DE HOOFDSTRAAT TE SANTPOORT TUSSEN ONGEVEER 1890 EN HEDEN (met herinneringen aan een recent verleden) Bij de nu volgende beschrijving van een stukje geschiedenis van de tegenwoordige Hoofdstraat -vroeger: Rijksstraatweg, nog vroe ger: Heer(en)weg- is gebruik gemaakt van twee plattegronden.(hier bij verkleind afgedrukt) De oudste dateert van 1892 en behoorde bij een concessie-aanvraag voor een paardetram. Hierover meer in ons artikel over de stoomtram Haarlem - Alkmaar. De andere is af komstig van de Dienst Openbare Werken en Groenvoorziening van de gemeente Velsen en geeft de huidige situatie van hetzelfde ge deelte van de Hoofdstraat weer. In deze plattegrond hebben wij voor een betere oriëntatie de tegenwoordige huisnummers ingetekend. Verder is gebruik gemaakt van een omstreeks 1905 door de toen malige VW uitgegeven gidsje, dat ons welwillend door de heer P.W.M. Willemse ter beschikking was gesteld. Het leek ons aardig een aantal advertenties uit dit boekje bij de tekst af te drukken. Aan de hand hiervan en van eveneens af gedrukte oude prentbriefkaarten kan men met behulp van de beide plattegronden de beschrijving van het oude Santpoort volgen en ook de adverteerders uit 1905 "thuisbrengen". Hierbij heeft zich voor ons één moeilijkheid voorgedaan, die ech ter inmiddels is opgelost. Bij verschillende advertenties is vermeld dat de adverteerder zijn zaak had "tegenover het postkantoor". Voor ons was de vraag waar dat postkantoor zich toen dan bevonden moet hebben. In elk geval niet op de plaats die is aangegeven op de oude plattegrond en waar ook later vele Santpoorters hun post zaken hebben laten afdoen, namelijk in het pand naast de bakkerij van J.J. van Dillewijn, nu Hoofdstraat 220, met er tegenover de weilanden van Westbroek en Velserbroek, ook nu nog. Aan die kant hebben hier nooit huizen gestaan. Maar aan de hand van het boekje met reproducties van oude prent briefkaarten "Groeten uit Santpoort" van dorpsgenoot J.J.E. van Baarsel is het raadsel opgelost. Bij de prentbriefkaart nr. 24 staat als onderschrift"Naast de boerderij van Rutte bevond zich het postkantoor van J. Stapel. Men ziet hem in de deuropening staan. Stapel betrok in 1906 een ander pand even verderop. In de vrijgekomen woning begon D. Peereboom een winkel" (enz.). (Een duidelijker afdruk van dezelfde prentbriefkaart staat op bladzijde 32 in het in 1968 bij Vermande Zonen te IJmuiden uit gegeven boekje van G.J. Bremerkamp "Oude foto's en Prentbrief kaarten, IJmuiden, Velsen, Driehuis, Santpoort". Hij vermeldt ook nog onder het plaatje dat de boerderij van Rutte verbouwd is tot Garage Maarschalk. De boerderij is later geheel gesloopt en door het nieuwe Garagecomplex vervangen.) Het in 1906 nieuw gebouwde en door J. Stapel betrokken pand staat er nog, vrijwel onveranderd, naast het"doktershuis"aan de Hoofd straat Wanneer de heer Stapel precies is weggegaan hebben wij nog niet kunnen ontdekken. 30 Nu wisten wij dat na de heer Stapel gedurende een groot aantal jaren het postkantoor te Santpoort-Dorp weer gevestigd was ge weest in het door de twee gezusters Traan bewoonde oorspronke lijke pand (nr 220) en dat een van haar kantoorhoudster was ge weest. Voor het verkrijgen van de juiste informatie hierover hebben wij ons tot de Santpoortse "amateur-PTT-geschiedvorserRonald Noten boom gewend, die ons destijds ook aan de gegevens betreffende Santpoort-Zuid had geholpen, vermeld in De Zandpoort van maart 1984 (nrs 5/6 op pagina 17, noot.)Maar hier kon hij ons niet van dienst zijn, waarop wij op zijn advies het Districtsbureau Haarlem hebben opgebeld. Dit verwees ons direct dóór naar Den Haag. Hierop ontvingen wij van het Bureau Geschiedschrijving van de Centrale Directie van de PTT aldaar de volgende gegevens. Nadat in 1849 een zekere J. Traan als eerste post"distributeur" te Santpoort-Dorp was aangesteld, werd in 1850 hier een hulp postkantoor gevestigd. De plaats ervan is niet vermeld. In 1858 volgde A. Traan zijn vader J. Traan als "brievengaarder" op. Twintig jaar later, in 1878, werd deze opgevolgd door J. Traan, kennelijk zijn zoon. Maar in 1901 volgde de benoeming van J. Stapel. Want, zo moet on ze conclusie luiden, J. Traan had geen zoons die hem konden opvol gen. Maar hij had wél twee dochters. Bij het onderzoek dat wij intussen in het archief van de Burgerlij ke Stand in het stadhuis te IJmuiden instelden, bleek namelijk dat de op 17 februari 1875 geboren dochter van J. Traan, Geertruida Petronella, op 17 juni 1956 was overleden en dat zij aanvankelijk "winkelierster", later kantoorhoudster van de PTT te Santpoort Dorp was geweest. En uit de ons door Den Haag toegezonden Staat van Dienst van deze Geertruida Petronella Traan bleek dat zij met ingang van 1 februa ri 1920 was aangesteld als "kantoorhoudster bij de Telegraafdienst" te Santpoort-Dorp en vervolgens tot 1 april 1938, toen zij wegens ziekte werd ontslagen, in die functie de Santpoortse PTT-diensten heeft vervuld. Blijkens het Velsense archief was zij overleden op Rijksstraatweg 61; haar jongere zuster, Maria Adriana, geboren op 10 april 1889, was overleden op 26 augustus 1977 in hetzelfde pand, dat nu Hoofdstraat 220 is genummerd. Over haar had de Centrale Di rectie van de PTT geen gegevens, dus zij zal ook geen PTT-functie hebben gehad. Het pand, kennelijk eigendom van de familie Traan, was omstreeks 1875 gebouwd. Tot zo ver dit verhaal over het postkantoor. We komen er straks, op onze wandeling door de Hoofdstraat, nog even op terug. Het is voor mensen uit onze tijd heel moeilijk zich ook maar een flauwe voorstelling te maken van het oude Santpoort, waarvan het belangrijkste deel van toen, de voormalige Rijksstraatweg met zijn bebouwing tot de afslag van de Hagelinger- of Doodweg (of Puinweg) naar Driehuis- op de oude plattegrond is weergegeven. Wel kunnen de daarop ten behoeve van de concessie-aanvraag geteken- 31

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

De Zandpoort | 1986 | | pagina 17