VOORWOORD
Het is alweer een poosje geleden sinds het verschijnen van onze vorige pu
blicatie onder de naam 'De Zandpoort'. Dat betekent niet, dat de Stichting
Santpoort intussen heeft stilgezeten. Wij blijven ons inspannen voor de
bescherming van (cultuur)historie, landschap en dorpskarakter van dat nog
steeds unieke stukje Nederland, dat Santpoort heet. Naast het nauwlettend
volgen en reageren op plannen op het gebied van de ruimtelijke ordening en
het groen van de diverse overheden en zonodig het indienen van reacties op
bestemmingsplannen en ons inziens ongewenste bouwplannen, ziet de
Stichting het als haar taak de cultuurhistorie en landschappelijke waarden
van dit gebied positief onder de aandacht te brengen. Maar daarbij blijft het
niet. Zo bracht onze Stichting in 2001 - het jaar van ons 25-jarig bestaan -
een allerwegen gewaardeerde wandelroute uit met bijbehorende achter
grondinformatie, informatiebordjes op monumenten en op landschappelijk
interessante punten en bewegwijzering.
De inhoud van de nu aan u gepresenteerde Zandpoort bevat bijdragen over
twee gebieden, die de afgelopen tijd de publiciteit ruimschoots hebben ge
haald. Dit was helaas vooral het geval, omdat ze werden en worden be
dreigd door ongebreidelde nieuwbouwplannen. Met vele anderen hebben
wij ons ingezet voor het zoveel mogelijk behouden - en indien van toepas
sing herstellen - van de oude landschappelijke waarden. We hebben het
over de aan elkaar grenzende gebieden Velserend en Meer en Berg. Beide
hebben een rijke geschiedenis, die op verscheidene momenten met elkaar
was verweven, Velserend ligt op het grondgebied van Santpoort in de ge
meente Velsen. Meer en Berg het voormalig terrein van het Psychiatrisch
Ziekenhuis) behoort gemeentelijk tot Bloemendaal; het heeft echter een
lange grens met Santpoort, terwijl ook het ziekenhuis tijdens zijn hele, lan
ge bestaan veeleer met Santpoort dan met Bloemendaal is geassocieerd.
Naar de geschiedenis van Velserend heeft de Velsense amateur-historicus
Jan Morren een diepgravend archiefonderzoek uitgevoerd, dat met elders
gepubliceerde informatie heeft geleid tot de bijgaande, zeer boeiende bij
drage. Deze geeft een gedetailleerd beeld van het reilen en zeilen van de
voormalige hofstede gedurende de afgelopen drie en een halve eeuw.
Ons bestuurslid Bert Oosterop heeft zich intensief beziggehouden - en doet
dat nog steeds - met het heden en de historie van Meer en Berg en van de
hofsteden, die eerder in dit gebied lagen. Zijn bijdrage behandelt, voorafge
gaan door een wat meer technisch getinte inleiding, op een interessante ma
nier de historisch-geografische ontwikkeling van dit gebied.
Al met al denken wij met deze publicatie weer een boeiende en
informatieve toevoeging te hebben kunnen doen aan de achtergrondkennis
over Santpoort.
Wij wensen u veel leesplezier.
Het bestuur van Stichting Santpoort.
2
