Schets van de nieuwe Lichthoeve in Garderen.
in het ziekenhuis. Er moest oogenblikkelijk worden inge
grepen en het kon niet zonder narcose. De operatie was
niet ernstig, ook de narcose was niet het ergste, zei de
patiente zelf, maar er was een voortdurend krachtverlies
van enkele maanden en een volkomen uitputting. Nu al
les goed is afgeloopen, geen verblijf in het ziekenhuis
meer noodig is, blijkt Zuster Kuyck zoo abnormaal zwak
en vermoeid, dat er geen sprake van is, direct terug te
keeren op Lichthoeve.
J-Jet plan werd gemaakt om met het kindertehuis te ver
huizen op een stuk grond naast het vakantiehuis. In
Santpoort-Noord waren er nogal wat nadelen.
De zusters waren het eens met de kritiek van het Cen
traal Archief en Inlichtingenbureau dat de gebouwen
van "De Lichthoeve" te klein waren en niet praktisch.
Ook werd men door de tijd heen steeds meer ingebouwd
door het dorp. Het werk werd onnodig moeilijk door de
groote massa lieve buren, die ons allemaal zoo dol
graag helpen willen, die arme gestichtskinderen op te
voeden Men vond de omgeving van de Veluwe voor
de kinderen gezonder. Bovendien zou het leven in het
Gelderse veel goedkoper zijn.
Met de verhuizing wachtte men tot de financiën hier
voor toereikend waren. In de tweede helft van de jaren
30 werd daarvoor ijverig gespaard. Het aantal activitei
ten om "De Lichthoeve" onder de aandacht te brengen
nam behoorlijk toe. Voor het nieuwe huis werd een
aparte girorekening geopend voor giften.
"Ziet ge muggen, lang van poot,
Aarzelt niet, maar sla ze dood!
Hebt ge kwartjes, guldens, tons,
Aarzelt niet, maar zendt ze ons!
Qp 7 juli 1937 werd een statige villa ("Het Spreeuwen
nest") in Wassenaar geschonken aan de vereniging.
Het huis was echter ongeschikt als kindertehuis en het
werd te koop gezet om met de opbrengst bij te dragen
aan de nieuwbouw in Garderen.
Omdat de schenkingsrechten niet konden worden be
taald, vroeg en kreeg Zr. Kuyck vrijstelling hiervan bij
de minister van Financien. Op 29 september 1939 was
de overdracht. Het huis was tijdens de late crisisjaren
moeilijk verkoopbaar en het werd pas na de oorlog ver
kocht.
Ook de gebouwen in Santpoort-Noord werden te koop
aangeboden om de nieuwbouw te kunnen bekostigen.
Hiervan wilde de verkoop eveneens niet vlotten.
gegin 1938 kocht Zr. Kuyck een perceel van H'A hec
tare voor de toekomstige Lichthoeve in Garderen. Op
16 november 1938 werd er een feest gehouden. Met drie
bussen reed het personeel en de kinderen (de jongsten
uitgezonderd) naar het terrein.
Symbolisch werden er enkele bomen geplant op het ter
rein. De burgemeester van Bameveld, dhr. Westrik, was
samen met zijn vrouw daarbij aanwezig.
Waarschijnlijk werd er ook het nieuwe Lichthoevelied
gezongen:
De Lichthoeve, dat is ons Thuis,
Daar zijn wij zoo tevreden,
Als wij de deur daar binnengaan.
Dan is ons leed geleden.
Wij leven er zo heerlijk vrij,
En zingen blij van harte,
Lichthoeve is een Thuis voor ons,
Vergeten zijn de smarten.
Wij houden van de Tantes veel,
Zij willen vreugd ons geven,
Maar dat de Heer daar Meester is,
Dat doet ons rustig leven.
Van Lichthoeve is Hij het Licht,
Het Licht, dat ons wil warmen,
Een veilige schuilplaats vonden wij,
In 's Heilands sterke armen.
Nu zingen wij zo blij te moe,
Van Hèm op Wien wij bouwen,
Die Lichthoeve steeds heeft bewaard,
Hèm willen wij vertrouwen.
r£x. Kuyck was directrice, bestuurslid en eigenares van
de gebouwen en het terrein van "De Lichthoeve". Het
Centraal Archief en Inlichtingenbureau vond deze com
binatie bezwaarlijk, en adviseerde mede hierdoor nog
steeds "De Lichthoeve" niet te steunen. Om deze reden
nam Zr. Kuyck per 1 september 1939 ontslag als direc
trice, en werd ze op verzoek van het bestuur gedele
geerd bestuurslid, belast met het dagelijks toezicht. De
gebouwen en het terrein van "De Lichthoeve" werden
overgedragen aan de vereniging.
"pijdens de oorlogsjaren bleven zeer veel donateurs de
Lichthoeve steunen. Het boekjaar van zowel 1940 als
1941 werd zonder een tekort afgesloten.
Jn het maandblad in mei 1942 schreef de administrateur
A. Stoelenga het volgende:
"Bijna dertienhonderd kinderen werden op de Lichthoe
ve opgenomen, met een gemiddelde van plm. 20.000
verpleegdagen per jaar. De gezondheidstoestand der
kinderen was altijd uitstekend. Overleden zijn in:
1924
geen
1925
1
1926
1
1927
3
1928
4 (mazelen-epidemie)
1929
2
1930
5 (zomer diarrhee)
1931
geen
1932
geen
1933
geen
1934
1
1935
1
1936
1
1937
1
1938
geen
1939
geen
1940
geen
1941
geen
Als men bedenkt, dat vrijwel alle kinderen ondervoed en
verwaarloosd zijn wanneer ze opgenomen worden, is dit
percentage zeer laag, temeer waar op een enkele na,
deze sterfgevallen allen kinderen beneden het jaar be
trof.
Van vele kinderen kan men zeggen, dat het verblijf op de
Lichthoeve voor hen van groote zegen is geweest, hetzij,
dat zij zelf er door steviger op de beenen kwamen te
staan, hetzij dat door hun verblijf op de Lichthoeve, het
gezinsverband gelegenheid kreeg, zich te herstellen.
ffx. Kuyck had zich regelmatig kritisch geuit over de
Duitse bezetter. In haar boek "Partisanenvrouwen"
staat dat een NSB'er het kindertehuis weg wilde hebben.
Hij had de medewerking van de Duitse overheid gekre
gen om het tehuis met zestig kinderen binnen tien dagen
te laten ontruimen. In mei 1942 verhuisde men, eerder
en op een andere manier dan verwacht, naar Garderen.
"Het was toen al oorlog en we merkten het al spoedig,
dat de Lichthoeve niet enkel vrienden, maar ook terdege
vijanden had. Een van die vijanden bracht Duitse con
trole in ons huis en reeds bij het eerste woord wisten we
het, dat ze niet rusten zouden, voordat ze ons vernietigd
hadden.
Het ging om een klein onnozel portretje van onze ko
ningin, toen nog onze prinses, het plaatje van ons Juli-
aantje, als aankomend meisje, geknipt uit een tijdschrift
en door onbedorven kinderhanden in een oud wankel
lijstje gezet. De Duitser stootte er tegen, zodat het om
viel, en zei toen smadelijk: „Sie ist gefallen und sie
bleibt gefallen
Een der onzen zette het portretje weer op en antwoord
de: O nee, we zetten haar wel weer op".
De woorden stonden in het rapport en om deze woorden
werd er bevel gegeven, dat we ons huis zouden sluiten,
alle kinderen weg, waarheen hinderde niet en het werk
niet voort zetten.
Tien dagen tijd hadden we om voor zestig kinderen een
ander thuis te zoeken, om te proberen onze inboedel er
gens onderdak te brengen om alle lopende zaken af te
handelen. En toen merkten we dat we misschien wel veel
vijanden, maar toch veel meer vrienden hadden.
We hadden geen tijd om te denken, laat staan om te
treuren. En toen de dag kwam, waarop het huis leeg
was, de kinderen onderdak en alle lopende rekeningen
tot de laatste cent betaald, want we gingen Santpoort
uit, zonder een cent schuld, toen waren we te moe om
verdrietig te zijn.
Samen liepen we nog eens door het lege huis, toen viel
de deur achter ons in het slot. Negentien jaren waren af
gesloten.
We gingen naar Garderen, een nieuw leven opbouwen,
maar we gingen met God.
|\ja het vertrek van het personeel en de kinderen van De
Lichthoeve, kwam het tehuis leeg te staan. Het ge
bouw werd enige tijd verhuurd aan de chemische fa
briek "Rids" in Haarlem, voor de opslag van mottenbal-
len.
In 1944 dreigden de gebouwen te worden afgebroken
door de Duitsers; men verwachtte een geallieerde aanval
vanuit de Noordzee en daarom werden in Velsen diverse
schootsvelden voor de Duitse luchtafweer gecreëerd.
Alle huizen in het gebied tussen Driehuis en Sant
poort-Noord tot aan de J.T. Cremerlaan, moesten daar
voor worden afgebroken. Enkele huizen aan de Biezen-
weg werden al gesloopt. Toen de huizen aan de Kwee
kerslaan bijna aan de beurt waren, begon de invasie van
de Geallieerden in Normandië. Een aanval in Velsen
vanuit zee werd niet meer verwacht en het bovenge
noemde gebied als schootsveld kreeg geen prioriteit
meer. Hierdoor werden de gebouwen van "De Lichthoe
ve" gespaard.
Tijdens de leegstand werden de panden door derden van
veel onderdelen ontdaan.
In 1945, vlak na de oorlog, werden ze gekocht door de
heer W. Dijkman, die er een boerderij begon.
25
24
De oorlogsjaren in Santpoort-Noord
De gedwongen verhuizing
