De Vinkenbaanlopend van Duinweg naar Duinlustparkweg, was tot 1910 nog een
zandpad
Rond de eeuwwisseling bestond hier jaren lang een druk cultureel trefpunt
van kunstenaars op velerlei gebied, in die kringen wel de "Salon van Velsen"
genoemd
Bekende figuren
Omstreeks 1900 woonden Cornelis Verweij en zijn vrouw, een van de zusters
Bienfait, op The Briars. Zij hadden vier kinderen. Hun oudste zoon Kees is
de bekende schilder.Hun dochter, mevrouw De Savornin Lohman-Verweijwoont
er nog steeds
Marie Bienfait, zuster van mevrouw Verweij, was in 1881 getrouwd met de be
kende architect Dr. H.P. Berlage 1856-1834). Door deze familieband kwam
Berlage vaak op The Briars. Hij was de architect die het huis aanmerkelijk
vergroot heeft. Hij was ook de ontwerper van het "Gegoten Huis").
Op de "Eikhof" woonde tot 1981 de schrijfster Mea Nijland-Verweijdochter
van de letterkundige Albert Verwei,) ),de broer van Cornelis. Zij schreef
onder pseudoniem Gerda van Beveren. Zij was eerst getrouwd met de uitgever
C.A. Mees, wiens uitgeverij zich jaren lang heeft bevonden in het pand
hoek Kerkweg-Middenduinerweg te Santpoort-noord.
Uitgaven van C.A. Mees waren,behalve enkele werken van Frederik van Eeden,
o.a. "Friesch dorp" van Nine van der Schaaf (1921) en "De ruïne van Brede-
rode" van de bekende Santpoortse amateur-geschiedvorser J.S. Visser (1928).
Mea's huwelijk met Mees werd in 1936 ontbonden. In 1947 hertrouwde zy
met de graficus Hidde Nijland. Zy stierf in 1982 op 92-jarige leeftyd.
Regelmatige bezoekers van de "Salon van Velsen" waren de dichter en
arts Frederik van Eeden (l860-1932) en de schilder en kunstcriticus
W.A.wTtsen (1860-1952). Elk van hen was getrouwd met een zuster van
Kitty Verweij-van Vloten, de moeder van Mea.
Over Van Eeden kunnen we nog vermelden, dat hijnadat hij zich als arts
te Bussum had gevestigd, in 1887 samen met een collega een psychotherapeu
tische kliniek in Amsterdam stichtte. Hij schreef tal van artikelen voor de
Nieuwe Gids, o.a. samen met Willem Kloos, Albert Verweij en Lodewijk van
Deijssel. Zijn bekendste boek is De Kleine Johannes, dat hij in afleveringen
in de Nieuwe Gids publiceerde. Bekend zijn ook zijn natuurbeschrijvingen.
Veel daarvan vindt men terug in zijn dagboek, waarvan hij gedeelten in Sant
poort schreef. Als reactie op de kapitalistische leefwijze van zijn tijd
stichtte hij in Bussum de kolonie Walden, een productie-coöperatie "Life
in the Woods".
Alle bovengenoemden behoorden tot de Tachtigers. Ze hadden veelvuldig con
tact met elkaar.
Op Vinkenbaan 29 heeft vroeger de oude heer Verkade gewoond, de oprichter
van Verkade's koek en beschuitfabriek te Zaandam.
Een van zijn zoons was Eduard Verkade, de bekende toneelspeler.
Van het bekende Verkade-ruitertje, dat op het dak heeft gestaan, is het on
derstel nog aanwezig.
T.L.-M.
Albert Verwey was getrouwd met Kitty van Vloten.
8
HET "GEGOTEN HUIS" AAN DE VINKENBAAN
Wie naar het witte huis op de Vinkenbaan nr. 14 in Santpoort-zuid kijkt,
zal niet onmiddellijk in de gaten hebben, dat zijn oog rust op een wereld
primeur. Het gaat hier om het eerste "gegoten huis" ter wereld, het eerste
huis van gewapend beton.
Het huis is in 1911 gebouwd op initiatief van de heer A. Bertling, eigenaar/
bewoner van "Transmare", Vinkenbaan 50.
De door hem in 1902 opgerichte Binnenlandse Maatschappij tot Exploitatie van
Onroerende Goederen had in Santpoort-zuid veel grond in beheer, die hij met
villa's liet bebouwen, o.a. het huis "De Wigwam", op Vinkenbaan 22, waar de
heer Bertling Jr. later heeft gewoond.
De heer Bertling kende de bekende architekt H.P. Berlage. zwager van de in
"The Briars" op Vinkenbaan 25 wonende Cornelis Verwey. Berlage kwam daar
vaak op bezoek.
Met belangstelling volgden zowel Bertling als Berlage de experimenten met
een nieuw bouwmateriaal op de terreinen van de beroemde uitvinder Thomas
Alva Edison, die de experimenten ook financierde. Onder leiding van de
Amerikaanse ingenieur George E. Small en de Nederlander Henri J. Harms Jr
was men erin geslaagd een specie samen te stellen, geschikt voor gewapend-
betonbouw: een dun-vloeibare brij, die in ongeveer vijf dagen steenhard
werd. Toen rond 1910 met deze specie een aantal bouwelementen waren gegoten,
was dat voor Bertling aanleiding in datzelfde jaar nog toestemming te vra
gen voor de bouw van een tuinhuis aan de Duinlustweg (nu Vinkenbaan)
Dit tuinhuis zou op deze nieuwe wijze "gezet" worden.
Door Small en Harms werd samen met de Nederlander Herman Hana de Monogram
Construction Company M.C.C.) opgericht met als doel de bouw van goede
en goedkope woningen op grote schaal volgens de door M.C.C. gepatenteerde
methode.
In opdracht van de M.C.C. is toen door Berlage een ontwerp gemaakt voor
een" huisje type strandvilla" Omdat dit proefprojekt als tuinhuis en
niet als woning was opgezet, hoefde men niet aan de eisen voor minimum
woonruimte, afvoer en privaten te voldoen, hetgeen de hoge voorbereidings-
kosten aanmerkelijk drukte.
Nadat toestemming verkregen was, kon met de bouw worden begonnen op een
plaats, die waarschijnlijk mede door Berlage bepaald is.
Bij de bouw is als bekisting gebruik gemaakt van gietijzeren elementen,
gefabriceerd in de ijzergieterij van Pierre Denis te Forest bij Brussel.
Deze gietijzeren elementen werden aan de binnen- en buitenzijde als om-
manteling van de te gieten muren aan elkaar gemonteerd, waarbij uitspa
ringen voor ramen en deuren aangebracht moesten worden. De bewapening
werd aan de binnenzijde van de ommanteling aangebracht.
De betonmortel werd aangemaakt in een electrisch aangedreven mengmolen
en daaruit in hijsbakken uitgestort. De hijsbakken werden op dakhoogte
van het huis in een trechter leeggegoten waarna de mortel in de ommante
ling verdween.
De vloeren werden later aangebracht.
Als zodanig is deze eerste gietproef goed gelukt. Er waren geen grind-
nesten (opeenhopingen van grind) of holle ruimten ontstaan en dat zonder
tril-apparatuur
