mm
1i
Speeltuinen in Santpoort: de beginjaren
Ws gaan temg naar 1946. Toen pastoor Goossens van
de r.k. parochie Onze Lieve Vrouwe van Altijddu
rende Bijstand ter ore kwam dat de onkerkelijken een
speeltuin wilden stichten, luidde hij de alarmklok. Het
sprak vanzelf, aldus de pastoor, dat katholieke gezinnen
geen lid van een neutrale speeltuinvereniging konden
worden. In het bestuur van Jong Santpoort zaten immers
communisten, onder wie Van Rooyen, gemeenteraadslid
voor de CPN. In een dergelijke omgeving hoorden ka
tholieke kinderen immers niet thuis! Daarvan zou niets
dan narigheid komen. De pastoor: "Wie even nadenkt,
ziet dit duidelijk in!" Daarom moesten de katholieken
zo spoedig mogelijk komen tot de stichting van een ka
tholieke speeltuinvereniging.
f
mlÊÉÉk Wt
Af en toe gaan pa en moe met ons naar de speeltuin toe,
Dat is voor ons kinderen het fijnste dat bestaat...
J7 en ouderwets liedje dat aan actualiteit nog niets verlo
ren heeft. De enige speeltuin in Santpoort, aan de
Valckenhoeflaan, trekt nog altijd veel kinderen met hun
(groot)ouders en staat onder de bezielende leiding van
Eef Limmen, tante Eef. Vorig jaar zijn veel nieuwe
speeltoestellen geplaatst en is er een nieuw gebouwtje
gekomen waarin het bij minder goed weer prima toeven
is en de kinderen in de winter kunnen knutselen en spel
letjes spelen. Het bestaan van deze speeltuin is te dan
ken aan een strijdbare pastoor.
We schrijven het jaar 1934. In dit jaar werd een
speeltuin aan de Wüstelaan tegenover de Bethelkerk
geopend door de Speeltuin Vereeniging Spaamberg. In
september was er een groot zomerfeest voor de kinderen
van de leden. In 1935 en 1936 gebeurde er niet veel in
de speeltuin. Kinderfeesten werden in die tijd georgani
seerd door Santpoorts Bloei, voorloper van de Stichting
Santpoort, die zich inzette voor toeristische activiteiten.
In 1937 vond de opening pas in juni plaats. Hoe het met
Spaamberg verder is gegaan, is onduidelijk. Waar
schijnlijk was de speeltuin gesloten tijdens de oorlog.
Bekend is dat (een deel van het terrein door de Duit
sers werd gebruikt om paarden te laten grazen. Tijdens
de bezettingsjaren bleven de meeste speeltuinen in Ne
derland open. Voor de Duitsers waren speeltuinvereni
gingen ongevaarlijke organisaties, evenals sportclubs,
buurt- en clubhuiswerk. Wel werden geüniformeerde
jeugdverenigingen verboden, zoals de AJC, de padvin
derij en katholieke jeugdbewegingen.
[n mei 1946 waren er plannen deze speeltuin op te
knappen en een nieuwe speeltuinvereniging op te rich
ten. Op 8 juni werd de speeltuin Jong Santpoort al fees
telijk geopend door J.Dubois, voorzitter van de NUSO,
de Nederlandse Unie van Speeltuin Organisaties. Voor
zitter van de speeltuinvereniging was de heer Jac Gor
dijn. Dat de opening op zo'n korte termijn kon
gebeuren, was te danken aan de medewerking van het
gemeentebestuur, het bestuur van Volksherstel en de
U.V.V.(Unie van Vrouwelijke Vrijwilligers) en de me
dewerking van de vereniging Spaamberg, die haar ter
rein beschikbaar stelde. De gemeente had de
herstelwerkzaamheden aan de toestellen uitgevoerd. De
opening vond plaats door burgemeester M.M.Kwint, die
in zijn toespraak opmerkte dat deze speeltuin tot stand
gekomen was "voor de, in verschillende opzichten vaak
zo ontspoorde jeugd." De kinderen gingen in optocht
naar het speelterrein, voorafgegaan door het muziek
corps Wilhelmina, de neutrale muziekvereniging uit
Santpoort-Zuid. "Oom Piet", een bekende poppenkast
speler uit IJmuiden, gaf een voorstelling. Er was toen
nog gee« clublokaal waarin de kinderen zich op koude
en regenachtige dagen konden vermaken.
Jn 1950 vroeg de vereniging subsidie aan de gemeente
voor het bouwen van een clubhuis. Het houten vereni
gingsgebouw voldeed goed voor het organiseren van
clubhuisactiviteiten (volksdans, toneel, zang, figuurza
gen) maar kostte de vereniging aan onderhoud en ver
warming zo veel dat er in 1954 liquiditeitsproblemen
ontstonden, wat weer ten koste ging van het onderhoud
van de speeltuin. De gemeente sprong financieel bij en
deed dat opnieuw in 1961 omdat men veel waardering
had voor de grote inzet van de vrijwilligers. In dit jaar
beschikte Jong Santpoort over een aantrekkelijk zaaltje
van 14x6 meter, met een toneeltje, keuken, toiletten en
plaats voor 250 personen.
\7an wat zich in de jaren '60 heeft afgespeeld aan de
Wüstelaan weten we nog weinig. Misschien trok de
tuin vandalen aan want wegens buurtoverlast ging de
speeltuin rond 1970 definitief dicht.
[pesturen van speeltuinverenigingen vonden dat men
een opvoedende taak had, zowel fysiek, sociaal als
moreel. In katholieke en protestante kringen stond men
op het standpunt dat opvoeding onder auspiciën van de
kerk moest plaatsvinden. Zij bekeken het zich uitbrei
dende speeltuinwerk van de onkerkelijken, de socialis
ten, met argwaan. De angst van de geestelijkheid was
dat de katholieke kinderen op de speeltuin door de lei
ding konden worden overgehaald ook deel te nemen aan
de ontspanningsclubs, terwijl men de kinderen liever in
de eigen jeugdverenigingen zag.
Jn Santpoort werden alle katholieke ouders uitgenodigd
op 27 mei 1946 een bijeenkomst bij te wonen in de pa
rochiezaal. Op 21 augustus werd de r.k. Stichting Het
l&mi
iir l'/i) 3 t I
31
30