Deel van de zitkamer en de originele open keuken met meubels van de bekende meubelontwerper Martin Visser
Foto A. Den Dikken 2003.
en was stagiaire bij Rietveld; zij heeft de keuken ontworpen. Nu,
45 jaar later, oogt die nog steeds eigentijds.
Door de grote glazen schuifwanden hebben we een prachtig uit
zicht op het grote grasveld met oude eiken en het bos. De ra
men zijn niet onderverdeeld en er zijn geen vensterbanken
zodat niets het uitzicht kan belemmeren. Het echtpaar Mees er
vaart het wonen hier als een dagelijks genot ondanks enkele min
punten. Bewoners van Rietveldhuizen zoeken soms contact met
elkaar omdat ze met dezelfde problemen te maken hebben. De hui
zen van Rietveld vergen namelijk veel onderhoud, ze zijn kwets
baar: bv. het staal van de H-profielen corrodeert snel zodat de
houten kozijnen aangetast worden en gaan rotten. Rietveld deed
daar niet moeilijk over want kozijnen kun je vernieuwen. Hij ging
ervan uit dat alles wat hij bouwde zeer tijdelijk was. Perfectie pas
te dan ook niet in zijn beeld van de betrekkelijkheid van het men
selijke bestaan.
De slaapkamers vallen op door hun kleine afmetingen. Riet
veld schonk daar veel minder aandacht aan. Hij hield als am
bachtsman van soberheid en functionaliteit: in een
slaapkamer slaap je alleen maar! Ook de keuken zou niet zo groot
geweest zijn, als Van Dantzig en Dora Mees daar niet op aange
drongen hadden.
De vorm van dit huis is duidelijk en helder en er zijn geen de
tails die het totaalbeeld van licht en ruimte kunnen vertroebe
len. Lijstjes langs plafonds, plinten, lambrizeringen,
omlijstingen van kozijnen, enz. komen, zoals steeds bij Rietveld,
ook hier niet voor.
Rietveld hield met het ontwerpen van een huis rekening met de
situering in het landschap. Hij vond, zoals eerder gezegd, het
zicht van uit het huis belangrijk. De buitenwereld beleef je
volgens hem van binnen uit: schaduwgevende luifels ontbreken
aan zijn huizen. De vormgeving zelf werd niet beinvloed door de
omgeving, vormt er hier zelfs een contrast mee: ook dit huis be
staat voornamelijk uit geometrische vormen, als gevolg van aan de
achterkant duidelijk zichtbare H-profielen van het staalskelet ter
wijl de tuin sterk glooiend is. In het eerder genoemde Nagele is dat
anders. Het architectencollectief o.l.v. Rietveld had felle kritiek op
de dorpen die werden gebouwd in de nieuwe polders. Dat waren
maar Oudhollandse dorpen in een kunstmatige omgeving, een
"vooze idylle". Nagele moest een modem dorp worden, strak en
vlak als de dijken en de polders. Alle huizen kregen een plat dak
(waar nog steeds niets aan veranderd mag worden!), de straten
vormden vierkante hofjes zodat het dorp een blokvormige opzet
kreeg. Naar mijn mening heeft Rietveld ook hier zijn architectuur
niet aangepast aan het landschap maar kwam het landschap juist
wonderwel overeen met zijn architectonische ideeën!
We hebben een prachtig huis gezien dat zijn aantrekkelijkhe
den aan de voorbijganger op de Harddraverslaan niet duide
lijk toont. Pas als je de binnenruimte en de achterzijde
bekeken hebt, ervaar je de bijzondere schoonheid ervan. Het was
voor ons een groot genoegen met de heer en mevrouw Mees en
hun huis kennis gemaakt te hebben.
Pim Boer (met dank aan Lieke Baron en Dora Mees)
CULTUURHISTORISCHE ACHTERGROND
AMSTERDAMSE SCHOOL
Na de Eerste Wereldoorlog was de woningnood groot en gemeen
ten lieten veel woningen bouwen, vooral in het uitbreidingsplan
Amsterdam-Zuid van Berlage. Kenmerkend zijn de levendige ge-
31
30
