedrijf.
Hoe is de bloembollencultuur in Nederland
terechtgekomen? Terecht gekomen, want zooals
men weet, zijn bijna alle bollensoorten oorspronke
lijk sub-tropische gewassen, is de bakermat van
de tulp het Aziatisch Perzië, is de hyacint officieel
orientalis een Oostersche plant dus -en
moest men de oorspronkelijke narcissen in de
Zuidelijke hooggebergten van Azië en Afrika aan
treffen. Hun reis naar Nederland is met genoeg
geheimzinnig waas overtrokken om elke hypothese
daaromtrent geloofwaardig te doen schijnen.
In hun overkomst naar Europeesche, speciaal
Nederlandsche tuinen, spelen een rol Oost-Inje-
vaarders, bezoekers van de Kaapsche landen,
avonturiersreizen naar de Aziatische bergen,
waarschijnlijk zelfs levensgevaarlijke tochten in
de ondoordringbare Koerdistansche en Mansjoe-
rijsche wildernissen. De namen van den Neder-
landschen natuurvorscher Clusius en den wereld
reiziger Von Siebold zijn aan de introductie van
vele onzer bolgewassen onverbrekelijk verbonden.
Als curiosa ingevoerd om ais zeer bijzonder ge
schenk te dienen, als sensatie-verwekkend voor
werp in de huizen der zeer welgestelden, deden
zij in de gouden eeuw hier hun intrede. Het is
bekend, hoe kooplieden uit scheepvaart- en
handelskringen, hoe rijke handwerkslieden uit
rijke steden, als zeer bijzondere liefhebberij, als
verfijnde weelde, zich met de zeer kostbare en
tegelijk zeer beperkte cultuur bezighielden, daar
voor de enkele exemplaren bezigend, die het ver
voer hadden doorstaan. Hoe zorgvuldig werd ge
waakt tegen het gemeengoed worden der immers
uitheemsche planten; welke onzinnige prijzen
werden betaald voor wat spoedig werd een voor
werp van verfijnde modezucht
Wij zullen niet uitvoerig ophalen den dwazen
tulpenhandel, omdat de tijd van dezen wind
handel in de jaren tusschen 1630 en 1740, een
periode was van onhollandsche verdwazing en
weinig verheffenden hoogmoedswaanzin. De bollen-
kweeker, de man die het om het kweeken van
de plant zelf te doen is, heeft in dit alles geen rol
gespeeld. Zijn werk kwam pas later, toen het heele
geval als een zeepbel uit elkaar was gespat en
de resten van de nu achteloos weggeworpen troetel
kinderen der toenmalige magnaten, door hem wer
den opgezameld en voortgekweekt.
Nadien eerst begint de periode, waarin de
grondslag gelegd werd voor de kweekerij van die
oorspronkelijk Oostersche planten. Het waren
eenvoudige poorters van de steden in Kennemer-
land, die op kleine stukjes land aan den duinvoet
de bollen plantten, die afkomstig waren van dien
door de zon verwarmden en ziektekiemvrijen uit-
heemschen bodem. Langzaam pasten de verschil
lende bollensoorten zich aan het1 Nederlandsche
klimaat aan. Men kan dan ook de huidige volle-
grondbloembollen niet langer onder de uitheem
sche flora rangschikken; het werk der kweekers
eeuwenlang en het wonderbare aanpassingsver
mogen, dat planten kenmerkt, hebben tezamen
ze vervormd tot gewassen, die hier volkomen
inheemsch zijn geworden. Zóó hebben bodem en
plant zich aaneengesloten, dat een scheiding, die
telkens weer beproefd wordt, slechts mislukkingen
geeft.
Ik doel hier ook op de herhaaldelijk en ook in
onzen tijd in andere landen gedane pogingen om
de Nederlandsche bollenteelt na te bootsen. Dit
is nergens volledig bereikt, slechts hier en daar
ten deele gelukt. Toch is de wet van de aan
passing, die in de plantenwereld heerscht, wel
een steun voor deze pogingen. Ware het klimaat
de overheerschende factor, dan zou op den langen
duur hier te lande duurde het ook zeker een
eeuw het resultaat niet uitblijven. Maar er
zijn nog andere factoren, die de opkomst der teelt
in Nederland bevorderen en die factoren komen
voor uitvoer minder gemakkelijk in aanmerking.
Zoolang deze hun invloed doen gelden, zal er eeTi
Nederlandsche bloembol zijn, die in hoedanigheid
en capaciteit zoo uitstekend is, dat elke normale
poging om een product van buitenJandschen bodem
er naast te stellen, ernstig beïnvloed wordt door
wat Nederland voortbrengt.
Als voornaamste van die andere factoren noem
ik de toewijding der kweekers, voortkomende,
van geslacht op geslacht, uit een intuitief aan
voelen van de eischen, die de cultuur stelt. Er is
geen vergelijking te maken met weike andere
vollegrondscultuur ook; voor deze is, behalve
elementaire vakkennis, intuitié noodig,, instinct
dat erfelijk is. Het zijn niet zoozeer vakgeheimen
ais wel door ervaring verkregen, nimmer falende
intuitie van wat kan en wat niet nagelaten mag
worden, welke het succes der Nederlandsche bollen
kweekers verklaart. En tegelijk de kunde om de
mogelijkheid te scheppen die cultuur niet op
kleine schaal en met een tflSperkt aantal soorten te
drijven, maar van die ingeboren kennis profijt
te trekken voor een voortdurende uitbreiding
en verbetring in hoedanigheid en capaciteit van
hun bollen. Hun bollen, waarmee ze reeds in de
wieg vertrouwd waren en die staan rondom hun
graf. Zoo zijn ze steeds een stap vóór en zoo ging
het tot nu toe.
Maar er zijn nog andere factoren, die gemaakt
hebben en bewaren zullen den voorsprong van
de Nederlanders in dit opzicht, -als tenminste
het product hunner handen de buitenlandsche
markt zal kunnen blijven bereiken
Ik noemde reeds met een enkel woord den
duinzoom, het van zon doorstoofde korreiige
zand der geestgronden, als de bakermat van de
Nederlandsche bollenteelt. Inderdaad speelt de
grondsoort een belangrijke rol. We] niet de be
langrijkste zooals ieder weet, die met mij thans
denkt aan de tulpenteelt te midden der Friesche
zeekleigebieden en in de Brabantsche suikerbiet
streek. Maar ook deze uitzondering bevestigt een
regel. Die regel is, dat bollenteelt tenslotte is
vermenigvuldiging van een bestaanden voorraad
in zoo snel mogelijk tempo. En het is nog buiten
eiken twijfel, het is juist de laatste jaren nog weer
eens bewezen, dat een tijdelijke planting op ande
ren grond dan die der bakermat, niet schaadt,
voor sommige soorten zelfs wel goed is, maar dat
de totaal van andere grondsoorten afwijkende
structuur van de afgegraven binnenduinen, een
onmisbare schakel is in het proces der vermenig
vuldiging en het behoud van sterke partijen,
in het bijzonder van hyacinten en van tulpen.
Dit ligt voor de hand, als wij ons de oorspronke
lijke vindplaatsen der oudste bollensoorten voor
stellen. Een in sterke mate vocht en zonnewarmte
doorlatende grondlaag is de ideale omgeving voor
de wortels der bollen, die groeien in een tijd, dat
oogenschijnlijk de natuur winterslaap houdt. In
tegenstelling met vrijwel alle platen, valt in den
nazomer en den herfst de aanvang der groei
periode. (Men begrijpt dat ik nu een oogenblik
alléén het oog heb op hyacinten, tulpen, narcissen,
croeussen, bol iris en andere in 't voorjaar bloeiende
gewassen).
Die groeiperiode gaat, voorloopig nog ongezien,
in den winter door. Als vorst en lage temperatuur
het leven der planten en hoornen stremmen, schijnt
het bolgewas zich juist in zijn element te ge
voelen.
De grootste beteekenis van de buiteniandsche
bollenteelt is, dat wij regelmatig de sterke jonge
plantbollen leveren voor vernieuwing van de daar,
langzaam, maar altijd zeker, achteruitgaande
partijen. Ook in Amerika is het met de bollenteelt
nog lang geen „botertje tot den boom" en dat
zegt wat, als men weet dat de maatregelen van
de Amerikaansche regeering gewild of onge
wild, dat laat ik nu in het midden beteekenen
een bescherming, waaronder elke home industry
zou moeten bloeien. Dit zijn de voorbeelden van
jongsten datum. Nog te verhalen zou zijn van
pogingen, aan 't einde der vorige eeuw in Duitsch-
land bij Berlijn ondernomen en opgegeven en
VOOR LAMPEN EN KRONEN
HET BESTE ADRES!
GR. HOUTSTRAAT 147 - TEL. 10925
t.o. Proveniershuis EIGEN ATELIERS.
ook zou van den ondergang der Zuid Fransche
hyacintenteelt verteld kunnen worden.
Thans iets meer over het peil, waarop deze
nationale bloembollenteelt heden ten dage staat.
De vollegrondscultuur van bloembollen wordt
beoefend van den Dollard tot voorbij de Schelde,
in meer dan tienduizend zelfstandige bedrijven.
Groote, grootere, maar voor 't meerendeel kleine
en zeer kleine bedrijven. Er zijn er een paar
duizend, waarin de bollenteelt het eenige bedrijf
is, er zijn er zeer vele, waarin het hoofdbedrijf is,
naast groenten, zaad of plantenteelt als neven-
bedrijf. De productie wordt geleid door meer dan
tienduizend vakmenschen als patroon en eenige
tientallen duizenden vakmensehen als arbeiders.
Hun werk bestaat in het jaarlijks planten en ook
jaarlijks weer opnemen (rooien) van de bol'en,
waaruit bun „kraam" bestaat. Zie hier nu een
woord dat een specifieke bo' 'enterm is en tege'ijk'
zoo bee'dend! De kraam! Dat is de bron, waaruit
zij putten de te'kenjare voor hun eindbestemming
afge'everde bo"en, die het pub'iek in zaadwinkels
of waar dan ook koopt. Die eindbestemming is
de geurige bloem, in kas of tuin er uit te voor
schijn geroepen. En wat de kweeker aflevert, de
leverbare bol, is de volwassene, die bij zijn vertrek
in des kweekers handen achterlaat het kind, dat
er gebaard is. Het „jong", de nog kleine bol,
lie „in de kraam" verzorgd moet worden.
Zoo'n kraam is de verzamelplaats van de
partijen bollen, waarvan steeds afgaat, maar
waar ook steeds bijkomt. En zoo'n kraam bestaat
uit honderden of duizenden bollen, alle netjes
en stelselmatig naar kleur en vorm gerangschikt:
dp soorten en variëteiten.
Er is geen artikel, dat zoo gevarieerd is als de
bloembollen. Elke kleur beteekent een afzonderlijke
variëteit met een eigen naam, waarmee de kweeker
herkent de bijzondere eigenschappen van groei
wijze en gebruikswaarde. Er zijn tulpen, schier
van elke kleur, bloeiend op verschillende tijd
stippen en geschikt voor onderscheidene doel
einden. Déze is voor tuinbeplanting, vanwege
zijn stengel geschikt, géne is in de kas des winters
de vroegste en zijn kleur is dan juist wat de men
sehen vragen. Zoo is het ook bij hyacinten, narcissen
enz. Zoo verwondert het niet, dat het in cultuur
zijnde aantal variëteiten van tulpen met 1000 te
laag is geschat, dat men narcissen in nog grooter
verscheidenheden in den handel brengt, en dat
hun aantal telkeniare vermeerdert door nieuwe
kruisingsproducten
Als vanzelf rijst de vraag, waarom toch al die
soorten en waarom toch het winnen van steeds
maar nieuwe variëteiten?
Waarom leggen de hollenkweekers zich niet toe
op de voortbrengeing van enkele, algemeen ge
vraagde soorten en blijven die in massa produceeren
Dan ontstaat immers de mogelijkheid van groot
bedrijf, van gecentraliseerde verkoop. Van, wat be
sloten ligt in de uitdrukking: „een bol is tocli
een bol
Mijn geruststellend antwoord is, dat ook de
massaproductie er is; liet bollenbedrijf heeft nog
een anderen kant. Er is massaverbruik van
bloembollen en de centralisatie voor de verwerking
van het product is er ook. Zoowel in bet buiten
land als hier te lande.
Jaarlijks worden naar een vrij betrouwbare
schatting twee milliard leverbare, dat zijn voor hun
bestemming gereedgekomen bollen, aan den handel
afgeleverd, een hoeveelheid die, wanneer zij ver
pakt zijn, een stapel zou vormen van 200 meter
lang. 2Ó0 meter breed- en 5 meter hoogde jaar-
lijksche voorraad, die verkocht Wordt en ver
bruikers vindt!
Het meerendeel der bloembollen wordt in kassen
in bloei getrokken. In den langen winter, hier
te lande, zoowel als in Scandinavië, Engeland,
Noord-Amerika, Duitschland en verder, zijn de
kassen der bloemisten 's winters bestemd voor de
trekkerij van hyacinten, narcissen, maar vooral
van tulpen.
En nu tenslotte nog een paar getallen. Als men
bedenkt dat Nederland de bakermat is van de
millioenen bloemen, die van Januari tot April
in de steden en dorpen van een groot deel der
Westersche wereld, de bloemenmarkten in het
teeken der bolbloemen zetten, dan begrijpt men
dat een cijfer van 28 millioen gulden ontvangsten
bereikt wordt bij een voorraad van 43 millioen
k.g. als het resultaat van den bollenuitvoer van
één jaar (1937). Dan begrijpt men dat deze 28
millioen Nederlandsche guldens het resultaat zijn
van een onvermoeide werkzaamheid, over een groot
deel van den wereldbol tentoongespreid, temidden
van een wereldcrisis, die haar weerga niet vindt.
Maar nu heb ik U tevens de cijfers genoemd,
die den invloed weerspeigelen van diezelfde
crisis. Want weet U, wat zij nog meer beteekenen
BELAST ZICH MET
BLOEMENDAAL
STRAATWEG 44
TELEFOON
2 2444
verpakking van de „GENTA"
sigaren reeds GEZIEN?
50 sigaren, waarbij duurdere
soorten zijn inbegrepen, voor
f O
Bloemendaalscheweg 119, Telefoon 22628
V. C. L IN D EMAN
Gemeente Standplaats IEPENLAAN
TELEFOON 23700
Woonplaats Bloemendaalscheweg 230
5 en 7 persoons wagens
Zij beteekenen tevens, dat de bloembollen in
1938 weinig meer dan de helft hebben opgebracht
van hetgeen ze in goede jaren in 't laatje zouden
hebben gebracht. De prijzen zijn veel te laag om
van eeh loonende cultuur maar eenigszins te
kunnen spreken. Nog niet lang geleden kan elke
uitgevoerde kilogran op een gulden, waarde
worden berekend. Dat was zij den kooper w'aard.
In die jaren bloeide de bloembollenstreek, sedert
enkele jaren is het mis en wordt de productieprijs
niet bereikt.
Dan zijn er te veel bloembollen, zegt ge. Ja,
maar door de tariefmuren en invoerbeperkingen.
Waren die er niet, dan zou de handelsgeest er wel
voor zorgen, dat zij alle geplaatst worden. Zoo is
het in de jaren na den oorlog gegaan, toen het
bollenvak als een Phoenix uit zijn asch herrees
Hier is een taak voor Nederland. Het kan
nog veel meer bloembollen gebruiken, ook de
thans voor uitvoer te bezigen hoeveelheid.
Daarvoor dient meer bekend te worden wat er met
bloembollen te bereiken is.
„Focus" Fofokunstkalender 1939. Uitgave: N.V.
„Focus", Bloemendaal. Prijs f 1.25.
Onder de talrijke kalenders die ieder jaar ver
schijnen, neemt deze in ons goede dorp Bloemen
daal geboren kalender een zeer bijzondere plaats in.
Het is een rijk geïllustreerde weekkalender, die
iedeTe week een nieuw kalenderblad brengt met de
noodige ruimte voor notities.
Het aantrekkelijke van dezen kalender is echter,
dat bij geïllustreerd is met een kerncollectie van
de allermooiste foto's in verband met ieder jaar
getij. Zoo brengt het eerste Januari blad een
prachtig Amsterdamscli stadsgezicht in een bij
zonder fraai dun sneeuwkleed. De andere sneeuw
en winterfoto's verschijnen op de bladen van
Januari en Februari, terwijl reeds in Maart w'eer
mooie lente onderwerpen aan de beurt komen.
Het meerendeel der in dezen kalender gerepro
duceerde foto's is vervaardigd door de beste
Holladsche amateurfotografen, doch ook komt hier
in werk van enkele der vooraanstaande buiten
landsche kunstenaars voor.
Het dekblad draagt een prachtige foto, getiteld
„Woeste Grond" door Adr. Boer, welke opname
blijkbaar gemaakt is in één der schoone natuur
reservaten in ons land. Deze foto toont door de
fijne verdeeling een zeer dichterlijke opvatting
en treft tevens door den zelfdzaam gevoelig weer
gegeven prachtigen wolkenhemel.
Deze kalender is niet slechts belangwekkend
en leerzaam voor amateur-fotografen, doch iedere
liefhebber van mooie platen en belangstellende
in kunst zal er veel van kunnen genieten, niet
het minst door de korte bespreking der platen
op de achterzijde der kalenderbladen.
Deze zeldzaam fraaie kalender is bovendien
buitengewoon laag in prijs en wij kunnen hem
ten zeerste in de belangstelling onzer lezers aan
bevelen. De te Bloemendaal gevestigde Uitgevers
maatschappij „Focus" verdient ook een woord
van warme hulde voor de voortreffelijke typo
grafische uitvoering van dit mooie stuk druk
werk.
De „Focus" kalender is allerwegen verkrijgbaar.
Te Bloemendaal speciaal bij den kantoorboek-
hands! P. Tideman Jr., Bloemendaalscheweg 83.
1
