diepte een dragende zandlaag van enkele meters dikte aanwezig was169 Boven deze zandplaat lag een dikke veenlaag. Dit verklaart heel goed de oorspronkelijke naam van dit gebied: 'De Venen'.170 Het puin van het afgebroken herenhuis werd gebruikt als wegverharding voor de wegen op het landgoed en werd gestort in de kelder van het herenhuis waarvan de fundering geheel in de grond achterbleef171. De plafondschildering van het herenhuis bleef gespaard en werd door de paters geschonken aan het gemeentearchief van Velsen waar het nog steeds verblijft.172 Op 9 juni 1953 werden, op basis van artikel 2 van de monumenten verordening van de gemeente Velsen, de volgende monumenten op de gemeentelijke monumentenlijst geplaatst (de perceelnrs. zijn kadastraal bekend onder sectie F) 1. Het park Bosbeek met het huis en het Burgemeester Rijkenspark met het bijbehorende chalet en de beken en vijvers (perceelnrs. 1470, 4518, 5674); 2. Het hek van Spaarnberg, gelegen aan de Wüstelaan tegenover de Clarionlaan; 3. De Slangemuur op het terrein van Spaarnberg; 4 De ijskelder op het terrein van Spaarnheuvel (afgevoerd bij raadsbesluit van 14 oktober 1953 nr. 16); 5. De beek ten oosten van de Wüstelaan (perceelnrs. 5532, 5533, 5553, 5559, 5613 en 5614); De voornoemde beek ligt rond de voormalige hertenkamp, op het terrein van het voormalige 'Zorgvrijin het noordelijk deel van het landgoed. De paters waren niet erg blij met de plaatsing op de monumentenlijst van de voornoemde delen 2, 3 en 5 van het landgoed Spaarnberg.173 Dit blijkt uit een zinsnede van de Procure der Witte Paters uit Boxtel die als volgt luidt: 'Die vriendelijke gemeente Velsen heeft een nieuwe vriendelijkheid jegens ons bedacht' hierna wordt in de brief ingegaan op de plaatsing van de voornoemde onderdelen van het landgoed op de monumentenlijst en de mogelijkheid om hiertegen bezwaar te maken. Of dit door de paters is gedaan, is niet bekend.174 In ieder geval staan de voornoemde hekpalen, de hekpalen van de ingang tegenover het chalet en de slangemuur op de Rijksmonumentenlijst. In 1991 werd een nieuwe gemeentelijke monumentenlijst opgesteld. Vreemd is dat op deze lijst het park Bosbeek, het Burgemeester Rijkenspark met beken en vijvers en de beek ten oosten van de Wüstelaan niet meer voorkomen terwijl men dienaangaande evenmin rept over de monumentenlijst van 1953. Door de jaren heen hebben groepen van ongeveer 140 leerlingen en een 68 staf van 20 personen een geriefelijk verblijf gehad op Spaarnberg. Toch breekt er een tijd aan dat de opleidingsactiviteiten afnemen op het Lavigeri college. In deze tijd werd in het voormalige koetshuis een mooie collectie Afrikaanse attributen waaronder speren en schilden bewaard. Deze werden getoond aan groepen leerlingen en andere belangstellenden om kennis te nemen van de Afrikaanse cultuur. Ten gevolge van veranderingen in de maatschappij en gewijzigde ideeën inzake de opvoeding en het wegvallen van de noodzaak om een apart gymnasium voor jongens in stand te houden, raakte het Lavigeri college enigszins uit de tijd. In 1968 besloten de Witte Paters over te gaan tot de afbouw van het college en namen zij geen nieuwe leerlingen meer aan. Voor een zinvolle bestemming van het gebouw, die een voortzetting van het werk van de paters inhield, werd de stichting Spaarnberg in het leven geroepen.175. De stichting Project Spaarnberg richtte een werkplaats in, die ten dienste stond van instellingen en groeperingen, die zich bezig hielden met welzijnsbevordering en samenlevingsopbouw; maatschappij kritiek en hervorming. Als gebruiker kwam in de vroege jaren zeventig de landelijke werkgroep School en Wereld in aanmerking. Ook andere maatschappelijke, culturele en onderwijskundige instellingen vonden onderdak in Spaarnberg, zoals de Provinciale Bibliotheek Centrale Haarlem, de volkshogeschool Bergen en het Katholiek Maatschappelijk Centrum. Een ander gedeelte van het gebouw was bestemd voor groepen die op het landgoed werkweken of studie weekeinden wilden organiseren176. In 1978 kocht de stichting Spaarnberg het landgoed voor 2 miljoen gulden van de Orde der Witte Paters met uitzondering van de ommuurde moestuin en het erbij gelegen woonhuis. Ondanks het goed functioneren van de stichting Spaarnberg werd de organisatie in februari 1985 wegens onoverkomelijke financiële problemen failliet verklaard.177 In 1985 werd het landgoed voor 2,4 miljoen gulden verkocht aan de Amsterdamse projectontwikkelaar Macobouw B.V., die op het landgoed een appartementencomplex wilde bouwen. Ten behoeve van deze plannen moest in het gemeentelijk bestemmingsplan de bestemming worden veranderd in 'woongebied'Het provinciebestuur wilde hiervoor alleen toestemming geven als het landgoed om het te bouwen appartementen-complex een openbaar park zou worden in beheer bij de gemeente Velsen.178 Zowel de projectontwikkelaar als de gemeente Velsen gingen hiermee accoord. De projectontwikkelaar had geen plannen met het koetshuis en verkocht dit in augustus 1987 aan de Haarlemse industrieel N. Snoek. Deze liet het tijdens een langdurige verbouwing van 1988 tot 1993 verbouwen tot woonhuisHet nieuwe ontwerp is zeker smaakvol te noemen, maar het historisch aanzien van het koetshuis ging jammerlijk verloren. Zowel de Welstandscommissie als de Monumentencommissie maakten hiertegen bezwaar. Een groot nadeel was dat het koetshuis nog niet als monument was erkend.179 Het werd vóór het verlenen van de vergunning deels afgebroken en deels hersteld. Intussen stond het echter wel op de nominatie voor plaatsing op de Monumentenlijst, maar was het nog steeds geen erkend monument.180 Waarom de gemeentelijke instanties toen niet hebben ingegrepen tegen het voortijdig verbouwen 69 169 Correspondentie van de Witte Paters, ontleend aan: Privé-archief R. Visser te Santpoort-Zuid. 170 Correspondentie van de Witte Paters, ontleend aan: Privé-archief R. Visser te Santpoort-Zuid. Onderzoeksgegevens van W. Bosman in het kader van de Archeologische Monumenten Rapportage van de gemeente Velsen (in voorbereiding). 171 Mondeling informatie ontleend aan pater Van den Kieboom te Santpoort-Noord. 172 Correspondentie van de Witte Paters, brief van het College van B en W aan de Procure van de Witte Paters, ontleend aan: Privé-archief R. Visser te Santpoort-Zuid. 173 Park Bosbeek, het huis Bosbeek, het Burgemeester Rijkenspark, het Chalet en de beken en vijvers (kadastraal bekend onder sectie F, perceelnrs. 1470, 4518, 5674). Besluit van het College van B en W, dd. 23 april 1953. 174 Correspondentie van de Witte Paters, ontleend aan: Privé-archief R. Visser te Santpoort-Zuid. 175 D. Veldman, artikel in het weekblad 'Huis aan Huis', dd. 12-8-1993. Artikel in de 'Umuider Courant', dd. 24-1-1990. 176 Joke van der Aar Siebe Rolle, p. 134. 177 D. Veldman, artikel in het weekblad 'Huis aan Huis', dd. 12-8-1993. Artikel in de 'Umuider Courant', dd. 24-1-1990. 178 GAV, Persdocumentatie - Umuider Courant 29-1-1990. 179 GAV, Persdocumentatie - Umuider Courant 13-11-1987 en 6-1-1988. 180 GAV, Persdocumentatie - Umuider Courant, dd. 24-5-1988.

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

De Zandpoort | 1994 | | pagina 36