tussen de Delft, de huidige Wüstelaan en de Bloemen-
daalsestraatweg.
Aan de andere kant van de Heerenwech lag de Wilder
nis van Brederode die later de Moolenduinen werd ge
noemd. Vanuit deze Wildernis stroomden beken en ge
graven welsloten door de Leckpolder. Het water lekte
als het ware vanuit deze Wildernis in de polder. Van
daar de naamgeving.
Ook de blekerij van Lambrecht ontleende zijn naam aan
de landschappelijke situatie rond de blekerij, namelijk
Leek en de Bergen. Met de bergen werden de duinen in
de Wildernis bedoeld, die door de blekerijen als droog-
bergen werden gebruikt.
Lambrecht woonde zelf niet op de blekerij, hij had in
1583 een huis gekocht aan het Spaame in Haarlem.4 De
blekerij zou onder de directe leiding van een meester-
bleker staan.
Na zijn overlijden werd de blekerij voortgezet door zijn
weduwe Heijltgen Lodewijcx. In 1588 nam zij Hans
Huijbertszoon Trompetter in dienst als meesterbleker.
Met hem werd een akkoord gesloten op de volgende
condities:
Dat Hans Huybertsz. den bleyk sal aen voerden met
sulcke bleykersgereetschappen, huysinge alsser Heylt-
gen nu ter tijttoe heeft, met haere carré ende bovendien
noch vier bedden, ijder een paer laekens ende een deken
naert behoiren ende de voors. zes jaeren geëxpi-
reert sijnde, zal Hans Huybertsz. weder met de deselve
spetie leveren het voors.
goet aen Heyltgen van
Daele ende soe daer yet
breeckt ofte ontrampe-
neert wort, sal Hans Huy
bertsz. tselve weder doen-
maken ofte repareren tot
gemene costen van bey-
den.5
De Heijltgen van Doelens loot in de Wildernis. Tevens wordt ten zuidoosten een klein
deel van de blekerij Spaar en Berg weergegeven. De woning ten noordoosten staat hier
op de plaats waar nu de voormalige bewaarschool aan de Wüstelaan is gevestigd De
woning behoorde bij de blekerij Zorgvrij. J Morren, naar de tekening van een wilder-
Tso°7 A6" u ffn erfpafht Stomen door Barthout van Assendelft door P. Bruijns,
Archiefdienst voor Kennemerland, Kennemer Atlas
J-[ans Huijbertszoon bleef
tot het eind van zijn
contract in dienst van
Heijltgen van Daelen die
inmiddels de achternaam
van haar overleden man
had aangenomen. Hans
stichtte in 1595 ten noor
den van Leek en de Ber
gen de blekerij Spaar en
Berg. Van de blekerij
Leek en de Bergen in zijn
eerste periode is niet veel
bekend.
Na 1597 komen er weer
gegevens beschikbaar
over de blekerij. Ter
hoogte van de blekerij
stroomde geen beek uit de
Wildernis die kon funge
ren als watervoorziening
voor de blekerij. Om toch
een watertoevoer te ver
krijgen werd in de Wilder
nis een welsloot gegraven
die voor de watertoevoer
naar de blekerij moest
zorgen. Deze welsloot
wordt weergegeven op de
kaart van een stuk erf-
pachtland in de Wildernis
tegenover de blekerij
Spaar en Berg die dateert
uit 1597. De welsloot
wordt hierop de Heijltgen
van Daelensloot genoemd.
Deze welsloot werd in de
4
eerste helft van de 19e
eeuw vergraven tot een
landschapsvijver als on
derdeel van het overbos
van de hofstede Spaar en
Berg. Bij deze vijver staat
nu de villa Maris Stella
aan de Wüstelaan.6
Qp 10 februari 1599 ver
kocht Gerbrant Come-
liszoon Keijser die in de
Leckbuurt woonde, aan
Lodewijck van Daelen uit
Haarlem een crofte
duijnland. De croft (hoger
gelegen land) lag binnen
zijn omwalling en werd in
het noorden begrensd
door de erfpachtduinlan-
den van Heijltgen van
Daelen. De croft lag dus
ten zuiden van de eerder
genoemde welsloot en
zou gebruikt gaan worden
als droogberg voor het
drogen van het gebleekte
linnen.7
De blekerij werd door
meerdere leden van de fa
milie Van Daelen be
heerd. Dit blijkt uit een
akte die door schout en
schepenen van Velsen
werd opgemaakt op 28
juli 1608. De blekerij was
in bezit van Lodewijck
van Daelen, Willem van
Daelen, Jan van Daelen
en Claes Jansoon Bruijn
die getrouwd was met Magdalena van Daelen. De ge
rechte part van Lodewijck werd verkocht aan Dirck
Heijndricxzoon die de blekerij in gebruik had. Heijltgen
van Daelen wordt niet meer genoemd als mede-eigena
res en zal intussen overleden zijn.8 Jan van Daelen was
koopman; hij woonde en hield kantoor in de stad San
Sebastian in Biskaje, toen nog een gedeelte van het ko
ninkrijk van Spanje. Hij had blijkbaar geen behoefte
meer aan de beslommeringen rond de blekerij in het ver
re Santpoort, want op 14 juni 1611 verkoopt hij zijn ge
rechte part aan zijn broer Willem van Daelen. De bleke
rij wordt dan als volgt omschreven:
Een bleckerije met de huijsinge duijnen ende toebehoor-
ten van dien genaempt Leek en de Bergen gelegen in de
banne van Velsen belent aende noortzijde de goede
(goederen) van Bartholt van Assendelft (eigenaar van
de gronden van de blekerij Spaar en Berg) ende aende
oostzijde de erfgename van Jacob Jans, aende zuijtzijde
de erfgename van Kaijser en aende westzijde de gemeij-
ne wech of te pat (de Heerenwech).9
Een gedeelte van de kaart van de blekerijen onder Bloemendaal en Santpoort. Door Pieter
Bruijns, 1599. Rechtsboven de ruïne van Brederode. Daaronder vier blekerijen op een rij.
De derde van rechts is de blekerij van Heijltgen van Daelen. Archiefdienst voor Kennemer
land. Kennemer Atlas
een aantal deelverkopen binnen de familie kwam
echter een steeds groter deel van de blekerij (waaron
der het eerder verkochte erfdeel uit 1608) toch weer in
handen van Lodewijck van Dalen, die op zijn beurt in
1622 de blekerij nog weer uitbreidde door de aankoop
van een stuk land ten zuiden van de blekerij van Garre-
brant Comeliszoon uit Velsen.
]\ja het overlijden van Lodewijck ging de blekerij over
naar de erfgenamen. Zijn weduwe Elisabeth Salo
mons trouwde met Jaques de Larue; beiden gingen wo
nen in Amsterdam.10 Jacques verkocht op 23 mei 1632
mede namens de overige erfgenamen de blekerij aan
Comelis de Bruijn. De blekerij wordt dan als volgt om
schreven:
Een bleeckerije in de Leckbuert groot 2 morgen ge-
naampt Leek en de Bergen. Ingelice de watering, droog-
velden en duijn wooning hutten en gereetschappen, nog
de paerden waegen, huijsraet, meubelen en de voorts al
les wat eenigsins tot de voors bleijckerije gebruickt
heeft.
5
