leidden groepen schoolkinderen uit de directe omgeving rond om hun een beeld te geven van de Afrikaanse cul tuur en belangstelling te wekken, waarna pater Hensen de rondleiding met een wervend praatje afsloot. Van besloten kleinseminarie tot open internaat yiak na het Tweede Vaticaans Concilie begin jaren zestig veranderde er veel in de rooms-katholieke kerk. Zo ook bij de Witte Paters. Dat had alles te maken met de vernieuwende openheid in de katholieke kerk naar de wereld toe. Het Lavigerie College werd in de zestiger jaren van een gesloten kleinseminarie steeds meer een open internaat. Werd het onderwijs tot dan toe intern verzorgd, nu ont stond een samenwerkingsverband tussen Witte Paters en de orde van de MSC (Heilig Hart) in Driehuis. Dat re sulteerde in de oprichting van een erkend gymnasium, het Paulinum, met bevoegde docenten die hun studie daarvoor aan de universiteit hadden gevolgd. Dat betekende voor het Lavigerie College het einde als kleinseminarie met de humanioraopleiding binnen de ei gen muren. De studenten gingen voortaan 's morgens op de fiets naar school in Driehuis en 's middags weer te rug. Doordat het onderwijs nu buiten de seminariemuren werd gegeven, kwam er binnen een ander accent op het intemaatsleven te liggen. De indeling in leerjaren, zoals Kleine en Grote Figuur, Grammatica, Syntaxis. Poësis en Retorica verdween. Daarvoor in de plaats kwamen groepen met namen als Meteoren en Gemini. Over hen waakte de prefect. De voormalige leslokalen werden groepsruimten, waar de studenten hun vrije tijd konden doorbrengen. Moder nere denkbeelden kregen gestalte. Klassenoudsten wer den benoemd, die met de paters vergaderden over wen sen tot verregaande democratisering binnen het inter naat. £)it open karakter drong eveneens op het Paulinum door. Naast de paters werden lekendocenten aange- Kapel. De mozaïekvloer is samengesteld uit tegelscher- ven van het oude landhuis. steld, onder wie vrouwen. Leerlingen van buitenaf wer den toegelaten. Vanaf 1967 deden de eerste meisjes hun intrede. Dit alles had weer zijn weerslag op het internaat. De leiding van het Lavigerie College wilde het bezoek van medestudenten uit de omgeving niet tegenhouden. Zo werden al gauw de jongerenmissen in de kapel van het Lavigerie College druk bezocht door de jeugd uit Santpoort en omgeving. Al deze veranderingen brachten de Witte Paters ertoe een besluit te nemen. Was het eerst nog zo, dat een se minarist die het zicht op zijn roeping kwijtraakte, van het kleinseminarie afging en naar huis terugkeerde, nu kreeg het "dolende schaap" de mogelijkheid hoe dan ook zijn opleiding op het Paulinum of het Mendel Col lege (havo) af te maken zonder zich definitief bij de kudde te hoeven voegen. Dat besluit werd waarschijnlijk mede ingegeven door de terugloop van het aantal roepelingen. Nu werd het Lavi gerie College nog meer een open internaat. J§nel daarop volgde een tweede besluit. Witte Paters zijn missionarissen van Afrika en geen beheerders van gewone internaten voor middelbare scholieren. Vanaf 1968 werden geen nieuwe studenten aangenomen. Deze belangrijke beslissing betekende op termijn het einde van het Lavigerie College als kleinse minarie. De nog aanwezige studenten kregen alle de ge legenheid om tussen 1968 en 1971 hun middelbare schoolopleiding via het Lavigerie College af te ronden. Project Spaamberg [nmiddcls werden de lokaliteiten van het Lavigerie Col lege meer en meer in gebruik genomen door het "Pro ject Spaamberg" van de Stichting Spaamberg. In deze stichting participeerden verschillende maatschappelijk betrokken organisaties, zoals Vormingscentrum School en Wereld, Katholiek Maatschappelijk Werk en de Pro vinciale Bibliotheek Centrale die een soort maatschap pelijk documentatiecentrum wilde opzetten, dat actuele informatie kon bieden aan diverse sociale bewegingen en actiegroepen. De PBC vond haar plek in de voorma lige kapel, waar zelfs de biechtstoelen werden benut om rijen knipselmappen in op te bergen. De opening vond plaats in 1970. School en Wereld en het Katholiek Maatschappelijk Werk organiseerden regelmatig trainingen en scholing. De deelnemers konden overnachten in de chambrettes van de voormalige seminaristen. Tijdens startjaren van het "Project Spaamberg" was pater Paul Erftemeijer de projectleider van het "Project Spaamberg". Later zou hij wethouder in Velsen worden voor D66. Ook werden cursussen verzorgd in het oude koetshuis. Jn juli 1971 verliet de laatste seminarist het Lavigerie College en viel het doek voor dit kleinseminarie, dat hierdoor zijn 20-jarig bestaan nooit zou halen. De Witte Paters die óf nog als docent aan het Paulinum verbonden waren, of betrokken bij het Project Spaam berg, verhuisden in 1972 naar het voormalige zusterhuis 18 aan de rand van het landgoed. In 1978 kocht de Stichting Spaamberg het landgoed voor 2 miljoen gulden van de Witte Paters met uitzonde ring van de ommuurde moestuin en het zusterhuis, waar de laatste paters verbleven. Stichting Spaamberg ging uiteindelijk failliet en moest noodgedwongen tot verkoop overgaan. Het complex kwam in 1985 in handen van projectontwikkelaar Maco- bouw BV. Deze verkocht het koetshuis in 1987. De nieuwe eigenaar verbouwde het pand grondig en liet, historisch gezien, slechts de contouren van het oude koetshuis terugkomen. Enkel twee oude gevelstenen vonden opnieuw een plek in de noordgevel. De eerste verwijst naar de eerste steenlegging in 1796 in Haar lem. De tweede werd door Adriaan van der Hoop naast de eerste aangebracht met de tekst: "En is door A. van der Hoop in augustus 1833 herwaarts overgebracht." Macobouw nam in 1990 de sloop van het Lavigerie College ter hand. Een jaar later werd begonnen met de bouw van het huidige appartementencomplex. In 1998 nam de laatste Witte Pater afscheid van Spaam berg. Met zijn vertrek werd opnieuw een episode uit de geschiedenis van het illustere landgoed Spaamberg voorgoed afgesloten. Jos Diekstra Bronnen - Vier eeuwen Spaamberg, 1593-1994; van blekerij tot landgoed, Jan Morren, De Zandpoort 1994 - Een koetshuis dat verhuisde van Haarlem naar Santpoort, Jan Morren, De Zandpoort nr. 16 2003, blz. 15 t/m 22. - Prospectus Lavigerie College Santpoort (wervingsfolder Witte Paters - 1957) - Honderd jaar Witte Paters in Nederland, een gezamenlijke uitgave van De Schakel, 1989 - Veertigjarig bestaan van de parochie van O.L. Vrouw van Altijddurende Bijstand te Santpoort, uitgave van de pa rochie (1972) - 1932-1982 vijftig jaren parochie Santpoort - uitgave van de parochie (1982) - Collegeblad van het Missie College Spaamberg van de Witte Paters van Afrika (Habari), interne missieperiodiek - Jongens op kostschool, het dagelijkse leven op katholieke jongensinternaten, A.W. Bruna Uitgevers BV Utrecht, 1991 - Met speciale dank aan enkele (ex-) Witte Paters en oud-studiegenoten die bereid waren hun kennis en herinneringen op schrift te stellen. - Foto's uit privé-archief. 19

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

De Zandpoort | 2005 | | pagina 11