51 Vinkenbaan. Ergens bij deze weg heeft oorspronkelijk een z.g. vinken baan gelegen. Vanuit het vinkershuis werd door de vinker door middel van een ingenieus systeem van lokvogels en klapnetten jacht gemaakt op de duizenden vinken en ande re vogels tijdens de trek in het najaar (zie de Zandpoort, nr 5 /6) De Vinkenbaan was tot 1910 niet meer dan een zandweggetje, dat uitkwam op de Duinweg (of Duivelsweg)die een zeer oude verbinding vormde tussen de Brederoodse weg en de oude heerweg (Bloemendaalsestraatweg-Wüstelaan) In de tweede helft van de 19e eeuw waren de gronden van dit binnenduingebied grotendeels in handen van de Bloemen- daalse familie Teding van Berkhout. De eerste woningen aan de Vinkenbaan stonden aan de hoge duinrand met de voorgevel naar en het uitzicht over de daar toen gelegen bollenvelden. Het waren eenvoudige woningen op gronden in erfpacht aan ambachtslieden, die in dienst waren van de genoemde fa milie. Twee huizen uit die tijd (1877) staan er nu nog; namelijk "The Briars", nr25en "Oakwood"nr.13. "Oakwood" is onherkenbaar veranderd door verbouw en vele aanbouwingen in 1938. "The Briars" kreeg in 1916 een forse aanbouw, ontworpen door H.P. Berlage. Met de opkomst van de industrie ontstond in de tweede helft van de 19e eeuw een nieuwe welgestelde middenklas se van fabrikanten en ondernemers. Als gevolg van de vaak onaangename woonsfeer in de ste den vanwege de stank, "drukte" en de slechte hygiënische omstandigheden, zocht deze groep een woon-of buitenhuis in landelijke contreien. Met de komst van de spoorlijn Haarlem - Uitgeest en het eerste station Zandpoort (nu Santpoort-Zuid) werd het toen landschappelijk zeer aantrekkelijke gebied rondom dit sta tion opengesteld voor vestiging van welgestelde forensen. Tegenover het station werden in 1870 de villa's "Chantil- ly" en "Longwood" gebouwd (in respect. 1938 en 1975 ge sloopt) Aan het eind van de 19e eeuw werden de Vinkenbaan en de Duinweg geleidelijk bebouwd. Vrijstaande enkele of dubbele villa's werden vaak ver strooid, geplaatst op ruime kavels en gebouwd in zeer ge varieerde stijlen. Deze verschillende factoren, gecombineerd met het herken baar gebleven karakter van het geaccidenteerde en beboste binnenduin-landschap geven de Vinkenbaan een boeiend aan zien dat behoud waard is. -44- 52 Vinkenbaan, "Salon van Velsen" In 1908 kwam Cornells Verwey met zijn gezin wonen op Vin kenbaan, nr.25, "The Briars", (briar wilde roos). Hiermee begon de periode tot 1938 van de z.g. "Salon van Velsen" Cornelis namelijk was een broer van de bekende schrijver- dichter Albert Verwey (1865-1937)Bovendien was hij een zwager van de volgende bekende Nederlanders; Frederik van Eeden (1860-1932)arts en psycho-therapeut vooral schrijver-dichter, publicist, oprichter van de pro ductie-coöperatie "Walden"mede-oprichter van de "Nieuwe Gids", het orgaan van de "Tachtigers". Hij was van 1886-1906 getrouwd met Martha van Vloten, een dochter van prof. Joh. van Vloten. WiHem A. Witsen (1860-1932) Bekend impressionistisch schilder en etser. Als kunstcriticus schreef hij artikelen voor de Nieuwe Gids. Hij was ook getrouwd met een dochter van Joh. van Vloten evenals Albert Verwey. drH.P. Berlage (1856-1934)Internationaal bekend archi tect vernieuwer van de Nederlandse architectuur, (sinds 1895) tot absolute breuk met de stijl-imitaties. Schrijver en publicist over beeldende kunst en -vooral architectuur. Ook baanbrekend in ontwerpen voor interieurs, meubels, metaal - glas - en aardewerk. Alle bovengenoemde personen behoorden tot de "Tachtigers" en werkten mee aan de vernieuwing daarvan door hun publi caties in de "Nieuwe Gids". Van jt 1920 tot 1981 bewoonde de schrijfster Mea Nijland- Verwey villa "de Eikhof", Vinkenbaan 33. Zij was een dochter van Albert Verwey, dus een nicht van Cornelis Verwey, en zij was een kleindochter van prof. Jo- hannis van Vloten (1818-'83), theoloog en letterkundige, propagandist van de vrije gedachte, en actief publicist, vaak in felle poleminaties met gezaghebbende tijdgenoten. Mea Verwey was eerst getrouwd met de uitgever C.A. Mees en werkte toen mee in de uitgeverij, die van 1920-1930 was gevestigd in het hoekpand, Middenduinerweg-Kerkweg Bij de beperkte aantal uitgaven behoren o.a. enkele pu blicaties van Frederik van Eeden en van haarzelf. Zij heeft meegewerkt aan een verdiept inzicht in de "Beweging van Tachtig". Na haar echtscheiding in 1936 trouwde zij in 1947 met D.H. Nijland, bekend schilder, tekenaar en illustrator. Het echtpaar Cornelis Verwey-Bienfait had vier kinderen, waarvan het oudste, Kees Verwey(geb. 1900)na een groot deel van zijn jeugd op "The Briars" te hebben doorgebracht, zich in Haarlem ontwikkelde tot de bekende kunstschilder. Tot 1988 is "The Briars" bewoond geweest door hun dochter, mevrouw M. de Savornin Lohman-Verwey Haar schoonvader was jkh. Alex.Fred, de Savornin Lohman (1837-1924) politicus en staatsman; hoogleraar staats-^' recht aan de Vrije Universiteit. Momenteel is "The Briars" eigendom van de schilder Kees Verwey. -45-

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

De Zandpoort | 1990 | | pagina 24