168) Ernaast hebben tot ongeveer 1910 een tweetal tegen-elkaar
166) aan gebouwde huisjes gestaan, die later zijn gesloopt, waar
na het erf, door een houten schutting aan het oog onttrokken,
jarenlang braak heeft gelegen. Volgens de plattegrond van 1892
was tóen het terrein waarop deze huisjes en -na een onbebouwd
gedeelte- de twee panden vóór de toenmalige Zandlaan stonden
van de weg afgescheiden door een dóórlopende afrastering;
hier grensde de buitenplaats Velserhooft destijds aan de "Hee-
renweg". Zowel de twee huisjes als de andere panden, waarvan
de tweede een boerderij was, stonden op het voormalige terrein
van Velserhooft. Ook op de hoek van de Hagelingerweg staande
herberg Ruimzicht is blijkens oude acte gebouwd op terrein
dat toen nog als Velserhooft werd aangeduid.
Be^in ?SZer 0eUW heeft de lood9ieter (Kobus) Bonarius (of zijn
158) vader?) op het open terrein tussen de genoemde panden twee aan-
156) eengesloten huizen laten bouwen, waarvan het meest zuidelijke
staand in een aardige tuin,verschillende bewoners heeft gehad en
het andere door hem zelf en zijn familie bewoond werd en wordt.
De witte huizen met hun vakwerkgevels en stijlvolle puntdak
zijn nog vrijwel onveranderd, maar doordat ook hier de hele
straatwand dicht gebouwd -in de oorspronkelijke tuin van het
eerste huis zijn niet minder dan drie panden gebouwd- komen ze
jammer genoeg niet meer zo goed tot hun recht.
152) De voormalige boerderij -van Witteman- op de hoek van de Zand
laan (nu Anemonenstraat) heeft lange tijd als winkelpand dienst
gedaan. Er was een viswinkel, een sigarenzaak en, na verbouwing
een schoenenzaak. Het is nu "eethuis De Zandpoort". De naam is
toepasselijk omdat het in feite aan het begin van de vroegere
Zandlaan staat, die naar de Voorplaats leidde; een voor inqe-
wijden herkenbaar restant van deze Zandlaan loopt langs cafe
Tromp naar de achterliggende boerderij van Braam.
180) Tot zover de bebouwing van de Hoofdstraat aan deze zijde.
Wij hebben onvermeld gelaten de grote winkel/woonpanden die op
de plaats zijn gekomen van de vroegere dorpshuisjes (van Hubers
v.d. Vlerk en Schollee)Hoewel deze panden met hun stedelijke
omvang ongetwijfeld wel aan hun doel zullen beantwoorden is de
tegenwoordige Hoofdstraat er niet fraaier door geworden.
187) Hetzelfde geldt overigens ook voor het grote garagebedrijf van
185) Jak. Gelukkig is het "beeldbepalende" "doktershuis" -dat op de
plattegrond van 1892 nog zijn kleinere omvang had, maar vóór
1900 is uitgebreid- behouden gebleven; het draagt, evenals de
na 1892 gebouwde panden ernaast, nog bij aan (de herinnering
aan) het oude dorpsbeeld.
183) Hier heeft men nog een rijtje niet onaantrekkelijke, in de ou-
e.v. de dorpssfeer passende panden, die voor "verstedelijking" (=ver
lelijking!") gespaard zijn gebleven.
171) Het rijtje wordt nu afgesloten met het moderne bankgebouw op
de hoek van de Broekbergenlaan, waar wij ook dit verhaal over
de Hoofdstraat moeten beëindigen. (De plattegronden reiken
ook niet verder!).
Over het aan de andere zijde van het kruispunt gelegen -nog
zeer lange- gedeelte van de Hoofdstraat (tot dicht bij het
punt waar de Santpoortse Dreef op de parallelweg van de Rijks
weg uitkomt) zullen we het later nog wel eens hebben. Er staan
nog enkele historisch belangwekkende karakteristieke dorpswo
ningen die op de Rijks- of gemeentelijke monumentenlijst thuis
horen, maar ook een groot aantal niet zo oude maar wél voor het
behoud van het prettige woonklimaat van dit deel van Santpoort
waardevolle panden.
Hier geldt nog steeds geen bestemmingsplan en dat betekent dat
er nog veel bedorven kan worden. Want de gemeentelijke bouw
verordening biedt onvoldoende bescherming. Wél is er de Wel
standscommissie die él te ver gaande inbreuken op het karakter
van de omgeving van een bouwplan kén afremmen, maar dat kan zij
alleen indien zij meent dat niet voldaan wordt aan "redelijke
eisen van welstand" en dat is een erg vaag begrip!
49