De gereformeerde kerk in gebruik tot 2003.
men vraagt de bisschop toestemming een eigen parochie
te stichten. De pastoor van Driehuis is hier tegen want
hij ziet zijn parochie en inkomsten in dat geval gehal
veerd; hij vraagt de bisschop om inspraak. Op dezelfde
dag dat hij van de bisschop antwoord krijgt, staat de
kersverse pastoor A. Goossens met zijn benoemings
brief in de hand op de stoep van de Driehuizer pastorie!
In 1932 wordt de eerste steen gelegd van de door J.
Bekkers ontworpen Onze Lieve Vrouw van Altijdduren-
De Hoeksteen uit 1961. Archief Protestanse Kerk Ne
derland gemeente Santpoort.
de Bijstand, in de dorpsmond "De Naald" genoemd, aan
de Frans Netscherlaan, honderd zeventig meter van de
Bethelkerk verwijderd. De gereformeerden moeten toe
stemming geven voor de bouw omdat de wettelijke af
stand tussen twee kerken tweehonderd meter moet zijn
en zij doen dat, hopend op een langdurige vriendschap
pelijke verhouding. In Santpoort begint de oecumene in
1931! De eerste pastoor is dus de kleurrijke Bram
Goossens, over wie in De Zandpoort nr. 17, p.30 vlg.
meer te lezen valt. In 1937 komt aan de Wulverderlaan
het klooster gereed voor de nonnen. Dochters van O.L.
Vrouw van het Heilig Hart.
|n 1942 eisen de bezetters het klooster op en vinden bo
vengenoemde zusters onderdak in Santpoort-Zuid,
waar de Duitsers een joods kindertehuis hebben "ont
ruimd".
In verband met de Festung IJmuiden moeten in 1942
ook de zusters van de Voorzienigheid hun klooster of
rusthuis naast de kerk in Driehuis verlaten. Pastoor Bik
vindt voor hen onderdak in Duin en Kruidberg, dat hij
van de Duitsers huurt. In februari 1945 eist de bezetter
ontruiming van Duin en Kruidberg. Later dat jaar volgt
de evacuatie van Driehuis, ook de r.k. kerk moet dicht.
Men vindt een noodkerk in de meubelzaak van Obbes
aan de Hagelingerweg, waar nu de Rabobank is.
In 1943 vallen de kerkklokken aan de bezetter ten prooi
als kanonnenmateriaal. Bij de kerk hangt daarna het op
schrift: "Wie met gewijde kogels schiet, die wint de oor
log niet."
Na Dolle Dinsdag (1944) moet praktisch heel Santpoort
evacueren; de zusters moeten het voormalige Joodse
kindertehuis verlaten en vinden onderdak in de Deo
(r.-k. ziekenhuis in Haarlem) en pastoor Goossens in de
pastorie aan de Paul Krugerstraat in Haarlem. De kape
laans gaan inwonen bij parochianen.
de oorlog groeit de hervormde gemeentemede
door de terugkeer van de Evangelisatievereniging 't
Mosterdzaadje. Vanaf 1946 houdt men om de veertien
dagen een kerkdienst in het voormalige verenigingsge
bouwtje De Toorts, Duinweg 32 te Santpoort-Station,
zoals Santpoort-Zuid dan nog heet. In dit pand huisde
voor de oorlog de SDAP (voorgangster van de PvdA),
tijdens de oorlog de NSB, daarna de PvdA). Na 1957
gebruikt men De Toorts niet langer voor het houden van
kerkdiensten. Men wijkt eerst uit naar de Advents-kerk
van het Provinciaal ziekenhuis in Bloemendaal. In 1961
wijdt men een nieuwe kerk in, De Hoeksteen, op de
hoek van de Duinweg (of Duivelslaan!) en de Willem de
Zwijgerlaan. Het ontwerp van J. Kruger krijgt internati
onaal veel waardering o.a. omdat hij gebruik heeft ge
maakt van de geaccidenteerdheid van het bouwterrein.
De Hoeksteen is gebouwd met de gedachte aan de hier
eerder genoemde hagepreken: de pilaren met het pla
fond van geschaafde planken stellen bomen met loof
voor en de TL-lampen zijn geplaatst in de vorm van een
vlucht vogels; het zwevende dak suggereert het contact
met de lucht. Een Amerikaanse architect schrijft in zijn
boek over de Nederlandse kerkbouw dat De Hoeksteen
een van de mooiste hedendaagse kerken is. Het boven-
8
Jn 1955 vestigt zich in
Santpoort-Zuid, Anna
van Saksenlaan 3, het
Lectorium Rosicrucia-
num, ofwel de Interna
tionale School van het
Gouden Rozenkruis.
Dit centrum voor spiri
tuele verdieping, De
Rozenhof, staat het
oorspronkelijke chris
tendom voor, zoals dat
o.a. in de geschriften
van de gnostieken
godsdienstig-wijsgeri- Gebouw Beréa in de Patriciuslaan uit 1972. Originele foto uit Noord-Holands Archief.
ge denkers uit de eerste eeuwen van het christendom) tot
uitdrukking komt. Respect voor het leven in het alge
meen en de mening van anderen, ongeacht afkomst of
ras, is een wezenlijk onderdeel, evenals het gelijkge
rechtigd zijn van mannen en vrouwen. De Rozenhof is
een klein maar bij de leden van de School wereldwijd
bekend centrum, dat enkele malen per week door kleine
groepen bezocht wordt. De "tempel" is de centrale
plaats van samenkomst.
Jn 1957 koopt de kloostercongregatie Oblaten van de
Onbevlekte Maagd Maria van notaris Dolleman het
huis Spaamheuvel, Wüstelaan 59. De naam van het huis
verandert in Maris Stella (=ster van de zee). In de Mid
deleeuwen was Stella Maris een eretitel van Maria:
Sterre der Zee, een mariacongregatie, gelegen niet ver
van zee. De congregatie is in 1816 gesticht door Eugène
de Mazenod, een Frans priester. De Oblaten doen veel
aan missiewerk, vooral in zeer moeilijke gebieden, bijv.
onder de Indianen in de VS en de Eskimo's. Behalve
missiewerk verrichten de paters ook gespecialiseerde
zielzorg, dus niet basiszielzorg in de parochies maar in
het Provinciaal ziekenhuis, het woonwagenkamp, het
huis van bewaring en men geeft godsdienstonderwijs.
Het huis, waarin in de eerste jaren twaalf priesters
woonden, dient nu o.a. als thuisbasis voor missionaris
sen en als woning en vergaderruimte voor de enig over
gebleven pater, die nu pastoor is van de parochies Bloe
mendaal en Overveen. Hij maakt deel uit van een reli
gieuze leefgroep van drie personen. Op de bovenste eta
ge is een eenvoudige kapel ingericht voor intern ge
bruik.
gedeelte is de kerkzaal, in het onderste deel, De Duin
pan geheten, komen de jongeren bij elkaar: de jeugdka-
pel. Wegens ruimtegebrek gaat de jeugdkapel nog in
1961 terug naar De Toorts, waar inmiddels een christe
lijke school is gevestigd. Eindjaren '60 maakt de jeugd
kapel een korte tijd gebruik van het eerder genoemde
Bethel aan de Wüstelaan.
Als pastorie van de hervormde kerk van Santpoort-Zuid
wordt tot ongeveer 1960 het pand Vinkenbaan nr. 16 ge
bruikt.
Jn 1948 koopt de Sint Charles Stichting der Witte Pa
ters van Kardinaal Lavigerie uit Boxtel het monu
mentale pand Huize Spaamberg aan de Wüstelaan te
genover het "chalet". De stichter van deze congregatie is
de Fransman Lavigerie, bisschop van Algiers. Hij wilde
in de 19e eeuw het evangelie prediken aan de moslims
en hulp verlenen aan het door honger geteisterde Afrika.
Aangezien deze missionarissen witte pijen dragen, kre
gen ze de naam Witte Paters. In Spaamberg wil de Sint
Charles Stichting een kleinseminarie (gymnasium voor
priesterstudenten) huisvesten voor toekomstige missio
narissen. In 1950 maakt het historische Spaamberg
plaats voor het Lavigerie College, waar plaats is voor
zo'n 100 studenten. Omdat in de zestiger jaren het aan
tal studenten sterk terugloopt, zien de Witte Paters zich
genoodzaakt in 1971 de school te sluiten.
Een deel van het complex blijft in handen van de Sint
Charles Stichting en dient met een tweetal aan de zuid
rand staande woningen als rustpunt voor Afrikaanse
missionarissen van de Witte Paters. De rest van het ge
bouw is dan o.a. nog een paar jaar in gebmik als retrai
tehuis. In 1990 sloopt
men het gebouw en be
gint de bouw van een
appartementencom
plex.
Het aangrenzende ter
rein met de twee wo
ningen wordt in
'97/'98 verkocht en de
vijftien overgebleven
Witte Paters vertrekken
naar een msthuis in
Leidschendam.
9
