4. Stichting Santpoort en haar uitgaven.
De Stichting Santpoort treedt naar buiten met een periodiek, getiteld "De Zandpoort".
Het wordt aan de donateurs en contribuanten toegezonden. Belangstelling voor de
dorpsgeschiedenis wordt gestimuleerd door het opnemen van historische beschrijvin
gen. Tevens wordt verslag uitgebracht van akties tegen het in het oog van de Stichting
voor Santpoort schadelijke beleid van het gemeentebestuur.
Het bestuur ging zich in de jaren '80 ook toeleggen op een inventarisatie van cultuur
historisch gezien belangrijke gebouwen en landschapselementen. Begonnen werd met
de Duinweg, de Vinkenbaan en de Bloemendaalsestraatweg. De gemeentearchivaris en
de aan het archief verbonden fotograaf verleenden hun medewerking. In een der
"Zandpoorten" is hier uitgebreid verslag over gedaan. Het bleek voor het bestuur in
het verleden een te grote opgave om jaarlijks met een uitgave van de Zandpoort uit te
komen. Om de donateurs en contribuanten toch over de handelingen van het bestuur
te berichten is een aantal keren een Bulletin uitgebracht. Mede door het diepgaande
historisch onderzoek van de plaatselijke amateurhistorici Jan Morren en Bert Oosterop
heeft de Stichting Santpoort de afgelopen jaren weer volwaardige "Zandpoorten" kun
nen uitgeven. Om onze donateurs en contribuanten direkter van de activiteiten van het
bestuur op de hoogte te stellen is ca. twee jaar geleden gestart met het uitbrengen
van een nieuwsbrief. Deze nieuwsbrief komt 2 tot 4 keer per jaar uit.
De uitgaven van Stichting Santpoort worden hieronder, in chronologische volgorde,
weergegeven:
1978 "De Zandpoort" nr 1, inhoud: naast de activiteiten
- "Ze doen maar" een artikel over Duin en Kruidberg,
- "Santpoort en Sint Patricius (waarom de Patriciuslaan de naam draagt,
van de beschermheilige van Ierland).
1979 "De Zandpoort" nr 2 en 3, inhoud onder andere:
- De bewaarschool van mevrouw Wüste,
- Straatnamen in Santpoort,
- Het Provinciaal Ziekenhuis te... Bloemendaal,
- Middenduin blijft behouden.
1980 "De Zandpoort" nr 4, met:
- Restauratie Middenduin gaat door,
- Middenduin van Casteleijn hofstede tot boerderijgroep,
- Korte levensbeschrijving van WJH La LAU,
- Verlossingen in Santpoort 100 jaar geleden.
1981 Bulletin
1982 Extra Huis aan Huis editie "de Zandpoort"
1984 "De Zandpoort" nr 5 en 6 heeft als rode draad de inventarisatieresultaten
van de Duinweg en de Vinkenbaan met de artikelen:
- Verbanningsoord voor Engelse ingenieurs,
- De Vinkenbaan, Salon van Velsen,
- Het Gegoten Huis aan de Vinkenbaan,
- Vinkenbanen,
- Wapenarsenaal aan de Duinweg,
- De zorg voor ons cultuurgoed.
12
1986 "De Zandpoort" nr 7 en 8. Hoofditem in deze Zandpoort is de Hoofdstraat.
De artikelen zijn:
- De stoomtram Haarlem - Santpoort,
- Herbergen, logementen en andere pleisterplaatsen aan de Hoofdstraat,
- De Hoofdstraat te Santpoort tussen ongeveer 1890 en heden (met
herinneringen aan een recent verleden),
- Hoe oud is de Hoofdstraat van Santpoort?
1986-89 Bulletin
1990 "De Zandpoort" nr 9 en 10:
- Culturele fietstocht in Santpoort.
1991 Bulletin
1992-93 Bulletin
1993 Verjaarskalender met oude prentbriefkaarten
1994 "De Zandpoort" nr 11
- Vier eeuwen Spaarnberg 1593-1994: Van blekerij tot landgoed.
- Bosbeekschool 125... of ruim 200 jaar oud?
1995 "De Zandpoort" nr 12
- Duinrellen, vroeger en nu,
- De vervuiling van de Brederoodse Beek,
- Hoogsigtenburg of Jachtlust, van blekerij tot monument,
- De Blauwe trappen,
- Stuyvesant.
Vanaf 1994 wordt de band met de donateurs en contribuanten versterkt door de uitgave
van de Nieuwsbrief waarin actuele activiteiten toegelicht worden.
5. Stichting Santpoort en de monumentenzorg.
De Stichting Santpoort heeft vanaf haar oprichting maart 1976 bij de Gemeente Velsen
aangedrongen op een betere bescherming van de panden en objecten, die door hun
cultuur-historische waarde in aanmerking komen om bewaard te blijven.
De eerste monumentencommissie van Velsen, in 1950 tot stand gekomen op basis van
een verordening uit datzelfde jaar, verrichte een grondige maar summier beschreven
inventarisatie van belangrijke gebouwen en objecten van Velsen. Dit resulteerde in
1953 in een lijst van panden, historische objecten, beken en gebieden die in aanmerking
zouden komen voor gemeentelijke bescherming. De Gemeenteraad nam dit voorstel over.
Na de inwerkingtreding van de Monumentenwet van 1961 verviel de gemeentelijke veror
dening van 1950. Er was geen basis meer voor eigen gemeentelijk monumentenbeleid en
de monumentencommissie functioneerde niet meer. In de jaren '70 bleek echter dat geen
ambtenaar nog iets wist van de in 1953 opgestelde monumentenlijst. Die dook pas weer
op in 1993 door moeizaam onderzoek van P. Jongens in de oude (soms handgeschreven)
notulen van de eerste monumentencommissie.
In 1978 drong de Stichting aan op een nieuwe monumentenverordening en de instel
ling vaneen monumentencommissie. In samenwerking met de gemeentearchivaris,
Siebe Rolle, kreeg de Stichting de instemming van wethouder Bijl en van een aantal poli
tieke partijen voor een nieuwe verordening, die in 1983 tot stand kwam.
13
