Zo mochten bochten in de Velserenderlaan ter hoogte van Vel-
serend blijven bestaan. De Velserenderlaan liep voordien recht
op de huidige Bergweg aan, en daardoor vlak langs het loge
ment Velserend. Door het verleggen ontstond ruimte tussen het
huis en de weg, we mogen aannemen, dat Johannes Jacobus dit
deed ten gerieve van zijn gasten, zodat zij bij goed weer buiten
voor het logement op een terras konden gaan zitten met vrij uit
zicht op de ruïne van Brederode. In 1860 wordt een paardenstal op
de hofstede gebouwd.35
Over de relatie met de ruïne van Brederode is nog het volgende be
kend. Na afloop van het pachtcontract voor het terrein van de ruïne
van Brederode met pachter Van Hoorn in 1871 verwijderde deze al
zijn opstallen ter plaatse. Ter bewaking van het nu verlaten com
plex werd een rijksveldwachter aangesteld, die echter wegens
plichtsverzuim al spoedig werd overgeplaatst. Daarna werd de heer
J.J.Baale, eigenaar van de tegenover de ruïne gelegen uitspanning
Velserend met het toezicht belast. Op Velserend was ook de vitri
nekast met op het ruïneterrein gevonden voorwerpen onderge
bracht. Nadat rond 1882 de donjon van het kasteel was
gerestaureerd, verhuisde de expositie daarheen. In 1877 kwamen
meer dan 15000 bezoekers de ruïne bezichtigen, waaronder de kei
zer en keizerin van Brazilië. In 1878 bedroeg het aantal bezoekers
zelfs meer dan 17000 personen.36 Ongetwijfeld bezochten velen
van hen ook de uitspanning Velserend.
Het verhaal verder oppakkend over Velserend en haar bewoners
weten we dat de oudste dochter van het echtpaar Baale, Maria, met
Johannes (Jan) Eden trouwt. Uit dit huwelijk komt een zoon voort
die Jaap genoemd wordt. Zijn volledige naam is Jacobus Johannes.
Maria overlijdt op 2 november 1873,14 dagen na de geboorte van
haar zoon, op 24-jarige leeftijd. Jaap wordt hierna op Velserend
grootgebracht door zijn grootmoeder. Na haar overlijden wordt de
verzorging voortgezet door zijn tante Jacoba Johanna Baale (zuster
van bovengenoemde Maria),die getrouwd is met Albert van den
Berg. Jaap Eden wordt een internationaal beroemd schaatsenrijder
en wielrenner.
Jacobus Johannes Baale overlijdt op 20 december 1879. De hofste
de gaat over naar zijn weduwe, Jan Eden en zijn zoon Jacobus Jo
hannes (Jaap) Eden. De zwager van Jan, Albert van den Berg, gaat
als zetbaas werken in het logement Velserend. In 1890 is Velse
rend in het bezit van Leonardus Marinus Baale, die rijkstelegrafist
is en in Haarlem woont, en Jan Eden,die gymnastiekleraar is aan
de Rijks Hogere Burgerschool in Groningen. Leonardus Marinus is
voogd over de minderjarige kinderen van Jacobus Johannes.
Wilhelmus Franciscus van Hooff, kleerbleker in Bloemendaal,
koopt in 1890 voor zijn lastgever Jan Eden Velserend voor 9200
gulden van de overige eigenaren. Hierbij is Albert van den Berg de
gemachtigde van Jan Eden.
In 1898 en 1899 wordt het logement uitgebreid.'
35 RANH. Haarlem, kadastrale leggers
Velsen art. 87.
36 J.H.Verhoog, Onvoltooide roem, Ber
gen 1997 blz. 547; 558; 559; 561 en
562.
37 AVK. Haarlem, atlas Velsen, notities
achter op de foto's van Albert van den
Berg, Jacoba Johanna Baale, Jacobus
Johannes Baale en Petronella Johanna
Nieman. Notarieel archief Velsen,
inv. 127 akte 67.
RANH. Haarlem, kadastrale leggers
Velsen art. 1620
S. Rolle, Gisteren haast onherkenbaar,
IJmuiden 1982 blz. 36 en 37
20
