FR 47 "Middenduin", Middenduinerweg 83-85-85a-89-89a Het complex "Middenduin" bestaat uit een voormalige boer derij, nr.89a, vier woonhuizen, nr.83 t/m 89, twee hou ten kapbergen en twee houten schuren. Hier lag oorspronkelijk een 16e eeuwse hofstede. Een hofstede was grond waarop zich een hoftuin met hoofd en bijgebouwen bevond. Deze boeren-hofstede heeft vermoedelijk tot in de 18e eeuw tegelijk als blekerij gefungeerd. In zestiende eeuwse archieven wordt Middenduin omschreven als "casteleyns-wooningh"en als behuizing van een "Cas- teleyn tot Brederode". Casteleyn slotvoogd-beheerder van een slot-kasteel Middenduin is lange tijd de "ruighe hoeck" genoemd vanwe ge de vaak barre zandstormen in dit vroeger vrijwel boom loze gebied. Een andere benaming was "de zeven morgen". Een morgen was zoveel land als in één morgen geploegd kon worden. Een Rijnlandse morgen is 0,8516 ha. Nr.83: Woonhuis uit de 17e eeuw met een opkamer. Het heeft gevels uit rode baksteen met vlechtingen langs de top, een top-pilaster en een zadeldak. Vensters en deuren zijn gedeeltelijk verplaatst. Voor de deur een houten tochtportaal Nr.85: Een laag huis onder een steil schilddak. Het is aangebouwd aan nr.83 en waarschijnlijk in oorsprong eveneens uit de 17e eeuw. De-later-witgesausde voorgevel met twee vensters met negen- ruiters is achttiende eeuws. Onder de woning een oude kelder met tongeveltje. Nr.85a: Achter de huizen nr. 83 en 85 een witgepleisterd achttiende eeuws woonhuis,dat thans is samengetrokken met nr. 85. Nr.89: Schuin achter nr.85a een vrijstaand achttiende eeuws woonhuis onder een zadeldak. De pleisterlaag in quasi blok- kenmotief is uit de 19e eeuw. Nr.89a: De voormalige 19e eeuwse boerderij, bestaande uit een koeienstal en aangebouwde woning. Het complex "Middenduin" behoort aan het Provinciaal Zie kenhuis. Door verwaarlozing en verpaupering dreigde af braak om plaats te maken voor nieuwbouw van het Provinci aal Ziekenhuis. Door het initiatief vanuit de Stichting Santpoort, met na me van het bestuurslid L.H. Kloek, konden de sloopplannen worden voorkomen. In samenwerking met het Provinciaal be stuur Noord-Holland werden de woningen uitwendig gerestau reerd en inwendig gerenoveerd. x Zie hiervoor "De Zandpoort" nr.4, maart 1980, blz.14 t/m 16, "Middenduin van Casteleyn hofstede tot boerderijgroep", door L.H. Kloek. -38- FR 48 Ruïne-slot Brederode, Velserenderlaan 2 In 1255 kocht Willem 1 van Brederode het ambacht Velsen van de toenmalige ambachtsheer Hugo van Velsen, slot-heer van het "Huys te Velsen". (Huys middeleeuwse benaming van een weerbaar kasteel een slot)Hiermee werd Velsen een onder deel van de hoge heerlijkheid Brederode. Daartoe behoorden de lage rechtsgebieden (ambachten) Zandvoort, Tetterode, AelbertsbergVogelenzang, HaarlemmerliedeNoord-Schalkwijk, Schoten, Zuid-en Noord-Akendam, Hofambacht, Schoorl en Kamp. De heren van Brederode waren leenmannen van de graven van Holland en oppermachtig in Kennemerland met vele rechten zo als het tiend-en windrecht en het recht van molendwang. Eentiende van alle oogsten en de opbrengsten van de molen dwang verzekerden hun inkomsten. Bovendien waren de inge zetenen verplicht tot het leveren van hand-en spandiensten. De heren van Brederode waren als leenmannen echter verplicht tot trouw en vooral tot krijgshulp aan de graven van Hol land In de 13e eeuw trachtten de graven van Holland een beleid te voeren tot meer veiligheid en welvaart door het aanleg gen van dijken (Velserdijk)het laten ontginnen van moe rassen en het rooien van bossen. (De naam Brederode betekenteen uitgestrekt breed terrein waar bossen gerooid zijn) Vooral Floris V steunde dit beleid. Hij voerde een nieuw rechtsstelsel in tot betere rechtspraak en hij liet een reeks kastelen bouwen tegen de invallen van de Friezen; Ee- nigenburg, Medemblik, Brederode en Muiden. Hierdoor werd vooral de veiligheid op de wegen verbeterd en de handel be vorderd Het slot Brederode werd omstreeks 1282 gebouwd door Willem 1 van Brederode op een strategische plaats bij een belangrijke Noord-Zuid-verbindingsweg en op de rand van de Westelijke strandwal aan de Zuidelijke punt van het moerassig gebied de Schipbroeken. Aan dezelfde weg lag aan de Noordkant van de Schipbroeken het "Huys te Velsen". Bovendien werd het slot Brederode door de Brederoodse weg rechtstreeks aangeloten op de Heer(e)weg (Wüstelaan, Hoofd straat) naar Velsen en op de Westlaan naar Spaarndam en Am sterdam. Het slot Brederode leek veel op de andere weerbare kastelen uit die tijd en had, evenals Medemblik en Muiden, een vier kant grondplan waarin een -ommuurde- binnenhof aan twee zij den werd omzoomd door de woonvleugels Zowel de hoofdburcht als de voorburcht waren omgeven door een gracht. Het onderscheidde zich door vierkante inplaats van ronde hoektorens, hetgeen meer woon-comfort kon bieden. Het was gedurende ruim een eeuw het stamslot van het ge slacht Brederode. -39-

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

De Zandpoort | 1990 | | pagina 21