Van uitspringende rondingen en laddervensters: De Amsterdamse School - Jos Diekstra y\ls reactie op de neostijlen is aan het begin van de twintigste eeuw de Amsterdamse School ontstaan- een vernieuwende stroming binnen de bouwkunst. Vaak denkt men als eerste aan H.P. Berlage en aan de Koopmansbeurs op het Beursplein in Amsterdam. Deze architect legde weliswaar de basis voor de nieuwe rich ting maar zijn stijl was soberder dan wat de echte verte genwoordigers van de Amsterdamse School voorston den. Het gaat hier om Michel de Klerk, Johan Melchior van der Mey en Pieter Lodewijk Kramer die rond 1910 voor zich zelf begonnen en hun ei- ^fiwïïijïSSSS^^I gen bouwstijl ontwikkel- i-'® ""SSSrtWB den. Deze pasten zij toe in gro te gebouwen als De Bij enkorf in Den Haag (Piet Kramer), Het Scheep vaarthuis (Johan Melchior van der Mey), maar ook in woningbouwprojecten - in de Spaamdammerbuurt (Michel de Klerk) in Amsterdam. e visie van de Amster damse School was mede geënt op het inzicht dat de arbeidersklasse niet meer in slechte en onge zonde woningen moest le ven. De woningwet van 1901 was immers bedoeld om de woonkwaliteit van de gewone man en vrouw te verbeteren. Zo ontstond sociale woningbouw in de stijl van de Amsterdamse School in bijvoorbeeld de eerder genoemde Spaam dammerbuurt (Spaam- dammerplantsoen) voor de arbeiders in de nabijge legen havens. Speelse en decoratieve ele menten, zo kenmerkend voor de Amsterdamse School, foto 's Jos Diekstra 2007 13e expressieve en deco ratieve stijl kwam in allerlei vormen tot uit drukking, maar voorna melijk in baksteen. Soms werden verschillende soorten en formaten ge- 0 'n Santpoort is de bouwstijl van de Amsterdamse School op verschillende plaatsen terug te vinden, o.a. aan de Middenduinerweg 28. De grond waar dit huis op staat, maakte vroeger deel uit van het eerste huis Bosch en Duin (1773), dat uiteinde lijk in 1914 werd gesloopt. Na de sloop bestond het terrein van Bosch en Duin hoofdzakelijk uit bos. In dit terrein kocht Meine van Veen een perceel grond, waarop hij in 1924 de huidige vrijstaande woning liet bouwen: een stijlvoorbeeld van de Amsterdamse School. Architect was A.M.J. Seven- bruikt in afwis selend metsel- verband. jy[aar ook was het versie rende en speel se element te rug te vinden in metselwerk (boven deuren, portieken en doorgangen), houtwerk (lad dervensters), smeed- en beeldhouw werk, tot in de huisnummers aan toe. Jn tegenstel ling tot de verticale accen ten, tot dan toe bepalend voor de Nederlandse architectuur, konden nu door gebruik van staal en gewa pend beton ho rizontale lijnen Van uitspringende rondingen en lad- worden bereikt, dervensters waardoor raam- partijen breder gemaakt konden worden dan dat ze hoog waren. Deze constructies werden ook op de hoeken toe gepast, waardoor uitspringende rondingen in de vorm van balkons of andere uitbouwen de expressieve uitstra ling verhoogden. De Amsterdamse School in Santpoort 16 17 huysen. A an de voorzijde kijkt men op een symmetrisch opge trokken gevel die gedomineerd wordt door de schoor steen. Als versierend element is daarin een klein raam opgenomen, dat ook als zodanig functioneert. De twee rookkanalen lopen namelijk langs beide zijden van het raam omhoog. Kaampartij links, foto Jos Diekstra 2007 Verder vallen de versierende elementen in hout op, die geaccentueerd worden door de contrasterende kleu ren groen, crème en rood en die de stenen voorgevel breken en de schoorsteen beter tot zijn recht laten ko men. In de raampartijen zijn rode houten paneeltjes op genomen, die geopend kunnen worden en voor ventila tie dienen. ellicht voor u als lezer een gelegenheid om uw wan delroute eens te laten lopen langs dit schilderachtige huis, verscholen in het groen. Vanaf de plint zijn de voor- en achtergevel naar de dak goten toe trapsgewijs uitgemetseld. De entree is in een aparte aanbouw aan de rechterzijgevel geplaatst. In het midden van de voorgevel is een rookkanaal iets uitge metseld, zich naar boven toe verjongend en uitlopend in een schoorsteen. De voor- en de achtergevel worden op gesierd door houten gevelbekleding. Het huis is in vorm en detaillering goed behouden gebleven." Bronvermelding - Joke van der Aar, Siebe Rolle, Santpoort twee dorpen in de schaduw van Brederode, Haarlem 1991, p. 112. - Bureau Monumenten Archeologie Amsterdam, Amsterdamse School (1915-1940) - Koen Kleijn, Jos Smit en Claudia Thunnissen, Nederlandse bouwkunst, een geschiedenis van 10 eeuwen architec tuur, Atrium 1997 - Peter Gössel en Gabriele Leuthaüser, Architecten van de 20 eeuw. Taschen 2005 - Monumentencommissie Velsen, Santpoort, 1989, blz. 96 - Joke van der Aar, Siebe Rolle, Santpoort twee dorpen in de schaduw van Brederode, Haarlem 1991, p. 112. - Aantekeningen van Jan Morren (amateur-historicus), Santpoort (met dank). Het pand aan de Midden- duinerweg 28. foto Jos Diekstra 2007 Jn hoeverre zijn de speci fieke kenmerken van deze bouwstijl in dit pand terug te vinden? De Monumentencommis sie Velsen meldt hierover het volgende: "Het huis is een stijlvoor beeld van de Amsterdam se School. Aan de onder zijde van de gebroken kap - aan de zijkanten sterk in overstek - is de omkleding van de dakgoten schuins ingezet. Versierende elementen in hout. foto Jos Diekstra 2007 J-Joewel de woning binnen deels werd aangepast en aan de achterzijde uitgebouwd, werd het karakter van de woning niet wezenlijk aangetast. Dit komt mede door het feit dat tijdens het uitbouwen het oorspronkelijke achterkozijn opgenomen werd in de zijgevel van de uit bouw om deze zo te laten harmoniëren met het oor spronkelijke deel van het huis.

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

De Zandpoort | 2007 | | pagina 10