w« gaan terug naar 1928. In dat jaar richten de gere
formeerden en de hervormden samen een School
met de Bijbel op. Dominee Van den Bergh van Eysinga
is een van de tegenstanders van deze Christelijke
school: hij is bang voor isolement en tweedracht en be
nadrukt dat ook de openbare school zorg kan dragen
voor een Christelijke opvoeding.
Interieur van Bethel-kerk in ca 1929. Foto uit het archief van de fam. Slinger-van Wijngaarden
Universiteit in Amsterdam, evenals de eerder genoemde
dominee Oort.
De Nederlandsch Hervormde Evangelisatievereniging
't Mosterdzaadje op de Kerkweg groeit inmiddels ge
staag: eerst bouwt men in 1905 een zijvleugel aan het
kerkje en in 1929 gaat men plannen maken voor de
bouw van een grotere kapel. In 1937 begint de bouw
van een kapel aan de Pastorieweg, de Pniëlkapel (Pniël
gelaat Gods, Gen. 32:30 v.) die in 1938 wordt inge
wijd. Het kerkgebouwtje aan de Kerkweg doet eerst
dienst als timmermanswerkplaats en later als trappenfa-
briek. In 1983 opent 't Mosterdzaadje na een grondige
verbouwing zijn deuren als concertzaal en expositie
ruimte, toen en nog steeds onder de bezielende leiding
van Pim Reiding en Paula Blom.
|n 1952 sluit De Evangelisatievereniging zich weer aan
bij de hervormde kerk en verlaat de Pniëlkapel.
J^)e Christelijk gereformeerden uit Santpoort kerken
aanvankelijk in IJmuiden in de Marconistraat. Door
de vestiging na de Tweede Wereldoorlog van vele kerk
leden in de nieuw gebouwde wijken van Haar
lem-Noord, wordt de Christelijk gereformeerde Bethel-
kerk aan de Floresstraat aldaar te klein. Daarom huurt
men in 1954 de Pniëlkapel en koopt deze in 1956 voor
75.000 gulden. Men gebruikt de kapel tot 1975 en ver
koopt hem aan een projectontwikkelaar voor een prijs
van 1,3 miljoen! Een concurrerende bouwondernemer
uit de eigen gemeente wil slechts 750.000 gulden beta
len en wordt gepasseerd, tot ergernis van veel gemeente
leden. Met de opbrengst koopt men in Haarlem de gere
formeerde Goede Herderkerk in de Rechthuisstraat.
In 1929 vertrekt de gereformeerde gemeente uit Bethel
en neemt naast die school een eigen kerkgebouw in ge
bruik: de nieuwe Bethelkerk, op de hoek van de Burge
meester Enschedelaan-Frans Netscherlaan.
Het gebouw moet al in 1940 worden uitgebreid, wat
goed uitkomt want gedurende de oorlogsjaren worden
tachtig geëvacueerde gereformeerde gezinnen uit IJmui
den in de gereformeerde gemeente opgenomen. Vooral
de emeritus legerpredikant M.W.J.C. de Kluis is zeer
actief. Door zijn initiatief opent het jeugdhuis De Haven
zijn deuren aan de Schipbroekenweg 6, bloeit het jeugd
werk op door de uitgave van het jeugdblad 't Spuigat,
wordt een Evangelisatiekoor opgericht en de Bethelkerk
gemoderniseerd. Er is ook een Mannenvereniging De
Bijbelkring, de Jongelingsvereniging Eben Haëzer, de
Meisjesvereniging Tot Arbeid Geroepen, de Knapen-
6
vereniging Uw Woord is
de Waarheid. De dominee
is zo geliefd, dat hij bij
zijn afscheid in 1966 een
DAF cadeau krijgt die,
heel ludiek, de trap van de
kerk opgesjouwd is en in
de hal geparkeerd, waar
de dominee de auto in
ontvangst neemt. De Ha
ven moet in 1988 plaats
maken voor vier woning
en en garages.
[n 1929 neemt de gere
formeerde kerk in her
steld verhand haar intrek
in het Bethelgebouwtje
aan de Wüstelaan. Deze
groep heeft zich afge
scheiden van de gerefor
meerde kerk vanwege een
conflict over de vraag of
de slang in Genesis 3 wel
of niet echt gesproken
heeft. In 1946 gaan de
"hersteldverbanders" over
tot de hervormde gemeen
te. Ze verkopen Bethel
aan de gereformeerde
kerk onderhoudende art.
31.
Deze "vrijgemaakten"
zijn een zelfstandig kerk
genootschap geworden na
een conflict over de bete
kenis van de kinderdoop.
Deze kleine gemeente van
ongeveer zestig leden
maakt gebruik van het
kerkje aan de Wüstelaan
tot 1967/'68. Men heeft
geen eigen predikant, de
voorgangers komen uit
IJmuiden en Beverwijk.
In 1968 komt er een split
sing: de jongeren gaan
naar de vrijgemaakte kerk
in IJmuiden, de anderen
naar die in Haarlem. Het
pand wordt met inboedel
verkocht en doet niet
langer dienst als kerkje
maar als atelier voor de
beeldhouwer Wim Bosman
weer bij "Santvliet".
De Pniëlkapel aan de Pastorieweg die in 1938 werd ingewijd. Originele foto van
Noord-Hollands Archief
•Ui
-
De eerste gereformeerde kerk uit
Enschedelaan-Frans Netscherlaan.
eind jaren '30 op de hoek van de Burgemeester
op dit moment hoort het
ie in de jaren dertig op zaterdagavond niets vermoe
dend naar zijn stamtafel in Zomerlust onderweg is,
loopt kans in de Hoofdstraat verrast te worden door de
straatprediking van dominee Dondorp of Westbonk. De
evangelisatiecommissie van de gereformeerde kerk van
Santpoort organiseert op verzoek van velen deze predi
king.
Tot 1932 gaan de rooms-katholieken uit Santpoort in
Driehuis naar de Engelmunduskerk. Maar Santpoort,
aantrekkelijk gelegen voor forensen, breidt zich uit en
7
