Hoe Bloemendaal zijn Spoorweg kreeg Vrijdag 26 April 1940 9 P. C. VAN GAART 8, Zn. GENEZEN VAN ECZEEM. Haarlemsche Diner-Vereeniging VAN DE LEESTAFEL (struma) AGENDA PREDIKBEURTEN Toen we indertijd de ontwikkeling van het spoorwezen te Haarlem en van daar naar het Zuiden beschreven met een uitstapje naar Alk maar, kwamen we telkens op Bloemendaals gebied. Op het Rijksarchief berust een aardig boekje van 1859 in het Fransch en in het Neder- landsch geschreven, waaraan ik thans eenige gegevens ontleen. De heeren Lebobe en Oerrne van Zandvoorde vroegen 26 Januari 1859 aan Z.M. den Koning concessie voor een spoorweg NieuwediepAlkmaarHaarlem. Daar zou de ontworpen lijn bij de bestaande Hollandsche Spoor aansluiten. De totale lengte zou 72 km bedragen. Voor aanleg en totale exploitatie zou 15>/ï millioen franc noodig zijn, dat is fr. 216.000 per km. Maar rekenen de heeren aan Z.M. voor, de Regeering moet 1/4 toestaan. Zij willen fr. 60.000 borgstelling storten. Aan Zijne Excellentie, den Minister van Bin- nenlandsche Zaken wordt een dergelijk uitvoeri ger voorstel gedaan. Door de aansluiting bij de H.S.M. te Haarlem zou dan directe gemeenschap met Amsterdam ontstaan. Het tracé is zoodanig ontworpen, dat de spoorweg zoo dicht mogelijk zal gaan langs de gemeenten tusschen de voor naamste aangewezen stations, o.a. Castricum en Beverwijk. Juist dit tracé werd aangenomen, omdat het niet de terrein- en bouwmoeilijk- heden opleverde, wanneer men van Amsterdam over Zaandam Noord-Holland inging. Wel zou de weg naar Amsterdam daardoor eenige kilo meters langer worden, maar daardoor niet min der voldoen aan de behoeften der steden en ge meenten, die men wenscht te bedienen. Ander zijds zou een minder belangrijk bedrag noodig zijn en onmiskenbaar meer productief zijn. Het plan was enkel spoor te leggen, voorzien van de vereischte wisselplaatsen, maar de aarden- baan en kunstwerken terstond voor dubbel spoor klaar te maken. Dat was om te voorkomen, dat zoodra dubbel spoor noodig zou zijn, de kunstwerken voor enkel spoor gebouwd, niet verloren zouden zijn. Alle stations en gebouwen zouden solied en ruim Woninginrichting, Behangers en Stoffeerders Koediefslaan, hoek Heerenweg, HEEMSTEDE TELEFOON 28185 OPGERICHT ANNO 1848 zijn, maar zonder luxe. Rails van een gewicht ten minste 35 kg per strekkende meter, in een woord alle materialen voor de constructie van deugdelijken aard en de weg, na verkregen con cessie, in ten hoogste twee jaren in exploi tatie worden gebracht. Het vaste uitrollend materiaal zou van eerste kwaliteit zijn. Het kapitaal van 11.625.000 zou gevormd worden voor 3/5 door aandeelen van fr. 500 en voor 2/5 in 9300 obligaties van fr. 500, rendeerende 5%. De coupons zouden te Parijs en in Holland be taalbaar zijn. De hoofdzetel van de concessie zou zijn te Haarlem of Alkmaar, naar keuze der Regeering. Verder vragen de verzoekers, dat hun worde verleend: le. de verlangde concessie voor den tijd van 99 jaren; 2e. dat hun voorkeur worde verleend voor alle andere lijnen, later in Noord-Holland noodig; 3e. vrijdom van registratie en overschrijvings- kosten voor de aan te koopen vaste goe deren; 4e. vrijdom van inkomende rechten voor alle materialen en materiaal voor den aanbouw en de exploitatie van den weg benoodigd. In 1865 werden concessiën verleend en aan vaard voor de exploitatie van den Noord-Hol- landschen Staatsspoorweg van Amsterdam naar Den Helder en voor den aanleg en de exploi tatie van een spoorweg ter verbinding van de tramlijn te Haarlem met den Staatsspoorweg te Uitgeest. Daardoor werd een uitbreiding aan de exploitatie gegeven, die wel niet van groote beteekenis of van ingrijpenden aard was, maar als een voorspel van de gewichtige uitbreiding kon worden beschouwd, die de Maatschappij in 1874 bij het in exploitatie brengen van den Oosterspoorweg (AmsterdamAmersfoort) on derging. De beide concessiën stonden met elkaar in nauw verband. De Staatsspoorweg moest zijn terminus in Amsterdam hebben, maar de vol tooiing van het gedeelte UitgeestAmsterdam, zou wegens de daarvoor gevorderde werkzaam heden eerst geruimen tijd na het in exploitatie brengen van de lijn den HelderUitgeest kun nen volgen en zoo zou dus de exploitatie van het gereed zijnde gedeelte gedurende langen tijd niet vruchtdragend zijn, zoo hierin niet werd voorzien door den aanleg van den bedoelden verbindingsweg, HaarlemBloemendaal-Velsen Alkmaar, die in betrekkelijken korten tijd gereed kon zijn. De concessie voor de exploitatie van dezen spoorweg werd voor een tijdvak van 50 jaren verleend. De overeenkomst met den Staat gesloten, wegens hert exploiteeren van de Noord-Holland- sche Staatsspoorwegen was een pachtcontract, waarin de bepaling was opgenomen, dat de pachteres op zich moest nemen de zorg voor het rollend materieel, de werktuigen en het ameu blement van de stations en voor het gewoon onderhoud van weg en werken, terwijl vernieu wingen of onderhoud uit buitengewone oor zaken voortspruitende, zooals bijvoorbeeld niet goeden aanleg, watersnood, oorlog enz. door het Rijk zouden gedragen worden. Een minimum aantal treinen van drie in elke richting werd voorgeschreven en wat de tarieven betreft, wer den maxima vastgesteld, die niet overschreden mochten worden. De sectie Den HelderAlkmaar, laatst 1865 in exploitatie genomen, moest gedurende bijna anderhalf jaar geheel geïsoleerd geëxploiteerd worden en wel totdat zij door de opening van de lijnen AlkmaarUitgeest en UitgeestHaar- len den lsten Mei 1867 met de andere lijnen in rechtstreekschen verbinding kwam. W# zijn dan meteen in den tijd, dat Allan zijn beschrijving en geschiedenis van Haarlem gaf. Op zijn tocht door het Kenaupark laat hij dan zijn wandelaar een zitplaats zoeken op een bank in de speelplaats onder de boomen. Toen, in die 70er en 80er jaren dacht niemand aan de mogelijkheid van een verhoogde spoor baan met viaducten. Er was dus een ruim onbe lemmerd uitzicht op de landen tusschen de Scho tersingel en Bloemendaal. Toen was het natuur lijk een gelukje als hij een der drie dagelijksche treinen naar Alkmaar zag gaan. Toen nog geen denken aan een Verspronckweg. Die verrees pas, nadat een bouwexploitatie-maatschappij op eigen kosten het viaduct over de Delft liet bou wen. De Meyerei was het allereerste aan de Julianalaan onder Bloemendaal en dateert van 1910. Ja, wie van de Overveeners weet dat nog en wie herinnert zich nog de electrische tram, die vaak één-nul-één liet zien, n.l. op de balkons wagenvoerder en conducteur en binnen nul pas sagiers. Nadere bijzoderheden over het spoor naar Bloemendaal heb ik niet kunnen vinden. Even wel dr. Craandijck vertelt in 1888 in zijn wan delingen door Nederland, van het kleine vrien delijke dorpje Santpoort en zegt daar: Het sta tion van dien naam is het eerste op de spoor lijn die beide Kennemer steden (HaarlemAlk maar) verbindt. Bloemendaal werd dus voorbij gereden. Men vergete echter niet, dat er toen al jaren een omnibusdienst Bloemendaal Groote Marktvia Overveen en Zijlweg be stond èn dat Bloemendaal veel kleiner bevol king had en dat de plaatsbewoners veelal livrei en gewoonlijk gerij hadden. In Juni 1900 gaf het plaatselijk bestuur van Bloemendaal verlof tot den bouw van het station. Op 't oogenblik volstaan we met een citaat uit Craandijck boven genoemd van 1882: „De straatweg (Overveen BloemendaalSantpoort Station) loopt langs den zoom der duinstreek en terwijl het land schap aan de eene zijde heuvelachtig en bosch rijk is, strekt zich aan den anderen kant een groote groene vlakte uit, waardoor tegenwoordig de spoorbaan loopt, die daar ginds in de verte door het Spaarne wordt begrenst en door de bosschen van de buitenplaatsen „Spaarnhoven" en het Klooster wordt afgebroken. Een vaart, de Delft, loopt er dwars doorheen en talrijke weteringen doorkruisen het ruime veld. Enkele boerenhoeven en bleekerijen zijn er verspreid. Meer op den voorgrond ligt een boerderij, die 30 jaar lang heb ik aan Eczeem geleden en de laatste 7 jaar steeds verband moe ien dragen. Alles heb ik geprobeerd, maar niets kon mij helpen, totdat ik toe vallig het goede reinigingsmiddel vond. Dit middel deed onmiddellijk het ont zettende jeuken ophouden en 6 weken later was ik geheel genezen. Ik richt deze mededeeling tot allen, die het nu nog zoo gaat. zooals het mij gegaan is en raad hen aan zich zonder verplichting tot mij te wenden, opdat ik kan mededeelen, wat mij geholpen heeft. N. JENSEN^ AARHUS - DENEMARKEN. Adres voor Nederland; -ECHFA" N.V. afd. D.TPostbox 50 Enschede. Raapstelen zooals velen ze niet kennen Hoewel men stamppotten gewoonlijk tot de speciale wintergerechten rekent, kan ook in het voorjaar, vooral in den schoonmaaktijd, zoo'n gerecht nog wel eens op tafel verschijnen. We zullen er dan alleen andere groente voor ge bruiken. Raapsteeltjes zijn zeer geschikt om in stamppot te verwerken, mits we er niets van verloren laten gaan. Dus: opzetten met weinig water en de aardappelen mee gaar koken in het kooknat van de groente, zoadat er niets afgego ten behoeft te worden. Het spreekt vanzelf, dat we melk aan de stamppot toevoegen, om de ver eischte smeuïgheid te verkrijgen. Minder vanzelf sprekend is de toevoeging, van kaas, die toch inderdaad hier goed op zijn plaats is. STAMPPOT VAN RAAPSTELEN (4 personen). 2 K.g. aardappelen. 4 of 5 bossen raapstelen (tezamen 1 kg). 100 Gram (1 ons) boter. 200 Gram (2 ons) belegen kaas. 1 Eetlepel zout. Pl.m. 1/4 liter melk. Snijd de worteltjes van de raapstelen en wasch ze tot het spoelwater helder is. Laat ze op een vergiet uitlekken. Houd een gedeelte apart en hak of maal dit 2eer fijn. Doe de rest in de pan en zet ze zonder toevoeging van water op het vuur. Hak de groente na pl.m. 10 minuten (als ze geslonken is). Vang het uitlekkende nat zorgvuldig op in de pan en breng hiermee de schoongeboende, in vieren gesneden aardappelen aan de kook. Voeg het zout toe en leg de voor gekookte raapstelen op de kokende aardappelen. Laat alles zachtjes doorkoken tot de aardappelen gaar zijn. Stamp dan groente en aardappelen door elkaar, onder toevoeging van de boter, de gekookte melk en de rauwe fijn gehakte steel tjes. Maak den stamppot af door toevoeging van de, inmiddels geraspte, belegen kaas. Tel. 14393 Bakenessergracht 37 Haarlem. Vleesch, groente, aardappelen t 0,90 Idem met soep of toespijsf 1,05 Idem met soep en toespijs t WO (Omzetbelasting en bezorgloon inbegrepen). Dagelijks keuze uit minstens 3 menu's Alleen le kwaliteiten en roomboter. Dezen tijd, waarin oude grenzen vervagen en nieuwe als bij tooverslag opstaan, waarin de kaart van Europa onophoudelijk nieuwe aspecten biedt, kenmerkt zich mede door een hernieuwde belangstelling in de historie van wat eens was, of wat voorafging aan en volgde op belangrijke gebeurtennissen op internationaal gebied. Een bewijs daarvoor vinden we in de verschijning van allerlei literatuur, waarop wij in deze kolommen reeds eenige malen de aandacht heb ben gevestigd; ook nu willen we even aandacht vragen voor twee uitgaven: ten eerste voor „Tsjecho-Slowakije, slachtoffer der Westersche Mogendheden", door kolonel Emanuel Moravec (Uitg. W. J. Oort te 's-Gravenhage), dat in zeer korten tijd een tweeden druk beleefde en de geschiedenis van Europa behandelt van het „drama van München" tot aan de bezetting van Tsjecho-Slowakije door Duitschland. Het tweede werk, dat wij dezer dagen ont vingen betreft het boek van mr. dr. G. J. van Heuven Goedhart: „Finland zooals ik het zag.%.." (Uitgave J. H. Kok, Kampen, ing. f 2.25, geb. f 2.90). De hoofdredacteur van het „Utrechtsch Nieuwsblad", die tijdens dezen oorlog in Fin land is geweest, bepaalt zich niet uitsluitend tot het Finland-in-den-oorlog, waarover hij uit eigen aanschouwing en uit gesprekken met hooge autoriteiten verhaalt, doch beziet daarbij tevens het Finsche volksleven in zijn historie en zijn toekomst, waarbij hij de woorden van kolonel Becker tot de zijne maakte: „Pour comprendre le présent et ne pas être surpris par l'avenir, il faut étudier le passé". Voor een ruimen blik op Finland en het Finsche volk geeft mr. Van Leeuwen Goedhart in dit boek goede lectuur. I i f/> in haar waterwerken en geboomte nog enkele sporen vertoont dat hier vroeger een buiten plaats werd gevonden, 't Was dan ook weleer de hofstede „Veenberg". Het bosch van „Har- tenlust", voorbij de Bloemendaalsche kerk, dringt als een voorpost in de vlakte. De Groote Kerk van Haarlem, die alom in den omtrek te zien is, toont ook hier haar statig dak met den zadeltoren. Niet altijd lag hier de groote vallei, wier karakter nu zoo scherp van de aangren zende duinstreek is onderscheiden. Eens waren t ook hier zandige heuvels en dalen, maar sinds eeuwen werden zij afgezand en in grasvelden veranderd. Wat zij van hun vroegeren toestand nog overhielden, dat is de overvloed van zuiver water, die hier een menigte van bleekerijen deed ontstaan, waarvan nog enkele over zijn en een welverdiende vermaardheid genieten, maar wier getal toch aanmerkelijk is verminderd. Hoe geheel anders is het thans. Het heele gras tapijt beperkt zich nu tot eenige Hektaren in 't Noord-Westen van Haarlem-Noord bij het Sportterrein. Verdwenen zijn de buiiens Spaarnhoven en het Klooster, 't Kleverpark ont stond en 't. nieuwe Haarlem boven de Klever laan. De Delft is er nog, maar de laatste blee- kerij, die van Gehrels verdween, om plaarts te maken voor Bloemendaalsch Zuid-Amerika. Later nog iets over de stations Vogelenzang en Overveen. In 1839 met 16 km begonnen, had „het Spoor" in 1889 reeds 781.596 km. Het kapitaal was gestegen van één tot 56 millioen. De lijn HaarlemZandvoort werd 1 Juni 1889 in exploitatie genomen. Geen nadurk. G. J. BETTINK. Stadsschouwburg: Vrijdag 26 April, 3.15 uur: Gezelschap Saalborn- Parser: „Het Geheim van de Cottage", (voor Geloof en Wetenschap.) Zaterdag 27 April, 8.15 uur: Fritz Hirsch Ope rette: „Der Graf von Luxemburg". Zondag 28 April, 8 uur: „De Klokken van Corne- ville" (door Ilaarl. Middenst. Operette.) Maandag 29 April, 8.15 uur: Het Nederlandsch Tooneel: „de Kus op het Perron". Dinsdag 30 April, 8 uur: 3 sprekers en een smal film (voor Ver. Nederl. Fabrikaat.) Woensdag 1 Mei, 2 uur: Schoolvoorstelling: Het Residentie Tooneel: „De Pickwickclub". Woensdag 1 Mei, 8.15 uur: idem. Donderdag 2 Mei, 2.30 uur: Herman Smits' Poppenkast. Luxor-Theater: „Sterren gaan naar Holly wood" met Joan Crawford en James Stewart. Zondagmorgen 11.30 uur „Marie Antoinette". Frans Hals-Theater: „Rio" met Basil Rathbone, Victor Mc Laglan en Sigrid Curie. Cinema Palace: „Variété", met Jean Gabin, Annabella en Fern. Gravey. Zondagmorgen 11.30 uur „Op Hoop van Zegen" met wijlen Mevr. Es ther de Boer-van Rijk. Rembrandt-Theater: „Het privéleven van Eli zabeth en Essex" met Bette Davis, Errol Flynn, Olivia de Havilland en Donald Crisp. Zondag morgen 11.30 uur „Perpetuum Mobile". ZONDAG 28 APRIL EN HEMELVAARTSDAG 2 MEI 1940. BLOEMENDAAL. Ned. Ilerv. Gem. v.m. 10 uur Dr. J. Eijkman van Amsterdam. Extra-collecte voor het Prot. Hulpcomité voor uitgewekenen om ras of ge loof. Donderdag v.m. 10 uur Ds. F. D. Emous, hulppred. Herv. Schippersraad te Amsterdam. Ned. Prot. Bond v.m. 10% uur mej- Ds. J. H. Bethe van Haarlem. Kinderkerk. Vrije Kath. Kerk (Popellaan Kinheimpark) v.m. 10% uur Gezongen H. Mis. Woensdag geen dienst. Donderdag v.m. 10% uur Gezongen H. Mis. Geref. Kerk v.m. 10 cn n.m. 5 uur Ds. Joh. C. Brussaard. Radio-uitzending golfl. 245.9 m. Hemelvaartsdag v.m. 10 uur: Ds. Joh. C. Brussaard. Universeelen Eeredienst (Soefi-Beweging) (boven zaal „Vreeburg"), v.m. 11 uur mej. S. A. van Braam; onderwerp: „God schiep den mensch naar Zijn beeld." Maandag n.m. 8.15 uur (Acacialaan 28), Cur sus voor belangstellenden. OVERVEEN. Ned. Herv. Gem. v.m. 10 uur Ds. M. J. Blauw, em. pred. te Overveen. Extra collecte voor het Prot. Hulpcomité voor uitgewekenen om ras of geloof. Donderdag y.rn. 10 uur Ds. Ch. de Beus. Geref. Kerk (Hulpgeb. Croezenstraat) v.m. 10 en n.m. 5 uur Cand. D. v. Swigehem. SANTPOORT. Ned. Herv. Gem. v.m. 10 uur Ds. R. H. Oldeman. Ned. Herv. Kapel v.m. 10 uur de lieer H. Heeresma van Amsterdam. Donderdag v.m. 10 uur Ds. J. H. F. Remme van Amsterdam. Geref. Kerk (H.V.) v.m. 10 uur de heer A. C. Reuyl. Voorber. H. Avondmaal. AERDENHOUT. Vereen. Relig. Kring v.m. 10% uur Ds. D. Tromp, Ned. Herv. pred. te Zandvoort. HAARLEM. Evang. Lutli. Kerk v.m. 10% uur Ds. Brandt. Vrije Evang. Gem. (Parklaan 106) v.m. 10 uur Ds. H. C. Leep van Gouda. N.m. 6 uur dezelfde. Evangelisatiedienst met zang. V.m. 10 uur Kinderkerk. Woensdagn.m. 8 uur Bidstond-Bijbellezing. N.m. 9 uur Catechisatie. Donderdag n.m. 8 uur Zangrepetitie. Vrijdag n.m. 8 uur Catechisatie. Evang. Samenkomsten (Parklaan 21) v.m. 10 uur de heer F. H. v. d. Horst van Leiden. N.m. 5% uur de heer P. D. Bardelmeijer van Noordwijk aan Zee. Dinsdag n.m. 8 uur Bijbelbespr. en Bidstond. Opwekkingssamenkomsten (Begijnhofkapel 6), Donderdag geen dienst. Eglise Wallonne (Begijnhof) Pas de Service, a 91i. 15 Ecole du Dimanche. Geref. Kerk (Kloppersingelkerk) v.m. 10 uur D». C. Veenliof. N.m. 5% uur Ds. Boeyinga. Cat. Zondag 48. Donderdag v.m. 10 uur Ds. L. Hoorweg. Geref. Kerk (Wilhelminakerk) v.m. 10 uur Ds. L. Hoorweg. N.m. 5 uur Ds. Siertsema. Cat. Zondag 48. Geref. Kerk (Noord-Sclioterkerk) v.m. 10 uur Ds. A. M. Boeyinga. N.m. 5% uur Ds. Hoorweg. Cat. Zondag 4|r. Geref. Kerk (Zuid-Oosterkerk) v.m. 10 uur D». J. W. Siertsema. N.m. 5 uur Ds. Veenhof. Cat. Zondag 49. Geref. Kerk (H.V.) (Begijnhofkapel 6) v.m. 10 en n.m. 5 uur Ds. G. W. van Deth. V.m. 10 uur Kinderdienst in de voorzaal. Donderdag v.m. 9 uur Ds. G. W. v. Deth. Remonstr. Geref. Gem. v.m. 10% uur Ds. W. J, Wegerif, rem. pred. te Rotterdam. V.m. 12 uur Kinderdienst in het Remon strantenhuis. Donderdag v.m. 10% uur Ds. Noordhoff. Vrijdag n.m. 8.15 uur Bijeenkomst van den Studiekring voor Leekenarbeid in het Re monstrantenhuis. Ned. Vereen, v. Spiritisten „Harmonia", afd. Haarlem II (Soc. Ver. Zijlweg 1), v.m. 10% uur Wijdingsmorgen, spr. de heer M. L. A. v. d. Heijden Jr. van Rotterdam; helder ziende waarnemingen mej. C. Driesten. Universeele Eeredienst (Soefi-Beweging) (Nuts- geb. Lange Veerstraat 16) v.m. 11 uur, spr. mevr. A. M. Witteveen-Wibaut; onderwerp: „Het beheerschen van onze gedachten." Onafh. Relig. Gemeenschap (Oranjeplein 9) v.bi. 10% uur Ds. A. R. de Jong; onderwerp: (9lk zal dragen" (Jes. 46 4). LAMPEKAPPEN. Wist u, dat u ook heel gemakkelijk uw lampekap, b.v. een shantung, met een Lux-sopje weer schitte rend helder kan krijgen? Het gaatheuschprachtig! Zij wordt als nieuw! Bekijk haar echter eerst nauwkeurig, of er soms slijtgaatjes in zijn. Verder behandelt men haar als volgt: Het verdient aan beveling, een zeer drogen dag uit te zoeken om het drogen van den kap zooveel mogelijk te be vorderen. De kap wordt eerst goed nat gemaakt in lauw, bijna koud water met een scheutje azijn in een grooten teil. Vervolgens haalt men haar in een lauw, bijna koud Lux-sop (1 flinke eetlepel Lux op 1 liter water) op en neer, waarna men haar eenige malen in bijna koud water met een scheutje azijn spoelt. Het water zoo vaak ververschen tot het na het spoelen helder blijft. Daarna hangt men den kap te drogen, nadat men met een bad handdoek het water zooveel mogelijk van de zijde en het leton verwijderd heeft. Daar de kap zoo snel mogelijk gedroogd moet worden om het do'/r- roesten van den vorm te voorkomen, doet men het beste haar in den wind te laten drogen, met een doek tegen het daglicht beschermd. Wij wenschen u veeL succes Behalve de nieuwste verkeer*- voorschriften moet u óók nog de oudste ongevallenoorzaken (roe keloosheid en drankmisbruik!) kennen!

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Het Bloemendaalsch Weekblad | 1940 | | pagina 9