de "profielen" een hulpmiddel zijn, maar al zijn daarop de wegbreed- ten, wegbegrenzingen (hekken, hagen, muren en sloot of beek) en voor al ook (alle!)bomen en zélfs telegraafpalen te onderscheiden, het zijn de afgedrukte oude prentbriefkaarten die het duidelijkst de ver schillen tussen tóen en nu illustreren. Toen aan weerszijden van de smalle, stille straat aaneengesloten bo menrijen, zware iepen en linden, nu een drukke straat, vernauwd door rijen van "blik" van geparkeerde auto's en hier en daar wat magere bomen. Tóen nog een karakteristieke dorpsbebouwing met grote open tussenruimten, vele stijlvolle, beeldbepalende "herenhuizen" en vrij uitzicht over de weilanden van de polder. Nu, doordat in de loop der jaren, vooral sedert de der tiger jaren en, in versneld tempo, in de na-oorlogsperi ode tot zelfs in onze tijd veel historisch waardevolle panden gesloopt zijn en door nogal eens smakeloze en uit de toon vallende nieuwbouw zijn vervangen of door verbou wing, vergroting of modernisering (en opdringerige re clame) ontsierd, een op vele plaatsen rommelig, gedrongen en verstedelijkt geheel. Gelukkig is het besef van de waarde van historisch bezit na de zestiger jaren sterk gegroeid en wordt aan al te gro te sloop- en nieuwbouw-woede tegenwoordig meer paal en perk gesteld. Daardoor is in Santpoort en omgeving nog wel het een en ander uit vroeger tijden terug te vinden, zoals we bij onze wandeling door de Hoofdstraat zullen zien. Wij beginnen onze wandeling aan de zuidelijke ingang van Santpoort, waar we een ogenblik, direct na het passeren van het viaduct van de Rijksweg, naar rechts kijken om te con stateren hoe fraai -gezien over het gelukkig nog altijd be staande "bollenveld van Nijssen" heen- dit deel van Sant poort' s dorpsfront er nog uitziet. Daarna passeren we al dadelijk links het op de monumenten lijst van het Rijk staande oude stenen gebouw, dat nog tot midden vorige eeuw dienst heeft gedaan als stalling en wis selplaats voor de paarden van de diligence Haarlem-Alkmaar. En nog geen dertig meter verder, op de hoek van de tegen woordige Johan van Beemlaan (ééns de verbinding van de weg van Bloemendaal met de Rijksstraatweg, het oude tracé van de "heirweg" langs de binnenduinrand van het Zuiden naar het Noorden van Holland)staat het fraaie, in zijn oor spronkelijke vorm nog goed bewaarde kapitale huis "Schoon- 268 oord". Gebouwd in het laatst van de achttiende eeuw heeft het tot eind vorige eeuw, mét bijna het gehele terrein in de driehoek Johan van Beemlaan, Wüstelaan en Hoofdstraat, met uitzondering van het terrein van de Weiman en enkele percelen aan de Hoofdstraattoebehoord aan de familie 32 Heshuizen. Het huis heeft nu, in verhouding tot vroeger, een^tamelijk bescheiden tuin met hoge bomen; al sedert 40 a 50 jaar dient het als dokterswoning. Het staat even eens op de Monumentenlijst. 266, 264 Verder gaande passeren we eerst twee aardige woningen met hoog puntdak en vervolgens het in deze omgeving niet thuis 262 horende garagebedrijf Van der Velden. Op deze plaats hebben tot 1968 enige karakteristieke huizen gestaan, die op onderstaande foto zijn afgebeeld. Mét de achterliggende bietenkokerij en de grote zwart-geteerde hou ten schuren van de door de toenmalige eigenaar van de Weiman en bijbehorende stalhouderij, Jan Limbach, opgerichte en door de firma Vorstelman voortgezette bekende fouragehandel hebben deze huisjes voor het garagebedrijf moeten plaats maken. Afb.5 Het mag als bekend worden verondersteld dat de Stichting Santpoort, in 1976 te laat opgericht om deze aantasting van dit historisch belangrijke dorpsdeel te kunnen verhinderen, samen met een aantal omwonenden enige jaren terug tegen een door het gemeentebestuur krachtig ondersteund uitbrei- dings-en bouwplan voor dit garagebedrijf, met etagebouw voor twaalf woningen aan de Hoofdstraat, tot bij de Af deling Rechtspraak van de Raad van State heeft geproce deerd, totdat in 1985 -voordat de zaak daar werd behan deld- de gemeente de verleende bouwvergunning introk na dat door Van der Velden van de uitvoering van het plan was afgezien. Hierop zijn de Arob-beroepen ingetrokken. 33

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

De Zandpoort | 1986 | | pagina 18