L' -*r
Jiitiun"
'V
>6 j,. 0+-J?
Mea Verwey en haar stokpaardjes
J.
j rti l**
BOEK-EN KUNSTHANDEL
■%w'"?V
Rekening met logo van boek- en
kunsthandel "InitiumUit:
Noordhollands Archief Haarlem.
De rekening is voor adjudant van
Politie A. Maas Hoofd Bur van
Politie te ij .oost.
Onderaan de rekening staat: In
verband met ziekte waren wij tot
onze spijt niet in de gelegenheid U
eerder te bezorgen, het door U be
stelde doorslagpapier. Hoogach
tend Boekh. Initium.
ï- .L
26
Een Santpoortse uitgeefster als wereldverbeteraar
Lisa Kuitert
]Vfea Mees-Verwey (1892-1978) was in veel opzichten
haar tijd ver vooruit: als werkende vrouw, alleen
staande moeder, en vooral ook als een van de zeer
schaarse vrouwelijke uitgevers uit de Nederlandse voor
oorlogse geschiedenis.1 En al had zij bij wijze van spre
ken je overgrootmoeder kunnen zijn, toch voelt men
nauwelijks enige afstand bij het lezen van haar brieven.
Die brieven, bewaard gebleven in het grote Verwey-ar-
chief van de Universiteitsbibliotheek Amsterdam, zijn
geestig, vrolijk en altijd scherp. Je kunt ze niet lezen
zonder sympathie te voelen voor deze intelligente
vrouw.
Portret van Mea Verwey door Georg Rueter. Foto van
een schilderij.
Er is daarnaast een kant aan haar persoon, die typerend
is voor de tijd waarin ze leefde, en waar we zovele jaren
later zij het met bewondering, toch in de eerste plaats
met verbazing op terugkijken. Dat is haar geloof in we
reldverbeterende evoluties, in ongeloofwaardige uitvin
dingen en overtuigingen. Althans, dat kunnen we opma
ken uit het fonds van de uitgeverij, een fonds dat dreef
op persoonlijke smaak en voorkeur. Jan Fontijn, de Fre-
drik van Eeden-biograaf, schreef eens over de drijfVeren
van een groep idealisten, de Forte Kreis, aan het begin
van de 20c eeuw. Deze groep, waar ook Van Eeden toe
behoorde, was ervan overtuigd dat de massacultuur de
beschaving bedreigde. Het werd tijd dat 'de elite' in
greep, met andere woorden.2 Dergelijke gedachten ken
merkten ook Mea Verwey en haar omgeving. Zij was op
verschillende terreinen bezig met het verbeteren van de
wereld, en die instelling zien we ook in de uitgeverij tot
uitdrukking gebracht.
De uitgeverij C.A. Mees te Santpoort
J)e uitgeverij van Mea en haar man Conno Mees, die in
Santpoort aan de Vinkenbaan 1 (toenmalige numme
ring; zie toevoeging onderaan dit artikel) was gevestigd,
lijkt een uit de hand gelopen hobby. Het jonge echtpaar
Mees-Verwey, dat in 1918 getrouwd was, had een klein
kapitaaltje vergaard, mogelijk uit een erfenis, waarvan
zij enkele jaren leuke dingen konden doen. Een daarvan
was de uitgave door de echtelieden samen, in 1919, van
een bundeltje gedichten van de door hen bewonderde
dichteres Nine van der Schaaf. Deze was een huisvrien
din van de Albert Verwey, vader van Mea, en zelf be
kend als de grote Tachtiger en gewezen boezemvriend
van Willem Kloos. Aan de relaties van Mea's vader
dankte het echtpaar Mees later nog diverse uitgaven. Hij
was een éminence grise, die groot aanzien genoot, zij
het steeds meer om zijn maatschappelijke positie en
minder om zijn literaire werk. Zijn dochter adoreerde
hem, en is haar hele leven bezig geweest het werk van
haar vader van de vergetelheid te redden.
]-[et was in deze jaren niet ongebruikelijk dat literatuur
liefhebbers zelf aan de drukpers gingen staan. Dat de
den ook Jan Greshoff, P.N. van Eyck en J.C. Bloem,
met hun uitgaven van De Zilverdistel (1910). Overigens
werden de echte technische werkzaamheden wel uitbe
steed. Het echtpaar Mees nam de organisatie op zich, en
zorgde voor geld. Aanvankelijk tekende Conno Mees
nog voor het boekbinden, later werd ook dat uitbesteed.
Er was genoeg vraag naar het mooi verzorgde bundeltje
Poëzie van Nine van der Schaaf. 'Leuk dat er nogal wat
verkocht is, dat is dan althans een begin,' schreef de
dichteres aan Mea Verwey.3 Het echtpaar kreeg de
smaak te pakken en besloot door te gaan met de uitge
verij. De tweede uitgave van het duo was een poëzie
bundel van Mea Verwey zelf, Golfslag. Met deze twee
bundels was de toon gezet: een toon van een niet be
paald populair, veeleer in hogere sferen verkerend
fonds. In het eerste fondslijstje, uit 1922, heette het dat
de uitgaven van C.A. Mees onmisbaar waren voor de
'geestelijke ontwikkeling' in 'deze tijden van bezuini
ging en beperking'.4 De uitgeverij straalde cultuur en
beschaving uit, en was de tegenpool van uitgeverijen die
Mea Verwey 'romanfabrieken' noemde. In 1920 schre-
27
Schoof Sludi«bo«fcof» LottbéUothoti KjntoocfceKoehm
•LOSMBNDAALSCHSSTKAATWKG 12* TiLSEOON *71*<K 2SéO> POSTBCKSMIMG 2*24*4
SANTPOORT (St). Ai"" 1 194
R«k*nln9 Loó. a-o—
Zfg*l i O I 0
v~"OORD