Stichting Santpoort
velwanden, waarschijnlijk een reactie op het strenge rationalisme
van Berlage. De nadruk lag op het individuele kunstenaarsschap
van de architect. De gevels zijn met behulp van ambachtelijke uit
bundigheid in het timmer-, beeldhouw-, metsel-, smeedijzer- en
glazenierswerk tot leven gebracht. De belangrijkste architecten
waren Van der Mey (Scheepvaarthuis) en De Klerk (Spaarndam-
merplantsoen).
DE STIJL
Theo van Doesburg was de theoreticus en oprichter van het tijd
schrift De Stijl (1917). Een hechte beweging is het nooit geweest.
Men greep terug op Berlages stijlconcept. Belangrijke architecten
waren Van der Leek, Oud en aanvankelijk ook Rietveld met zijn
meubelontwerpen en het Schröderhuis. De "streepjesschilderij-
en"van Mondriaan zijn kenmerkend voor deze stroming.
HET NIEUWE ZAKELIJKE BOUWEN
Deze beweging ontstond in Duitsland rond het Bauhaus
(1919-1939), een opleidingsschool voor o.a. architectuur en kunst
nijverheid. In Nederland verzette men zich tegen de ambachtelijk
heid en "gevelarchitectuur" van de Amsterdamse School. In de
jaren twintig maakten Oud en later ook Rietveld zich los van De
Stijl en sloten zich aan bij de functionalisten. In tegenstelling tot
De Stijl werd Het Nieuwe Zakelijke Bouwen (Rietveld: het nieuwe
noodzakelijke bouwen) een hechte beweging met een socialisti
sche overtuiging: betaalbare woningbouw in grote hoeveelheden.
Belangrijke architecten waren o.a. Mart Stam en de Amerikaan
Frank Lloyd Wright.
Ook de Nederlandse literatuur kent in de dertiger jaren De Nieuwe
Zakelijkheid. Men wilde niet langer in een fraaie literaire taal
schrijven maar op een nuchtere, ironische manier een duidelijk
verhaal vertellen (in een "gewapend betonstijl").
Toen de Stijlgroep en de Nieuw Zakelijken ophielden te bestaan
(eind jaren dertig), ging Rietveld gewoon op de ingeslagen weg
voort en liet nieuwe stromingen aan zich voorbijgaan.
Literatuur:
- G.H.Rodijk, De huizen van RietveldWaanders Uitgevers, Zwolle,
1991
- Bertus Mulder, Gerrit Thomas, Rietveld, Schets van zijn leven, denken
en werken, Sun, Nijmegen, 1994
- Marijke Küper, Ida van Zijl, Gerrit Th. Rietveld, Het volledige werk,
1888-1964, Centraal Museum Utrecht, 1992
- Hans van Dijk, Architectuur in Nederland in de twintigste eeuw. Uit
geverij 010
Voor behoud van landschap, cultuurhistorische waarden en het dorpskarakter van Santpoort en omgeving
De Stichting Santpoort bestaat al meer dan 25 jaar. Gedurende deze periode probeerde zij ervoor te zorgen dat het
dorpskarakter, het landschap, en het aangezicht van Santpoort en omgeving weinig geweld werd aangedaan. Ook
heden ten dage is zij nog erg actief.
Geschiedenis
Op 2 maart 1976 is de Stichting opgericht. Aanleiding was het toenmalige gemeentebeleid t.a.v. de bouw- en sane
ringsplannen in Santpoort. Een aantal verontruste dorpelingen staken de koppen bij elkaar, nadat gebleken was dat
adviezen, bedenkingen en protesten tegen de voorgenomen besluiten t.a.v. het woonmilieu geen gehoor vonden bij
de gemeente.
Doel
Stichting Santpoort is een Stichting met ongeveer 325 donateurs die zich tot doel stelt waardevolle cultuurhistori
sche elementen in de bebouwing en het landschap in en rond Santpoort te beschermen en waar mogelijk te bevorde
ren. Dit uit zich in twee richtingen, te weten:
1 De Stichting bevordert in brede zin monumentenbeleid van de overheid en particulieren. Dit doet zij door
historisch onderzoek en rapporteert hierover in verschillende situaties. Zo geeft de Stichting een eigen blad
uit dat historisch getinte artikelen bevat. Daarnaast bevordert de Stichting het monumentenbeleid van aller
lei instanties door actief mee te denken of door bezwaar aan te tekenen in die gevallen waar een monument
of cultuurhistorisch waardevol element bedreigd wordt.
2 De Stichting probeert het landschap en de ruimte in en rond Santpoort te beschermen en te versterken. Dit
gebeurt door nieuwbouwplannen of infrastructurele projecten die een aantasting kunnen vormen voor deze
landschappelijke gebieden tegen te gaan. Maar ook worden initiatieven genomen om betere bescherming te
creëren door actief mee te denken bij ontwikkeling van bijvoorbeeld bestemmingsplannen, beheersplannen
enz.
Werkwijze
De Stichting hanteert de volgende methoden om haar doel te bereiken:
Actief voorstellen doen om cultuurhistorisch waardevolle panden e.d. op de monumentenlijst van Gemeen
te, Provincie of Rijk geplaatst te krijgen.
Bezwaar bedenkingen aan te tekenen tegen aantastende verbouwing- of sloopplannen van bestaande (po
tentiële) monumenten.
Visie te geven op voor-)ontwerp bestemmingsplannen.
Meepraten bij de visie ontwikkeling op het gebied van verkeersbeleid en infrastructurele zaken van de Ge
meente Velsen.
Dreigende aantasting tegengaan van landschappelijke gebieden en open ruimte in en rond Santpoort door
ontwikkeling van alternatieve voorstellen, bezwaarschriftprocedures enz.
Eens per jaar "De Zandpoort" uit te brengen en op de jaarmarkt staan als promotionele activiteit.
Regelmatig een nieuwsbrief uitbrengen waarin actuele informatie gegeven wordt over lopende activiteiten
aan alle donateurs.
De Stichting heeft een netwerk opgebouwd van contacten die zij in haar acties kan betrekken of aanspreken.
Contacten worden onderhouden met: commissie Welstand van de Gemeente Velsen, betrokken wethouders, poli
tieke partijen, ambtenaren, Rijksdienst voor de monumentenzorg. Stichting Nationaal Park Zuid Kennemerland,
Milieufederatie Noord-Holland, Stichting "Ons Bloemendaal", Stichting Dorpsraad Driehuis, Stichting Ons
Dorpsgezicht Driehuis, Bond Heemschut, Vereniging Hendrick de Keijzer, Historisch Museum Zuid Kennemer
land, Historische Kring Velsen, Natuurmonumenten en vele anderen.
Bestuur
Het algemeen bestuur vergadert met een aantal vrijwilligers eens per maand.
Voorzitter is mw E.D.W.M. (Lieke) Baron-Verhulst.
32
Contacten
