Najade na de sluiting van het Provinciaal Ziekenhuis door Prof. Henk Tijms De opheffing van het Provinciaal Ziekenhuis leek in eerste instantie ook te leiden tot het verdwijnen van de villa 'Najade'. Gelukkig besloot het gemeentebestuur in haar wijsheid dit niet te laten gebeuren. In 1991 werd de villa Najade met een gedeelte van het bosterrein in 1991 door de gemeente verkocht aan een projectont wikkelaar met de uitdrukkelijke bepaling dat de karakte ristieke villa in stand moest blijven evenals het bosaan- zicht aan de voorkant van de villa. Het bestaande ge bouw werd opgesplitst in drie appartementen waarvan het laatste grotendeels uit een nieuwe halfronde aan bouw bestaat. Tegelijk met de verkoop van het gebouw Najade werd door de gemeente het minder gelukkige plan gelanceerd om op het niet verkochte bosterrein achter de villa Najade een nieuw appartementenge bouw neer te zetten. Dit laatste plan lokte het nodige protest uit bij omwonenden. Het bosterrein is niet alleen van cultuurhistorische waarde met tweehonderd jaar oude beuken en oude laanstructuren, maar bovenal is het gebied ecologisch van grote betekenis. Het vormt een onmisbare verbindingsschakel in een keten van kleinere bosgebieden -waaronder Bosbeek, de strandwal langs de spoorlijn, het Sleutelbos en de Schapenduinen- die van Haarlem-Santpoort naar de Kennemerduinen loopt. In het binnenduinbos Najade treft men waardevolle be schermde planten aan en een grote verscheidenheid aan vogels aan die allemaal kenmerkend zijn voor het bin nenduinbos. Met steun van de Vogelwerkgroep Zuid-Kennemerland en de landelijke stichting Duinbe houd konden de bouwplannen gekeerd worden. Om te voorkomen dat het gebied in een onbewaakt moment alsnog ten prooi zou vallen aan woningbouw, besloten enkele omwonenden in overleg met de gemeente Velsen en de provincie te treden om een beschermingsconstruc tie voor het waardevolle natuurgebied op te werpen. Hoewel de gemeente van het begin af aan positief tegen over het initiatief stond, volgde een lange weg van vele gesprekken met politici en ambtenaren. Door de onver moeibare inzet van de families Koelewijn en Tijms werd uiteindelijk overeenstemming bereikt over een be schermingsconstructie waarin het ruim een hectare grote binnenduinbos Najade op 15 juni 1995 door de gemeen te in een eeuwigdurende erfpacht werd overgedragen aan de inmiddels opgerichte Stiching Behoud Binnen duinbos te Santpoort-Zuid voor het symbolische bedrag van 1 gulden. Deze stichting werd hiermee formeel ei genaar van het gebied met de plicht om zorg te dragen voor het onderhoud en beheer van het gebied, waarbij de bescherming van de natuurwaarden voorop staat. Te vens werd de verplichting opgelegd het gebied beperkt openbaar toegankelijk te houden als natuur- en rustge bied, waarbij het terrein in het broedseizoen afgesloten kan worden. Een ecologisch verantwoord inrichtings plan voor het verwaarloosde gebied werd gemaakt door de heer ir. R. Elsenaar, destijds hoofd groendienst van de gemeente Velsen, en de heer ir. F. Boerwinkel ver bonden aan de groenafde- ling van de provincie Noord- Holland. Bij de overdracht van het gebied door de gemeente aan de stichting Behoud Binnen duinbos stond de stichting voor het probleem van be kostiging van het onder houd zowel op korte als de langere termijn. Het ge bied was door de gemeen te meer dan dertig jaar niet onderhouden en derhalve waren de eenmalige kos ten van inrichting en ach terstallig onderhoud aan zienlijk. Het kortetermijn- probleem van de kosten van de inrichting en het wegwerken van het ach terstallig onderhoud werd opgelost door subsidies. De provincie Noord- Hol land hechtte met name Van links naar rechts de heren Ton Koelewijn, Henk Tijms en Joop Kerkhoff. Zij zijn in- midden jaren negentig tensief betrokken bij de totstandkoming en het voortbestaan van de Stichting Behoud sterk aan particulier initia- Binnenduinbos tief om in samenwerking met de plaatselijke overheid stukjes natuur te bescher men. De afdeling ecologisch beheer van de provincie verleende een aanzienlijke subsidie ter dekking van de arbeidskosten van de eenmalige onderhoudswerkzaam heden die werden uitgevoerd door het Vrijwillig Natuur- en Landschapsbeheer Noord-Holland, een provinciale stichting die inmiddels opgegaan is in het Landschaps beheer Noord-Holland. Deze steun van de provincie en het feit dat de provincie het Najadeproject -hoe gering in omvang ook- als voorbeeldproject opvoerde in het Euro pees Natuurbeschermingsjaar 1995, leidde er mede toe dat ook een aanzienlijke subsidie van de Stichting Doen werd verkregen naast subsidies van het VSB-fonds en het Anjerfonds. Op de langere termijn werd continuïteit in het ecologisch beheer van het natuurgebied bereikt doordat de stichting een meerjarige, financiële over eenkomst met omwonenden van het gebied was aange gaan in de vorm van door stichtingen veel gebruikte fis caal aftrekbare lijfrente-schenkingen. De zo verkregen gelden van omwonenden staan garant voor de jaarlijkse lasten van regulier onderhoud, waarbij de stichting zich gelukkig prijst dat het Landschapsbeheer Noord-Hol land ook dit jaarlijkse reguliere onderhoud verzorgt. Waardevolle stukjes natuur die tussen wal en schip drei gen te geraken, kunnen gelukkig nog steeds behouden worden door samenwerking tussen burgerij en gemeen te, als de burger ook maar daadwerkelijk bereid is om inspanningen te verrichten en gemeenschapszin te to nen. Met het Najadebos heeft de gemeente Velsen een uniek stukje natuur behouden bij het vele andere natuur schoon dat deze gemeente zo kenmerkt. [)e redactie heeft met goedvinden van de Stichting de len van de folder uit 1996 mogen overnemen. Deze letterlijke teksten geven het belang van het gebied weer, en vooral ook de voordelen van een publiek-private overeenkomst, zoals hier tot stand gekomen. Een derge lijke vorm van samenwerking ten einde unieke gebieden voor de eigen leefomgeving te behouden, krijgt elders gelukkig steeds meer navolging. De natuurwaarde Het terrein ter grootte van ongeveer 12.000 m2 ligt op een strandwal die de scheiding vormt tussen hel duin landschap in het westen en het open weidegebied in het oosten. Vroeger was de strandwal geheel bebost. Opval lend is dat het terrein vrij sterk geaccidenteerd is. In het bosgebied treft men een oude lanenstructuur aan met tweehonderd jaar oude beuken en honderd jaar oude linden. Tevens is er nog een restant van een eeu wenoude laanstructuur naar de Ruïne van Brederode. In het terrein bevinden zich ook nog restanten van water partijen. Deze stammen uit de dezelfde tijd als de bouw van 'Najade'. Oude kwelwaterpoeltjes zijn ook in het gebied aanwezig. Ecologische verbindingszones zijn van het grootste be lang om migratiemogelijkheden voor plant en dier in stand te houden. Niet voor niets wordt in beleidsplannen van de overheid een hoge prioriteit gegeven aan het ver- Beukenlaan in 2008; deze laan is zeer waarschijnlijk de oude weg naar Kasteel Brederode. foto J.O. Baron sterken en ontwikkelen van ecologische verbindingszo nes. In dit binnenduinbos 'Najadetreft men waardevol le en beschermde plant- en diersoorten aan. die kenmer kend zijn voor het binnenduinbos. 'Welke voordelen heeft dit Public Private Partnership? Voordelen voor de gemeente Velsen; 1. De gemeente behoeft geen middelen voor het beheer van het openbaar toegankelijke binnenduinbos uit te trekken. 2. De garantie dat door de betrokkenheid van de bur gers het beheer zal plaatsvinden, terwijl dit door de omwonenden vroeger als gemeentelijke taak werd ge zien. 3. Het behoud van een uniek binnenduinbos draagt bij aan het veelzijdig karakter van de gemeente. Voordelen voor de omwonenden: 1. Er is zekerheid over de toekomst van het binnenduin bos. 2. De aantrekkelijkheid van de woonomgeving wordt versterkt. 3. Tussen de bewoners ontstaat een groter gemeen schapsgevoel door het gemeenschappelijk beheer van het binnenduinbos. 29 28

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

De Zandpoort | 2007 | | pagina 16