Station Santpoort-Zuid omstreeks 1900
FR 1 Het huidige station Santpoort-Zuidin 1899 gebouwd door
D.A.N. Margadant (1849-1915)architect in dienst van de
Hollandsche Spoorweg Maatschappij.
Hij bouwde o.a. de stations te Den Haag (Hollands Spoor; in
1989 door brand verwoest)Amersfoort, Zandvoort en Haarlem
(+1900)
Voorbeeld van een klein landelijk station in laat Engelse
landhuis stijl, a-symmetrisch en met markante dakconstruc
ties
De oorspronkelijke naam Sandpoort-Meerenberg wees op de
functie tot doorvervoer van patiënten naar "Meerenberg"
te Bloemendaal -nu Provinciaal Ziekenhuis Santpoort -
via een spoorlijntje tussen de Vinkenbaan en de Duinweg.
Er bestonden vier wachtkamers die min of meer rijk ver
sierd waren met Jugendstil-motieven.
De eerste klas wachtkamer en die van de Meerenberg-patiën-
ten zijn nog intact, maar afgesloten.
Al het houtwerk van het gebouw bestaat uit het prachtige
en duurzame pitch-pine, dat eveneens in het Haarlemse sta
tion volop is gebruikt.
Helaas is tijdens een grote "opknapbeurt" in 1988 het ge
lakte warm-bruine houtwerk bij dit station verdwenen onder
witte, grijze en felrode verflagen.
Het eerdere kleine station van 1865 "Zandpoort" was het
eerste station van Velsen.
-6-
FR 2 De Wüstelaan, oorspronkelijk een "Heereweg"
In de 13e eeuw lagen binnen het ambacht Velsen drie be
langrijke hoofdwegen; twee Zuid-Noord routes en een Oost
West verbinding.
De grenzen van het ambacht Velsen kwamen grotendeels over
een met de tegenwoordige grenzen van de gemeente Velsen.
De belangrijkste verbindingsroute op de westelijke strandwal
in het graafschap Holland liep via het huidige tracé van
BloemendaalsestraatwegWüstelaan, Hoofdstraat, achter de
kerk van Velsen verder over de Grote Hout-of Koningsweg (Be
verwijk) naar het Noorden.
Deze weg heeft eeuwenlang de naam Heer(e)weg gedragen.
In Santpoort sloot de Heer-of Koningsweg vanuit Haarlem
over Schoten via de drassige Vergierdeweg erbij aan.
De andere Zuid-Noord-route lag op de binnenduinrand vanuit
(nu) Bloemendaal naar de Bergweg achter het kasteel Brede-
rode langs. Via de tegenwoordige Duin-en Kruidbergerweg liep
de route verder langs het "Huys te Velsen" over de Driehuizer-
kerkweg en de Waterlandweg tot de kerk van Velsen. Hier sloot
de route aan bij de Heer(e)weg.
De Oost-West-verbinding liep vanuit Amsterdam over Spaarndam,
langs de Westlaan - Huis ten Biltstraat naar de Heer(e)weg
(Hoofdstraat)Daar, iets verspringend, ging de route verder
(als Brederoodschelaan"langs VlugthovenstraatMiddendui-
nerweg en Brederoodseweg naar de voorburcht van het kasteel
Brederode
Het "Huys te Velsen" had ook via de Biezenweg naar het Oosten
en verbindingsweg(getje) naar de Heer(e)weg.
De Heerewegen (Heirwegen) dienden vooral als marsroutes voor
de grafelijke "legers". Het waren vaak niet meer dan karrespo-
ren in het land of smalle zanderige weggetjes met hier en daar
wat verharding door puin.
In veilige tijden werden deze routes gebruikt voor het goede
renvervoer en reizigers, waarbij op de vele pleisterplaatsen
de herbergen de nodige verzorging konden bieden aan mensen,
paarden en voertuigen.
Pas in de loop van de 19e eeuw werden deze wegen -ook de Wüs
telaan- bestraat en vaak door middel van tolheffing onderhou
den.
FR 3 Aan en nabij de Wüstelaan zijn vijf hardstenen grenspalen
te vinden.
Deze grenspalen dienden oorspronkelijk als stoepstenen bij
de ingang van een woning of ter markering van een particu
lier terrein.
De voorkanten zijn meer of minder druk bewerkt. De achter
kanten daarentegen zijn vlak en onbewerkt met een gat iets
boven het midden, waarin de ijzeren staaf rustte, waarmee
de stoepsteen verbonden was met het huis.
-7-
m
Station Sandpoort- Meerenberg