Deze sectie is voor een deel gebaseerd op
het artikel van R. Rentenaar, De Neder
landse duinen in de middeleeuwse bronnen
tot omstreeks 1300 - K.N.A.G. Geogra
fisch Tijdschrift XI (1977) Nr. 5
het kasteel Brederode beschermd door de duinen en de natte vallei,
in de 16dc eeuw vestigden blekerijen zich er vanwege het schone
kwelwater en de hoge duinen, in de 18de eeuw was het afwisselen
de landschap uitermate aantrekkelijk voor de aanleg van een bui
tenplaats en vanwege het landgoederenlandschap met een park was
het halverwege de 19de eeuw de ideale plaats voor vestiging van
een krankzinnigengesticht. Ondanks de vooral naoorlogse bouwac
tiviteiten vormen de oude lijn- en vlakrelicten (=overblijfselen) te
zamen met de andere elementen nog een goed leesbaar en een
uniek beeld van het cultuurlandschap door de verschillende tijden
heen.
De Brederoodse duinen3
De duinen zijn van bepalende invloed geweest op de inrichting
en het gebruik van het gebied. Meer en Berg ligt in een vallei
en wordt omgeven door duinen. Voor een goede interpretatie
van het landschap is een korte beschrijving van de vorming van de
duinen noodzakelijk. 'Enkele duizenden jaren voor Christus begon
de zee in West-Nederland zandige strandwallen af te zetten. In de
loop der eeuwen ontstonden een aantal parallelle zandige stroken
die daar met klei en veen opgevulde strandvlakten van elkaar ge
scheiden werden. Als een rug eenmaal hoog genoeg boven de zee
spiegel uitgerezen was, konden aanzienlijke hoeveelheden
stuifzand op de strandwallen afgezet worden. Deze duinen worden
'Oude Duinen' genoemd. Omstreeks het begin van de jaartelling
trad er een stilstand in de duinvorming op die tot ongeveer 1100
voortduurde. Daarna ontstonden de jonge duinen, die een deel van
de strandwallen bedekken. In de 13de tot en met de 17de eeuw wer
den grote hoeveelheden zand gedeponeerd die door de wind tot
hoge duinen gevormd werden. De meer landinwaarts gelegen oude
duinen werden geheel of gedeeltelijk met jong duinzand oversto-
ven. In deze periode kreeg het duinlandschap in hoofdzaak zijn
huidige morfologische structuur. De begrenzing aan de landzijde
wordt op vele plaatsen gevormd door een zeer kenmerkende steile
binnenduinrand met duintoppen tot meer dan 30 meter hoogte.
Meer en Berg ligt in een vallei, die in het westen door de steile
binnenduinrand (de Brederode Berg) en in het oosten door oude
duinen (de Molenduinen) wordt begrensd.
Vanaf Bloemendaal (Aelbrechtsberg) tot aan de kasteelruïne van
Brederode ligt deze vallei, die dus ingesloten wordt door oude en
jonge duinen. Deze duinen behoorden tot de zgn. Brederoodse
Duinen en werden in het zuiden begrensd door de limiet van de
provincies Noord- en Zuid-Holland (tegen Noordwijkerhout en
Langeveld), in het oosten door de hoge heerlijkheid van Brederode
en in het noorden tot het midden van de Breesaap (en Schoorl).
In de lange tussenperiode van het jaar 0 tot 1100 raakte de kust-
31